Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalədəki məlumatların olması üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
Lətif Hüseyn oğlu Kərimov (4 (17) noyabr 1906, Şuşa – 8 sentyabr 1991, Bakı) – Azərbaycan xalçaçı-rəssamı, xalçaşünas, Azərbaycan SSR xalq rəssamı (1960).
| Lətif Kərimov | |
|---|---|
 Lətif Kərimov, 1976-cı il | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Şuşa, Yelizavetpol quberniyası, Rusiya imperiyası |
| Vəfat tarixi | (84 yaşında) |
| Vəfat yeri | Bakı, Azərbaycan |
| Dəfn yeri | |
| Vətəndaşlığı |  Rusiya imperiyası→ AXC→ SSRİ→ Azərbaycan |
| Fəaliyyəti | sənətşünas, xalçaçı, vizual incəsənət rəssamı |
| Janr | portret |
| Mükafatları |   |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Lətif Kərimov 1906-cı ildə Şuşa şəhərində anadan olmuşdur. Onların nəsli – bütün "Allahverənlər" tayfası toxuduqları qəşəng xalçaları ilə Qarabağ mahalında məşhur olmuşdur.
1912-ci ildə onların ailəsi İranın Məşhəd şəhərinə köçmüşdür. Xalça sənətinə məhəbbəti Lətifi burada Mirzə Ələkbər Hüseynzadənin emalatxanasına gətirib çıxarmışdır.
Şuşa şəhərində "Qarabağxalça" artelində 1928-ci ildə təlimatçı kimi fəaliyyət göstərən Lətif Kərimov, başqa rayonlarda da yerli xalçatoxuma işinin sirlərini öyrənirdi.
Xalça sənətində fəaliyyəti
O, 1930-cu ildən xalça sənəti mütəxəssisi kimi "Azərbaycanxalça" birliyində rəssam-təlimatçı vəzifəsində fəaliyyət göstərmişdir.
İlk dəfə olaraq Bakıda və Qubada (1932–1936) xalça məktəblərinin açılmasında Lətif Kərimovun böyük zəhməti olmuşdur. Lətif Kərimov təkcə xalçaçılıq sahəsində deyil, dekorativ tətbiqi sənətin başqa sahələrində də fəaliyyət göstərmişdir.
1930–1940-cı illər Lətif Kərimovun yaradıcılığında xüsusi yer tutur. Bu illərdə yaratdığı bədii tərtibatlarda və başqa sahələrdə Şərqin bədii sənət xəzinəsindən ilham almış ustad əlinin izlərini görürük.
Lətif Kərimovun xalçaları həmin illərdən başlayaraq artıq Azərbaycandan uzaqlarda da böyük rəğbət və maraqla qarşılanır. Onun Firdovsinin anadan olmasının 1000 illiyinə həsr etdiyi xalçası 1934-cü ildə Parisdə Ümumdünya sərgisində uğurla nümayiş etdirilmişdir. O, min illərdən başlayaraq Azərbaycan xalçaçılarının müxtəlif növlərinə aid kompozisiya və naxışları toplanmış və beləliklə Quba, Şirvan, Bakı, Qazax, Gəncə, Qarabağ, Təbriz və Borçalı xalça qruplarına daxil olan 150-dən artıq xovlu və xovsuz xalça məmulatı çeşidlərini yığıb, onların rəngli reproduksiyasını hazırlamışdır.
Onun 1937–1939-cu illərdə Moskvada Ümumittifaq Kənd Təsərrüfatı Nailiyyətləri Sərgisində Azərbaycan Respublikasının pavilyonuna verdiyi bədii tərtibat, binanın Milli memarlıq forması ilə möhkəm vəhdət təşkil edirdi.
Lətif Kərimov tanınmış rəssamlarımız (K.Kazımzadə, İ.Axundov və başqaları) ilə birlikdə 1940–1941-ci illərdə dahi Azərbaycan şairi Nizami Gəncəvinin yubileyinə həsr edilmiş beş xalça hazırlamışdır. Bu xalçalarda şairin "Xəmsə"sinə daxil olan poemalardan götürülmüş epizodlar təsvir edilmişdir.
- Lətif Kərimovun xalça Xəmsəsi
-
![image]()
-
![image]()
-
![image]()
-
![image]()
-
![image]()
İsgəndərnamə,
eskizi əsasında.
Elmi-yaradıcılıq fəaliyyəti
Keçən əsrin 40-cı illərində Lətif Kərimov Azərbaycan Radiosunda fars diktoru vəzifəsində çalışıb. 1946-cı ildə Aydın Qaradağlının səsini bəyənib radionun sədri Şəmsəddin Abbasova təqdim edərək görkəmli sənətkarın yaradıcılıq yoluna yaşıl işıq yandırmışdır. Elmi-yaradıcılıq fəaliyyətinə Azərbaycan SSRİ EA-nın başlayan Lətif Kərimov 1945-ci ildə ayrıca xalça şöbəsinin açılmasına nail olmuşdur. Onun "Azərbaycan xalçalarında ornament" kitabı xalçalarımızdakı naxışların, ornamentlərin öyrənilməsi baxımından misilsiz əhəmiyyətə malikdir. Böyük elmi əhəmiyyəti olan bu əsərə görə 1950-ci ildə Lətif Kərimova Leninqrad şəhərində sənətşünaslıq namizədi-alimlik dərəcəsi verilmişdir. Onun monumental tədqiqat işlərindən biri də çoxcildli "Azərbaycan xalçası" monoqrafiyasıdır. Birinci cildi 1961-ci ildə dərc edilən monoqrafiya qırx ilə yaxın aparılan elmi işlərin bəhrəsidir.
Lətif Kərimovun təşəbbüsü ilə 1967-ci ildə Bakıda xalça muzeyi təşkil olunmuşdur.
Təltif və mükafatları
- "Azərbaycan SSR xalq rəssamı" fəxri adı — 24 may 1960
- "Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi" fəxri adı — 30 aprel 1955
- (1-ci dərəcə) — 1950 (İ. Stalinin anadan olmasının 70 illiyinə (1949) həsr olunmuş xalçaya görə)
- 2 dəfə — 2 mart 1957, 24 noyabr 1976
- — 14 noyabr 1986
- — 25 fevral 1946
- Azərbaycan SSR Ali Sovetinin fəxri fərmanı — 16 noyabr 1981
Filmoqrafiya
- Habil Kaman (film, 1984)
- İşıqlı ilmələr. Lətif Kərimov (film, 2007)
- Onlar belə sevirdilər (veriliş, 2007)
İstinadlar
- Lătif Kărimov // Faceted Application of Subject Terminology.
- L.H.Kərimov yoldaşın Azərbaycan SSR Ali Sovetinin Fəxri Fərmanı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 16 noyabr 1981-ci il tarixli Fərmanı 2020-01-16 at the Wayback Machine — anl.az saytı
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
- Ковровых дел кудесник. Журнал "İRS", № 5(23), 2006.
- . "Virtual Qarabağ" İKT Mərkəzinin rəsmi portalı (az.). virtualkarabakh.az. 2013. 2017-12-22 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-10-14.
- Xalq rəssamı Lətif Kərimovun doğum günüdür
- Xalq rəssamının heyrətamiz əmanəti “Xalq Bank”da – APA TV
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaledeki melumatlarin yoxlanilabiler olmasi ucun elave menbelere ehtiyac var Daha etrafli melumat ve ya meqaledeki problemlerle bagli muzakire aparmaq ucun diqqet yetire bilersiniz Lutfen meqaleye etibarli menbeler elave ederek bu meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Menbesiz mezmun problemler yarada ve siline biler Problemler hell edilmemis sablonu meqaleden cixarmayin Letif Huseyn oglu Kerimov 4 17 noyabr 1906 Susa 8 sentyabr 1991 Baki Azerbaycan xalcaci ressami xalcasunas Azerbaycan SSR xalq ressami 1960 Letif KerimovLetif Kerimov 1976 ci ilDogum tarixi 17 noyabr 1906Dogum yeri Susa Yelizavetpol quberniyasi Rusiya imperiyasiVefat tarixi 8 sentyabr 1991 84 yasinda Vefat yeri Baki AzerbaycanDefn yeri Fexri XiyabanVetendasligi Rusiya imperiyasi AXC SSRI AzerbaycanFealiyyeti senetsunas xalcaci vizual incesenet ressamiJanr portretMukafatlari 1976 1957 1986 1946 1960 1950 Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiLetif Kerimov 1906 ci ilde Susa seherinde anadan olmusdur Onlarin nesli butun Allahverenler tayfasi toxuduqlari qeseng xalcalari ile Qarabag mahalinda meshur olmusdur 1912 ci ilde onlarin ailesi Iranin Meshed seherine kocmusdur Xalca senetine mehebbeti Letifi burada Mirze Elekber Huseynzadenin emalatxanasina getirib cixarmisdir Susa seherinde Qarabagxalca artelinde 1928 ci ilde telimatci kimi fealiyyet gosteren Letif Kerimov basqa rayonlarda da yerli xalcatoxuma isinin sirlerini oyrenirdi Xalca senetinde fealiyyetiO 1930 cu ilden xalca seneti mutexessisi kimi Azerbaycanxalca birliyinde ressam telimatci vezifesinde fealiyyet gostermisdir Ilk defe olaraq Bakida ve Qubada 1932 1936 xalca mekteblerinin acilmasinda Letif Kerimovun boyuk zehmeti olmusdur Letif Kerimov tekce xalcaciliq sahesinde deyil dekorativ tetbiqi senetin basqa sahelerinde de fealiyyet gostermisdir 1930 1940 ci iller Letif Kerimovun yaradiciliginda xususi yer tutur Bu illerde yaratdigi bedii tertibatlarda ve basqa sahelerde Serqin bedii senet xezinesinden ilham almis ustad elinin izlerini goruruk Letif Kerimovun xalcalari hemin illerden baslayaraq artiq Azerbaycandan uzaqlarda da boyuk regbet ve maraqla qarsilanir Onun Firdovsinin anadan olmasinin 1000 illiyine hesr etdiyi xalcasi 1934 cu ilde Parisde Umumdunya sergisinde ugurla numayis etdirilmisdir O min illerden baslayaraq Azerbaycan xalcacilarinin muxtelif novlerine aid kompozisiya ve naxislari toplanmis ve belelikle Quba Sirvan Baki Qazax Gence Qarabag Tebriz ve Borcali xalca qruplarina daxil olan 150 den artiq xovlu ve xovsuz xalca memulati cesidlerini yigib onlarin rengli reproduksiyasini hazirlamisdir Onun 1937 1939 cu illerde Moskvada Umumittifaq Kend Teserrufati Nailiyyetleri Sergisinde Azerbaycan Respublikasinin pavilyonuna verdiyi bedii tertibat binanin Milli memarliq formasi ile mohkem vehdet teskil edirdi Letif Kerimov taninmis ressamlarimiz K Kazimzade I Axundov ve basqalari ile birlikde 1940 1941 ci illerde dahi Azerbaycan sairi Nizami Gencevinin yubileyine hesr edilmis bes xalca hazirlamisdir Bu xalcalarda sairin Xemse sine daxil olan poemalardan goturulmus epizodlar tesvir edilmisdir Letif Kerimovun xalca Xemsesi Sirler xezinesi Kazim Kazimzadenin eskizi esasinda Xosrov ve Sirin Qezenfer Xaliqovun eskizi esasinda Leyli ve Mecnun Yeddi gozel Emir Haciyevin eskizi esasinda Isgendername eskizi esasinda Elmi yaradiciliq fealiyyetiKecen esrin 40 ci illerinde Letif Kerimov Azerbaycan Radiosunda fars diktoru vezifesinde calisib 1946 ci ilde Aydin Qaradaglinin sesini beyenib radionun sedri Semseddin Abbasova teqdim ederek gorkemli senetkarin yaradiciliq yoluna yasil isiq yandirmisdir Elmi yaradiciliq fealiyyetine Azerbaycan SSRI EA nin baslayan Letif Kerimov 1945 ci ilde ayrica xalca sobesinin acilmasina nail olmusdur Onun Azerbaycan xalcalarinda ornament kitabi xalcalarimizdaki naxislarin ornamentlerin oyrenilmesi baximindan misilsiz ehemiyyete malikdir Boyuk elmi ehemiyyeti olan bu esere gore 1950 ci ilde Letif Kerimova Leninqrad seherinde senetsunasliq namizedi alimlik derecesi verilmisdir Onun monumental tedqiqat islerinden biri de coxcildli Azerbaycan xalcasi monoqrafiyasidir Birinci cildi 1961 ci ilde derc edilen monoqrafiya qirx ile yaxin aparilan elmi islerin behresidir Letif Kerimovun tesebbusu ile 1967 ci ilde Bakida xalca muzeyi teskil olunmusdur Teltif ve mukafatlari Azerbaycan SSR xalq ressami fexri adi 24 may 1960 Azerbaycan SSR emekdar incesenet xadimi fexri adi 30 aprel 1955 Stalin mukafati 1 ci derece 1950 I Stalinin anadan olmasinin 70 illiyine 1949 hesr olunmus xalcaya gore 2 defe Qirmizi emek bayragi ordeni 2 mart 1957 24 noyabr 1976 Xalqlar Dostlugu ordeni 14 noyabr 1986 Seref nisani ordeni 25 fevral 1946 Qafqazin mudafiesine gore medali 1941 1945 ci iller Boyuk Veten muharibesinde resadetli emeye gore medali 1941 1945 ci iller Boyuk Veten muharibesinde Almaniya uzerinde qelebeye gore medali Azerbaycan SSR Ali Sovetinin fexri fermani 16 noyabr 1981FilmoqrafiyaHabil Kaman film 1984 Isiqli ilmeler Letif Kerimov film 2007 Onlar bele sevirdiler verilis 2007 IstinadlarLătif Kărimov Faceted Application of Subject Terminology L H Kerimov yoldasin Azerbaycan SSR Ali Sovetinin Fexri Fermani ile teltif edilmesi haqqinda Azerbaycan SSR Ali Soveti Reyaset Heyetinin 16 noyabr 1981 ci il tarixli Fermani 2020 01 16 at the Wayback Machine anl az saytiHemcinin baxAzerbaycan xalcalari Letif Kerimov adina Azerbaycan Xalcasi ve Xalq Tetbiqi Seneti Dovlet MuzeyiXarici kecidlerKovrovyh del kudesnik Zhurnal IRS 5 23 2006 Virtual Qarabag IKT Merkezinin resmi portali az virtualkarabakh az 2013 2017 12 22 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2014 10 14 Xalq ressami Letif Kerimovun dogum gunudur Xalq ressaminin heyretamiz emaneti Xalq Bank da APA TV