Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Xalçaçılıq — kənd daxmalarında yaranan və zaman ötdükcə incəsənətin ən mühüm növlərindən birinə çevrilən sənətdir.
Ümumi məlumat
Bu sənət növünə hər zaman dövlət başçıları çox əhəmiyyət vermiş, ən dahi şairlər öz əsərlərində istedadlı xalça toxuyanları xatırlatmışlar.
Şimali və Cənubi Azərbaycanın ərazilərində müxtəlif dövlətlər və dinlər meydana gəlmiş, müharibələr getmiş, müxtəlif mədəniyyətə malik tayfalar bir-birlərini əvəzləmişlər. Qonşu və ya bir-biri ilə müharibə edən müxtəlif mədəniyyətlər arasında qarşılıqlı əlaqə əlbəttə ki, qaçılmazdı. Bu proseslər öz əksini xalçaçılıqda da tapmışdı. Azərbaycanın ərazisində özünəməxsus məktəbi və özünəməxsus stili olan xalçaçılıq mərkəzləri formalaşmağa başlamışdı.
Azərbaycan xalçaları öz texniki xüsusiyyətlərinə görə xovlu və xovsuz olurlar.
Azərbaycanda xalçaçılıq sənətinin tarixi
Azərbaycan ərazisində aparılan qazıntılar hələ b.e. əvvəl II minillikdə burada kənd təsərrüfatı, heyvandarlıq, metal emalı, dulusçuluq və xalçaçılığın çox yaxşı inkişaf etdiyini sübüt edir. Dünyada aşkar olunan xalçalardan ən qədimi – bizim eradan əvvəl VI-V yüzillikdə Dağlıq Altayda arxeoloji qazıntılar zamanı tapılan məşhur xalçasıdır. Azərbaycanın ərazisində Gültəpə qazıntıları zamanı bizim eradan əvvəl IV-III yüzillikdə xalçaçılıqda işlədilən alətlər, maddələrin izləri aşkara çıxmışdı.
Xalça insanları birləşdirirdi, onlarda kollektivlik, bir-birinə kömək, dostluq hisslərini aşılayırdı. Çoxsaylı və müxtəlif funksiyaları özündə birləşdirən Azərbaycan xalçası bütün praktiki mənaların cəmindən daha artıq əhəmiyyət kəsb edirdi. Azərbaycan xalçası təkcə milli həyat tərzinin əsas elementlərindən, dekorativ-tətbiqi sənətin növmüxtəlifliyi deyildi; onunla xalqın mövcudluğunun mənəvi və əxlaqi normaları bağlıdır.
Azərbaycanda xalça toxuculuğu tətbiqi sənət növünün ən qədim sahələrindən biri hesab edilir. Ölkə ərazisində aparılan arxeoloji qazıntılar və yazılı mənbələrə görə, Azərbaycanda xalça toxuculuğu tunc dövründə, yəni 5 min il bundan əvvəl meydana gəlib.
Azərbaycan xalçaları Azərbaycanın rəngarəng təbiətinin bütün gözəlliyini - səmanın və meşələrin yaşıllığını, dağ yamaclarının əlvanlığını, qarlı zirvələrin bəyazlığını əks etdirir. Bu xalçalarda qırmızı nar dənələrinin və qızılı heyvanın, sarı zəfəranın və kəhrəba üzümün rəngləri ecazkar bir şəkildə qovuşmuşdur. Azərbaycan xalçası boyalarının tükənməz zənginliyi, naxışlarının təkraredilməz qovuşuğu, yaradıcılıq təxəyyülünün gücü və yüksək sənətkarlıqı ilə fərqlənir.
Tarixi mənbələrdəki məlumata görə, orta əsrlərdə Azərbaycan xalça istehsalının mərkəzlərindən biri hesab olunmuşdur. X əsrə aid (982-ci il) "Hüdud-əl-Aləm" əlyazmasında deyilir ki, Azərbaycan şəhərləri, o cümlədən Muğan öz çuvalları və palazları ilə məşhur olmuşdur; Naxçıvan, Xoy və şəhərləri öz zililəri, xalçaları və toxuculuq məmulatı ilə, Ərdəbil və Şirvan əlvan ipək və yun parçaları ilə şöhrət qazanmışdır.
Azərbaycan qadın ustalarının əlləri ilə yaradılan gözəl xalçalar və xalça məmulatları Sankt-Peterburqda Ermitaj, Londonda və Albert, Vaşinqtonda Tekstil, Parisdə Luvr, İstanbulda Topqapı sarayı kimi dünyanın böyük muzeylərini, habelə Bakıda və Azərbaycan Tarixi Muzeyini bəzəyir.
Təəssüflər olsun ki, son dövrlərdə Azərbaycan xalçaları dünya muzeylərində bəzən "Qafqaz", "İran" və bəzən də "Ermənistan" xalçaları adı ilə nümayiş etdirilir.
Dekorativ tətbiqi incəsənət növlərindən biri olan xalçaçılıq böyük mədəniyyətə və qədim tarixi ənənələrə malik xalqlara məxsus sənətdir. Xalça bir sıra müsbət xüsusiyyətlərə malikdir. O, bədii təsviri sənətlə, böyük ustalıq tələb edən xalq yaradıcılığının məcmusudur. Xalça gözəl əl işi olmaqla yanaşı, həm də məişətdə istifadə oluna biləcək qiymətli əşyadır. Azərbaycanda xalça sənəti növlərinin yaranması, inkişafı çox qədim tarixə malikdir. Quba-Şirvan, Gəncə-Qazax, Qarabağ, Təbriz xalçaçılıq məktəbləri bütün dünyada məşhurdur. Bu zonalarda toxunan xalçalar ilmələrinin sıxlığına, rəng çalarlarına, üz ipliyinin xovuna, toxunuşuna və ornamentlərinə görə seçilir.Müxtəlif rəng çalarlarına malik Gəncə xalçaları isə hər zaman özünəməxsus üslüb ilə fərqlənib. Həmin xalçalar ki, adı Qarabağ atları ilə qoşa çəkilib, xaricə göndərilib, sərgilərdə həmişə yüksək yerlər tutub, gələn qonaqlara qiymətli hədiyyə kimi təqdim edilib. Qərb regionunun təbiətinin də zəngin və rəngarəng olması bölgədə xalçaçılığın inkişafında əvəzsiz rol oynayıb. Belə ki, Gəncə xalçalarını digərlərindən fərqləndirən xüsusiyyətlərdən biri də onların toxunmasında əsasən təbii xammal və boyaq məhsullarından istifadə olunmasıdır. Gəncə-Qazax zonasında xalçalar əsasən yundan toxunduğundan seyrək ilməli, qalın tüklü, həndəsi ornamentli, orta ölçüsü isə 3 kv. m, 1.5x 2(2.5) sm olur. 5-7 rəngdən istifadə edilən bu xalçalarda əsasən sürməyi göy, lalə və zoğalı qırmızı rənglər üstünlük təşkil edir. Vaxtı ilə ipəkçiliyin inkişaf etdiyi Gəncədə ipəkdən toxunulan xalçalar öz gözəlliyi ilə insanı valeh etməyə bilmir. Gəncə-Qazax xalçalarında ilmələrinin sıxlığı bu cürdür: 10 sm-də 25-30, 28-35 ilmə.
Azərbaycanda XX əsrdə xalçaçılığın inkişafı
Çox təəssüflər olsun ki, sovet dövründə Azərbaycan xalçası beynəlxalq bazarda olan mövqelərini itirdi. 19-cu əsrin əvvəllərinə, 1920-ci ilə qədər dünya bazarında Azərbaycan xalçası əhəmiyyətli mövqeyə malik olub. Hətta Quba xalçası öz texnologiyası və kompozisiyasına görə dünyada birinci olub. Bu xalçalar ayaq altında əsrlərdən də çox yaşayıb. Bu texnologiya iynəvari ilmə adlandırılır ki, bu da ilməsi çıxmayan xalçadır. Bu texnologiyada xovun hündürlüyü digərləri ilə müqayisədə yüksək olub"- deyən, mütəxəssis qeyd etdi ki, Azərbaycan xalçalarının ən aşağı xov hündürlüyü 6 mm olub ki, bu da xalçanın ömrünün uzun olmasına əsasdır.
Azərbaycan xalça sənətinin sonrakı inkişaf dövrü XX əsrin ortalarına təsadüf edir. Bu dövrdə Azərbaycan xalça sənətinin inkişafı bir neçə istiqamətdə davam edərək çox cəhətli xarakter daşımışdır. Respublikanın rayon və kəndlərində xalça sənəti ənənələri ayrı-ayrı xalça ustaları tərəfindən davam etdirilir. Onların ənənəvi çeşnilərdə toxuduqları xalçalarda klassik kompozisiyalara yaradıcı münasibət qabarıq şəkildə özünü göstərir. Eyni zamanda xalçaçılıqda yeni-yeni kompozisiyalar, naxış elementləri meydana gəlir. Yeni yaranan çeşnilərdə nisbətən əyri işlənmiş nəbati naxışlara, insan, heyvan, quş təsvirlərinə, lirik və romantik üslubda yaradılmış sücetli kompozisiyalara meyl üstündür. Xalça sənətinin inkişafının digər bir qolu "Azərxalça" İstehsalat Birliyinin fəaliyyətidir. "Azərxalça" nın sex və emalatxanalarında toxunan xalçalarda ənənəvi naxış, göl və rənglərdən ustaların yaradıcı şəkildə etdiyi dəyişmələr klassik xalça kompozisiyalarının sayını artırıb zənginləşdirir.
Xalça sənətinin digər bir qolu peşəkar rəssamlar tərəfindən davam və inkişaf etdirilir. Onların yaratdıqları yeni ornament və çeşnilər əsasında toxunan xalçalar klassik kompozisiyaların zənginləşdirilməsində mühüm əhəmiyyət kəsb edir.
Bu xalçaların kompozisiya, rəsm həlli və koloritində bəzən klassik kanonların pozulmasına baxmayaraq, müxtəlif bədii və texniki vasitələr mövzunun açılmasına kömək edir.
Azərbaycanda xalçaçılığın inkişafı üçün mühüm tədbirlər həyata keçirilmişdir. Xalçaçılıq sənət və elm sahəsi kimi Ə.Əzimzadə ad. Azərbaycan Dövlət Rəssamlıq Məktəbində, Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universitetində, eləcə də incəsənət yönümlü kolleclərdə tədris edilir. Xalçaçılıq sənət kimi texniki peşə məktəblərində, uşaq rəsm qalereyalarında və digər yerlərdə öyrədilir.
Azərbaycan xalça sənətinin elm sahəsi kimi öyrənilməsi və peşəkar rəssamların yaradıcılığında müasir inkişafı Azərbaycanın xalq rəssamı Lətif Kərimov un (1906-1991) adı ilə bağlıdır. Şərq, o cümlədən Azərbaycan xalçası və dekorativ - tətbiqi sənətinin mahir bilicisi, görkəmli ornamentalist - rəssam, tədqiqatçı alim kimi tanınan L.Kərimov uzun illər Azərbaycan xalçalarını tədqiq etmiş, Azərbaycan dekorativ sənətini yeni ornamentlərlə zənginləşdirmiş, ənənəvi bəzək elementləri əsasında yeni dekorativ motivlər yaratmışdır. L.Kərimovun eskizləri əsasında toxunmuş "Əfşan" (1932), "Qonaqkənd" (1939), "Ləçəktürünc" (1952), "Şuşa" (1953), "Göygöl" (1958), "Qarabağ" (1960), "İslimi" (1964), "Butalı" (1965), "Bahar" (1966,1976), "Heyvanlar aləmində" (1969), "Şəbi-hicran" (1975), "Zərxara" (1977), "Firdovsi" (1934), "Səməd Vurğun" (1956), "Vaqif" (1967), "Füzuli" (1972), "Nəsimi" (1974), "Səfiəddin Urməvi" (1975), "Əcəmi" (1976) və s. ornamental və portret xalçalar ornament elementlərinin uyarlığı, kompozisiya bitkinliyi, rəsmlərinin zərifliyi və ifadəliliyi, zəngin koloritinə görə xalçaçılıq sənətinin qiymətli nümunələrindəndir. 1949-cu ildə kollektiv müəlliflərlə birgə yaratdığı "Stalin" xalçasına görə 1950-ci ildə SSRI Dövlət mükafatına layiq görülmüşdür. 1986-cı ildə Londonda açılmış fərdi sərgisi böyük müvəffəqiyyətlə keçmiş, sərgidə rəssamın "Bəndi-Rumi" (1980,1981), "Ləçəkturunc" (1981), "Xətai" (1981,1985), "Açma-yumma" (1982), "Ləçəkbəndlik" (1983), "Kətəbəbəndlik" (1984), "Əsrlərin nəğməsi" (1985) və s. xalçaları nümayiş etdirilmişdir. L. Kərimovun çox cildli "Azərbaycan xalçası" əsərində 1300-dən artıq Azərbaycan xalça ornament elementinin təhlili verilmişdir
İstinadlar
- Азербайджанские ковры очаровали англичан 2022-01-23 at the Wayback Machine (rus dilində)
- Директор Музея ковра Азербайджана ответила на лживое заявление армянского этнографа 2022-01-23 at the Wayback Machine (rus dilində)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Xalcaciliq kend daxmalarinda yaranan ve zaman otdukce incesenetin en muhum novlerinden birine cevrilen senetdir Umumi melumatBu senet novune her zaman dovlet bascilari cox ehemiyyet vermis en dahi sairler oz eserlerinde istedadli xalca toxuyanlari xatirlatmislar Simali ve Cenubi Azerbaycanin erazilerinde muxtelif dovletler ve dinler meydana gelmis muharibeler getmis muxtelif medeniyyete malik tayfalar bir birlerini evezlemisler Qonsu ve ya bir biri ile muharibe eden muxtelif medeniyyetler arasinda qarsiliqli elaqe elbette ki qacilmazdi Bu prosesler oz eksini xalcaciliqda da tapmisdi Azerbaycanin erazisinde ozunemexsus mektebi ve ozunemexsus stili olan xalcaciliq merkezleri formalasmaga baslamisdi Azerbaycan xalcalari oz texniki xususiyyetlerine gore xovlu ve xovsuz olurlar Azerbaycanda xalcaciliq senetinin tarixiEsas meqale Azerbaycan xalcaciliq mektebleri Azerbaycan erazisinde aparilan qazintilar hele b e evvel II minillikde burada kend teserrufati heyvandarliq metal emali dulusculuq ve xalcaciligin cox yaxsi inkisaf etdiyini subut edir Dunyada askar olunan xalcalardan en qedimi bizim eradan evvel VI V yuzillikde Dagliq Altayda arxeoloji qazintilar zamani tapilan meshur xalcasidir Azerbaycanin erazisinde Gultepe qazintilari zamani bizim eradan evvel IV III yuzillikde xalcaciliqda isledilen aletler maddelerin izleri askara cixmisdi Xalca insanlari birlesdirirdi onlarda kollektivlik bir birine komek dostluq hisslerini asilayirdi Coxsayli ve muxtelif funksiyalari ozunde birlesdiren Azerbaycan xalcasi butun praktiki menalarin ceminden daha artiq ehemiyyet kesb edirdi Azerbaycan xalcasi tekce milli heyat terzinin esas elementlerinden dekorativ tetbiqi senetin novmuxtelifliyi deyildi onunla xalqin movcudlugunun menevi ve exlaqi normalari baglidir Azerbaycanda xalca toxuculugu tetbiqi senet novunun en qedim sahelerinden biri hesab edilir Olke erazisinde aparilan arxeoloji qazintilar ve yazili menbelere gore Azerbaycanda xalca toxuculugu tunc dovrunde yeni 5 min il bundan evvel meydana gelib Azerbaycan xalcalari Azerbaycanin rengareng tebietinin butun gozelliyini semanin ve meselerin yasilligini dag yamaclarinin elvanligini qarli zirvelerin beyazligini eks etdirir Bu xalcalarda qirmizi nar denelerinin ve qizili heyvanin sari zeferanin ve kehreba uzumun rengleri ecazkar bir sekilde qovusmusdur Azerbaycan xalcasi boyalarinin tukenmez zenginliyi naxislarinin tekraredilmez qovusugu yaradiciliq texeyyulunun gucu ve yuksek senetkarliqi ile ferqlenir Tarixi menbelerdeki melumata gore orta esrlerde Azerbaycan xalca istehsalinin merkezlerinden biri hesab olunmusdur X esre aid 982 ci il Hudud el Alem elyazmasinda deyilir ki Azerbaycan seherleri o cumleden Mugan oz cuvallari ve palazlari ile meshur olmusdur Naxcivan Xoy ve seherleri oz zilileri xalcalari ve toxuculuq memulati ile Erdebil ve Sirvan elvan ipek ve yun parcalari ile sohret qazanmisdir Azerbaycan qadin ustalarinin elleri ile yaradilan gozel xalcalar ve xalca memulatlari Sankt Peterburqda Ermitaj Londonda ve Albert Vasinqtonda Tekstil Parisde Luvr Istanbulda Topqapi sarayi kimi dunyanin boyuk muzeylerini habele Bakida ve Azerbaycan Tarixi Muzeyini bezeyir Teessufler olsun ki son dovrlerde Azerbaycan xalcalari dunya muzeylerinde bezen Qafqaz Iran ve bezen de Ermenistan xalcalari adi ile numayis etdirilir Dekorativ tetbiqi incesenet novlerinden biri olan xalcaciliq boyuk medeniyyete ve qedim tarixi enenelere malik xalqlara mexsus senetdir Xalca bir sira musbet xususiyyetlere malikdir O bedii tesviri senetle boyuk ustaliq teleb eden xalq yaradiciliginin mecmusudur Xalca gozel el isi olmaqla yanasi hem de meisetde istifade oluna bilecek qiymetli esyadir Azerbaycanda xalca seneti novlerinin yaranmasi inkisafi cox qedim tarixe malikdir Quba Sirvan Gence Qazax Qarabag Tebriz xalcaciliq mektebleri butun dunyada meshurdur Bu zonalarda toxunan xalcalar ilmelerinin sixligina reng calarlarina uz ipliyinin xovuna toxunusuna ve ornamentlerine gore secilir Muxtelif reng calarlarina malik Gence xalcalari ise her zaman ozunemexsus uslub ile ferqlenib Hemin xalcalar ki adi Qarabag atlari ile qosa cekilib xarice gonderilib sergilerde hemise yuksek yerler tutub gelen qonaqlara qiymetli hediyye kimi teqdim edilib Qerb regionunun tebietinin de zengin ve rengareng olmasi bolgede xalcaciligin inkisafinda evezsiz rol oynayib Bele ki Gence xalcalarini digerlerinden ferqlendiren xususiyyetlerden biri de onlarin toxunmasinda esasen tebii xammal ve boyaq mehsullarindan istifade olunmasidir Gence Qazax zonasinda xalcalar esasen yundan toxundugundan seyrek ilmeli qalin tuklu hendesi ornamentli orta olcusu ise 3 kv m 1 5x 2 2 5 sm olur 5 7 rengden istifade edilen bu xalcalarda esasen surmeyi goy lale ve zogali qirmizi rengler ustunluk teskil edir Vaxti ile ipekciliyin inkisaf etdiyi Gencede ipekden toxunulan xalcalar oz gozelliyi ile insani valeh etmeye bilmir Gence Qazax xalcalarinda ilmelerinin sixligi bu curdur 10 sm de 25 30 28 35 ilme Azerbaycanda XX esrde xalcaciligin inkisafiCox teessufler olsun ki sovet dovrunde Azerbaycan xalcasi beynelxalq bazarda olan movqelerini itirdi 19 cu esrin evvellerine 1920 ci ile qeder dunya bazarinda Azerbaycan xalcasi ehemiyyetli movqeye malik olub Hetta Quba xalcasi oz texnologiyasi ve kompozisiyasina gore dunyada birinci olub Bu xalcalar ayaq altinda esrlerden de cox yasayib Bu texnologiya iynevari ilme adlandirilir ki bu da ilmesi cixmayan xalcadir Bu texnologiyada xovun hundurluyu digerleri ile muqayisede yuksek olub deyen mutexessis qeyd etdi ki Azerbaycan xalcalarinin en asagi xov hundurluyu 6 mm olub ki bu da xalcanin omrunun uzun olmasina esasdir Azerbaycan xalca senetinin sonraki inkisaf dovru XX esrin ortalarina tesaduf edir Bu dovrde Azerbaycan xalca senetinin inkisafi bir nece istiqametde davam ederek cox cehetli xarakter dasimisdir Respublikanin rayon ve kendlerinde xalca seneti eneneleri ayri ayri xalca ustalari terefinden davam etdirilir Onlarin enenevi cesnilerde toxuduqlari xalcalarda klassik kompozisiyalara yaradici munasibet qabariq sekilde ozunu gosterir Eyni zamanda xalcaciliqda yeni yeni kompozisiyalar naxis elementleri meydana gelir Yeni yaranan cesnilerde nisbeten eyri islenmis nebati naxislara insan heyvan qus tesvirlerine lirik ve romantik uslubda yaradilmis sucetli kompozisiyalara meyl ustundur Xalca senetinin inkisafinin diger bir qolu Azerxalca Istehsalat Birliyinin fealiyyetidir Azerxalca nin sex ve emalatxanalarinda toxunan xalcalarda enenevi naxis gol ve renglerden ustalarin yaradici sekilde etdiyi deyismeler klassik xalca kompozisiyalarinin sayini artirib zenginlesdirir Xalca senetinin diger bir qolu pesekar ressamlar terefinden davam ve inkisaf etdirilir Onlarin yaratdiqlari yeni ornament ve cesniler esasinda toxunan xalcalar klassik kompozisiyalarin zenginlesdirilmesinde muhum ehemiyyet kesb edir Bu xalcalarin kompozisiya resm helli ve koloritinde bezen klassik kanonlarin pozulmasina baxmayaraq muxtelif bedii ve texniki vasiteler movzunun acilmasina komek edir Azerbaycanda xalcaciligin inkisafi ucun muhum tedbirler heyata kecirilmisdir Xalcaciliq senet ve elm sahesi kimi E Ezimzade ad Azerbaycan Dovlet Ressamliq Mektebinde Azerbaycan Dovlet Medeniyyet ve Incesenet Universitetinde elece de incesenet yonumlu kolleclerde tedris edilir Xalcaciliq senet kimi texniki pese mekteblerinde usaq resm qalereyalarinda ve diger yerlerde oyredilir Azerbaycan xalca senetinin elm sahesi kimi oyrenilmesi ve pesekar ressamlarin yaradiciliginda muasir inkisafi Azerbaycanin xalq ressami Letif Kerimov un 1906 1991 adi ile baglidir Serq o cumleden Azerbaycan xalcasi ve dekorativ tetbiqi senetinin mahir bilicisi gorkemli ornamentalist ressam tedqiqatci alim kimi taninan L Kerimov uzun iller Azerbaycan xalcalarini tedqiq etmis Azerbaycan dekorativ senetini yeni ornamentlerle zenginlesdirmis enenevi bezek elementleri esasinda yeni dekorativ motivler yaratmisdir L Kerimovun eskizleri esasinda toxunmus Efsan 1932 Qonaqkend 1939 Lecekturunc 1952 Susa 1953 Goygol 1958 Qarabag 1960 Islimi 1964 Butali 1965 Bahar 1966 1976 Heyvanlar aleminde 1969 Sebi hicran 1975 Zerxara 1977 Firdovsi 1934 Semed Vurgun 1956 Vaqif 1967 Fuzuli 1972 Nesimi 1974 Sefieddin Urmevi 1975 Ecemi 1976 ve s ornamental ve portret xalcalar ornament elementlerinin uyarligi kompozisiya bitkinliyi resmlerinin zerifliyi ve ifadeliliyi zengin koloritine gore xalcaciliq senetinin qiymetli numunelerindendir 1949 cu ilde kollektiv muelliflerle birge yaratdigi Stalin xalcasina gore 1950 ci ilde SSRI Dovlet mukafatina layiq gorulmusdur 1986 ci ilde Londonda acilmis ferdi sergisi boyuk muveffeqiyyetle kecmis sergide ressamin Bendi Rumi 1980 1981 Lecekturunc 1981 Xetai 1981 1985 Acma yumma 1982 Lecekbendlik 1983 Ketebebendlik 1984 Esrlerin negmesi 1985 ve s xalcalari numayis etdirilmisdir L Kerimovun cox cildli Azerbaycan xalcasi eserinde 1300 den artiq Azerbaycan xalca ornament elementinin tehlili verilmisdirIstinadlarAzerbajdzhanskie kovry ocharovali anglichan 2022 01 23 at the Wayback Machine rus dilinde Direktor Muzeya kovra Azerbajdzhana otvetila na lzhivoe zayavlenie armyanskogo etnografa 2022 01 23 at the Wayback Machine rus dilinde Vikianbarda Xalcaciliq ile elaqeli mediafayllar var