Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Marian adaları (çamor. Islas Mariånas, ing. Mariana Islands), XX əsrə qədər Ladron adaları (isp. Islas de los Ladrones — Oğru adaları) — adalar Sakit okeanda Mikroneziyada yerləşir. Arxipelaq öz növbəsində 15 iri və bir necə kiçik adalardan ibarətdir. Adaların ümumi sahəsi 1018 km², əhalisi 213 241 nəfər (2010) təşkil edir. Adalar inzibati cəhətdən iki subyekdə burləşdirilmişdir: Quam' adası' (541 km²) və Şimali Marian adaları (477 km²).
| Marian adaları | |
|---|---|
| çamor. Islas Mariånas, ing. Mariana Islands | |
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Ümumi sahəsi | 1018 km² |
| Hündür nöqtəsi | 965 m |
| Əhalisi | 213.241 nəfər (2010-cu il) |
| Yerləşməsi | |
| Ölkələr | |
| Akvatoriya | |
| | |
| Marian adaları, Sakit okean | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Coğrafiya
Adalar Filippindən və Papua Yeni Qvineyadan 2500 km cənubda yerləşir.
Adalar 12 və 21 dərəcələr arasında 800 km məsafədə uzanır. Tərkibinə daxil olan iri adalar: , , , , , Quam, , , Paqan, Rota, Saypan, , , və .
Geoloji baxımından adalar qədim və cavan adalar bölünürlər. Burada Sakit okean plitəsi ilə Filippin plitəsi toqquşur. Adaların hamısında vulkanlar fəaliyyət gstərir. Adaların böyük qismində mərcan rifləri vardır. 50 sualtı və 11 yerüstü vulkan vardır.
| № | Ada | Sahə, km² | Əhali, чел. (2010) | Hündürlüyü, m | Pik | Koordinatları |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Şimal adaları | ||||||
| 1 | (Urracas) | 2,55 | — | 319 | ||
| 2 | 2,13 | — | 227 | (Şimal adaları) | ||
| 3 | Asunson | 7,31 | — | 891 | ||
| 4 | (Agrigan) | 43,51 | — | 965 | Aqrigan dağı | |
| 5 | Paqan | 47,24 | — | 579 | Paqan dağı | |
| 6 | 11,11 | — | 744 | Alamaqan | ||
| 7 | 3,87 | — | 301 | |||
| 8 | >0 | — | >0 | |||
| 9 | 4,97 | — | 549 | |||
| 10 | 31,21 | — | 787 | |||
| 11 | 0,85 | — | 81 | |||
| Южные острова | ||||||
| 12 | Saypan | 115,38 | 48 220 | 474 | Tapoçau | |
| 13 | 101,01 | 3136 | 170 | Kastiya (Lasso Hill) | ||
| 14 | (Agiguan) | 7,10 | — | 157 | Alut | |
| 15 | Rota | 85,39 | 2527 | 491 | Manira dağı | |
| 16 | Quam | 541,30 | 159 358 | 406 | Kamlam dağı | |
| Мarian adaları | 1004,93 | 213 241 | 965 | Aqriqan dağı | ||
Tarixi
Arxioloji araşdırmala görə adalarda ilk insanlar b.e.ə 2000 il əvvəl ayaq basmışdır. İlk insanlar Şərqi Asiya regionundan gəlmişlər. Sonradan bu insanlar Çamorro adlandırılmışdır. Bu xalq arasında sinfi təbələqəşmə olmuşdur. Qadın ailədə hakim mövqedə olmuşdur. Matriarxat quruluşu dağıtmağa cəht göstərsələrdə bir cəticə verməmişdir. 1000 il öncə adaların tikinti sahəsində müəyyən dəyişikliklə müşahidə edilir.
6 mar 1521 ildə adalar ilk ayaq basan avropalılar Fernan Magellanın ekspedisiyası olmuşdur. Yerlilərlə ilk tanışlıqdan sonra adalar Las Islas de los Ladrones ("Oğrular adası") adlandırılır. Səbəb isə ada sakinlərinin ekspedisiya qəmilərindən oğurluq etməlıri ilə əlaqədar olmuşdur. 1565-ci ildə İspaniyanın nəzarətinə verilir. 1668-ci ildə San-Vitores adalara ilk missioner ekspedisiyasını təşkil edir. Onlar adanı. İspan kralı həyat yoldaşı Marianna Avtriyanın şərəfinə anlandırılır.
Adaların koloniyalaşdırılmasına başlandırılır. San-Vitores bir müddət sonra öldürülür. İspanlar ilk dəfə adalara gələrkən 150 min nəfər sakini olduğu halda sonradan sayları 5 minə qədər azaldılır(1741 ildə). Camorroluları Quam adasına köçməyə məcbur edirlər. Adalar ispanlar və filippinlilər ilə məskunlaşdırılmışdır. 1815–1885-ci illərdə arxipelaqın şimalı qonşu Karolin adaları ilə məskunlaşdırılır.
İspan-ABŞ müharibəsindən sonra adaların cənubu ABŞ-yə güjəstə edilir. Şimalı isə Almaniya imperiyasına 12 fevral 1899 ildə anlaşmasına əsasən satılır. Birinci dünya müharibəsi Marian adaları Millətlər Liqasının nəzarətinə verilir. Onlarda öz növbəsində adaları Yaponiyanın mandatlığına verilir. Yaponlar adalarda əsasən şəkər qamışı yetişdirirdilər. 1944-cü ildə adalar ABŞ nəzarətinə verilir. 1978-ci ildə adalar Şimali Marian adaları və Quam adlı xüsusi statusa malik ərazilər yaradılır. 1986-cı ildə adaların sakinlərinə 1986-cı ildə ABŞ vətəndaşlığı verilir.
Əhalisi
2000-ci ilə olan məlumata görə 224026 nəfər təşkil edir. 2010 ildə siyahıya alınmaya görə əhalinin sayı 213 241 nəfər təşkil edir. Əhalinin böyük hissəsi: , , Saypan və Quam.
İstinadlar
- 2010 Guam Census Population Counts 2013-07-21 at the Wayback Machine. bsp.guam.gov
- . 2010-12-23 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-01-28.
- "Mariana Islands" (ingilis). oceandots.com. 2012-02-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 июня 2010.
- "Commonwealth of Northern Mariana Islands (CNMI) and Guam" (ingilis). SOEST. 2012-02-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 июня 2010.
- The CIA World Factbook (2006) 2017-11-07 at the Wayback Machine.
- "The Chamorro" (ingilis). Scripps Institution of Oceanography. 2012-02-08 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 iyun 2010.
- "The Spanish" (ingilis). Scripps Institution of Oceanography. 2012-02-08 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 iyun 2010.
- "The Germans and Japanese" (ingilis). Scripps Institution of Oceanography. 2012-02-08 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 iyun 2010.
- "The Americans" (ingilis). Scripps Institution of Oceanography. 2012-02-08 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 iyun 2010.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Marian adalari camor Islas Marianas ing Mariana Islands XX esre qeder Ladron adalari isp Islas de los Ladrones Ogru adalari adalar Sakit okeanda Mikroneziyada yerlesir Arxipelaq oz novbesinde 15 iri ve bir nece kicik adalardan ibaretdir Adalarin umumi sahesi 1018 km ehalisi 213 241 nefer 2010 teskil edir Adalar inzibati cehetden iki subyekde burlesdirilmisdir Quam adasi 541 km veSimali Marian adalari 477 km Marian adalaricamor Islas Marianas ing Mariana IslandsUmumi melumatlarUmumi sahesi 1018 km Hundur noqtesi 965 mEhalisi 213 241 nefer 2010 cu il Yerlesmesi16 37 00 sm e 142 13 05 s u Olkeler Quam Simali Marian adalariAkvatoriya Sakit okeanMarian adalariMarian adalariMarian adalari Sakit okean Vikianbarda elaqeli mediafayllarCografiyaAdalar Filippinden ve Papua Yeni Qvineyadan 2500 km cenubda yerlesir Marian adalarinin xeritesi Adalar 12 ve 21 dereceler arasinda 800 km mesafede uzanir Terkibine daxil olan iri adalar Quam Paqan Rota Saypan ve Geoloji baximindan adalar qedim ve cavan adalar bolunurler Burada Sakit okean plitesi ile Filippin plitesi toqqusur Adalarin hamisinda vulkanlar fealiyyet gsterir Adalarin boyuk qisminde mercan rifleri vardir 50 sualti ve 11 yerustu vulkan vardir Ada Sahe km Ehali chel 2010 Hundurluyu m Pik KoordinatlariSimal adalari1 Urracas 2 55 319 20 33 sm e 144 54 s u 2 2 13 227 Simal adalari 20 02 sm e 145 19 s u 3 Asunson 7 31 891 19 43 sm e 145 41 s u 4 Agrigan 43 51 965 Aqrigan dagi 18 46 sm e 145 40 s u 5 Paqan 47 24 579 Paqan dagi 18 08 36 sm e 145 47 39 s u 6 11 11 744 Alamaqan 17 35 sm e 145 50 s u 7 3 87 301 17 20 sm e 145 51 s u 8 gt 0 gt 0 16 45 sm e 145 42 s u 9 4 97 549 16 43 sm e 145 47 s u 10 31 21 787 16 22 sm e 145 40 s u 11 0 85 81 16 01 sm e 146 04 s u Yuzhnye ostrova12 Saypan 115 38 48 220 474 Tapocau 15 11 06 sm e 145 44 28 s u 13 101 01 3136 170 Kastiya Lasso Hill 14 57 12 sm e 145 38 54 s u 14 Agiguan 7 10 157 Alut 14 42 sm e 145 18 s u 15 Rota 85 39 2527 491 Manira dagi 14 08 37 sm e 145 11 08 s u 16 Quam 541 30 159 358 406 Kamlam dagi 13 27 08 sm e 144 46 13 s u Marian adalari 1004 93 213 241 965 Aqriqan dagiTarixiArxioloji arasdirmala gore adalarda ilk insanlar b e e 2000 il evvel ayaq basmisdir Ilk insanlar Serqi Asiya regionundan gelmisler Sonradan bu insanlar Camorro adlandirilmisdir Bu xalq arasinda sinfi tebeleqesme olmusdur Qadin ailede hakim movqede olmusdur Matriarxat qurulusu dagitmaga ceht gosterselerde bir cetice vermemisdir 1000 il once adalarin tikinti sahesinde mueyyen deyisiklikle musahide edilir 6 mar 1521 ilde adalar ilk ayaq basan avropalilar Fernan Magellanin ekspedisiyasi olmusdur Yerlilerle ilk tanisliqdan sonra adalar Las Islas de los Ladrones Ogrular adasi adlandirilir Sebeb ise ada sakinlerinin ekspedisiya qemilerinden ogurluq etmeliri ile elaqedar olmusdur 1565 ci ilde Ispaniyanin nezaretine verilir 1668 ci ilde San Vitores adalara ilk missioner ekspedisiyasini teskil edir Onlar adani Ispan krali heyat yoldasi Marianna Avtriyanin serefine anlandirilir Adalarin koloniyalasdirilmasina baslandirilir San Vitores bir muddet sonra oldurulur Ispanlar ilk defe adalara gelerken 150 min nefer sakini oldugu halda sonradan saylari 5 mine qeder azaldilir 1741 ilde Camorrolulari Quam adasina kocmeye mecbur edirler Adalar ispanlar ve filippinliler ile meskunlasdirilmisdir 1815 1885 ci illerde arxipelaqin simali qonsu Karolin adalari ile meskunlasdirilir Ispan ABS muharibesinden sonra adalarin cenubu ABS ye gujeste edilir Simali ise Almaniya imperiyasina 12 fevral 1899 ilde anlasmasina esasen satilir Birinci dunya muharibesi Marian adalari Milletler Liqasinin nezaretine verilir Onlarda oz novbesinde adalari Yaponiyanin mandatligina verilir Yaponlar adalarda esasen seker qamisi yetisdirirdiler 1944 cu ilde adalar ABS nezaretine verilir 1978 ci ilde adalar Simali Marian adalari ve Quam adli xususi statusa malik eraziler yaradilir 1986 ci ilde adalarin sakinlerine 1986 ci ilde ABS vetendasligi verilir Ehalisi2000 ci ile olan melumata gore 224026 nefer teskil edir 2010 ilde siyahiya alinmaya gore ehalinin sayi 213 241 nefer teskil edir Ehalinin boyuk hissesi Saypan ve Quam Istinadlar2010 Guam Census Population Counts 2013 07 21 at the Wayback Machine bsp guam gov 2010 12 23 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2016 01 28 Mariana Islands ingilis oceandots com 2012 02 08 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 10 iyunya 2010 Commonwealth of Northern Mariana Islands CNMI and Guam ingilis SOEST 2012 02 08 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 10 iyunya 2010 The CIA World Factbook 2006 2017 11 07 at the Wayback Machine The Chamorro ingilis Scripps Institution of Oceanography 2012 02 08 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 10 iyun 2010 The Spanish ingilis Scripps Institution of Oceanography 2012 02 08 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 10 iyun 2010 The Germans and Japanese ingilis Scripps Institution of Oceanography 2012 02 08 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 10 iyun 2010 The Americans ingilis Scripps Institution of Oceanography 2012 02 08 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 10 iyun 2010