Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kür dili adası — Xəzər dənizində Azərbaycana məxsus ada.Aran iqtisadi-coğrafi rayonunun şərqində yerləşir. İnzibati cəhətdən isə adanın şərqi Neftçala, qərbi isə Lənkəran inzibati rayonlarına məxsusdur. Neftçala şəhərindən 33 km, Bakıdan isə 150 km cənubda yerləşir. Ada Azərbaycanın sahəsinə görə ən böyük adasıdır.
| Kür dili | ||
|---|---|---|
 | ||
| Ümumi məlumatlar | ||
| Sahəsi | 43 km² | |
| Uzunluğu | 11,8 km | |
| Eni | 5,2 km | |
| Əhalisi | 0 nəfər (2021-ci il) | |
| Yerləşməsi | ||
| Ölkə |  Azərbaycan | |
| Akvatoriya | ||
| | ||
Kür dili | ||
Adada mövcud olmuş Kürdili kəndinin adı adanın adından götürülmüşdür.
Coğrafiyası
Ada Kürün tarixi deltasında yerləşir. Belə ki, gətirmə suxurların mənsəbə yığılması nəticəsində əmələ gəlmişdir. Hazırda isə Kürün deltası yarımadadan 35–40 km şimalda yerləşir. Xəzər dənizinin qalxıb enməsi ilə əlaqədar yarımada və ada arasında tərəddüd edir. Son zamanlar səviyyənin qalxması ilə əlaqədar adaya çevrilmişdir. Sahəsi 43 km² təşkil edir. Uzunluğu 11,8 km, eni isə 5,2 km-dir. Yarımsəhra və quru çöl iqliminə malikdir. Qızılağac qoruğunun bir hissəsi yarımadanın ərazisinə düşür. Şərqdə Xəzər dənizi, qərbdə isə Qızılağac körfəzi onun sahillərini yuyur. Kür daşı adası adanın şərqində yerləşir. İddiaya görə hər il ada 50–100 metr arasında əriyir.
Tarixi
XX əsrin əvvəllərində əraziyə ruslar, kazaklar və molokanlar köçürülmüşdür. 1911-ci ildə adada ilk mayak istifadəyə verilib. Mayak 1966-cı ilə qədər fəaliyyət göstərib
Azərbaycan SSR dövründə adada Neftçala rayonu inzibati ərazisinə daxil olan iki kənd (Kürdili, Şirvanlı) mövcud olub. 2 kənddə 3 minə qədər adam yaşayıb. Adada məktəb, mədəniyyət evi, kinozallar, kitabxanalar olub. Məhsuldar torpaqda üzüm və nar yetişdirilirdi, burada atçılıq və heyvandarlıq fermaları yerləşirdi.
1981-ci ildə Xəzər dənizində suyun qalxması nəticəsində Neftçala rayonu ərazisindən bu əraziyə olan yol dağılmış və yarımada adaya çevrilmişdir. 1982-ci ildə kəndə quru yolu ilə getmək mümkün deyildi. Ada əhalisi SSRİ dağıldıqdan sonra Rusiyaya və başqa ölkələrə, həmçinin Neftçala rayonu ərazisində yeni tikilmiş evlərə köçürülmüşdür. 2013-cü ildə adada 4 ailə qalmışdı. 2019-cu ildə adada cəmi 1 nəfər — Vitali Pronin yaşayırdı.
Fauna
1929-cu ildə adanın qərb sahillərinin də daxil olduğu ərazidə Qızılağac qoruğu yaradılmışdır. Bu hissədə canlılar qorunur. Əsasən su quşları və balıqlarla zəngindir. Sovet dövründə burada atçılıq fermaları olub. Sovetlər təzə qurulanda burada yetişdirilən atlar müxtəlif rayonlara, kəndlərə göndərilirmiş ki, əkin-biçində istifadə olunsun. Su qalxıb kolxoz dağılanda, bu atları buraxıblar. Sürü şəklində gəzən bu atlar artıq vəhşi atlara çevrilib.
Filmoqrafiya
Ada haqqında "Əriyən ada", və adlı filmlər çəkilmişdir.
Mənbə
- Kür deltası
İstinadlar
- ( (az.)). azerbaijan.travel. 2015-05-19 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-05-19.
- Sevda İsmayıllı. "Azərbaycanda belə yer də varmış... Burada pul keçmir" ( (az.)). azadliq.org. 2013-09-30. 2015-05-19 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-05-19.
- "Azərbaycan toponimlərinin ensiklopedik lüğəti". İki cilddə. I cild. Bakı, "Şərq-Qərb", 2007.
- "Lighthouses of Azerbaijan" ( (ing.)). unc.edu. 2007-03-12. 2015-05-19 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-05-19.
- "Azərbaycanda sonuncu rus Robinzonu. Kür-Dili adasının itirilmiş dünyası (video, Foto)". 2022-05-13 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-03-14.
- Azərbaycan filmi Kazan festivalının qalibi olub: [Tatarıstanın paytaxtında keçirilən IX Beynəlxalq Müsəlman Kinosu Festivalında rejissor Fariz Əhmədovun "Əriyən ada" sənədli filmi "Ən yaxşı qısametrajlı sənədli film" nominasiyasının qalibi olmuşdur] //Mədəniyyət.- 2013.- 13 sentyabr.- S. 3.
- Azərbaycan kinosunun Moskvada ilk retrospektivi “Sonuncu” sənədli filminin nümayişi ilə açılıb
- "Azərbaycan kinosunun retrospektivi "İllüzion"da". 2023-08-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-08-06.
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
- Sevda İsmayıllı. "Azərbaycanda belə yer də varmış... Burada pul keçmir" ( (az.)). azadliq.org. 2013-09-30. 2015-05-19 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-05-19.
- Azərbaycanın "Robinzon"u: "Bu adada beş qəbir olacaq, beşinci mənim…" – SƏBUHİ MƏMMƏDLİ YAZIR 2018-01-31 at the Wayback Machine
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu adin diger istifade formalari ucun bax Kur dili deqiqlesdirme Kur dili adasi Xezer denizinde Azerbaycana mexsus ada Aran iqtisadi cografi rayonunun serqinde yerlesir Inzibati cehetden ise adanin serqi Neftcala qerbi ise Lenkeran inzibati rayonlarina mexsusdur Neftcala seherinden 33 km Bakidan ise 150 km cenubda yerlesir Ada Azerbaycanin sahesine gore en boyuk adasidir Kur diliUmumi melumatlarSahesi 43 km Uzunlugu 11 8 kmEni 5 2 kmEhalisi 0 nefer 2021 ci il Yerlesmesi38 58 30 sm e 49 07 30 s u Olke AzerbaycanAkvatoriya Xezer deniziKur diliK diliKur dili Adada movcud olmus Kurdili kendinin adi adanin adindan goturulmusdur CografiyasiAda Kurun tarixi deltasinda yerlesir Bele ki getirme suxurlarin mensebe yigilmasi neticesinde emele gelmisdir Hazirda ise Kurun deltasi yarimadadan 35 40 km simalda yerlesir Xezer denizinin qalxib enmesi ile elaqedar yarimada ve ada arasinda tereddud edir Son zamanlar seviyyenin qalxmasi ile elaqedar adaya cevrilmisdir Sahesi 43 km teskil edir Uzunlugu 11 8 km eni ise 5 2 km dir Yarimsehra ve quru col iqlimine malikdir Qizilagac qorugunun bir hissesi yarimadanin erazisine dusur Serqde Xezer denizi qerbde ise Qizilagac korfezi onun sahillerini yuyur Kur dasi adasi adanin serqinde yerlesir Iddiaya gore her il ada 50 100 metr arasinda eriyir TarixiXX esrin evvellerinde eraziye ruslar kazaklar ve molokanlar kocurulmusdur 1911 ci ilde adada ilk mayak istifadeye verilib Mayak 1966 ci ile qeder fealiyyet gosterib Azerbaycan SSR dovrunde adada Neftcala rayonu inzibati erazisine daxil olan iki kend Kurdili Sirvanli movcud olub 2 kendde 3 mine qeder adam yasayib Adada mekteb medeniyyet evi kinozallar kitabxanalar olub Mehsuldar torpaqda uzum ve nar yetisdirilirdi burada atciliq ve heyvandarliq fermalari yerlesirdi 1981 ci ilde Xezer denizinde suyun qalxmasi neticesinde Neftcala rayonu erazisinden bu eraziye olan yol dagilmis ve yarimada adaya cevrilmisdir 1982 ci ilde kende quru yolu ile getmek mumkun deyildi Ada ehalisi SSRI dagildiqdan sonra Rusiyaya ve basqa olkelere hemcinin Neftcala rayonu erazisinde yeni tikilmis evlere kocurulmusdur 2013 cu ilde adada 4 aile qalmisdi 2019 cu ilde adada cemi 1 nefer Vitali Pronin yasayirdi Fauna1929 cu ilde adanin qerb sahillerinin de daxil oldugu erazide Qizilagac qorugu yaradilmisdir Bu hissede canlilar qorunur Esasen su quslari ve baliqlarla zengindir Sovet dovrunde burada atciliq fermalari olub Sovetler teze qurulanda burada yetisdirilen atlar muxtelif rayonlara kendlere gonderilirmis ki ekin bicinde istifade olunsun Su qalxib kolxoz dagilanda bu atlari buraxiblar Suru seklinde gezen bu atlar artiq vehsi atlara cevrilib FilmoqrafiyaAda haqqinda Eriyen ada ve adli filmler cekilmisdir MenbeKur deltasiIstinadlar az azerbaijan travel 2015 05 19 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 05 19 Sevda Ismayilli Azerbaycanda bele yer de varmis Burada pul kecmir az azadliq org 2013 09 30 2015 05 19 tarixinde Istifade tarixi 2015 05 19 Azerbaycan toponimlerinin ensiklopedik lugeti Iki cildde I cild Baki Serq Qerb 2007 Lighthouses of Azerbaijan ing unc edu 2007 03 12 2015 05 19 tarixinde Istifade tarixi 2015 05 19 Azerbaycanda sonuncu rus Robinzonu Kur Dili adasinin itirilmis dunyasi video Foto 2022 05 13 tarixinde Istifade tarixi 2020 03 14 Azerbaycan filmi Kazan festivalinin qalibi olub Tataristanin paytaxtinda kecirilen IX Beynelxalq Muselman Kinosu Festivalinda rejissor Fariz Ehmedovun Eriyen ada senedli filmi En yaxsi qisametrajli senedli film nominasiyasinin qalibi olmusdur Medeniyyet 2013 13 sentyabr S 3 Azerbaycan kinosunun Moskvada ilk retrospektivi Sonuncu senedli filminin numayisi ile acilib Azerbaycan kinosunun retrospektivi Illuzion da 2023 08 06 tarixinde Istifade tarixi 2023 08 06 Hemcinin baxQizilagac Dovlet Tebiet Qorugu Qizilagac korfezi Kur dili mayaki Kur deltasi Eriyen ada film 2013 Xarici kecidlerSevda Ismayilli Azerbaycanda bele yer de varmis Burada pul kecmir az azadliq org 2013 09 30 2015 05 19 tarixinde Istifade tarixi 2015 05 19 Azerbaycanin Robinzon u Bu adada bes qebir olacaq besinci menim SEBUHI MEMMEDLI YAZIR 2018 01 31 at the Wayback Machine