Çox qülləli T-35 ağır tankının lazımi nəticəni verməməsindən sonra sovet tank konstrukturları bu tankı əvəz edə biləcək başqa bir tankın üzərində işləməyə başladılar. 1920-ci ildə təsdiq edilmiş T-35 tankı yüksək atəş gücünə malik olsa da, onun hərəkət qabiliyyəti və zireh xüsusiyyətləri olduqca zəif idi. İspaniya Vətəndaş Müharibəsi zamanı bu tankın daha yaxşı zirehlənməyə ehtiyacı olduğu aydın omuşdur.
Prototip istehsal olunmamışdan əvvəl keçirilən müsabiqəyə bir çox model qatılmışdır. Bütün maşınlarda ağır zireh, yay çubuğuna əsaslanan asqı sistemı və geniş tırtıllar var idi. SMK-nın ilk modelində T-35 tankının beş qülləsi istifadə edilmişdir. Sonradan bu qüllələrin sayı üçə, daha sonra isə ikiyə endirilmişdir. Eyni formada, qüllələrin üzərlərində 76,2 mm və 45 mm-lik silahlar mövcud idi. Nəticədə, 2 prototip sifariş edilmiş və tək qülləli, lakin daha ağır zirehli olan model seçilmişdir. Bu tək qülləli model KV adlandırılmışdır. Kiçik gövdəsi və tək qülləsinə görə konstrukturlar tankın çəkisini nəzarət altında saxlayaraq zirehin qalınlığını artırmışdırlar.
KV-2 Ağır Artilleriya Tankının 152 mm-lik haubitsa versiyası. Ekipajı bu texnikanı Dreadnought adlandırmışdır. (Zaloga 1984:118–19).
Sovet İttifaqı Qış Müharibəsinə SMK, KV və onun üçüncü modeli olan T-100 ilə girmişdir. Bu müharibə tankları sınaqdan çıxarmaq üçün yaxşı bir fürsət olmuşdur. KV tankı SSRİ tərəfindən aparılmış olan hərbi əməliyyatlar zamanı digərlərinə nisbətən daha az zərər alaraq Finlandiya ordusunun tank əleyhinə silahlarına qarşı özünü sübut etmişdir. Gələcəkdə 76 mm-lik zirehli KV-1 Ağır Tankının üstünə 152 mm-lik haubitsa quraşdırılaraq, KV-2 Ağır Artilleriya Tankı kimi tanınan bir hücum silahı əldə edilmişdir.
45 tonluq KV sinifli tanklar digər tanklar arasında daha ağır olan bir tank idi. O, öz sinfinə aid olan Alman tanklarından iki dəfə daha ağır olması ilə seçilirdi. KV tanklarının zirehləri çox qalın idi ki, bu da öz növbəsində çox yaxın məsafədən atılan tank əleyhinə mərmilər istisna olmaqla, bu zirehin dağılmasını mümkünsüz edirdi. Atəş gücü çox yüksək idi. Zirehinin qalınlığına görə onun da özünəməxsus nöqsanları var idi. Tank çox yavaş idi və tankın sükanını hərəkət etdirmək olduqca çətin idi. Hərəkət mexanizmi xarab olardısa, onu təmir etmək mümkün deyildi. Tankın daxili erqonomikası çox zəif idi, həmçinin tankın daxilindən ətrafın müşahidə edilməsi imkanları məhdud idi. Edilən dəyişikliklər nəticəsində mühərrik gücləndirilmədi, bunun əvəzinə tankın zirehi qalınlaşdırıldı ki, bu da öz növbəsində texnikanın sürətinin daha da azalmasına səbəb oldu.
Sonrakı inkişaf mərhələləri
1941-ci ildə hazırlanmış KV-1E, Finlandiya Tank Muzeyi Parola şəhəri
1942-ci ildə almanlar döyüş meydanlarına çox sayda uzun qülləyə malik olan 50 və 75 mm-lik silahlar gətirmişdirlər. KV tanklarının zirehləri artıq bu silahlara qarşı effektiv təsirini itirmişdi. Tankın üstündəki 76.2 mm-lik silah isə, bu tankdan daha balaca, daha sürətli və daha ucuz olan T-34 orta sinif tankı tərəfindən də istifadə edilirdi. KV tankını istehsalı çətin idi və T-34 tankı ilə müqayisədə çox bahalı idi. Bir sözlə, çox ağır olmaq üstünlükdən daha çox artıq dezavantaja çevrilirdi.
Bununla belə, KV-1 tanklarının döyüş meydanlarında nümayiş etdirdikləri müvəffəqiyyətləri sayəsində Sovet tank proqramı çərçivəsində istehsalı davam etdirilirdi. Tank proqramındakı standartlaşdırilmadan sonra KV-1 tankıda T-34 tankı ilə eyni mühərrik, şassi və silahlarla təchiz edildi. Bundan əlavə, tankın üzərində müntəzəm olaraq düzəlişlər edilirdi.
Tank proqramı Ural dağlarında yerləşən "Tankograd" şəhərciyinə köçürüləndən sonra Sovetlərin KV-2 proqramı tamamilə dağıldı. KV-2 tankı kağız üzərində çox müvəffəqiyyətli bir tank kimi görünürdü. Texnika yavaş hərəkət edən bunker esminesi hesab olunurdu. Çox ağır olan tank qülləsini düz olmayan ərazidə çevirmək mümkün deyildi. Onun istehsalı da çox baha başa gəlirdi. 1940–1941-ci illərdə cəmi 250 KV-2 istehsal edilmişdir. Bu, ən az istehsal olunan Sovet tank modeli idi.
KV-1 1942, Fin Tank Muzeyi
Müharibə davam edərkən KV-1 tankları Alman tank əleyhinə silahlarına qarşı daha da qalın zirehlərlə təchiz edilməyə başlandı. Onun zirvə nöqtəsi olan KV-1 model 1942 (KV-1C) çox ağır zirehli tank kimi meydana çıxmışdır. Lakin onun mühərriki eyni formada böyüdülməmişdir. Nəticə çox yaxşı mühafizə edilən, həmçinin T-34 orta tankı ilə eyni atəş gücünə malik, lakin daha yavaş olan bir tank meydana çıxdı.
Mütəmadi olaraq gələn şikayətlərdən sonra yüngül çəkili KV-1S (rus dilində КВ-1С) modeli hazırlanmışdır. Daha zəif olan zirehi və gövdəsi bu tankı digər qardaşlarından daha sürətli etmişdir. Bundan da daha əhəmiyyətli olan o idi ki, KV-1S modeli Sovet tankları üçün bir ilk sayılan komandir üçün nəzərdə tutulmuş olan kiçik bir günbəz ilə təchiz olunmuşdu. Məhz buna görə də, tank komandiri hər tərəfi görmək imkanı əldə etmişdi. Buna baxmayaraq, T-34 tankları bu yüngül zirehli KV modeli ilə eyni işləri görürdü və bu tankın istehsal xərcləri də daha aşağı idi. 1943-cü ilə qədər Sovet İttifaqının ağır tank proqramı ləğv edilmişdir.
1943-cü ilin yayında Almanların Panter tankının meydana çıxması ilə Qırmızı Ordu 1941-ci ildən bəri ilk dəfə olaraq KV layihəsində ciddi dəyişikliklər həyata keçirmişdir. Almanların döyüş meydanlarına yenicə gətirmiş olduqları Panter və Tiger tanklarına qarşı çıxmaq üçün Sovetlərin tanklarının daha böyük silahlara ehtiyacı olduğu məlum olmuşdur.
KV tanklarına edilmiş olan müvəqqəti modifikasiyalar ilə KV-85 modeli əldə edilmişdir. KV-13 modeli KV-1S modelinə yeni qüllə yerləşdirilərək yaradılmışdır. Bu qüllənin üstündə əvvəllər SU-85 və ilk dəfə T-34–85 modellərində istifadə edilən 85 mm-lik bir ədəd D-5T topu mövcud idi. Həmin dövrdə istehsalına çox böyük ehtiyac duyulan möhtəşəm KV-85 tankının istehsalı prosesi də olduqca ləng gedirdi. KV modellərinin istismarına xitam verilənədək cəmi 130 ədədinin istehsalı mümkün olmuşdur. Bu tanklar 1943-cü ilin payız və 1944-cü ilin qış aylarında istehsal edilmiş KV-85 tankları yaz və yay aylarında istifadə edilmişdir.
Xələfi
KV-13 modelinə əsaslanaraq istehsal edilmiş olan yeni ağır tank versiyasının istehsalına 1943-cü ildən başlanılmışdır. . Kliment Voroşilovun siyasi karyerasının başa çatmasına görə istehsal edilmiş olan yeni tank layihəsinə Stalinin adının şərəfinə İosef Stalin tankı adı verilmişdir. KV-13 modeli əsasında hazırlanmış olan IS-85 prototipi qəbul edilmiş və bu prototip əsasında İS-1 ağır tankının istehsalına başlanılmışdır. 100 mm-lik və 122 mm-lik toplar arasında aparılmış çoxsaylı testlər nəticəsində bu yeni döyüş texnikasında 122 mm-lik toplardan istifadə edilməsi məqbul görülmüşdür. Aparılmış yer testləri nəticəsində böyük A-19 122 mm top mərmilərinin Alman Panter tanklarını zərərsizləşdirdiyi görülmüşdür. 122 mm-lik toplar 100 mm-lik toplardan çox daha böyük olan HE mərmiləri atmağı bacarırdı və öz növbəsində də bu silahları və sursatları istehsal etmək üçün SSRİ-nin əlində çox böyük resurslar mövcud idi. IS-85 tankları öz yerlərini IS-122 dizaynlarına vermışdilər. Bu konstruksiya dəyişikliyi gələcəkdə çox sayda istehsal ediləcək olan İS-2 tanklarının başlanğıc nöqtəsini təşkil etmişdir. 85 mm-lik topdan isə öz növbəsində yüngül olan SU-85 və T-34–85 modellərində istifadə edilmişdir.
Bəzi KV tankları müharibənin axırına kimi istifadə edilmişdir. Lakin onların əksəriyyəti məhv edilmişdir.
Modelləri
KV-1
Model 1939KV-1 modeli 1939 – İlk istehsal edilmiş model olan bu tanklar mexaniki cəhətdən nasazlığa meyilli olsalar da, Qış Müharibəsində almanların tank əleyhinə silahlarına qarşı böyük müqavimət göstərmələri ilə seçilmişdirlər. Bu tankların 76 mm-lik bir ədəd L-11 tank silahları mövcud idi. Onların əksəriyyətinin gövdə hissəsində pulemyotları yox idi. "141" ədəd istehsal edilmişdirlər.
Model 1940 (Alman versiyası: KV-1A) – 76 mm-lik F-32 topu və yeni top qalxanı ilə təchiz edilmişdir.
Model 1940 s ekranami ("geniş görünüş") və ya KV1-E – Bu versiyanın zirehləri boltlu polad lövhələrlə gücləndirilmişdir və F-32 topundan istifadə edilmişdir.
Model 1941 (KV-1B) — Qüllə, gövdə və yan tərəflərinin zirehləri 25 mm ilə 35 mm-ə çatdırılmışdır. Qüllənin zirehi tökmə zireh olub qaynaqla möhkəmləndirilmişdir. Tanka əsas silahı olaraq əvvəlcə uzun lüləli F-34 tank silahı, daha sonra isə 76,2 mm-lik ZiS-5 silahı quraşdırılmışdır.
Model 1942 (KV-1C) – Qülləsi tamamilə tökmə və ya qaynaqlanmış zirehlə əhatələnmişdir. Onun mühərriki təkmilləşdirilmişdir və silah kimi 76 mm-lik ZiS-5 tank silahından istifadə edilmişdir.
KV-1S – Daha yüngül və daha sürətli olan bu versiya 1942-ci ildə hazırlanmışdır. Onun zirehi zəif idi. Onun yeni kiçik və tökmə qülləsi və yenidən hazırlanmış olan arxa gövdəsi mövcud idi. Bu versiyadan 1370 ədəd istehsal edilmişdir.
KV-85 – KV-1S modelinə 85 mm-lik D-5T topu olan IS-1 qülləsi quraşdırılmışdır. 1943-cü ilin sentyabr və oktyabr ayları arasında 130 ədəd istehsal edilmişdirlər. Onlar İS tankları istehsal olunana qədər müvəqqəti həll yolu kimi istifadə edilmişdirlər.
KV-13 — KV seriyalı tankların yenidən işlənmiş modeli olmuşdur. Adı dəyişdirilən bu model daha sonra İS-2 tankı kimi istehsala buraxılmışdır.
KV-4 — KV seriyası üçün N. L. Duxov tərəfindən hazırlanmış yeni modeldir. 107 mm-lik Zis-6 silahı onu çox güclü etmişdir.
Mühərrikləri: M-40, 2X V-2K-F (2 ədəd dizel mühərriki)
Silahları:
Əsas silahı: 107 mm-lik uzun Zis-6 topu
122 mm-lik D-2–5T uzun topu
122 mm-lik D-25T uzun topu
107 mm-lik ZiS-24 və çox uzun ZIS-6 topu
KV-220 — KV-1 modelinin təkmilləşdirilmiş versiyasıdır. Zis-5 topu və 100 millimetrlik zirehi onu çox güclü etmişdir. İnkişafına 1940-cı ilin yaz və yay aylarında başlanılsa da, mühərrikinin zəif olmasına görə istehsalı dayandırılmışdır.
Qırmızı Ordunun İkinci Dünya Müharibəsi dövründə istifadə etdiyi tanklar
KV-2 (334) – Ağır hücum silahı olan texnika M-10 152 mm-lik haubitsa ilə silahlandırılmışdır. KV-1 ilə eyni vaxtda istehsalına başlanılmışdır. Malik olduğu ağır qülləsi və silahı sayəsində KV-2 KV-1 modelindən daha yavaş və daha böyük idi. Tankın çox böyük çəkisi tankın çox tez sıradan çıxmasına səbəb olurdu. Buna görə istehsalı dayandırılmışdır. Orijinal KV-2 əvvəlcə KV-1 şassisi üzərində, daha sonra dizayn edilmiş olan KV-2B isə KV-1 M1940 şassisi üzərində istehsal olunmuşdur.
KV-8 (42) – KV-1 qülləsində pulemyotun yanına ATO-41 model alov qurğusu quraşdırılmışdır. Alov qurğusuna yer açmaq üçün daha kiçik olan 45 mm-lik M1932 topundan istifadə etmək qərara alınmışdır. Görünüşü dəyişdirilmiş olan bu top standart 76 mm-lik top kimi görünürdü.
KV-8S (25) – KV-1S tankında mövcud olan ATO-41 alov qurğusunun əvəzinə qüllədə koaksial pulemyot yerləşdirilmiş versiyasıdır.
KV-14 – 152 mm- lik özüyeriyən haubitsa kimi dizayn edilmiş olan texnikanın sonradan SU-152 adı altında istehsalına başlanılmışdır.
Xidmət keçmişi
Raseiniai
Kovnoda məhv edilmiş KV-1 tankı
Barbarossa əməliyyatı başlayan zaman Qırmızı Orduda 508 ədəd KV tankı mövcud idi. (Zaloga & Grandsen 1984:125). Faşist Almaniyasının ordusu olan Wehrmachtın əlində olan tanklar və tank əleyhinə silahlar KV tanklarını zərərsizləşdirmək üçün kifayət qədər güclü deyildi. Bunun üçün hava dəstəyinə, 105 mm-likhaubitsaların və ya 88 mm-lik topların köməyinə ehtiyac var idi. 23–24 iyun tarixlərində tək bir KV-2 tankı Almaniyanın 6-cı Panzer Diviziyasının tanklarını Litvanın Raseiniai şəhərində yerləşən Dubissa çayı üzərindəki körpü başında bir gün ərzində gözlətmişdir. Bu hadisə nəticəsində Leninqrad hücumunda iştirak etməli olan Almanların 4-cü tank qrupunun (Panzergruppe 4) bölmələrinin dəstək alması yubanmış və cəbhənin vəziyyəti dəyişmişdir. (Zaloga & Grandsen 1981:10–12).
Krasnoqvardeysk
14 avqust 1941-ci ildə Almaniyanın qabaqda hərəkət edən 8-ci tank diviziyasına məxsus olan qoşunlar Leninqradın yaxınlığındakı Krasnoqvardeysk şəhərində 5 ədəd KV-1 tankı ilə üz-üzə gəlmişdir. Sovet tankları bataqlığın yanında yerləşən meşədə çox yaxşı gizlənmişdilər. KV-1 tanklarından 864 nömrəli tankda olan leytenant Kolobanov dəstəyə komandirlik edirdi.
Bataqlıqdan yalnız bircə yol keçirdi və bu yolun düz qarşısında yerləşən meşəlik Qırmızı Ordunun texnikalarına coğrafi üstünlük təmin edirdi. Leytenant Kolobanov döyüşdən bir gün əvvəldə ərazini gəzmiş və hücum planını nəzərdən keçirdərək onun ilə tanış olmuş və planın üzərində bir daha işləmişdir. Hər bir KV-1 tankı normalda daşımalı olduğu sursatdan iki dəfə çox sursatla yüklənmişdi. Bundan əlavə onlar özləri ilə çoxlu zireh dağıdan mərmilər də götürmüşdülər. Kolobanov digər tank komandirlərinə özü əmr vermədən atəşə başlamamaqları haqqında əmr vermişdir. Bütün tanklarını üzə çıxarmazdan əvvəl tanklardan yalnız biri düşmənlə döyüşə girəcək, daha sonra qaçacaq və alman tankları bu qaçan tankı təqib edərkən tələyə düşəcəkdilər.
Avqustun 14-də Almanların 8-ci Panzer diviziyasının aparıcı bölmələri birbaşa tələyə düşdülər. Kolobanovun tankı tərəfindən vurulmuş birinci alman tankının tank əleyhinə minaya düşdüyünü düşünən digər alman tankları olduqları yerdə dayandılar. Bu arada ikinci alman tankı da vuruldu. Bunun mina olmadığını başa düşən almanlar meşə istiqamətində atəş açmağa başladılar. Lakin almanlar hədəfi görmədən boş yerə atəş açırdılar. Bu vaxt Kolobanov ən arxada dayanmış olan alman tankını da vuraraq qalan alman tanklarının qaçış yollarını bağlamışdır.
Almanlar gec də olsa başa düşdülər ki, onlara atəş açan Kolobanovun tankıdır. Lakin bu zaman ərzində Kolobanov artıq düşmənin gözündən uzaqlaşaraq gizlənmişdir. Yoldan çıxan panzer tankları isə bataqlıqda ilişib qalaraq açıq hədəfə çevrilirdilər. 22 ədəd Alman tankı və 2 yedəkdə daşınan top Kolobanovun komandanlığı altında olan 864 nömrəli tank tərəfindən mərmiləri bitənə qədər açılan atəş ilə məhv edilmişdir. Kolobanovun əmri ilə atəşə başlayan digər KV-1 tankları da yarım saatlıq atışmadan sonta daha 21 alman tankını məhv etmişdirlər.
Döyüşdən sonra 864 şassi nömrəli texnikanın almanlar tərəfindən ümumilikdə 135 dəfə vurulduğu görülmüşdür. Lakin KV-1 tanklarının zirehi bu kiçik çaplı atışlara qarşı davamlı idi. Bu müvəffəqiyyətinə görə Kolobanov , sürücüsü Usov isə təltif edilmişdir.
Bu münaqişə hər nə qədər də Sovet İttifaqı tərəfindən böyük bir müvəffəqiyyət kimi təqdim edilsə də, bu döyüşdə sovet tanklarının qarşılaşdıqları alman tanklarının əksəriyyəti 2 sm KwK 30 tank silahı daşıyan Panzer II modellərindən və az sayda 37 mm KwK 36L/46.5 daşıyan Panzer III modellərindən ibarət idi. Almanların bu tanklarının tank silahları atış məsafəsi və güc baxımından KV-1 tanklarına aid olan 76 mm-lik tank silahı ilə müqayisədə olduqca zəif idi. Həmçinin, dar tırtıllı nəqliyyat vasitələrinin bataqlıqda hərəkət etmək üçün şansları da çox deyildi.
Kliment Vorosilov KV Sovet Ittifaqi terefinden istehsal edilmis ve Ikinci Dunya Muharibesi zamani Qirmizi Ordu terefinden istifade edilen agir sinif tank seriyasina verilen umumi addir Sovet mudafie naziri ve siyasetci Kliment Vorosilovun adini dasiyir Fasist Almaniyasinin ordusu olan Vermaxtin SSRI ye hucumu zamani bu tank alman zirehli texnikasi ile reqabet apara bilecek Sovet tanklarindan biri idi Tankin hereket menzili 335 km teskil edib maksimum sureti ise saatda 35 km olmusdur Kliment VorosilovTipi Agir tankOlke SSRIIstismar tarixcesiIstismar illeri 1939 1945Istismara baslanmasi 1939Istifade edilen doyusler SSRI Finlandiya muharibesi 1939 1940 Ikinci Dunya muharibesiIstehsal tarixcesiKonstruktor Zhozef Kotin TsKB 2Konstruksiya tarixi 1938 1939Istehsalci Kirov zavoduIstehsal illeri 1939 1943XususiyyetleriAgirligi 45 tZireh Maksimum on terefde 90 mm 3 5 inc Yan tereflerde 75 mm 3 0 inc Arxa terefde 70 mm 2 8 inc Muherrik 12 silindrli dizel muherriki model V 213 a g tonMuherrik gucu 600 a g 450 kW Esas silah 76 2 mm tank silahi model F 34Komekci silah 4 eded DT pulemyotuUzunlugu 6 75 mEni 3 32 mHundurluyu 2 71 m Vikianbarda elaqeli mediafayllarInkisafiCox qulleli T 35 agir tankinin lazimi neticeni vermemesinden sonra sovet tank konstrukturlari bu tanki evez ede bilecek basqa bir tankin uzerinde islemeye basladilar 1920 ci ilde tesdiq edilmis T 35 tanki yuksek ates gucune malik olsa da onun hereket qabiliyyeti ve zireh xususiyyetleri olduqca zeif idi Ispaniya Vetendas Muharibesi zamani bu tankin daha yaxsi zirehlenmeye ehtiyaci oldugu aydin omusdur Prototip istehsal olunmamisdan evvel kecirilen musabiqeye bir cox model qatilmisdir Butun masinlarda agir zireh yay cubuguna esaslanan asqi sistemi ve genis tirtillar var idi SMK nin ilk modelinde T 35 tankinin bes qullesi istifade edilmisdir Sonradan bu qullelerin sayi uce daha sonra ise ikiye endirilmisdir Eyni formada qullelerin uzerlerinde 76 2 mm ve 45 mm lik silahlar movcud idi Neticede 2 prototip sifaris edilmis ve tek qulleli lakin daha agir zirehli olan model secilmisdir Bu tek qulleli model KV adlandirilmisdir Kicik govdesi ve tek qullesine gore konstrukturlar tankin cekisini nezaret altinda saxlayaraq zirehin qalinligini artirmisdirlar KV 2 Agir Artilleriya Tankinin 152 mm lik haubitsa versiyasi Ekipaji bu texnikani Dreadnought adlandirmisdir Zaloga 1984 118 19 Sovet Ittifaqi Qis Muharibesine SMK KV ve onun ucuncu modeli olan T 100 ile girmisdir Bu muharibe tanklari sinaqdan cixarmaq ucun yaxsi bir furset olmusdur KV tanki SSRI terefinden aparilmis olan herbi emeliyyatlar zamani digerlerine nisbeten daha az zerer alaraq Finlandiya ordusunun tank eleyhine silahlarina qarsi ozunu subut etmisdir Gelecekde 76 mm lik zirehli KV 1 Agir Tankinin ustune 152 mm lik haubitsa qurasdirilaraq KV 2 Agir Artilleriya Tanki kimi taninan bir hucum silahi elde edilmisdir 45 tonluq KV sinifli tanklar diger tanklar arasinda daha agir olan bir tank idi O oz sinfine aid olan Alman tanklarindan iki defe daha agir olmasi ile secilirdi KV tanklarinin zirehleri cox qalin idi ki bu da oz novbesinde cox yaxin mesafeden atilan tank eleyhine mermiler istisna olmaqla bu zirehin dagilmasini mumkunsuz edirdi Ates gucu cox yuksek idi Zirehinin qalinligina gore onun da ozunemexsus noqsanlari var idi Tank cox yavas idi ve tankin sukanini hereket etdirmek olduqca cetin idi Hereket mexanizmi xarab olardisa onu temir etmek mumkun deyildi Tankin daxili erqonomikasi cox zeif idi hemcinin tankin daxilinden etrafin musahide edilmesi imkanlari mehdud idi Edilen deyisiklikler neticesinde muherrik guclendirilmedi bunun evezine tankin zirehi qalinlasdirildi ki bu da oz novbesinde texnikanin suretinin daha da azalmasina sebeb oldu Sonraki inkisaf merheleleri 1941 ci ilde hazirlanmis KV 1E Finlandiya Tank Muzeyi Parola seheri 1942 ci ilde almanlar doyus meydanlarina cox sayda uzun qulleye malik olan 50 ve 75 mm lik silahlar getirmisdirler KV tanklarinin zirehleri artiq bu silahlara qarsi effektiv tesirini itirmisdi Tankin ustundeki 76 2 mm lik silah ise bu tankdan daha balaca daha suretli ve daha ucuz olan T 34 orta sinif tanki terefinden de istifade edilirdi KV tankini istehsali cetin idi ve T 34 tanki ile muqayisede cox bahali idi Bir sozle cox agir olmaq ustunlukden daha cox artiq dezavantaja cevrilirdi Bununla bele KV 1 tanklarinin doyus meydanlarinda numayis etdirdikleri muveffeqiyyetleri sayesinde Sovet tank proqrami cercivesinde istehsali davam etdirilirdi Tank proqramindaki standartlasdirilmadan sonra KV 1 tankida T 34 tanki ile eyni muherrik sassi ve silahlarla techiz edildi Bundan elave tankin uzerinde muntezem olaraq duzelisler edilirdi Tank proqrami Ural daglarinda yerlesen Tankograd seherciyine kocurulenden sonra Sovetlerin KV 2 proqrami tamamile dagildi KV 2 tanki kagiz uzerinde cox muveffeqiyyetli bir tank kimi gorunurdu Texnika yavas hereket eden bunker esminesi hesab olunurdu Cox agir olan tank qullesini duz olmayan erazide cevirmek mumkun deyildi Onun istehsali da cox baha basa gelirdi 1940 1941 ci illerde cemi 250 KV 2 istehsal edilmisdir Bu en az istehsal olunan Sovet tank modeli idi KV 1 1942 Fin Tank Muzeyi Muharibe davam ederken KV 1 tanklari Alman tank eleyhine silahlarina qarsi daha da qalin zirehlerle techiz edilmeye baslandi Onun zirve noqtesi olan KV 1 model 1942 KV 1C cox agir zirehli tank kimi meydana cixmisdir Lakin onun muherriki eyni formada boyudulmemisdir Netice cox yaxsi muhafize edilen hemcinin T 34 orta tanki ile eyni ates gucune malik lakin daha yavas olan bir tank meydana cixdi Mutemadi olaraq gelen sikayetlerden sonra yungul cekili KV 1S rus dilinde KV 1S modeli hazirlanmisdir Daha zeif olan zirehi ve govdesi bu tanki diger qardaslarindan daha suretli etmisdir Bundan da daha ehemiyyetli olan o idi ki KV 1S modeli Sovet tanklari ucun bir ilk sayilan komandir ucun nezerde tutulmus olan kicik bir gunbez ile techiz olunmusdu Mehz buna gore de tank komandiri her terefi gormek imkani elde etmisdi Buna baxmayaraq T 34 tanklari bu yungul zirehli KV modeli ile eyni isleri gorurdu ve bu tankin istehsal xercleri de daha asagi idi 1943 cu ile qeder Sovet Ittifaqinin agir tank proqrami legv edilmisdir 1943 cu ilin yayinda Almanlarin Panter tankinin meydana cixmasi ile Qirmizi Ordu 1941 ci ilden beri ilk defe olaraq KV layihesinde ciddi deyisiklikler heyata kecirmisdir Almanlarin doyus meydanlarina yenice getirmis olduqlari Panter ve Tiger tanklarina qarsi cixmaq ucun Sovetlerin tanklarinin daha boyuk silahlara ehtiyaci oldugu melum olmusdur KV tanklarina edilmis olan muveqqeti modifikasiyalar ile KV 85 modeli elde edilmisdir KV 13 modeli KV 1S modeline yeni qulle yerlesdirilerek yaradilmisdir Bu qullenin ustunde evveller SU 85 ve ilk defe T 34 85 modellerinde istifade edilen 85 mm lik bir eded D 5T topu movcud idi Hemin dovrde istehsalina cox boyuk ehtiyac duyulan mohtesem KV 85 tankinin istehsali prosesi de olduqca leng gedirdi KV modellerinin istismarina xitam verilenedek cemi 130 ededinin istehsali mumkun olmusdur Bu tanklar 1943 cu ilin payiz ve 1944 cu ilin qis aylarinda istehsal edilmis KV 85 tanklari yaz ve yay aylarinda istifade edilmisdir Xelefi KV 13 modeline esaslanaraq istehsal edilmis olan yeni agir tank versiyasinin istehsalina 1943 cu ilden baslanilmisdir Kliment Vorosilovun siyasi karyerasinin basa catmasina gore istehsal edilmis olan yeni tank layihesine Stalinin adinin serefine Iosef Stalin tanki adi verilmisdir KV 13 modeli esasinda hazirlanmis olan IS 85 prototipi qebul edilmis ve bu prototip esasinda IS 1 agir tankinin istehsalina baslanilmisdir 100 mm lik ve 122 mm lik toplar arasinda aparilmis coxsayli testler neticesinde bu yeni doyus texnikasinda 122 mm lik toplardan istifade edilmesi meqbul gorulmusdur Aparilmis yer testleri neticesinde boyuk A 19 122 mm top mermilerinin Alman Panter tanklarini zerersizlesdirdiyi gorulmusdur 122 mm lik toplar 100 mm lik toplardan cox daha boyuk olan HE mermileri atmagi bacarirdi ve oz novbesinde de bu silahlari ve sursatlari istehsal etmek ucun SSRI nin elinde cox boyuk resurslar movcud idi IS 85 tanklari oz yerlerini IS 122 dizaynlarina vermisdiler Bu konstruksiya deyisikliyi gelecekde cox sayda istehsal edilecek olan IS 2 tanklarinin baslangic noqtesini teskil etmisdir 85 mm lik topdan ise oz novbesinde yungul olan SU 85 ve T 34 85 modellerinde istifade edilmisdir Bezi KV tanklari muharibenin axirina kimi istifade edilmisdir Lakin onlarin ekseriyyeti mehv edilmisdir Modelleri KV 1 Model 1939KV 1 modeli 1939 Ilk istehsal edilmis model olan bu tanklar mexaniki cehetden nasazliga meyilli olsalar da Qis Muharibesinde almanlarin tank eleyhine silahlarina qarsi boyuk muqavimet gostermeleri ile secilmisdirler Bu tanklarin 76 mm lik bir eded L 11 tank silahlari movcud idi Onlarin ekseriyyetinin govde hissesinde pulemyotlari yox idi 141 eded istehsal edilmisdirler Model 1940 Alman versiyasi KV 1A 76 mm lik F 32 topu ve yeni top qalxani ile techiz edilmisdir Model 1940 s ekranami genis gorunus ve ya KV1 E Bu versiyanin zirehleri boltlu polad lovhelerle guclendirilmisdir ve F 32 topundan istifade edilmisdir Model 1941 KV 1B Qulle govde ve yan tereflerinin zirehleri 25 mm ile 35 mm e catdirilmisdir Qullenin zirehi tokme zireh olub qaynaqla mohkemlendirilmisdir Tanka esas silahi olaraq evvelce uzun luleli F 34 tank silahi daha sonra ise 76 2 mm lik ZiS 5 silahi qurasdirilmisdir Model 1942 KV 1C Qullesi tamamile tokme ve ya qaynaqlanmis zirehle ehatelenmisdir Onun muherriki tekmillesdirilmisdir ve silah kimi 76 mm lik ZiS 5 tank silahindan istifade edilmisdir KV 1S Daha yungul ve daha suretli olan bu versiya 1942 ci ilde hazirlanmisdir Onun zirehi zeif idi Onun yeni kicik ve tokme qullesi ve yeniden hazirlanmis olan arxa govdesi movcud idi Bu versiyadan 1370 eded istehsal edilmisdir KV 85 KV 1S modeline 85 mm lik D 5T topu olan IS 1 qullesi qurasdirilmisdir 1943 cu ilin sentyabr ve oktyabr aylari arasinda 130 eded istehsal edilmisdirler Onlar IS tanklari istehsal olunana qeder muveqqeti hell yolu kimi istifade edilmisdirler KV 13 KV seriyali tanklarin yeniden islenmis modeli olmusdur Adi deyisdirilen bu model daha sonra IS 2 tanki kimi istehsala buraxilmisdir KV 4 KV seriyasi ucun N L Duxov terefinden hazirlanmis yeni modeldir 107 mm lik Zis 6 silahi onu cox guclu etmisdir Muherrikleri M 40 2X V 2K F 2 eded dizel muherriki Silahlari Esas silahi 107 mm lik uzun Zis 6 topu 122 mm lik D 2 5T uzun topu 122 mm lik D 25T uzun topu 107 mm lik ZiS 24 ve cox uzun ZIS 6 topu KV 220 KV 1 modelinin tekmillesdirilmis versiyasidir Zis 5 topu ve 100 millimetrlik zirehi onu cox guclu etmisdir Inkisafina 1940 ci ilin yaz ve yay aylarinda baslanilsa da muherrikinin zeif olmasina gore istehsali dayandirilmisdir Qirmizi Ordunun Ikinci Dunya Muharibesi dovrunde istifade etdiyi tanklar Qizil Orduya aid tanklarin xususiyyetleri T 35 T 100 SMK KV 1 M1940 KV 1 M1941 KV 1 M1942 KV 1S M1942 KV 85 M1943 IS 2 M1945 IS 3 M1945Ekipaji 11 7 7 5 5 5 5 4 4 4Agirligi 45 t 58 t 55 t 43 t 45 t 47 t 42 5 t 46 46 t 46 5 tEsas silahi 76 2 mm M 27 32 76 2 mm L 11 76 2 mm L 11 76 2 mm F 32 76 2 mm F 34 76 2 mm ZiS 5 76 2 mm ZiS 5 85 mm D 5T 122 mm D 25T 122 mm D 25TSursati 100 mermi 111 111 114 114 70 28 28Ikinci silahi 2 45 mm 5 7 62 mm 45 mm 45 mm 2 DT pulemyotu 4 DT 4 DT 4 DT 3 DT 2 DT DShK 2 DT DShKMotoru 500 hp M 17M gas 500 hp 850 hp AM 34 600 hp V 2K dizel 600 hp V 2 600 hp V 2 600 hp V 2 600 hp V 2 600 hp V 2 600 hp V 2 ISYanacaq 910 L 600 L 600 L 600 L 975 L 975 L 820 L 520 270 LYol sureti 30 km s 35 km h 36 km h 35 km h 35 km h 28 km h 45 km h 40 km h 37 km h 37 km hMenzili 150 km 150 km 335 km 335 km 250 km 250 km 250 km 240 km 150 225 kmZirehi 11 30 mm 20 70 mm 20 60 mm 25 75 mm 30 90 mm 20 130 mm 30 82 mm 30 160 mm 30 160 mm 20 220 mmMenbe Zaloga amp Grandsen 1984 119 176 Modelleri KV 2 334 Agir hucum silahi olan texnika M 10 152 mm lik haubitsa ile silahlandirilmisdir KV 1 ile eyni vaxtda istehsalina baslanilmisdir Malik oldugu agir qullesi ve silahi sayesinde KV 2 KV 1 modelinden daha yavas ve daha boyuk idi Tankin cox boyuk cekisi tankin cox tez siradan cixmasina sebeb olurdu Buna gore istehsali dayandirilmisdir Orijinal KV 2 evvelce KV 1 sassisi uzerinde daha sonra dizayn edilmis olan KV 2B ise KV 1 M1940 sassisi uzerinde istehsal olunmusdur KV 8 42 KV 1 qullesinde pulemyotun yanina ATO 41 model alov qurgusu qurasdirilmisdir Alov qurgusuna yer acmaq ucun daha kicik olan 45 mm lik M1932 topundan istifade etmek qerara alinmisdir Gorunusu deyisdirilmis olan bu top standart 76 mm lik top kimi gorunurdu KV 8S 25 KV 1S tankinda movcud olan ATO 41 alov qurgusunun evezine qullede koaksial pulemyot yerlesdirilmis versiyasidir KV 14 152 mm lik ozuyeriyen haubitsa kimi dizayn edilmis olan texnikanin sonradan SU 152 adi altinda istehsalina baslanilmisdir Xidmet kecmisiRaseiniai Kovnoda mehv edilmis KV 1 tanki Barbarossa emeliyyati baslayan zaman Qirmizi Orduda 508 eded KV tanki movcud idi Zaloga amp Grandsen 1984 125 Fasist Almaniyasinin ordusu olan Wehrmachtin elinde olan tanklar ve tank eleyhine silahlar KV tanklarini zerersizlesdirmek ucun kifayet qeder guclu deyildi Bunun ucun hava desteyine 105 mm likhaubitsalarin ve ya 88 mm lik toplarin komeyine ehtiyac var idi 23 24 iyun tarixlerinde tek bir KV 2 tanki Almaniyanin 6 ci Panzer Diviziyasinin tanklarini Litvanin Raseiniai seherinde yerlesen Dubissa cayi uzerindeki korpu basinda bir gun erzinde gozletmisdir Bu hadise neticesinde Leninqrad hucumunda istirak etmeli olan Almanlarin 4 cu tank qrupunun Panzergruppe 4 bolmelerinin destek almasi yubanmis ve cebhenin veziyyeti deyismisdir Zaloga amp Grandsen 1981 10 12 Krasnoqvardeysk 14 avqust 1941 ci ilde Almaniyanin qabaqda hereket eden 8 ci tank diviziyasina mexsus olan qosunlar Leninqradin yaxinligindaki Krasnoqvardeysk seherinde 5 eded KV 1 tanki ile uz uze gelmisdir Sovet tanklari bataqligin yaninda yerlesen mesede cox yaxsi gizlenmisdiler KV 1 tanklarindan 864 nomreli tankda olan leytenant Kolobanov desteye komandirlik edirdi Bataqliqdan yalniz birce yol kecirdi ve bu yolun duz qarsisinda yerlesen meselik Qirmizi Ordunun texnikalarina cografi ustunluk temin edirdi Leytenant Kolobanov doyusden bir gun evvelde erazini gezmis ve hucum planini nezerden kecirderek onun ile tanis olmus ve planin uzerinde bir daha islemisdir Her bir KV 1 tanki normalda dasimali oldugu sursatdan iki defe cox sursatla yuklenmisdi Bundan elave onlar ozleri ile coxlu zireh dagidan mermiler de goturmusduler Kolobanov diger tank komandirlerine ozu emr vermeden atese baslamamaqlari haqqinda emr vermisdir Butun tanklarini uze cixarmazdan evvel tanklardan yalniz biri dusmenle doyuse girecek daha sonra qacacaq ve alman tanklari bu qacan tanki teqib ederken teleye dusecekdiler Avqustun 14 de Almanlarin 8 ci Panzer diviziyasinin aparici bolmeleri birbasa teleye dusduler Kolobanovun tanki terefinden vurulmus birinci alman tankinin tank eleyhine minaya dusduyunu dusunen diger alman tanklari olduqlari yerde dayandilar Bu arada ikinci alman tanki da vuruldu Bunun mina olmadigini basa dusen almanlar mese istiqametinde ates acmaga basladilar Lakin almanlar hedefi gormeden bos yere ates acirdilar Bu vaxt Kolobanov en arxada dayanmis olan alman tankini da vuraraq qalan alman tanklarinin qacis yollarini baglamisdir Almanlar gec de olsa basa dusduler ki onlara ates acan Kolobanovun tankidir Lakin bu zaman erzinde Kolobanov artiq dusmenin gozunden uzaqlasaraq gizlenmisdir Yoldan cixan panzer tanklari ise bataqliqda ilisib qalaraq aciq hedefe cevrilirdiler 22 eded Alman tanki ve 2 yedekde dasinan top Kolobanovun komandanligi altinda olan 864 nomreli tank terefinden mermileri bitene qeder acilan ates ile mehv edilmisdir Kolobanovun emri ile atese baslayan diger KV 1 tanklari da yarim saatliq atismadan sonta daha 21 alman tankini mehv etmisdirler Doyusden sonra 864 sassi nomreli texnikanin almanlar terefinden umumilikde 135 defe vuruldugu gorulmusdur Lakin KV 1 tanklarinin zirehi bu kicik capli atislara qarsi davamli idi Bu muveffeqiyyetine gore Kolobanov Lenin ordeni surucusu Usov ise Qirmizi Bayraq ordeni ile teltif edilmisdir Bu munaqise her ne qeder de Sovet Ittifaqi terefinden boyuk bir muveffeqiyyet kimi teqdim edilse de bu doyusde sovet tanklarinin qarsilasdiqlari alman tanklarinin ekseriyyeti 2 sm KwK 30 tank silahi dasiyan Panzer II modellerinden ve az sayda 37 mm KwK 36L 46 5 dasiyan Panzer III modellerinden ibaret idi Almanlarin bu tanklarinin tank silahlari atis mesafesi ve guc baximindan KV 1 tanklarina aid olan 76 mm lik tank silahi ile muqayisede olduqca zeif idi Hemcinin dar tirtilli neqliyyat vasitelerinin bataqliqda hereket etmek ucun sanslari da cox deyildi Istinadlar
Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar
