Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Mindanao — Filippin arxipelağının cənubunda yerləşən ada, onun tərkibində olan ikinci böyük ada. Ada tam olaraq Filippinə məxsusdu.
| Mindanao | |
|---|---|
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Sahəsi | 97530 km² |
| Hündür nöqtəsi | 2954 m |
| Əhalisi | 22.000.000 nəfər (2010-cu il) |
| Yerləşməsi | |
| Ölkə |  Filippin |
| | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Coğrafiya
Sahəsi 7530 km², dünyanın ən böyük 20-ci adasıdı. Əhalisi 22 milyondu və bu göstəriciyə görə adalar arsında 8-ci yeri tutur. Mindanao adası dünyanın 125 ölkəsindən böyükdür, Hollandiya, Avstriya, Portuqaliya, Azərbaycan daxil olmaqla.
Şimalda Mindanao dəniziylə, şərqdə Filippin dəniziylə, cənubda Sulavesi dəniziylə, qərbdə isə Sulu dəniziylə əhatə olunub.
Adada Filippinin ən yüksək zirvəsi olan Apo vulkanı yerləşir. Burada həm 2954 m qədər hündürlüyü olan dağlar, həmdə bataqlaşmış ovalığlar yerləşir. Ada seysmikdi, fəaliyyətdə olan vulkanlar var.
Musson subekvatorial və ekvatorial iqlimlərində yerləşir. İl ərzində düzənliklərdə havanın temperaturu 25-28 °С, İldə 1000–2000 mm yağıntılar olur (hündürlüyü 4000 m qədər olan dağlarda)
Ən böyük çayı , burada çoxlu göllər var (ən böyüyü Lanao-du). Adada əsasən tropik həmişə yamyaşıl və yarpağı tökülən (musson) meşələr yerləşməkdədi, sahil boyunca bəzi yerlərdə manqrov meşələrinə rast gəlmək olar. Apo dağın ətəyində Qartal qoruğu yerləşir, bura dünyada çox az olan filippin qartalların qorunması üçün yaradılmışdı.
İnzibati bölgələr
Mindanao adasını 6 regionlara bölünüb, onların hər biri öz növbəsində bir neçə əyalətlərindən ibarətdir.
Regionlar:
| Xəritədə | İnzibati region | Sahəsi km² | Əhalisi (2010-cu ilinə görə) | Sıxlığı insan/km² |
|---|---|---|---|---|
 | Zamboanga yarımadas | 16 823 | 3 407 353 | 202,54 |
 | Şimali Mindanao | 20 132 | 4 297 323 | 213,50 |
 | Davao | 20 244 | 4 468 563 | 220,74 |
 | SOCCSKSARGEN | 22 466 | 4 109 571 | 182,92 |
 | Karaga | 21 471 | 2 429 224 | 113,14 |
 | Müsəlman Mindanao Muxtar Bölgəsi | 26 974 | 3 256 140 | 120,71 |
| Ümumi | 128 110 | 25 375 527 | 198,10 |
İqtisadiyyat
Burada kömür, dəmir filizlərin, əlvan metalların yataqları var. Düyü, kokos palması, ananas, abaka becərilir.
Separatizm
1970-ci illərdən başlayaraq burada Moro Milli Qurtuluş Cəbhəsi və qruplaşmaları fəaliyyət göstərir. Onlardan Filippinin cənub hissəsinin ayrılması uğrunda mübarizə aparan və orada islam dövlətinin yaradılmasını istəyən islamçı üsyançı təşkilatdı. Həmçinin adanın ərazisində silahlı dəstələrinə sahib olan müxtəlif sol yönümlü təşkilatlar fəaliyyət göstərir.
Uzun hazırlıq işlərindən sonra, gözlənilirdi ki, 5 avqust 2008-ci ildə Kuala Lumpur (Malayziya) şəhərində "Moro İslam Qurtuluş Cəbhəsinin" 30 nümayəndədən ibarət nümayəndə heyəti ilə dövlət arasında sülh sazişi imzalanacaq. Lakin, Filippinin Ali məhkəməsi 2008-ci il avqustun 4-də memorandumu açıqlamışdı, hansında ki, deyilirdi ki, saziş hüquqi qüvvəyə malik olmayacaq, çünki ölkə konstitusiyasına ziddir və Filippinin dezinteqrasiyaya çıxara bilər. Saziş imzalanmadı, və bundan sonra təxminən 12 min döyüşçüsü olan "Moro İslam Qurtuluş Cəbhəsi" öz hərbi fəaliyyətini daha çox aktivləşdirdi.
Mədəniyyəti
Mindanao Filippinin mədəni cəhətdən ən rəngarəng adasıdı. Burada müxtəlif irqlərə aid olan və müxtəlif dillərdə danışan tayfalar və xalqlar yaşıyır. Bu ada iki böyük Sulu və Magindanao sultanlığının iqamətgahı idi. Buranın buddist və taost məbədləri və xeyli sayda yaşayan Lumad adlı yerli əhalisi, buranı daha da rəngarəng edir
Adada ən çox sebuan, taqal, kreol və ingilis dilli istifadə olunur.
Buraya sonrada köçən insanlar əhalinin 63%, morolar (müsəlmanlar) 32%, Lumadlar isə 5% təşkil edir. Yerli əhalinin bir çoxu sonradan köçənlərlə nikaha daxil olublar. Adanın yerli əhalisinin mədəniyyəti Filippinin əsas mədəniyyətindən fərqlənir
Din
Mindanao əhalisinin 70% -dən çoxu xristiandı, müsəlmanlar əhalinin 20.44% təşkil edir. Burada yayılan başqa dinlər: Yevangelist (5,34%), Aqlipay ( müstəqil Filippin kilsəsi;2.16%), İsanın kilsəsi (1,66%) və Yedinci Günün Adventistləri (1,65%)
Təslim olmayan yapon əsgərləri
2005-ci ildə adada Yaponiya ordusunun iki əsgəri tapılmışdı: 87 yaşlı leytenant İosio Yamakave və 83 yaşlı yefreytor Sudzuki Nakauti. Onlar hələdə İkinci dünya müharibəsinin başa çatdığını bilmirdilər və fərarilik etdiklərinə görə cəzalanmağdan ehtiyatlanaraq, adada gizlənirdilər. Yaponiya səfirliyi bununla bağlı bildirmişdi ki, adada müharibənin çoxdan başa çatdığını bilməyən onlarla yapon əsgərin olması istisna edilmir.
Istinadlar
- "Arxivlənmiş surət". 2019-04-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-05-02.
- Republic of the Philippines. National Statistics Office. (PDF). April 2012. 2018-12-26 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-04-04.
- Ewiger Krisenherd im Süden der Philippinen 2009-03-01 at the Wayback Machine (alm.)
- . Philippine Statistics Authority. 8 June 2005. 5 March 2016 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2 May 2015.
- "Two More Japanese Holdouts in the Philippines?". 2022-04-21 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-05-02.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Mindanao Filippin arxipelaginin cenubunda yerlesen ada onun terkibinde olan ikinci boyuk ada Ada tam olaraq Filippine mexsusdu MindanaoUmumi melumatlarSahesi 97530 km Hundur noqtesi 2954 mEhalisi 22 000 000 nefer 2010 cu il Yerlesmesi8 00 00 sm e 125 00 00 s u Olke FilippinMindanao Vikianbarda elaqeli mediafayllarCografiyaSahesi 7530 km dunyanin en boyuk 20 ci adasidi Ehalisi 22 milyondu ve bu gostericiye gore adalar arsinda 8 ci yeri tutur Mindanao adasi dunyanin 125 olkesinden boyukdur Hollandiya Avstriya Portuqaliya Azerbaycan daxil olmaqla Simalda Mindanao deniziyle serqde Filippin deniziyle cenubda Sulavesi deniziyle qerbde ise Sulu deniziyle ehate olunub Adada Filippinin en yuksek zirvesi olan Apo vulkani yerlesir Burada hem 2954 m qeder hundurluyu olan daglar hemde bataqlasmis ovaliglar yerlesir Ada seysmikdi fealiyyetde olan vulkanlar var Musson subekvatorial ve ekvatorial iqlimlerinde yerlesir Il erzinde duzenliklerde havanin temperaturu 25 28 S Ilde 1000 2000 mm yagintilar olur hundurluyu 4000 m qeder olan daglarda En boyuk cayi burada coxlu goller var en boyuyu Lanao du Adada esasen tropik hemise yamyasil ve yarpagi tokulen musson meseler yerlesmekdedi sahil boyunca bezi yerlerde manqrov meselerine rast gelmek olar Apo dagin eteyinde Qartal qorugu yerlesir bura dunyada cox az olan filippin qartallarin qorunmasi ucun yaradilmisdi Inzibati bolgelerMindanao adasinin inzibati xeritesi Muselman Mindanao Muxtar Bolgesi Karaga Davao regionu Simali Mindanao SOCCSKSARGEN Zamboanga yarimadasi Mindanao adasini 6 regionlara bolunub onlarin her biri oz novbesinde bir nece eyaletlerinden ibaretdir Regionlar Xeritede Inzibati region Sahesi km Ehalisi 2010 cu iline gore Sixligi insan km Zamboanga yarimadas 16 823 3 407 353 202 54Simali Mindanao 20 132 4 297 323 213 50Davao 20 244 4 468 563 220 74SOCCSKSARGEN 22 466 4 109 571 182 92Karaga 21 471 2 429 224 113 14Muselman Mindanao Muxtar Bolgesi 26 974 3 256 140 120 71Umumi 128 110 25 375 527 198 10IqtisadiyyatBurada komur demir filizlerin elvan metallarin yataqlari var Duyu kokos palmasi ananas abaka becerilir Separatizm1970 ci illerden baslayaraq burada Moro Milli Qurtulus Cebhesi ve qruplasmalari fealiyyet gosterir Onlardan Filippinin cenub hissesinin ayrilmasi ugrunda mubarize aparan ve orada islam dovletinin yaradilmasini isteyen islamci usyanci teskilatdi Hemcinin adanin erazisinde silahli destelerine sahib olan muxtelif sol yonumlu teskilatlar fealiyyet gosterir Uzun hazirliq islerinden sonra gozlenilirdi ki 5 avqust 2008 ci ilde Kuala Lumpur Malayziya seherinde Moro Islam Qurtulus Cebhesinin 30 numayendeden ibaret numayende heyeti ile dovlet arasinda sulh sazisi imzalanacaq Lakin Filippinin Ali mehkemesi 2008 ci il avqustun 4 de memorandumu aciqlamisdi hansinda ki deyilirdi ki sazis huquqi quvveye malik olmayacaq cunki olke konstitusiyasina ziddir ve Filippinin dezinteqrasiyaya cixara biler Sazis imzalanmadi ve bundan sonra texminen 12 min doyuscusu olan Moro Islam Qurtulus Cebhesi oz herbi fealiyyetini daha cox aktivlesdirdi MedeniyyetiMindanao Filippinin medeni cehetden en rengareng adasidi Burada muxtelif irqlere aid olan ve muxtelif dillerde danisan tayfalar ve xalqlar yasiyir Bu ada iki boyuk Sulu ve Magindanao sultanliginin iqametgahi idi Buranin buddist ve taost mebedleri ve xeyli sayda yasayan Lumad adli yerli ehalisi burani daha da rengareng edir Adada en cox sebuan taqal kreol ve ingilis dilli istifade olunur Buraya sonrada kocen insanlar ehalinin 63 morolar muselmanlar 32 Lumadlar ise 5 teskil edir Yerli ehalinin bir coxu sonradan kocenlerle nikaha daxil olublar Adanin yerli ehalisinin medeniyyeti Filippinin esas medeniyyetinden ferqlenirDinMindanao ehalisinin 70 den coxu xristiandi muselmanlar ehalinin 20 44 teskil edir Burada yayilan basqa dinler Yevangelist 5 34 Aqlipay musteqil Filippin kilsesi 2 16 Isanin kilsesi 1 66 ve Yedinci Gunun Adventistleri 1 65 Teslim olmayan yapon esgerleri2005 ci ilde adada Yaponiya ordusunun iki esgeri tapilmisdi 87 yasli leytenant Iosio Yamakave ve 83 yasli yefreytor Sudzuki Nakauti Onlar helede Ikinci dunya muharibesinin basa catdigini bilmirdiler ve ferarilik etdiklerine gore cezalanmagdan ehtiyatlanaraq adada gizlenirdiler Yaponiya sefirliyi bununla bagli bildirmisdi ki adada muharibenin coxdan basa catdigini bilmeyen onlarla yapon esgerin olmasi istisna edilmir Istinadlar Arxivlenmis suret 2019 04 28 tarixinde Istifade tarixi 2015 05 02 Republic of the Philippines National Statistics Office PDF April 2012 2018 12 26 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Istifade tarixi 2012 04 04 Ewiger Krisenherd im Suden der Philippinen 2009 03 01 at the Wayback Machine alm Philippine Statistics Authority 8 June 2005 5 March 2016 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2 May 2015 Two More Japanese Holdouts in the Philippines 2022 04 21 tarixinde Istifade tarixi 2015 05 02