Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Hüseyin Kamil (d. 21 noyabr 1853 - ö. 9 oktyabr 1917) — Misir sultanı.
| Hüseyn Kamil | |
|---|---|
| ərəb. حسين كامل | |
 | |
| 20 dekabr 1914 – 9 oktyabr 1917 | |
| Əvvəlki | II Abbas Hilmi Paşa |
| Sonrakı | I Fuad |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Qahirə, Misir əyaləti, Osmanlı imperiyası |
| Vəfat tarixi | (63 yaşında) |
| Vəfat yeri | Qahirə, Misir sultanlığı |
| Dəfn yeri | Əl-Rifai məscidi, Qahirə |
| Fəaliyyəti | siyasətçi |
| Atası | Kavalalı İsmayıl Paşa |
| Anası | |
| Ailəsi | Kavalalı ailəsi |
| Dini | Sünni, İslam |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
İlk illəri
21 noyabr 1853-cü ildə Qahirədə dünyaya gəldi. Atası Misir xədivi Kavalalı İsmayıl Paşa, anası isə onun xanımlarından . İlk təhsilini saray mənsubları üçün Menyel sarayında açılan məktəbdə alan Hüseyn Kamil 1867-ci ildə atasıyla birlikdə İstanbula gedərək Sultan Əbdüləzizi ziyarət etdi. Ardından Parisə getdi və 1869-cu ildə Süveyş kanalının açılış mərasiminə qədər orada qaldı. Kanalın açılışı münasibətilə Qahirəyə döndükdən qısa müddət sonra Florensiyaya İtaliya kralı II Viktor Emanuelin nəznində diplomatik elçi olaraq göndərildi. Vəzifəsini tamamlamasının ardından 1870-ci ildə Qahirəyə döndü və müxtəlif nazirlikliklərin tərkibində fəaliyyət göstərdi. Bu illərdə Qahirə-Hulvan dəmiryolu xəttinin çəkilməsinə nail oldu. Atasının vəzifədən alınması və sürgünə göndərilməsinin ardından (1879) o da atasıyla birlikdə Neapola köçdü. Urabi Paşa üsyanının ardından yaranan siyasi vəziyyət səbəbilə 1882-ci ildə Misirə döndü.
Hüseyn Kamilin tutduğu ən önəmli vəzifə isə sözsüz ki, həm qardaşı Tofiq Paşa, həm də onun oğlu II Abbas Hilmi Paşa səltənətində tutduğu Şura məclisi rəisliyi oldu. 1909-cu ildə yaranan Süveyş kanalı imtiyazı skandalı səbəbilə bu vəzifəsindən ayrıldı. Rəsmi vəzifələrdən uzaq qaldığı illərdə ticarət və kənd təsərrüfatı ilə məşğul oldu. İsgəndəriyyə və Qahirədə əcnəbilərin də iştirakıyla kənd təsərrüfatı sərgiləri təşkil etdi. İstanbulda açılan Ticarət Məktəbini nümunə alaraq, məsrəfləri şəxsi gəlirlərlə ödənən Özəl Ticarət Məktəbi açdırdı.
Misir sultanlığı
Osmanlı dövləti 1914-cü ilin payızında Birinci Dünya müharibəsinə girdiyi əsnada İngiltərə, Süveyş kanalı üzərində nəzarəti ələ keçirmək və Osmanlı dövlətinin cihad elanına qarşı Misiri müharibədən uzaq tutmaq üçün 1882-ci ildən bəri işğal altında tutduğu Misiri ilhaq etdi (18 dekabr 1914). Ertəsi gün bu vəziyyət və o əsnada İstanbulda olan xədiv Abbas Hilminin vəzifədən alındığı ailənin yaşca ən böyüyü olan Hüseyn kamilə bildirildi. Bundan başqa Misirin keçmişdə olduğu kimi Kavalalı ailəsindən biri tərəfindən idarə ediləcəyi elan edildi və Hüseyn Kamilə "sultan" ünvanı verildi. Bu əsnada ingilislər təklifləri qəbul edilmədiyi təqdirdə başqa birini Misir taxtına oturdacaqlarını bildirdilər. Öncə tərəddüd edən Hüseyn Kamil daha sonra ingilislərin təklifini qəbul etdi və 20 dekabr 1914-cü ildə rəsmi mərasimlə taxta çıxdı. İlk sərt reaksiya İstanbuldan təyinatla Misirdə fəaliyyət göstərən Misir qazısı tərəfindən göstərildi. Bunun xalq üzərində olan mənfi təsirindən çəkinən Hüseyn Kamil 21 dekabrda Misir qazılığını ləğv etdi. Bunun ardından İstanbuldan daha sərt nota göndərildi. Fətva alınaraq Hüseyn Kamil vətən xaini elan edildi və bütün müsəlmanlara ona qarşı cəbhə alınması elan olundu.
Sultan elan edildikdən sonra ölkəni dolaşaraq xalqa yaxın görünmək istəyən Hüseyn Kamil yerli əhali tərəfindən "sultan" olaraq qəbul edilmədi. Üstəlik bir neçə dəfə sui-qəsd cəhdi oldu. Bütün bunlarla yanaşı səhhəti də pisləşən Hüseyn Kamil 1916-cı ildə xəstələndi və 9 oktyabr 1917-ci ildə vəfat etdi. Yerinə qardaşı Əhməd Fuad Paşa Misir sultanı oldu.
Mənbə
- BA, Dahiliye-Kalem-i Mahsûs, nr. 35/55.
- BA, Dahiliye-Şifre, nr. 48/133, 48/178, 48/202.
- Mısır Meselesi (nşr. Bâbıâli Hariciye Nezâreti), İstanbul 1334, s. 166.
- S. A. Moseley, With Kitchener in Cairo, London 1917, s. 82.
- Bayur, Türk İnkılâbı Tarihi, III, 406-409.
- Evrâḳu Muḥammed Ferîd (nşr. Merkezü’l-vesâik ve târîhi Mısri’l-muâsır), Kahire 1978, I, 194, 197, 199, 208, 210, 215, 217-218, 241, 243-244.
- P. M. Holt, Egypt and the Fertile Crescent 1516-1922, London 1980, s. 229-230.
- P. Mansfield, The Arabe, London 1980, s. 188, 233.
- Latîfe M. Sâlim, Mıṣr fi’l-ḥarbi’l-ʿâlemiyyeti’l-ûlâ, Kahire 1984, s. 35-49.
- M. Ali Allûbe, Ẕikreyât ictimâʿiyye ve siyâsiyye, Kahire 1988, s. 69-70.
- "Hüseyin Kâmil", TA, XXI, 179.
- P. J. Vatikiotis, "Ḥusayn Kāmil", EI2 (İng.), III, 624-625.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Huseyin Kamil d 21 noyabr 1853 o 9 oktyabr 1917 Misir sultani Huseyn Kamilereb حسين كامل Misir sultani20 dekabr 1914 9 oktyabr 1917EvvelkiII Abbas Hilmi PasaSonrakiI FuadSexsi melumatlarDogum tarixi 21 noyabr 1853Dogum yeri Qahire Misir eyaleti Osmanli imperiyasiVefat tarixi 9 oktyabr 1917 63 yasinda Vefat yeri Qahire Misir sultanligiDefn yeri El Rifai mescidi QahireFealiyyeti siyasetciAtasi Kavalali Ismayil PasaAnasiAilesi Kavalali ailesiDini Sunni Islam Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiIlk illeri 21 noyabr 1853 cu ilde Qahirede dunyaya geldi Atasi Misir xedivi Kavalali Ismayil Pasa anasi ise onun xanimlarindan Ilk tehsilini saray mensublari ucun Menyel sarayinda acilan mektebde alan Huseyn Kamil 1867 ci ilde atasiyla birlikde Istanbula gederek Sultan Ebdulezizi ziyaret etdi Ardindan Parise getdi ve 1869 cu ilde Suveys kanalinin acilis merasimine qeder orada qaldi Kanalin acilisi munasibetile Qahireye dondukden qisa muddet sonra Florensiyaya Italiya krali II Viktor Emanuelin nezninde diplomatik elci olaraq gonderildi Vezifesini tamamlamasinin ardindan 1870 ci ilde Qahireye dondu ve muxtelif nazirlikliklerin terkibinde fealiyyet gosterdi Bu illerde Qahire Hulvan demiryolu xettinin cekilmesine nail oldu Atasinin vezifeden alinmasi ve surgune gonderilmesinin ardindan 1879 o da atasiyla birlikde Neapola kocdu Urabi Pasa usyaninin ardindan yaranan siyasi veziyyet sebebile 1882 ci ilde Misire dondu Huseyn Kamilin tutdugu en onemli vezife ise sozsuz ki hem qardasi Tofiq Pasa hem de onun oglu II Abbas Hilmi Pasa seltenetinde tutdugu Sura meclisi reisliyi oldu 1909 cu ilde yaranan Suveys kanali imtiyazi skandali sebebile bu vezifesinden ayrildi Resmi vezifelerden uzaq qaldigi illerde ticaret ve kend teserrufati ile mesgul oldu Isgenderiyye ve Qahirede ecnebilerin de istirakiyla kend teserrufati sergileri teskil etdi Istanbulda acilan Ticaret Mektebini numune alaraq mesrefleri sexsi gelirlerle odenen Ozel Ticaret Mektebi acdirdi Misir sultanligi Osmanli dovleti 1914 cu ilin payizinda Birinci Dunya muharibesine girdiyi esnada Ingiltere Suveys kanali uzerinde nezareti ele kecirmek ve Osmanli dovletinin cihad elanina qarsi Misiri muharibeden uzaq tutmaq ucun 1882 ci ilden beri isgal altinda tutdugu Misiri ilhaq etdi 18 dekabr 1914 Ertesi gun bu veziyyet ve o esnada Istanbulda olan xediv Abbas Hilminin vezifeden alindigi ailenin yasca en boyuyu olan Huseyn kamile bildirildi Bundan basqa Misirin kecmisde oldugu kimi Kavalali ailesinden biri terefinden idare edileceyi elan edildi ve Huseyn Kamile sultan unvani verildi Bu esnada ingilisler teklifleri qebul edilmediyi teqdirde basqa birini Misir taxtina oturdacaqlarini bildirdiler Once tereddud eden Huseyn Kamil daha sonra ingilislerin teklifini qebul etdi ve 20 dekabr 1914 cu ilde resmi merasimle taxta cixdi Ilk sert reaksiya Istanbuldan teyinatla Misirde fealiyyet gosteren Misir qazisi terefinden gosterildi Bunun xalq uzerinde olan menfi tesirinden cekinen Huseyn Kamil 21 dekabrda Misir qaziligini legv etdi Bunun ardindan Istanbuldan daha sert nota gonderildi Fetva alinaraq Huseyn Kamil veten xaini elan edildi ve butun muselmanlara ona qarsi cebhe alinmasi elan olundu Huseyn Kamilin El Rifai mescidindeki mezari Sultan elan edildikden sonra olkeni dolasaraq xalqa yaxin gorunmek isteyen Huseyn Kamil yerli ehali terefinden sultan olaraq qebul edilmedi Ustelik bir nece defe sui qesd cehdi oldu Butun bunlarla yanasi sehheti de pislesen Huseyn Kamil 1916 ci ilde xestelendi ve 9 oktyabr 1917 ci ilde vefat etdi Yerine qardasi Ehmed Fuad Pasa Misir sultani oldu MenbeBA Dahiliye Kalem i Mahsus nr 35 55 BA Dahiliye Sifre nr 48 133 48 178 48 202 Misir Meselesi nsr Babiali Hariciye Nezareti Istanbul 1334 s 166 S A Moseley With Kitchener in Cairo London 1917 s 82 Bayur Turk Inkilabi Tarihi III 406 409 Evraḳu Muḥammed Ferid nsr Merkezu l vesaik ve tarihi Misri l muasir Kahire 1978 I 194 197 199 208 210 215 217 218 241 243 244 P M Holt Egypt and the Fertile Crescent 1516 1922 London 1980 s 229 230 P Mansfield The Arabe London 1980 s 188 233 Latife M Salim Miṣr fi l ḥarbi l ʿalemiyyeti l ula Kahire 1984 s 35 49 M Ali Allube Ẕikreyat ictimaʿiyye ve siyasiyye Kahire 1988 s 69 70 Huseyin Kamil TA XXI 179 P J Vatikiotis Ḥusayn Kamil EI2 Ing III 624 625