Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kabarda-Balkar Muxtar Sovet Sosialist Respublikası və ya Kabarda-Balkar MSSR — keçmiş Sovet İttifaqında Rusiya Sovet Federativ Sosialist Respublikasının muxtar respublikası idi və əvvəlcə tərkibində idi. Bölgə 16 yanvar 1922-ci ildə Dağ MSSR və 1 sentyabr 1921-ci ildə Kabarda-Balkar Muxtar Vilayətindən ayrıldı. 5 dekabr 1936-cı ildə muxtar respublika oldu. 30 yanvar 1991-ci ildə Kabarda-Balkar MSSR dövlət suverenliyini elan etdi. İndi Rusiya Federasiyasının federal subyekti olan Kabarda-Balkariya respublikasıdır. Kabarda-Balkar MSSR Sovet İttifaqının mövcud olduğu dövrdə başqa heç bir suveren dövlətlə həmsərhəd deyildi.
| Tarixi dövlət | |||||
| Kabarda-Balkar Muxtar Sovet Sosialist Respublikası | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| |||||
| | |||||
| Paytaxt | Nalçik | ||||
| Ərazisi |
| ||||
| Əhalisi |
| ||||
Çeçen-İnquş Muxtar Sovet Sosialist Respublikası kimi, Kabarda-Balkar MSSR də iki millət tərəfindən bölüşdürüldü. Hər iki muxtar respublika Rusiya Sovet Federativ Sosialist Respublikasının tərkibindədir və ruslar etnik çoxluğu təşkil edir.
Tarix
Rus, Osmanlı və Səfəvi imperiyaları bölgənin Rusiya nəzarətində olduğu 17–19-cu əsrlər arasında bölgə üçün mübarizə aparırdı. Bölgə oktyabr inqilabından sonra, 1921-ci ildə dövründə Dağ Muxtar Sovet Sosialist Respublikasına qoşuldu. 1922-ci ildə Dağ MSSR-dən Kabarda-Balkar Muxtar Vilayətinə ayrıldı və 5 dekabr 1936-cı ildə Kabarda-Balkar Muxtar Sovet Sosialist Respublikası adlandırıldı.
1944-cü ildə Ali Sovet İosif Stalin balkarları Nasist Almaniyası ilə əməkdaşlıqda günahlandırdı və bütün əhalini Orta Asiyaya sürgün etdi. Stalin Baksan vadisini Gürcüstan SSR-ə verdi. Dövlətin adı Kabarda MSSR olaraq dəyişdirilərək "Balkar" sözü çıxarıldı. Balkar əhalisinə yalnız 1957-ci ildə Xruşşovun rəhbərliyi dövründə qayıtmağa icazə verildi, bu zaman respublikanın müharibədən əvvəlki adı bərpa edildi.
Coğrafiyası
Kabarda-Balkar Muxtar Sovet Sosialist Respublikası Şimali Qafqaz dağlarında yerləşirdi. 12.500 km² bir ərazini əhatə etdi.
Çaylar
Respublikanın əsas çaylarına Terek çayı (623 km), Malka çayı (216 km), Baksan çayı (173 km), Urux çayı (104 km) və Çerek çayı (76 km) daxil idi.
Göllər
18,740 km² (7,240 kv m) sahə yalnız çay hövzələri ilə əhatə olunmuşdur. 100-dən çox göl sərhədlərdə yerləşir, baxmayaraq ki, bunların heç birində çox böyük səth sahəsi yoxdur. Göllərin çoxu buzlaq mənşəlidir və dağlarda yerləşir. Düzənlikdə yerləşən göllərə Tambukan gölü daxildir.
Dağlar
Elbrus dağı (5.642 m) vulkanikdir və Qafqazdakı ən yüksək zirvədir.
Digər böyük dağlara Diqtau dağı (5,402 m), Koşxatau dağı (5,151 m) və Şxara dağı (5.068 m) daxildir.
Ehtiyatlar
Meşə ehtiyatı ilə yanaşı, dəmir, molibden, qızıl, kömür, volfram və qurğuşun kimi mineralların çıxarılması Kabarda-Balkar MSSR-nin əsas sənayesini təşkil edirdi. Bölgədə də çoxlu miqdarda mineral su var.
Əhalisi
Əhalinin sayı
| İl | Əhali, nəf. |
|---|---|
| 1939 | 359 219 |
| 1959 | 420 115 |
| 1970 | 588 203 |
| 1979 | 674 605 |
| 1989 | 759 586 |
Əhalinin milli tərkibi
| millət/il | 1939 | 1959 | 1970 | 1979 | 1989 |
|---|---|---|---|---|---|
| Ruslar | 35,9 % | 38,7 % | 37,2 % | 35,1 % | 31,9 % |
| Kabardinlər | 42,4 % | 45,3 % | 45,0 % | 45,5 % | 48,2 % |
| Balkarlar | 11,3 % | 8,1 % | 8,7 % | 9,0 % | 9,4 % |
| Ukraynalılar | 3,1 % | 2,0 % | 1,8 % | 1,8 % | 1,7 % |
| Almanlar | 1,5 % | … | … | 1,5 % | 1,1 % |
| Osetinlər | 1,3 % | 1,5 % | 1,6 % | 1,5 % | 1,3 % |
İnzibati ərazi bölgüsü
17 yanvar 1979-cu ildə respublikaya 3 respublika tabeliyindəki şəhər və 8 rayon daxil idi.
- Respublika tabeli şəhərlər :
- Rayonlar :
- Baksan rayonu — mərkəzi; Baksan şəhəri
- Zolski rayonu — mərkəzi; Zalukokoaje qəsəbəsi
- Proxladnenski rayonu — mərkəzi; Proxladnı şəhəri
- — mərkəzi; Terek şəhəri
- Urvan rayonu — mərkəzi; Nartkala şəhəri
- Mayski rayonu — mərkəzi; Mayski şəhəri
- Çerek rayonu — mərkəzi; Kaşxatau qəsəbəsi
- Çeqem rayonu — mərkəzi; Çeqem qəsəbəsi
Həmçinin bax
İstinadlar
- http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus89_reg1.php.
- "Russian S.F.S.R. Autonomous Republics". 27 March 2019 tarixində . İstifadə tarixi: 12 July 2011.
- "BBC News - Kabardinio-Balkaria profile". . 19 January 2011. 12 February 2017 tarixində . İstifadə tarixi: 10 July 2011.
- . Kommersant Publishing House. 6 iyun 2011 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 iyul 2011.
- "An article from The Columbia Electronic Encyclopedia". Columbia University Press. 23 July 2023 tarixində . İstifadə tarixi: 13 July 2011.
- "Всесоюзная перепись населения 1939 г." 2016-03-04 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-10-25.
- "Всесоюзная перепись населения 1959 г." 2012-02-19 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-10-25.
- "Всесоюзная перепись населения 1970 г." 2011-08-23 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-10-25.
- "Всесоюзная перепись населения 1979 г." 2011-08-23 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-10-25.
- "Всесоюзная перепись населения 1989 г." 2011-10-10 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-10-25.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Kabarda Balkar Muxtar Sovet Sosialist Respublikasi ve ya Kabarda Balkar MSSR kecmis Sovet Ittifaqinda Rusiya Sovet Federativ Sosialist Respublikasinin muxtar respublikasi idi ve evvelce terkibinde idi Bolge 16 yanvar 1922 ci ilde Dag MSSR ve 1 sentyabr 1921 ci ilde Kabarda Balkar Muxtar Vilayetinden ayrildi 5 dekabr 1936 ci ilde muxtar respublika oldu 30 yanvar 1991 ci ilde Kabarda Balkar MSSR dovlet suverenliyini elan etdi Indi Rusiya Federasiyasinin federal subyekti olan Kabarda Balkariya respublikasidir Kabarda Balkar MSSR Sovet Ittifaqinin movcud oldugu dovrde basqa hec bir suveren dovletle hemserhed deyildi Tarixi dovletKabarda Balkar Muxtar Sovet Sosialist RespublikasiBayraq Gerb5 dekabr 1936 16 may 1992Paytaxt NalcikErazisi 12 470 km Ehalisi 759 586 nef 1989 Cecen Inqus Muxtar Sovet Sosialist Respublikasi kimi Kabarda Balkar MSSR de iki millet terefinden bolusduruldu Her iki muxtar respublika Rusiya Sovet Federativ Sosialist Respublikasinin terkibindedir ve ruslar etnik coxlugu teskil edir TarixRus Osmanli ve Sefevi imperiyalari bolgenin Rusiya nezaretinde oldugu 17 19 cu esrler arasinda bolge ucun mubarize aparirdi Bolge oktyabr inqilabindan sonra 1921 ci ilde dovrunde Dag Muxtar Sovet Sosialist Respublikasina qosuldu 1922 ci ilde Dag MSSR den Kabarda Balkar Muxtar Vilayetine ayrildi ve 5 dekabr 1936 ci ilde Kabarda Balkar Muxtar Sovet Sosialist Respublikasi adlandirildi 1944 cu ilde Ali Sovet Iosif Stalin balkarlari Nasist Almaniyasi ile emekdasliqda gunahlandirdi ve butun ehalini Orta Asiyaya surgun etdi Stalin Baksan vadisini Gurcustan SSR e verdi Dovletin adi Kabarda MSSR olaraq deyisdirilerek Balkar sozu cixarildi Balkar ehalisine yalniz 1957 ci ilde Xrussovun rehberliyi dovrunde qayitmaga icaze verildi bu zaman respublikanin muharibeden evvelki adi berpa edildi CografiyasiKabarda Balkar Muxtar Sovet Sosialist Respublikasi Simali Qafqaz daglarinda yerlesirdi 12 500 km bir erazini ehate etdi Caylar Respublikanin esas caylarina Terek cayi 623 km Malka cayi 216 km Baksan cayi 173 km Urux cayi 104 km ve Cerek cayi 76 km daxil idi Goller 18 740 km 7 240 kv m sahe yalniz cay hovzeleri ile ehate olunmusdur 100 den cox gol serhedlerde yerlesir baxmayaraq ki bunlarin hec birinde cox boyuk seth sahesi yoxdur Gollerin coxu buzlaq menselidir ve daglarda yerlesir Duzenlikde yerlesen gollere Tambukan golu daxildir Daglar Elbrus dagi 5 642 m vulkanikdir ve Qafqazdaki en yuksek zirvedir Diger boyuk daglara Diqtau dagi 5 402 m Kosxatau dagi 5 151 m ve Sxara dagi 5 068 m daxildir Ehtiyatlar Mese ehtiyati ile yanasi demir molibden qizil komur volfram ve qurgusun kimi minerallarin cixarilmasi Kabarda Balkar MSSR nin esas senayesini teskil edirdi Bolgede de coxlu miqdarda mineral su var EhalisiEhalinin sayi Il Ehali nef 1939 359 2191959 420 1151970 588 2031979 674 6051989 759 586Ehalinin milli terkibi millet il 1939 1959 1970 1979 1989Ruslar 35 9 38 7 37 2 35 1 31 9 Kabardinler 42 4 45 3 45 0 45 5 48 2 Balkarlar 11 3 8 1 8 7 9 0 9 4 Ukraynalilar 3 1 2 0 1 8 1 8 1 7 Almanlar 1 5 1 5 1 1 Osetinler 1 3 1 5 1 6 1 5 1 3 Inzibati erazi bolgusu17 yanvar 1979 cu ilde respublikaya 3 respublika tabeliyindeki seher ve 8 rayon daxil idi Respublika tabeli seherler Nalcik Proxladni TirniauzRayonlar Baksan rayonu merkezi Baksan seheri Zolski rayonu merkezi Zalukokoaje qesebesi Proxladnenski rayonu merkezi Proxladni seheri merkezi Terek seheri Urvan rayonu merkezi Nartkala seheri Mayski rayonu merkezi Mayski seheri Cerek rayonu merkezi Kasxatau qesebesi Ceqem rayonu merkezi Ceqem qesebesiHemcinin baxSimali Osetiya Muxtar Sovet Sosialist RespublikasiIstinadlarhttp demoscope ru weekly ssp rus89 reg1 php Russian S F S R Autonomous Republics 27 March 2019 tarixinde Istifade tarixi 12 July 2011 BBC News Kabardinio Balkaria profile 19 January 2011 12 February 2017 tarixinde Istifade tarixi 10 July 2011 Kommersant Publishing House 6 iyun 2011 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 10 iyul 2011 An article from The Columbia Electronic Encyclopedia Columbia University Press 23 July 2023 tarixinde Istifade tarixi 13 July 2011 Vsesoyuznaya perepis naseleniya 1939 g 2016 03 04 tarixinde Istifade tarixi 2019 10 25 Vsesoyuznaya perepis naseleniya 1959 g 2012 02 19 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2019 10 25 Vsesoyuznaya perepis naseleniya 1970 g 2011 08 23 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2019 10 25 Vsesoyuznaya perepis naseleniya 1979 g 2011 08 23 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2019 10 25 Vsesoyuznaya perepis naseleniya 1989 g 2011 10 10 tarixinde Istifade tarixi 2019 10 25