Mir Mehdi çavuşi 1909 Təbriz 1967 Quba rayonu şair yazıçı siyasətçi 21 Azər hərəkatının iştirakçısı Azərbaycan Milli Hök

Mir Mehdi Çavuşi (1909, Təbriz – 1967, Quba rayonu) — şair, yazıçı, siyasətçi, 21 Azər hərəkatının iştirakçısı. Azərbaycan Milli Hökuməti dövründə qurulmuş Şairlər və Yazıçılar Cəmiyyətinin üzvü. Azərbaycan Demokrat Firqəsinin Quba komitəsinin sədri.

Mir Mehdi Çavuşi

Doğum tarixi	1909
Doğum yeri	Təbriz, Təbriz şəhristanı, Şərqi Azərbaycan ostanı, İran
Vəfat tarixi	1967
Vəfat yeri	Quba rayonu, Azərbaycan SSR, SSRİ
Fəaliyyəti	yazıçı, şair

Haqqında

Mir Mehdi Mir Həbib oğlu 1909-cu ildə Təbrizdə Hökmavar məhəlləsində anadan olub. İlk təhsilini mədrəsədə, orta təhsilini isə "Şəmsi" məktəbində alıb. Ailəsi kasıb olduğu üçün təhsilini davam etdirə bilməyib və dəmirçiliklə məşğul olub. İlk şeirləri "Vətən yolunda" və "Azərbaycan" qəzetlərində çap olunub. Şeirlərinin əsasən azadlığı, istiqlaliyyəti, vətəni, xalqı tərənnüm edib.

1941-ci ildə Təbrizdə, Hacı Əli Şəbüstəri, Əli Maşınçı, İsmayıl Şəms, Sadıq Padiqan, Hilal Nasiri və digərləri ilə birlikdə "Azərbaycan Cəmiyyətini" yaradıb. İllərlə topladığı 500 min tümən pulunu faşizmə Sovet Ordusuna ianə edib. 1945-ci il yanvarın 3-də "Vətən yolunda" qəzetinin nəzdində yaradılmış "Şairlər məclisi"nin üzvü olub. 1945-ci ilin may ayında Azərbaycanda sovet hakimiyyətinin qurulmasının 25 illiyi münasibətilə Cənubi Azərbaycandan Bakıya dəvət olunmuş nümayəndə heyətinin üzvlərindən biri olub.Azərbaycan Demokrat Partiyası qurulduqdan sonra partiyanın Mərkəzi Təftiş Komissiyasının üzvü olub.

1945-ci il noyabrın 20-də Təbriz Ərk teatrının binasında Azərbaycan Xalq Konqresi fəaliyyətə başladı. Noyabrın 21-də konqres nümayəndələrindən, seçkiləri bitirib hökuməti yaradana qədər, qərarların icrasını təmin etmək üçün, Milli heyət yaradıldı. Mir Mehdi Çavuşi də Milli heyətə seçilən 39 nəfərdən biri olub.

1946-cı il dekabrın 13-də ABŞ və Böyük Britaniya tərəfindən dəstəklənən İran ordusu Təbrizə daxil oldu. Bundan sonra Azərbaycan Milli Hökuməti süqut etdi və Mir Mehdi Çavuşi təqiblərdən qurtulmaq üçün Bakıya köçdü.

İlk dövrlər yaradıcılıqla məşğul olsa da sonradan bu sahədə fəaliyyəti azalıb. Bir müddət Bakıda yaşadıqdan sonra Qubaya köçüb. Burada 12 nömrəli meyvəçilik sovxozunda mühəndis işləyib və ADF-nin Quba komitəsinin sədri olub.Azərbaycan Demokrat Firqəsi tərəfindən ona kəsilən və Moskva tərəfindən təsdiq edilən pensiyanı qəbul etməyib. 1950-ci illərdə sovxozda tətbiq etdiyi yeni texnologiya sayəsində dövlətə milyonlarla rubl gəlir qazandırdığı üçün Azərbaycan Kommunist Partiyasının MK-i tərəfindən ona 100 min rubl mükafat verilib. O isə bu mükafatı uşaq bağçaları və yetimxanalara paylayıb.

1967-ci ildə Qubada vəfat edib.

Mənbə

İstinadlar

Cənubi Azərbaycan Ədəbiyyatı Antologiyası, 1988. səh. 136
Kafkasyalı, 2002. səh. 187
Azəroğlu,Məmmədzadə, 1961. səh. 124
Məmmədli, 2015. səh. 61
Hüseynzadə, Rəhim. "Güneydə Milli Hökumətin mətbu salnaməsi". Xalq qəzeti (az.). 2023-11-01. İstifadə tarixi: 2025-01-28.
Əhməd, Vüqar. "Bir təkan ver özünə, qalx ayağa gözlərin aç..." Xalq Cəbhəsi qəzeti. 2015-04-23. səh. 14. İstifadə tarixi: 2025-01-28.
"Nizami Gəncəvi cənublu qələm sahiblərinin gözü ilə". azertag.az (az.). 2023-02-07. İstifadə tarixi: 2025-01-28.
Yenisey, 2009. səh. 135
Pişəvəri, 2005. səh. 26
Çeşmazər, 1986. səh. 35
Ələkbərli, 2021. səh. 114
Haşimi, 2002. səh. 123
Əliqızı, 2001. səh. 44
Султанлы, Вагиф. Литературный процесс в годы Азербайджанского Национального Правительства (rus). Bakı. 3.
Məmmədli, 2015. səh. 62
Rəhimli, 2009. səh. 156
Çeşmazər, 1986. səh. 70
Həsənli, 1998. səh. 269
Pişəvəri, 2005. səh. 255
Həsənli, 1998. səh. 272
Həsənli, 1998. səh. 273
McEvoy, Joanne; O'Leary, Brendan. Power Sharing in Deeply Divided Places. Filadelfiya: University of Pennsylvania Press. 2013. 191. ISBN .
George Lenczowski. "United States' Support for Iran's Independence and Integrity, 1945–1959", Annals of the American Academy of Political and Social Science, Vol. 401, America and the Middle East. (may, 1972), s. 49
Balayev, 2018. səh. 143
Haşimi, 2002. səh. 124
Haşimi, 2002. səh. 125
Uğur, Turan. "Fədailərimizi tanıyaq! / Mir Mehdi Çavuşi". yazarlar.az (az.). 2024-04-07. 2024-05-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2025-01-28.
Balayev, 2018. səh. 111

Ədəbiyyat

Azəroğlu, Balaş; Məmmədzadə, Həmid. Cənubi Azərbaycan yazıçılarının ədəbi məcmuəsi (az.). Bakı: Azərbaycan ruznaməsi. 1961. səh. 342. 2025-01-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2025-01-30.
Balayev, Xaqan. Azərbaycanın sosial-siyasi həyatında cənublu mühacirlərin iştirakı (1947-1991) (az.). Bakı: Elm və təhsil nəşriyyatı. 2018. səh. 198. ISBN .
Cənubi Azərbaycan Ədəbiyyatı Antologiyası (az.). III. Bakı: Sabah nəşriyyatı. 1988. səh. 554. 2023-07-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2025-01-27.
Çeşmazər, Mirqasım. Azərbaycan Demokrat Partiyasının yaranması və fəaliyyəti (PDF) (az.). Bakı: Elm nəşriyyatı. 1986. səh. 121. Archived from the original on 2023-05-02. İstifadə tarixi: 2025-01-21.
Ələkbərli, Faiq. Azərbaycan türk fəlsəfi və ictimai fikir tarixi: XIX-XX əsrlər (az.). III. Bakı: Elm və təhsil nəşriyyatı. 2021. səh. 684. ISBN . 2024-12-03 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-12-02.
Əliqızı, Almaz. Azadlıq və istiqlal poeziyası (PDF) (az.). Bakı: Bakı Dövlət Universiteti nəşriyyatı. 2001. səh. 160. ISBN . 2025-01-28 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2025-01-28.
Haşimi, Əbülfəz. Mübarizələrdə keçən ömür (az.). Bakı: Maarif nəşriyyatı. 2002. səh. 136. ISBN .
Həsənli, Cəmil. Güney Azərbaycan:Tehran - Bakı - Moskva arasında (PDF) (az.). Bakı: Diplomat nəşriyyatı. 1998. səh. 324. 2024-12-04 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2024-11-28.
Məmmədli, Pərvanə. Cənubi Azərbaycan: ədəbi şəxsiyyətlər, portretlər (PDF) (az.). Bakı: Sabah nəşriyyatı. 2015. səh. 200. ISBN . 2024-04-17 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2025-01-27.
Kafkasyalı, Ali. İran türk edebiyatı antolojisi (PDF) (az.). IV. Ərzurum: Atatürk Üniversitesi Basımevi. 2002. səh. 481. ISBN .
Pişəvəri, Seyid Cəfər. Xatirələr (1941-1945) (az.). Bakı: Azərbaycan Demokrat Firqəsinin nəşri. 2005. səh. 394.
Rəhimli, Əkrəm. Mübarizə burulğanlarında keçən ömür: Seyid Cəfər Pişəvəri (az.). Bakı: Nurlar NPM. 2009. səh. 400. ISBN .
Yenisey, Gülara. İranda etnosiyasi hərəkatlar (1922-2004) (az.). Bakı: Qanun nəşriyyatı. 2009. səh. 248.

Xarici keçidlər

Kitabları

Mir Mehdi Çavuşi - Silinməyən izlər / Bakı, Azərnəşr, 1967

[FOOTNOTECənubi_Azərbaycan_Ədəbiyyatı_Antologiyası1988136-1] Cənubi Azərbaycan Ədəbiyyatı Antologiyası, 1988. səh. 136

[FOOTNOTEKafkasyalı2002187-2] Kafkasyalı, 2002. səh. 187

[FOOTNOTEAzəroğlu,Məmmədzadə1961124-3] Azəroğlu,Məmmədzadə, 1961. səh. 124

[FOOTNOTEMəmmədli201561-4] Məmmədli, 2015. səh. 61

[5] Hüseynzadə, Rəhim. "Güneydə Milli Hökumətin mətbu salnaməsi". Xalq qəzeti (az.). 2023-11-01. İstifadə tarixi: 2025-01-28.

[6] Əhməd, Vüqar. "Bir təkan ver özünə, qalx ayağa gözlərin aç..." Xalq Cəbhəsi qəzeti. 2015-04-23. səh. 14. İstifadə tarixi: 2025-01-28.

[7] "Nizami Gəncəvi cənublu qələm sahiblərinin gözü ilə". azertag.az (az.). 2023-02-07. İstifadə tarixi: 2025-01-28.

[FOOTNOTEYenisey2009135-8] Yenisey, 2009. səh. 135

[FOOTNOTEPişəvəri200526-9] Pişəvəri, 2005. səh. 26

[FOOTNOTEÇeşmazər198635-10] Çeşmazər, 1986. səh. 35

[FOOTNOTEƏləkbərli2021114-11] Ələkbərli, 2021. səh. 114

[FOOTNOTEHaşimi2002123-12] Haşimi, 2002. səh. 123

[FOOTNOTEƏliqızı200144-13] Əliqızı, 2001. səh. 44

[14] Султанлы, Вагиф. Литературный процесс в годы Азербайджанского Национального Правительства (rus). Bakı. 3.

[FOOTNOTEMəmmədli201562-15] Məmmədli, 2015. səh. 62

[FOOTNOTERəhimli2009156-16] Rəhimli, 2009. səh. 156

[FOOTNOTEÇeşmazər198670-17] Çeşmazər, 1986. səh. 70

[FOOTNOTEHəsənli1998269-18] Həsənli, 1998. səh. 269

[FOOTNOTEPişəvəri2005255-19] Pişəvəri, 2005. səh. 255

[FOOTNOTEHəsənli1998272-20] Həsənli, 1998. səh. 272

[FOOTNOTEHəsənli1998273-21] Həsənli, 1998. səh. 273

[22] McEvoy, Joanne; O'Leary, Brendan. Power Sharing in Deeply Divided Places. Filadelfiya: University of Pennsylvania Press. 2013. 191. ISBN .

[lenczowski-23] George Lenczowski. "United States' Support for Iran's Independence and Integrity, 1945–1959", Annals of the American Academy of Political and Social Science, Vol. 401, America and the Middle East. (may, 1972), s. 49

[FOOTNOTEBalayev2018143-24] Balayev, 2018. səh. 143

[FOOTNOTEHaşimi2002124-25] Haşimi, 2002. səh. 124

[FOOTNOTEHaşimi2002125-26] Haşimi, 2002. səh. 125

[27] Uğur, Turan. "Fədailərimizi tanıyaq! / Mir Mehdi Çavuşi". yazarlar.az (az.). 2024-04-07. 2024-05-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2025-01-28.

[FOOTNOTEBalayev2018111-28] Balayev, 2018. səh. 111