Kamalpaşazadə Əhməd Şəmsəddin Əfəndi (15 may 1469, Ədirnə – 16 aprel 1534, Konstantinopol) — Osmanlı tarixçisi, alimi və şeyxülislamı.
İbn-i Kamal Əfəndi | |
---|---|
Əvvəlki | Zənbilli Əli Əfəndi |
Sonrakı | Sadullah Sədi Əfəndi |
Şəxsi məlumatlar | |
Doğum tarixi | |
Doğum yeri | Ədirnə, Osmanlı imperiyası |
Vəfat tarixi | (64 yaşında) |
Vəfat yeri | |
Dəfn yeri | |
Fəaliyyəti | tarixçi, şair, yazıçı |
Dini | islam |
Həyatı
15 may 1469 tarixində Ədirnədə dünyaya gəlmişdir. Əsl adı Əhməd Şəmsəddindir. Şahzadə Bəyazidin (gələcəyin II Bəyazidi) lələsi olan böyük babası Kamal Paşa səbəbilə bir çox qaynaqlarda Kamalpaşazadə vəya İbn-i Kamal olaraq qeyd olunur. İstanbulun fəthində iştirak edən atası Süleyman Çələbi 1474-cü ildə Amasiya, 1478-ci ildə isə Tokat hakimi təyin olundu. Anası isə II Mehmed dönəminin qazılarından Muhiddin Mehmed Əfəndinin qızı idi.
Quran-i Kərimi əzbərlədikdən sonra Amasiya üləmasından ərəb dili və ədəbiyyatı, fars dili və məntiq öyrənən Kamalpaşazadə əvvəlcə hərbi təhsil almağa başladı. Sipahi əsgəri olaraq II Bəyazidin səfərlərinə qatılmışdır. Ancaq daha sonra üləma olmağa qərar verən Kamalpaşazadə əvvəlcə Ədirnədə Molla Lütfidən dərslər almağa başladı. Ardından dövrün önəmli alimlərinin hamiliyini qəbul edən Kamalpaşazadə qısa müddət sonra təhsilini başa vurdu.
İlk olaraq Anadolu başqazısının köməyilə Ədirnədəki Əli bəy mədrəsəsində müdərris təyin olundu. Daha sonra Skopyedəki İshaq Paşa mədrəsəsində (1505), Ədirnədəki Üç şərəfəli mədrəsəsində (1506), İstanbuldakı Sahn-ı Səman mədrəsəsində (1508), Ədirnədəki Sultan Bəyazid mədrəsəsində (1511) müdərris olaraq xidmət göstərmişdir.
I Səlim dönəmində Osmanlı əhalisini Səfəvilərlə müharibəyə hazırlamaq məqsədilə risalələr hazırlamış, Səfəvilərlə ediləcək olan müharibənin cihad olduğunu söyləmişdir. Beləliklə, şöhrət qazanan Kamalpaşazadə 1515-ci ildə Ədirnə, 12 sentyabr 1516 tarixidə isə Anadolu başqazısı seçildi. Bu vəzifədə ikən Misir səfərinə qatılan Kamalpaşazadə səfər əsnasında padşahın rəğbətini qazanmış, hətta səfərin sonunda Misirdə yeni nizamın qurulması üçün vəzifələndirilmişdir.
1518–1519-cu illərdə Qaraman qazısı seçildi və 1520-ci ildə Ədirnədəki Darülhədis, 1522-ci ildə isə Sultan Bəyazid mədrəsəsində müdərris olaraq xidmət göstərmişdir. 1524-cü ildə İstanbula geri döndü və vəzifəsini Fateh Sultan Mehmed mədrəsəsində davam etdirdi. 1526-cı ilin may ayında isə Zənbilli Əli Əfəndinin yerinə şeyxülislam seçilmişdir. Bu vəzifəsinə davam edərkən 16 aprel 1534-cü ildə vəfat etdi.
İstinadlar
- Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- Kemalpasazade // Encyclopædia Britannica (ing.).
Mənbə
- Külliyyât-i Dîvân-i Kabulî (nşr. İsmail Hikmet Ertaylan), İstanbul 1948, s. 206;
- Sehî, Tezkire, s. 43; Taşköprizâde, eş-Şeķāǿiķ, s. 377–379;
- Latîfî, Tezkire, s. 79;
- Feridun Bey, Münşeât, I, 454, 489;
- Mecdî, Şekāik Tercümesi, s. 215, 381–385;
- Âlî Mustafa, Künhü’l-ahbâr, Nuruosmaniye Ktp., nr. 3407, vr. 265a-266a;
- Hoca Sâdeddin, Tâcü’t-tevârîh, İstanbul 1280, II, 615;
- Temîmî, eŧ-Ŧabaķātü’s-seniyye, I, 357;
- Peçuylu İbrâhim, Târih, I, 50, 124 vd.;
- Keşfü’ž-žunûn, II, 1933; a.mlf.,
- Süllemü’l-vüśûl ilâ ŧabaķāti’l-fuĥûl, Süleymaniye Ktp., Şehid Ali Paşa, nr. 1887, vr. 20b;
- Karaçelebizâde Abdülaziz Efendi, Süleymannâme, Bulak 1248, s. 204 vd.;
- Ayvansarâyî, Hadîkatü’l-cevâmi‘, I, 180;
- Cemâleddin, Âyîne-i Zurefâ, İstanbul 1314, s. 19–20;
- Devhatü’l-meşâyih, s. 16 vd.;
- Hammer-Purgstal, "Über ein Chronogramm zur Bewillkommung Kemal Efendi’s", Sitzungsberichte der philosophisch-historischen Classe der Akademie der Wissenschaften, Wien 1851, VI, 326–328;
- Leknevî, el-Fevâǿidü’l-behiyye, s. 21–22;
- İlmiyye Salnâmesi, s. 346 vd.;
- Amasya Târihi, III, 224, 227, 230;
- Blochet, Catalogue-Suppl., I, 157;
- Barkan, Kanunlar, s. 39;
- Brockelmann, GAL, II, 449–453;
- Uzunçarşılı, Osmanlı Tarihi, II, 668–671;
- Gökbilgin, Edirne ve Paşa Livâsı, s. 19, 22–23, 272, 332–333, 479, 524;
- Levend, Gazavatnâmeler, s. 4, 17–18, 43–45, 170, 173;
- Karatay, Türkçe Yazmalar, I, 593;
- R. Brunschvig, "Kemâl Pâshâzâde et le Persan", Mélanges d’orientalisme offerts à Henri Massé, Téhéran 1963, s. 48–64;
- Babinger (Üçok), s. 54, 68–71;
- a.mlf., "Kemāl Paѕћa Zāde", EI, IV, 851–852;
- R. C. Repp, The Müfti of Istanbul, Oxford 1986, s. 224–239;
- Ahmet Uğur, İbn-i Kemal, İzmir 1987;
- a.mlf., "Dresden’de Kemal Paşazâde’ye Atfedilen Yazma Eserler", AÜ İlâhiyat Fakültesi İslâm İlimleri Enstitüsü Dergisi, sy. 3, Ankara 1977, s. 315–343;
- a.mlf., "Kemal Paşazâde’nin VIII. Defteri", EÜ İlâhiyat Fakültesi Dergisi, sy. 3, Kayseri 1986, s. 89–110;
- a.mlf., "Kemal Paşazâde’nin VIII. Defteri", EÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, sy. 3, Kayseri 1989, s. 197–208;
- Şerafettin Turan, "İbn Kemâl’in Tarihçiliği ve Tarih Metodolojisi", Şeyhülislâm İbn Kemâl Sempozyumu (haz. S. Hayri Bolay v.dğr.), Ankara 1989, s. 120–126;
- a.mlf., "İbn Kemâl’in Kanûnî Süleyman’a Bir Mektubu", TV, II/17 (1958), s. 221–224;
- M. A. Yekta Saraç, Şeyhülislam Kemal Paşazade: Hayatı, Şahsiyeti, Eserleri ve Bazı Şiirleri, İstanbul 1995;
- Mehmed Ârif, "Sultan Selim Han-ı Evvel ile İbn Kemâl’in Bir Musahabesi", TOEM, IV/22 (1913), s. 1411 vd.;
- V. L. Ménage, "An Autograph of Kemalpashazade’s Tevarikh-i Âl-i Othman, Book VII", BSOAS, XXIII (1960), s. 250–264;
- a.mlf., "Kemāl Paѕћazāde", EI² (İng.), IV, 879–881;
- Atsız, "Kemalpaşaoğlu’nun Eserleri", ŞM, VI (1966), s. 71–112;
- Reşat Öngören, "Şeriatin Kestiği Parmak: Kanûnî Sultan Süleyman Devrinde İdam Edilen Tarikat Şeyhleri", İLAM Araştırma Dergisi, I/1, İstanbul 1996, s. 123–131;
- İsmet Parmaksızoğlu, "Kemâl Paşazâde", İA, VI, 561–566.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Kamalpasazade Ehmed Semseddin Efendi 15 may 1469 Edirne 16 aprel 1534 Konstantinopol Osmanli tarixcisi alimi ve seyxulislami Ibn i Kamal Efendi9 Osmanli seyxulislamiEvvelkiZenbilli Eli EfendiSonrakiSadullah Sedi EfendiSexsi melumatlarDogum tarixi 14 may 1469Dogum yeri Edirne Osmanli imperiyasiVefat tarixi 16 aprel 1534 64 yasinda Vefat yeri Konstantinopol Osmanli imperiyasiDefn yeri KonstantinopolFealiyyeti tarixci sair yaziciDini islamHeyati15 may 1469 tarixinde Edirnede dunyaya gelmisdir Esl adi Ehmed Semseddindir Sahzade Beyazidin geleceyin II Beyazidi lelesi olan boyuk babasi Kamal Pasa sebebile bir cox qaynaqlarda Kamalpasazade veya Ibn i Kamal olaraq qeyd olunur Istanbulun fethinde istirak eden atasi Suleyman Celebi 1474 cu ilde Amasiya 1478 ci ilde ise Tokat hakimi teyin olundu Anasi ise II Mehmed doneminin qazilarindan Muhiddin Mehmed Efendinin qizi idi Quran i Kerimi ezberledikden sonra Amasiya ulemasindan ereb dili ve edebiyyati fars dili ve mentiq oyrenen Kamalpasazade evvelce herbi tehsil almaga basladi Sipahi esgeri olaraq II Beyazidin seferlerine qatilmisdir Ancaq daha sonra ulema olmaga qerar veren Kamalpasazade evvelce Edirnede Molla Lutfiden dersler almaga basladi Ardindan dovrun onemli alimlerinin hamiliyini qebul eden Kamalpasazade qisa muddet sonra tehsilini basa vurdu Ilk olaraq Anadolu basqazisinin komeyile Edirnedeki Eli bey medresesinde muderris teyin olundu Daha sonra Skopyedeki Ishaq Pasa medresesinde 1505 Edirnedeki Uc serefeli medresesinde 1506 Istanbuldaki Sahn i Seman medresesinde 1508 Edirnedeki Sultan Beyazid medresesinde 1511 muderris olaraq xidmet gostermisdir I Selim doneminde Osmanli ehalisini Sefevilerle muharibeye hazirlamaq meqsedile risaleler hazirlamis Sefevilerle edilecek olan muharibenin cihad oldugunu soylemisdir Belelikle sohret qazanan Kamalpasazade 1515 ci ilde Edirne 12 sentyabr 1516 tarixide ise Anadolu basqazisi secildi Bu vezifede iken Misir seferine qatilan Kamalpasazade sefer esnasinda padsahin regbetini qazanmis hetta seferin sonunda Misirde yeni nizamin qurulmasi ucun vezifelendirilmisdir 1518 1519 cu illerde Qaraman qazisi secildi ve 1520 ci ilde Edirnedeki Darulhedis 1522 ci ilde ise Sultan Beyazid medresesinde muderris olaraq xidmet gostermisdir 1524 cu ilde Istanbula geri dondu ve vezifesini Fateh Sultan Mehmed medresesinde davam etdirdi 1526 ci ilin may ayinda ise Zenbilli Eli Efendinin yerine seyxulislam secilmisdir Bu vezifesine davam ederken 16 aprel 1534 cu ilde vefat etdi IstinadlarBibliotheque nationale de France BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011 Kemalpasazade Encyclopaedia Britannica ing MenbeKulliyyat i Divan i Kabuli nsr Ismail Hikmet Ertaylan Istanbul 1948 s 206 Sehi Tezkire s 43 Taskoprizade es Sekaǿik s 377 379 Latifi Tezkire s 79 Feridun Bey Munseat I 454 489 Mecdi Sekaik Tercumesi s 215 381 385 Ali Mustafa Kunhu l ahbar Nuruosmaniye Ktp nr 3407 vr 265a 266a Hoca Sadeddin Tacu t tevarih Istanbul 1280 II 615 Temimi eŧ Ŧabakatu s seniyye I 357 Pecuylu Ibrahim Tarih I 50 124 vd Kesfu z zunun II 1933 a mlf Sullemu l vusul ila ŧabakati l fuĥul Suleymaniye Ktp Sehid Ali Pasa nr 1887 vr 20b Karacelebizade Abdulaziz Efendi Suleymanname Bulak 1248 s 204 vd Ayvansarayi Hadikatu l cevami I 180 Cemaleddin Ayine i Zurefa Istanbul 1314 s 19 20 Devhatu l mesayih s 16 vd Hammer Purgstal Uber ein Chronogramm zur Bewillkommung Kemal Efendi s Sitzungsberichte der philosophisch historischen Classe der Akademie der Wissenschaften Wien 1851 VI 326 328 Leknevi el Fevaǿidu l behiyye s 21 22 Ilmiyye Salnamesi s 346 vd Amasya Tarihi III 224 227 230 Blochet Catalogue Suppl I 157 Barkan Kanunlar s 39 Brockelmann GAL II 449 453 Uzuncarsili Osmanli Tarihi II 668 671 Gokbilgin Edirne ve Pasa Livasi s 19 22 23 272 332 333 479 524 Levend Gazavatnameler s 4 17 18 43 45 170 173 Karatay Turkce Yazmalar I 593 R Brunschvig Kemal Pashazade et le Persan Melanges d orientalisme offerts a Henri Masse Teheran 1963 s 48 64 Babinger Ucok s 54 68 71 a mlf Kemal Paѕћa Zade EI IV 851 852 R C Repp The Mufti of Istanbul Oxford 1986 s 224 239 Ahmet Ugur Ibn i Kemal Izmir 1987 a mlf Dresden de Kemal Pasazade ye Atfedilen Yazma Eserler AU Ilahiyat Fakultesi Islam Ilimleri Enstitusu Dergisi sy 3 Ankara 1977 s 315 343 a mlf Kemal Pasazade nin VIII Defteri EU Ilahiyat Fakultesi Dergisi sy 3 Kayseri 1986 s 89 110 a mlf Kemal Pasazade nin VIII Defteri EU Sosyal Bilimler Enstitusu Dergisi sy 3 Kayseri 1989 s 197 208 Serafettin Turan Ibn Kemal in Tarihciligi ve Tarih Metodolojisi Seyhulislam Ibn Kemal Sempozyumu haz S Hayri Bolay v dgr Ankara 1989 s 120 126 a mlf Ibn Kemal in Kanuni Suleyman a Bir Mektubu TV II 17 1958 s 221 224 M A Yekta Sarac Seyhulislam Kemal Pasazade Hayati Sahsiyeti Eserleri ve Bazi Siirleri Istanbul 1995 Mehmed Arif Sultan Selim Han i Evvel ile Ibn Kemal in Bir Musahabesi TOEM IV 22 1913 s 1411 vd V L Menage An Autograph of Kemalpashazade s Tevarikh i Al i Othman Book VII BSOAS XXIII 1960 s 250 264 a mlf Kemal Paѕћazade EI Ing IV 879 881 Atsiz Kemalpasaoglu nun Eserleri SM VI 1966 s 71 112 Resat Ongoren Seriatin Kestigi Parmak Kanuni Sultan Suleyman Devrinde Idam Edilen Tarikat Seyhleri ILAM Arastirma Dergisi I 1 Istanbul 1996 s 123 131 Ismet Parmaksizoglu Kemal Pasazade IA VI 561 566