Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Hohenştaufenlər sülaləsi (alm. Hohenstaufen) — Müqəddəs Roma İmperiyasını 1138-1254-cü illər aralığında idarə etmiş sülalə. Bu sülalə daha çox özünün ilə məşhurdur.Sülalə bəzən dövrü mənbələrdə əvvəllər Şvabiya hersoqları olduqları üçün Şvabiya sülaləsi və yaxud da Stauferlər kimi qeyd olunur. Hohenştaufen ( High-Staufen) sülalə adı isə Şvabiyada olan və bu ailəyə məxsus olan bir qaladan yaranmışdır.
Hakimiyyətə gəlməsi
1125-ci ildə Müqəddəs Roma imperiyasını idarə edən Salian sülaləsinin sonuncu imperatoru V Henrix vəfat etdi.Bundan sonra sülalə daxili mübarizə gücləndi.Bu dövrdə hakimiyyəti müvəqqəti olaraq Saksoniya hersoqu Lotar ələ aldı.Lakin 1138-ci ildə onun ölümündən sonra ara müharibələri yenidən qızışdı.Hakimiyyətə iddia edənlərdən ən güclüsü Hohenştaufen ailəsi idi.Hersoq Lotarın ölümündən sonra onun kürəkəni Velf ailəsindən Məğrur Henrix ilə Hohenştaufenlər arasında imperator taxtı üstündə mübarizə qızışdı.Hohenştaufenlər ailəsinin nümayəndəsi III Konrad idi.O , həm də İmperator IV Henrinin qiz nəvəsi və V Henrixin bacısı oğlu idi.III Konrad buna əsaslanaraq imperator taxtına iddia irəli sürürdü. III Konrad Velflər ailəsini öz mülklərindən qovdu və 1138-ci ildə imperator seçildi,lakin sonralar I Fridrix Barbarossa Velflarlə sülh bağladı və onları geri qaytardı.Bununlada Müqəddəs Roma İmperiyası tarixində Hohenştaufenlər dövrü başlanmış oldu. III Konrad (1138-1154) Hohenştaufenlər sülaləsindən Müqəddəs Roma İmperiyasını idarə edən ilk şəxs oldu. ölümündən sonra hakimiyyətə onun qardaşı oğlu I Fridrix Barbarossa (1155-1190) gəldi. I Fridrix Barbarossa 1152-ci ildən Almaniyanın kralı idi və III Konradın vəfat etməsindən sonra 1155-ci ildə o , imperator olur.
I Fridrixin daxili siyasəti
I Fridrix Barbarossa hakimiyyətə gəldikdən sonra hersoqlara qarşı mübarizə apardı və onların müqavimətin qırmağa nail oldu.O, əsas olaraq imperiyanın hüquq sahəsini qaydaya salmaq istəyirdi.Bu sahədə mühüm adımlar atıldı. “Cinayət məcəlləsi” və “Hüquqi normalar” adlı qanunlar məcəlləsi yaradıldı.İmperiyanın iqtisadı gücünün artırılmasına fikir verən I Fridrix Barbarossa yeni şəhərlər salınmasına xüsusi diqqət verirdi.Frayburq və Münhen kimi yeni şəhərlər daha da genişləndirildi. Bu imperiyada əhalinin sayının artmasına və iqtisadıtın dirçəlmasınə şərait yaratdı.I Fridrix Barbarossa imperiyanın sərhədlərinin genişləndirilməsinə xüsusi diqqət ayırırdı.O dövrdə imperiyaya tabe olan Slavyan torpaqlarında ( Müasir Qərbi Polşa və Çexiya torpaqları olan—Pomerania və Sileziya) imperiya üçün dayaq yaratmaq üçün buraya imperiyanın qərbindən xeyli Germanlar köçürüldü.Bu proses 19-cu əsrdə Prussiya krallığı tərəfindən daha da gücləndirildi.Baltikyanı torpaqları və qərbi slavyanları xrisianlaşdırmaq ( və yaxud da katolikləşdirmək) üçün Tevton (Almanca: Deutschordensstaat) ordenıni Almanıyaya dəvət edir.
I Fridrixin xarici siyasəti
Əsas diqqət isə Şimali İtaliyaya yürüşlər idi.Ümumiyyətlə Hohenştaufenlər sülaləsi ilə məşhurdurlar.O,1154-cü ildə özünün birinci İtaliya səfərinə çıxdı.Məqsədi zəngin İtaliya şəhərləri hesabına xəzinəsini varlandırmaq və Romada başına imperator tacı qoymaq idi. Breşıalı Arnoldun başçılığı ilə şəhərllərin üsyana qalxdıqları Romaya alman qoşunları daxil oldular.Lakin imperator nəinki üsyançıları dəstəklədi hətta onlara qanlı divan tutdu.Minnətdarlıq nümunısi olaraq onun başına imperator tacı qoydu.Lakin alman ritsarlarının (cəngavərlərinin) Romadakı özbaşınalıqlarına görə əhali üsyan qaldırdı və almanları şəhərdən qova bildi.1158-ci ildə I Fridrix Barbarossa İtaliyaya ikinci səfərə çıxdı.O,Ronkoliya vadisində (Pyacensa yaxınlığında) Şimalı İtaliya şəhərlərinin nümayəndələrini yiğdı.Bu nümayəndələr I Fridrix Barbarossanın təzyiqi altında şəhərlərin özünüidarə hüququndan imtina etmək haqqında qərar qəbul etdilər. Şəhərləri idarə etmək üçün canişinlər—podestalar təyin olundu.Şəhərlər üzərinə vergilər qoyuldu.Bu Şimalı İtaliya şəhərlərinin təsir altına düşməsi idi. Buna etiraz edən Milan isə iki illik müharibədən sonra alındı və dağıdıldı. Şəhərin bazar meydanı şumlandı və şırımlara duz səpildi. Üsyançılar isə kəndlərə köçürüldü və təhkimli halına salındılar. Bundan təsirlənən italyanlar imperatora qarşı 1167-ci ildə Lombardiya itifaqını yaratdılar. Papa daxil olmaqla 22 şəhər-dövlət bura daxil oldu. Həlledici döyüş 1176-ci ildə Lenyano ( Milan yaxınlığında) baş verdi və almanlar ağır məğlubiyyətə uğradılar. İmperator güclə qaça bildi. I Fridrix Barbarossa ertəsi günü Venesiyada Papaya təslim oldu və 6 illik saziş imzaladı. Bu sazişın şərtləri 1183-cü ildə ilə təsbit olundu.Bu sülh İtaliya dövlətlərinin müstəqilliyinin imperiya tərəfindən tanınması və möhkəmlənəsi demək idi.I Fridrix Barbarossa 1190-cı ildə III Xaç Yürüşü zamanı Kiçik Asiyada Göksu (o dövrkü Saleph çayı) çayını keçərkən çayda boğularaq ölür. İç orqanları günümüzdə Tarsusda, ətləri Antakyada, sümükləri Seyhanda kilsələrdə sirkələnərək saxlanılır. Güman ki, bunu o dövrkü yerli keşişlər xaç yürüşünə çıxan bir imperatora hörmət əlaməti olaraq etmişlər.
II Fridrixin dövrü
Ondan sonra imperator taxtına hələ I Fridrix Barbarossanın sağlığında varis təyin etdiyi (1190-1197) çıxır.Onun dövründə Siciliya krallığı imperiyaya birləşdirilir (VI Henrix Siciliya krallığının varisi ilə evlənmişdi).Onun ölümündən sonra hakimiyyətə Şvabiyalı Flipp (1198-1208) gəlir.Şvabiyalı Flippin ölümündən sonra hakimiyyətə Barbarossanın nəvəsi II Fridrix(1212-1250) gəlir.Dövrün mənbələri II Fridrixi çox maraqlı və görkəmli şəxs kimi xarakterizə edir. Uşaqlıq vaxtlarından Siciliyada böyümüş , ətrafını ərəb , yəhudi və yunan alimləri ilə doldurmuş , bu xüsusiyyətlərinə görə macərə axtaran , döyüşkən ritsarlarla şərq müstəbidinin xüsusiyyətlərinin qəribə şəkildə özündə birləşdirmişdi.O, Neopolda universitet açdırmış (1224) , yunan , roma və ərəb müəlliflərinin əsərlərini orijinaldan oxuyurdu. Bununla yanaşı II Fridrix dövrünün görkəmli dövlət xadimi və diplomatı idi. II Fridrixin özünəməxsusluğu onda idi ki , müasirlərindən fərqli olaraq dini məsələlərə olduqca laqeyd idi. Başqa dindən olanlara qarşı dözümlülük göstərən imperator , xalq təriqətçi hərəkatlarına qarşı amansız idi. O, imperator olarkən Siciliyanı öz bazası kimi saxladı. Nisbətən mərkəzləşmiş olan bu əyalətin bütün qüvvəsini Orta və Şimalı İtaliyanın tutulmasına yönəltdi. Lakin babası kimi o da , İtaliya şəhər dövlətlərinin və papalığın güclü müqaviməti ilə qarşılaşdı. Təxminən fasilərlə 30 il davam edən bu müharibə Siciliya və Cənubi İtaliyanın sərvətlərini tükətdi , imperiyanın əsaslarını sarsıtdı.
Sülalənin hakimiyyətinin sona çatması
Nəticədə II Fridrixin ölümündən sonra papanın çağırışı ilə Fransa Kralının qardaşı Anjulu Karl Siciliyaya qoşun çıxardı. II Fridrixin nəvəsi IV Konrad (1250-1254) fransızları qovmaq üçün güclü müqavimət göstərsə də , tutulub edam edildi.1254-cü ildə Hohenştaufenlərin imperatorluq dövru başa çatsa da , 1254-1268-ci illərdə Siciliya kralı və Şvabiya hersoqu olmuşdur.Onun 1268-ci ildə ölümündən sonra Hohenştaufnlər sülaləsinin hakimiyyətinə həm Almaniyada həm də İtaliyada tamami ilə son qoyulur.
Ədəbiyyat
Danilov A.İ, B.Q. Mokilnitski " Avropa orta əslər tarixi "
İstinadlar
- Paul Fridrix (1882). Geschichte Württembergs Erster Band Erste Hälfte Gotha,. səh. 389–393.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Hohenstaufenler sulalesi alm Hohenstaufen Muqeddes Roma Imperiyasini 1138 1254 cu iller araliginda idare etmis sulale Bu sulale daha cox ozunun ile meshurdur Sulale bezen dovru menbelerde evveller Svabiya hersoqlari olduqlari ucun Svabiya sulalesi ve yaxud da Stauferler kimi qeyd olunur Hohenstaufen High Staufen sulale adi ise Svabiyada olan ve bu aileye mexsus olan bir qaladan yaranmisdir Muqeddes Roma Imperiyasinin Hohenstaufenler dovrunde gerbi 1196 ci ilde tesis edilmisdir Hakimiyyete gelmesi1125 ci ilde Muqeddes Roma imperiyasini idare eden Salian sulalesinin sonuncu imperatoru V Henrix vefat etdi Bundan sonra sulale daxili mubarize guclendi Bu dovrde hakimiyyeti muveqqeti olaraq Saksoniya hersoqu Lotar ele aldi Lakin 1138 ci ilde onun olumunden sonra ara muharibeleri yeniden qizisdi Hakimiyyete iddia edenlerden en guclusu Hohenstaufen ailesi idi Hersoq Lotarin olumunden sonra onun kurekeni Velf ailesinden Megrur Henrix ile Hohenstaufenler arasinda imperator taxti ustunde mubarize qizisdi Hohenstaufenler ailesinin numayendesi III Konrad idi O hem de Imperator IV Henrinin qiz nevesi ve V Henrixin bacisi oglu idi III Konrad buna esaslanaraq imperator taxtina iddia ireli sururdu III Konrad Velfler ailesini oz mulklerinden qovdu ve 1138 ci ilde imperator secildi lakin sonralar I Fridrix Barbarossa Velflarle sulh bagladi ve onlari geri qaytardi Bununlada Muqeddes Roma Imperiyasi tarixinde Hohenstaufenler dovru baslanmis oldu III Konrad 1138 1154 Hohenstaufenler sulalesinden Muqeddes Roma Imperiyasini idare eden ilk sexs oldu olumunden sonra hakimiyyete onun qardasi oglu I Fridrix Barbarossa 1155 1190 geldi I Fridrix Barbarossa 1152 ci ilden Almaniyanin krali idi ve III Konradin vefat etmesinden sonra 1155 ci ilde o imperator olur Imperator I Fridrix ve ogullari Imperator VI Henrix ve Svabiya hersoqu V FridrixI Fridrixin daxili siyasetiII Fridrix ve imperatorluq qartali 1240 ci il Vatikan kitabxanasi I Fridrix Barbarossa hakimiyyete geldikden sonra hersoqlara qarsi mubarize apardi ve onlarin muqavimetin qirmaga nail oldu O esas olaraq imperiyanin huquq sahesini qaydaya salmaq isteyirdi Bu sahede muhum adimlar atildi Cinayet mecellesi ve Huquqi normalar adli qanunlar mecellesi yaradildi Imperiyanin iqtisadi gucunun artirilmasina fikir veren I Fridrix Barbarossa yeni seherler salinmasina xususi diqqet verirdi Frayburq ve Munhen kimi yeni seherler daha da genislendirildi Bu imperiyada ehalinin sayinin artmasina ve iqtisaditin dircelmasine serait yaratdi I Fridrix Barbarossa imperiyanin serhedlerinin genislendirilmesine xususi diqqet ayirirdi O dovrde imperiyaya tabe olan Slavyan torpaqlarinda Muasir Qerbi Polsa ve Cexiya torpaqlari olan Pomerania ve Sileziya imperiya ucun dayaq yaratmaq ucun buraya imperiyanin qerbinden xeyli Germanlar kocuruldu Bu proses 19 cu esrde Prussiya kralligi terefinden daha da guclendirildi Baltikyani torpaqlari ve qerbi slavyanlari xrisianlasdirmaq ve yaxud da katoliklesdirmek ucun Tevton Almanca Deutschordensstaat ordenini Almaniyaya devet edir I Fridrixin xarici siyasetiSiciliya Hohenstaufenlerinin gerbi Esas diqqet ise Simali Italiyaya yurusler idi Umumiyyetle Hohenstaufenler sulalesi ile meshurdurlar O 1154 cu ilde ozunun birinci Italiya seferine cixdi Meqsedi zengin Italiya seherleri hesabina xezinesini varlandirmaq ve Romada basina imperator taci qoymaq idi Bresiali Arnoldun basciligi ile seherllerin usyana qalxdiqlari Romaya alman qosunlari daxil oldular Lakin imperator neinki usyancilari destekledi hetta onlara qanli divan tutdu Minnetdarliq numunisi olaraq onun basina imperator taci qoydu Lakin alman ritsarlarinin cengaverlerinin Romadaki ozbasinaliqlarina gore ehali usyan qaldirdi ve almanlari seherden qova bildi 1158 ci ilde I Fridrix Barbarossa Italiyaya ikinci sefere cixdi O Ronkoliya vadisinde Pyacensa yaxinliginda Simali Italiya seherlerinin numayendelerini yigdi Bu numayendeler I Fridrix Barbarossanin tezyiqi altinda seherlerin ozunuidare huququndan imtina etmek haqqinda qerar qebul etdiler Seherleri idare etmek ucun canisinler podestalar teyin olundu Seherler uzerine vergiler qoyuldu Bu Simali Italiya seherlerinin tesir altina dusmesi idi Buna etiraz eden Milan ise iki illik muharibeden sonra alindi ve dagidildi Seherin bazar meydani sumlandi ve sirimlara duz sepildi Usyancilar ise kendlere kocuruldu ve tehkimli halina salindilar Bundan tesirlenen italyanlar imperatora qarsi 1167 ci ilde Lombardiya itifaqini yaratdilar Papa daxil olmaqla 22 seher dovlet bura daxil oldu Helledici doyus 1176 ci ilde Lenyano Milan yaxinliginda bas verdi ve almanlar agir meglubiyyete ugradilar Imperator gucle qaca bildi I Fridrix Barbarossa ertesi gunu Venesiyada Papaya teslim oldu ve 6 illik sazis imzaladi Bu sazisin sertleri 1183 cu ilde ile tesbit olundu Bu sulh Italiya dovletlerinin musteqilliyinin imperiya terefinden taninmasi ve mohkemlenesi demek idi I Fridrix Barbarossa 1190 ci ilde III Xac Yurusu zamani Kicik Asiyada Goksu o dovrku Saleph cayi cayini kecerken cayda bogularaq olur Ic orqanlari gunumuzde Tarsusda etleri Antakyada sumukleri Seyhanda kilselerde sirkelenerek saxlanilir Guman ki bunu o dovrku yerli kesisler xac yurusune cixan bir imperatora hormet elameti olaraq etmisler II Fridrixin dovruOndan sonra imperator taxtina hele I Fridrix Barbarossanin sagliginda varis teyin etdiyi 1190 1197 cixir Onun dovrunde Siciliya kralligi imperiyaya birlesdirilir VI Henrix Siciliya kralliginin varisi ile evlenmisdi Onun olumunden sonra hakimiyyete Svabiyali Flipp 1198 1208 gelir Svabiyali Flippin olumunden sonra hakimiyyete Barbarossanin nevesi II Fridrix 1212 1250 gelir Dovrun menbeleri II Fridrixi cox maraqli ve gorkemli sexs kimi xarakterize edir Usaqliq vaxtlarindan Siciliyada boyumus etrafini ereb yehudi ve yunan alimleri ile doldurmus bu xususiyyetlerine gore macere axtaran doyusken ritsarlarla serq mustebidinin xususiyyetlerinin qeribe sekilde ozunde birlesdirmisdi O Neopolda universitet acdirmis 1224 yunan roma ve ereb muelliflerinin eserlerini orijinaldan oxuyurdu Bununla yanasi II Fridrix dovrunun gorkemli dovlet xadimi ve diplomati idi II Fridrixin ozunemexsuslugu onda idi ki muasirlerinden ferqli olaraq dini meselelere olduqca laqeyd idi Basqa dinden olanlara qarsi dozumluluk gosteren imperator xalq teriqetci herekatlarina qarsi amansiz idi O imperator olarken Siciliyani oz bazasi kimi saxladi Nisbeten merkezlesmis olan bu eyaletin butun quvvesini Orta ve Simali Italiyanin tutulmasina yoneltdi Lakin babasi kimi o da Italiya seher dovletlerinin ve papaligin guclu muqavimeti ile qarsilasdi Texminen fasilerle 30 il davam eden bu muharibe Siciliya ve Cenubi Italiyanin servetlerini tuketdi imperiyanin esaslarini sarsitdi Sulalenin hakimiyyetinin sona catmasiNeticede II Fridrixin olumunden sonra papanin cagirisi ile Fransa Kralinin qardasi Anjulu Karl Siciliyaya qosun cixardi II Fridrixin nevesi IV Konrad 1250 1254 fransizlari qovmaq ucun guclu muqavimet gosterse de tutulub edam edildi 1254 cu ilde Hohenstaufenlerin imperatorluq dovru basa catsa da 1254 1268 ci illerde Siciliya krali ve Svabiya hersoqu olmusdur Onun 1268 ci ilde olumunden sonra Hohenstaufnler sulalesinin hakimiyyetine hem Almaniyada hem de Italiyada tamami ile son qoyulur EdebiyyatDanilov A I B Q Mokilnitski Avropa orta esler tarixi IstinadlarPaul Fridrix 1882 Geschichte Wurttembergs Erster Band Erste Halfte Gotha seh 389 393