Latış atıcıları (latış. Latviešu strēlnieki; rus. Латышские стрелки) — Birinci Dünya müharibəsi illərində Rusiya imperiyasının və Livoniya quberniyalarını Almaniya qoşunlarının işğalından qorumaq üçün Rusiya İmperator Ordusunun tərkibində yaradılmış atıcı bölmələrinin şəxsi heyəti.
Latış atıcıları | |
---|---|
Ölkə |
|
Döyüşlər | |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Tarixi
Latış atıcıları 1915-ci ilin yayında Almaniya qoşunlarının Baltikyanına hücumu zamanı Rusiya İmperator Ordusunun tərkibində yaradılmış latış milli hissələr idi. Hərbi hissə 1916-cı ildə atıcı polkları kimi yenidən təşkil edilmişdi. Əsgərlərin 80%-dən çoxu fəhlə və muzdur idi. 1917-ci il fevral inqilabından sonra polklarda sovetlər seçilmiş, latış atıcıları polklarının icraiyyə komitəsi, bolşevik partiya təşkilatı yaradılmışdı. Oktyabr inqilabından sonra latış atıcıları Petroqradda sovet idarələrini və Smolnını, sonralar Kremldə sovet hökümətini qoruyurdular. Köhnə ordunun buraxılması ilə əlaqədar latış atıcı polkları Qızıl Ordunun nizami hissələri kimi yenidən təşkil edilmişdi. 1918-ci ilin aprelində 9 polkdan ibarət Latış atıcı sovet diviziyası yaradılmışdı. Latış atıcıları Moskvada sol eserlərin qiyamının, Kaluqa, Saratov, Yaroslavl və s. şəhərlərdə əksinqilabi qiyamların yatırılmasında iştirak etmişdilər. 1918-ci ilin sonundan 1919-cu ilin əvvəllərinə qədər latış atıcıları demək olar bütün Latviya ərazisini alman qoşunlarından və Latviya hökumətinin qüvvələrindən təmizləmişdilər, Sovet Latviyası ordusunun özəyi olmuşdular. Sovet qoşunları 1919-cu ilin iyununda Riqadan çıxdıqdan sonra yaradılmış Latış atıcı diviziyası sentyabrda Cənub cəbhəsinə göndərilmişdi. Onlar qırmızı kazaklarla birlikdə Denikin ordusunun secmə hissələrini məğlub etmişdilər. 1920-ci ilin ilin aprelindən latış atıcıları Vrangelin qoşunlarına qarşı vuruşmuşdular. 1920-ci ilin noyabr ayının sonunda Latış atıcı diviziyası buraxılmışdır. Latış atıcılarının bir hissəsi Qızıl Orduda xidmət etmiş, Sovet Rusiyasında təsərrüfat işində qalmış, digər hissəsi Latviyaya qayıtmışdır.
İstinadlar
- Плеханов А. М. ЛАТЫШСКИЕ СТРЕЛКИ // Большая российская энциклопедия. Том 17. Москва, 2010, стр. 66
- Латыш атыҹылары // Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасы: [10 ҹилддә]. VI ҹилд: Куба—Мисир. Бакы: Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасынын Баш Редаксијасы. Баш редактор: Ҹ. Б. Гулијев. 1982. С. 170.
Əlavə ədəbiyyat
- Вациетис И. И. Историческая роль латышских стрелков (на латышском языке)
- «Военно-исторический журнал», Москва, 1997.
- Гражданская война и военная интервенция в СССР. Энциклопедия / редколл., гл. ред. С. С. Хромов. — 2-е изд. — М.: «Советская энциклопедия», 1987.
- Деникин А. И. Очерки русской смуты. — М.: Наука, 1991. — Т. 1 «Крушение власти и армии» —
- Зайончковский A. M. Первая мировая война. — СПб.: ООО «Издательство „Полигон“», 2002. —
- История латышских стрелков (1915—1920). — Рига: «Зинатне», 1972.
- Кайминь Я. Латышские стрелки в борьбе за победу Октябрьской революции. — Рига, 1961.
- Какурин Н. Е. Как сражалась революция (в 2-х тт.). — Том 2 (1919—1920). 2-е изд., доп. — М.: , 1990.
- Каппель и каппелевцы. 2-е изд., испр. и доп. — М.: НП «Посев», 2007. —
- // «Вече», 1982. №№ 4, 5, 6.
- «Латвийская советская энциклопедия». — Рига, Главная редакция энциклопедий, 1985.
- Латышские стрелки в борьбе за советскую власть 1917—1920. Воспоминания и документы / отв. ред. Я. П. Крастынь — Рига: Издательство Академии Наук Латвийской ССР, 1962. — 524 с.
- Латышские стрелки и красногвардейцы в первый год Советской власти. — Москва, 1975.
- Материалы Военного музея Латвии (Рига)
- Революционные латышские стрелки (1917—1920) / колл. авт., ред. А. А. Дризул. — Рига: «Зинатне», 1980. — 352 с., илл.
- Томан Б. А. За свободную Россию, за свободную Латвию. — М., 1975.
- Трушнович А. Р. Воспоминания корниловца: 1914—1934 / Сост. Я. А. Трушнович. — Москва — Франкфурт: Посев, 2004. — 336 с., 8 ил. —
- Энциклопедия «Рига». — Рига, Главная редакция энциклопедий, 1989.
- Andersons E.. Latvijas vēsture 1914-1920. Stockholm: Daugava. 1967. (latış.)
- Valdis Bērziņš. «Latvija pirmā pasaules kara laikā», Rīga, 1987. (latış.) (Валдис Берзиньш. Латвия во время Первой мировой войны. — Рига, 1987)
- Valdis Bērziņš. «Latviešu strēlnieki — drāma un traģēdija», Rīga, 1995. (latış.) (Валдис Берзиньш. Латышские стрелки — драма и трагедия. — Рига, 1995)
- Jānis Lismanis. «1915—1920. Kauju un kritušo karavīru piemiņai». NIMS. Rīga, 1999. (latış.) (Янис Лисманис. 1915—1920. В память воевавшим и павшим воинам. — Рига, 1999)
- Latvju revolucionarais strēlneeks. Red. R. Apinis, V. Strauss, K. Stučka, P. Vīksne. I; II sējums. Maskava: Prometejs, 1934; 1935 (latış.) 082234573, 494148838
Xarici keçidlər
- Полное презрение к смерти. Добровольческие национальные части в Русской армии в годы Первой мировой войны
- Нагрудные знаки латышских стрелков на сайте «Мир наград»
- Площадь стрелков на портале «Другая Рига»
- Латышские красные стрелки. 1917—1921 гг.
- Фотографии латышских красных стрелков
- Специализированный сайт «Латышские стрелки»
- Эскадрилья истребителей Як-7Б с именной надписью «Латышский стрелок» 18-го гвардейского истребительного авиационного полка
- .
- «Именно латышские стрелки развратили всю армию» // Взгляд, 3 сентября 2017 г.
- На флангах — латыши: как латышские стрелки принесли победу большевикам
- ВИДЕО #LV99плюс: 100 секунд о первом шаге Латвии к независимости (Rus.lsm.lv)
- Что и почему нужно знать о переходе Латвии под власть Германии (Rus.lsm.lv)
- ВИДЕО #LV99плюс: 94 секунды о создании «красной» дивизии латышских стрелков (Rus.lsm.lv)
- Национальные воинские формирования русской армии эпохи Первой мировой — история создания и боевой состав // Битва Гвардий
- Боевой путь национальных воинских формирований русской армии на фронтах Первой мировой войны // Битва Гвардий
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Latis aticilari latis Latviesu strelnieki rus Latyshskie strelki Birinci Dunya muharibesi illerinde Rusiya imperiyasinin ve Livoniya quberniyalarini Almaniya qosunlarinin isgalindan qorumaq ucun Rusiya Imperator Ordusunun terkibinde yaradilmis atici bolmelerinin sexsi heyeti Latis aticilariOlke Rusiya RSFSR d Doyusler Birinci Dunya muharibesi Rusiyada vetendas muharibesi Oktyabr inqilabi Latviya Istiqlaliyyet muharibesi Vikianbarda elaqeli mediafayllarTarixiLatis aticilari 1915 ci ilin yayinda Almaniya qosunlarinin Baltikyanina hucumu zamani Rusiya Imperator Ordusunun terkibinde yaradilmis latis milli hisseler idi Herbi hisse 1916 ci ilde atici polklari kimi yeniden teskil edilmisdi Esgerlerin 80 den coxu fehle ve muzdur idi 1917 ci il fevral inqilabindan sonra polklarda sovetler secilmis latis aticilari polklarinin icraiyye komitesi bolsevik partiya teskilati yaradilmisdi Oktyabr inqilabindan sonra latis aticilari Petroqradda sovet idarelerini ve Smolnini sonralar Kremlde sovet hokumetini qoruyurdular Kohne ordunun buraxilmasi ile elaqedar latis atici polklari Qizil Ordunun nizami hisseleri kimi yeniden teskil edilmisdi 1918 ci ilin aprelinde 9 polkdan ibaret Latis atici sovet diviziyasi yaradilmisdi Latis aticilari Moskvada sol eserlerin qiyaminin Kaluqa Saratov Yaroslavl ve s seherlerde eksinqilabi qiyamlarin yatirilmasinda istirak etmisdiler 1918 ci ilin sonundan 1919 cu ilin evvellerine qeder latis aticilari demek olar butun Latviya erazisini alman qosunlarindan ve Latviya hokumetinin quvvelerinden temizlemisdiler Sovet Latviyasi ordusunun ozeyi olmusdular Sovet qosunlari 1919 cu ilin iyununda Riqadan cixdiqdan sonra yaradilmis Latis atici diviziyasi sentyabrda Cenub cebhesine gonderilmisdi Onlar qirmizi kazaklarla birlikde Denikin ordusunun secme hisselerini meglub etmisdiler 1920 ci ilin ilin aprelinden latis aticilari Vrangelin qosunlarina qarsi vurusmusdular 1920 ci ilin noyabr ayinin sonunda Latis atici diviziyasi buraxilmisdir Latis aticilarinin bir hissesi Qizil Orduda xidmet etmis Sovet Rusiyasinda teserrufat isinde qalmis diger hissesi Latviyaya qayitmisdir IstinadlarPlehanov A M LATYShSKIE STRELKI Bolshaya rossijskaya enciklopediya Tom 17 Moskva 2010 str 66 Latysh atyҹylary Azәrbaјҹan Sovet Ensiklopediјasy 10 ҹilddә VI ҹild Kuba Misir Baky Azәrbaјҹan Sovet Ensiklopediјasynyn Bash Redaksiјasy Bash redaktor Ҹ B Guliјev 1982 S 170 Elave edebiyyatVacietis I I Istoricheskaya rol latyshskih strelkov na latyshskom yazyke Voenno istoricheskij zhurnal Moskva 1997 Grazhdanskaya vojna i voennaya intervenciya v SSSR Enciklopediya redkoll gl red S S Hromov 2 e izd M Sovetskaya enciklopediya 1987 Denikin A I Ocherki russkoj smuty M Nauka 1991 T 1 Krushenie vlasti i armii ISBN 5 02 008582 0 Zajonchkovskij A M Pervaya mirovaya vojna SPb OOO Izdatelstvo Poligon 2002 ISBN 5 89173 174 6 Istoriya latyshskih strelkov 1915 1920 Riga Zinatne 1972 Kajmin Ya Latyshskie strelki v borbe za pobedu Oktyabrskoj revolyucii Riga 1961 Kakurin N E Kak srazhalas revolyuciya v 2 h tt Tom 2 1919 1920 2 e izd dop M 1990 Kappel i kappelevcy 2 e izd ispr i dop M NP Posev 2007 ISBN 978 5 85824 174 4 Veche 1982 4 5 6 Latvijskaya sovetskaya enciklopediya Riga Glavnaya redakciya enciklopedij 1985 Latyshskie strelki v borbe za sovetskuyu vlast 1917 1920 Vospominaniya i dokumenty otv red Ya P Krastyn Riga Izdatelstvo Akademii Nauk Latvijskoj SSR 1962 524 s Latyshskie strelki i krasnogvardejcy v pervyj god Sovetskoj vlasti Moskva 1975 Materialy Voennogo muzeya Latvii Riga Revolyucionnye latyshskie strelki 1917 1920 koll avt red A A Drizul Riga Zinatne 1980 352 s ill Toman B A Za svobodnuyu Rossiyu za svobodnuyu Latviyu M 1975 Trushnovich A R Vospominaniya kornilovca 1914 1934 Sost Ya A Trushnovich Moskva Frankfurt Posev 2004 336 s 8 il ISBN 5 85824 153 0 Enciklopediya Riga Riga Glavnaya redakciya enciklopedij 1989 Andersons E Latvijas vesture 1914 1920 Stockholm Daugava 1967 latis Valdis Berzins Latvija pirma pasaules kara laika Riga 1987 latis Valdis Berzinsh Latviya vo vremya Pervoj mirovoj vojny Riga 1987 Valdis Berzins Latviesu strelnieki drama un tragedija Riga 1995 latis Valdis Berzinsh Latyshskie strelki drama i tragediya Riga 1995 Janis Lismanis 1915 1920 Kauju un krituso karaviru pieminai NIMS Riga 1999 latis Yanis Lismanis 1915 1920 V pamyat voevavshim i pavshim voinam Riga 1999 Latvju revolucionarais strelneeks Red R Apinis V Strauss K Stucka P Viksne I II sejums Maskava Prometejs 1934 1935 latis 082234573 494148838Xarici kecidlerPolnoe prezrenie k smerti Dobrovolcheskie nacionalnye chasti v Russkoj armii v gody Pervoj mirovoj vojny Nagrudnye znaki latyshskih strelkov na sajte Mir nagrad Ploshad strelkov na portale Drugaya Riga Latyshskie krasnye strelki 1917 1921 gg Fotografii latyshskih krasnyh strelkov Specializirovannyj sajt Latyshskie strelki Eskadrilya istrebitelej Yak 7B s imennoj nadpisyu Latyshskij strelok 18 go gvardejskogo istrebitelnogo aviacionnogo polka Imenno latyshskie strelki razvratili vsyu armiyu Vzglyad 3 sentyabrya 2017 g Na flangah latyshi kak latyshskie strelki prinesli pobedu bolshevikam VIDEO LV99plyus 100 sekund o pervom shage Latvii k nezavisimosti Rus lsm lv Chto i pochemu nuzhno znat o perehode Latvii pod vlast Germanii Rus lsm lv VIDEO LV99plyus 94 sekundy o sozdanii krasnoj divizii latyshskih strelkov Rus lsm lv Nacionalnye voinskie formirovaniya russkoj armii epohi Pervoj mirovoj istoriya sozdaniya i boevoj sostav Bitva Gvardij Boevoj put nacionalnyh voinskih formirovanij russkoj armii na frontah Pervoj mirovoj vojny Bitva Gvardij