Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Henrik Artstovski (pol. Henryk Arctowski; 15 iyul 1871, Varşava – 21 fevral 1958, Betesda), ilk adı Henrik Arts olmuşdur — Polşa alimi və qütb ekspedisiyaçısı. İlk Antarktika qışlamasında iştirak etmişdir və dünyaca məşhur meteoroloq olaraq şöhrət qazanmışdır. Bir sıra coğrafi obyektlər, və ABŞ Milli Elmlər Akademiyasının medalı onun şərəfinə adlandırılıb.
| Henrik Artstovski | |
|---|---|
| pol. Henryk Arctowski | |
 | |
| Doğum tarixi | 15 iyul 1871 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 21 fevral 1958(86 yaşında) |
| Vəfat yeri | Betesda (Merilend) |
| Dəfn yeri |
|
| Vətəndaşlığı |  Polşa Belçika ABŞ |
| Elm sahələri | meteorologiya, okeanologiya, geologiya, geofizika |
| İş yerləri |
|
| Alma-mater | Sarbonna |
| Təhsili |
|
| Tanınır | Belçika Antarktika ekspedisiyasının üzvü kimi |
| Mükafatları | fəxri doktor |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
15 iyul 1871-ci ildə Varşavada kökləri olan bir ailədə anadan olmuşdur. 1888-ci ildə təhsilini ndə başladı, burada riyaziyyat, fizika və astronomiya üzrə təhsil alırdı, daha sonra isə Sarbonnada kimya və geologiya sahələri üzrə oxumuşdur. 1893-cü ildə təhsilini başa vurduqdan sonra Lyejə qayıdır və burada professor Şprinqə məxsus kimyəvi laboratoriyada işləməyə başlayır. 1893-cü ildə Belçika hökumətindən soyadının "Artstovski" olaraq dəyişdirilməsini istədi.
1895-ci ildə na qatıldı, hansı ki məcburən olsa da ilk dəfə Cənub Qütb dairəsindən kənarda qışlamalı olur. Sonradan məşhurlaşan Roald Amundsen, Frederik Kuk və kimi tədqiqatçılar onun ekspedisiya yoldaşları olmuşdular. Artzovski elmi işlərin koordinasiyasında iştirak edirdi və bəzi fiziki müşahidələrini özü aparırdı, köməkçisi başqa bir polyak idi.
Antarktikadan qayıtdıqdan sonra Henrik Brüsseldə yaşayır və ekspedisiyanın nəticələrini nda (o vaxtı orada ekspedisiya komandirinin köməkçisi Jorj Lekont rəhbərlik edirdi) təhlil edir. Həm Belçikada, həm də xaricdə onun işləri nəşr olunur və o, mühazirələr keçirdi, çox keçmədən Belçika vətəndaşı da olur. Londonda amerikalı aktrisa və opera müğənnisi Arian Ceyn Eddi ilə tanış olur və 1909-cu ildə onunla evlənir. Həyat yoldaşı ilə Nyu-Yorka köçür, burada 1911-1919-cu illərdə nın elmi şöbəsinə rəhbərlik edir. 1915-ci ildə Amerika vətəndaşlığını alır. Ekspedisiya dostu Frederik Kuk tərəfindən təsis edilən na üzv olur.
1920-ci ildə Artstovski artıq müstəqil Polşaya qayıtdı.İqnatsi Yan Paderevski ona təhsil naziri vəzifəsini təklif etsə də alim imtina etdi və Yan Kazimir adına Universitetdə geofizika və meteorologiya professoru vəzifəsini tutdu. Bu dövr fəal elmi fəaliyyəti ilə seçilir, o və köməkçiləri 140-dan çox əsər nəşr etdirmişdir. O, həmçinin nin fəaliyyətlərində iştirak edirdi. 1939-cu ildə alim həyat yoldaşı ilə IUGG konfransında iştirak etmək üçün ABŞ-yə yollandılar, həmin il İkinci Dünya Müharibəsi başlayır və onlar heç vaxt vətənlərinə qayıda bilmədilər.
Amerikada Artstovski Smitsonian İnstitutunda tədqiqatçı olur və 1950-ci ildə xəstəlik səbəbindən işdən çıxmağa məcbur olsa belə ömrünün son ilinə qədər elmi fəaliyyətini dayandırmır. 21 fevral 1958-ci ildə Merilend ştatının Betesda şəhərində vəfat edir.
İrsi
İşığın atmosferdəki buz kristalları vasitəsi ilə sınaraq iki əlavə simmetrik işıq qövs ilə günəş ərtafında qalo yaradan effekt Artstovskinin şərəfinə adlandırılıb.Şpitsbergendə dağ və buzlaq onun adını daşıyır. Antarktida isə qübbə, buxta, yarımada, nunatak və pikə Artstovskinin adı verilib. Bundan əlavə, Kinq-Corc adasında yerləşən və ORP Arctowski nin tədqiqat gəmisi onun şərəfinə adlandırılıb. Həmçinin, alimin dul qalmış həyat yoldaşı tərəfindən Artstovski medalı təsis olunub və o, hər iki ildən bir "günəş və günəş-yer münasibətləri fizikasına dair araşdırmalara" görə təqdim olunur.
İstinadlar
- Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- Henryk Arctowski // Internetowy Polski Słownik Biograficzny (pol.).
- Deutsche Nationalbibliothek Record #12279804X // Ümumi tənzimləmə nəzarəti (GND) (alm.). 2012—2016.
- Verlinden, Jozef. Naar Antarctica - Belgen en Nederlanders op Expeditie naar de Zuidpool. Tielt. 2009. ISBN .
- Pinkowski, Edward. "Arctowski, Henryk". The Pinkowski Files. Poles in America Foundation, inc. 2009. 2016-03-04 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-03-28.
- "Henryk Arctowski, expert on weather". New York Times. AP. 1958-02-23. İstifadə tarixi: 2013-04-19.
- Jacek Machowski. Contribution of H. Arctowski and A. B. Dobrowolski to the Antarctic Expedition of Belgica (1897-1899) 2014-08-15 at the Wayback Machine // Polish polar research. — 1998. — Т. 19, № 1—2.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Henrik Artstovski pol Henryk Arctowski 15 iyul 1871 Varsava 21 fevral 1958 Betesda ilk adi Henrik Arts olmusdur Polsa alimi ve qutb ekspedisiyacisi Ilk Antarktika qislamasinda istirak etmisdir ve dunyaca meshur meteoroloq olaraq sohret qazanmisdir Bir sira cografi obyektler ve ABS Milli Elmler Akademiyasinin medali onun serefine adlandirilib Henrik Artstovskipol Henryk ArctowskiDogum tarixi 15 iyul 1871 1871 07 15 Dogum yeri Varsava Polsa carligi Rusiya imperiyasiVefat tarixi 21 fevral 1958 1958 02 21 86 yasinda Vefat yeri Betesda Merilend Defn yeri Povonzki herbi qebiristanligi d Vetendasligi Polsa Belcika ABSElm saheleri meteorologiya okeanologiya geologiya geofizikaIs yerleri Smitsonian Institutu Ivan Franko adina Lvov milli universiteti New York Xalq Kitabxansi d Alma mater SarbonnaTehsili Paris Elm fakultesi d Taninir Belcika Antarktika ekspedisiyasinin uzvu kimiMukafatlari fexri doktor Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyati15 iyul 1871 ci ilde Varsavada kokleri olan bir ailede anadan olmusdur 1888 ci ilde tehsilini nde basladi burada riyaziyyat fizika ve astronomiya uzre tehsil alirdi daha sonra ise Sarbonnada kimya ve geologiya saheleri uzre oxumusdur 1893 cu ilde tehsilini basa vurduqdan sonra Lyeje qayidir ve burada professor Sprinqe mexsus kimyevi laboratoriyada islemeye baslayir 1893 cu ilde Belcika hokumetinden soyadinin Artstovski olaraq deyisdirilmesini istedi 1895 ci ilde na qatildi hansi ki mecburen olsa da ilk defe Cenub Qutb dairesinden kenarda qislamali olur Sonradan meshurlasan Roald Amundsen Frederik Kuk ve kimi tedqiqatcilar onun ekspedisiya yoldaslari olmusdular Artzovski elmi islerin koordinasiyasinda istirak edirdi ve bezi fiziki musahidelerini ozu aparirdi komekcisi basqa bir polyak idi Antarktikadan qayitdiqdan sonra Henrik Brusselde yasayir ve ekspedisiyanin neticelerini nda o vaxti orada ekspedisiya komandirinin komekcisi Jorj Lekont rehberlik edirdi tehlil edir Hem Belcikada hem de xaricde onun isleri nesr olunur ve o muhazireler kecirdi cox kecmeden Belcika vetendasi da olur Londonda amerikali aktrisa ve opera mugennisi Arian Ceyn Eddi ile tanis olur ve 1909 cu ilde onunla evlenir Heyat yoldasi ile Nyu Yorka kocur burada 1911 1919 cu illerde nin elmi sobesine rehberlik edir 1915 ci ilde Amerika vetendasligini alir Ekspedisiya dostu Frederik Kuk terefinden tesis edilen na uzv olur 1920 ci ilde Artstovski artiq musteqil Polsaya qayitdi Iqnatsi Yan Paderevski ona tehsil naziri vezifesini teklif etse de alim imtina etdi ve Yan Kazimir adina Universitetde geofizika ve meteorologiya professoru vezifesini tutdu Bu dovr feal elmi fealiyyeti ile secilir o ve komekcileri 140 dan cox eser nesr etdirmisdir O hemcinin nin fealiyyetlerinde istirak edirdi 1939 cu ilde alim heyat yoldasi ile IUGG konfransinda istirak etmek ucun ABS ye yollandilar hemin il Ikinci Dunya Muharibesi baslayir ve onlar hec vaxt vetenlerine qayida bilmediler Amerikada Artstovski Smitsonian Institutunda tedqiqatci olur ve 1950 ci ilde xestelik sebebinden isden cixmaga mecbur olsa bele omrunun son iline qeder elmi fealiyyetini dayandirmir 21 fevral 1958 ci ilde Merilend statinin Betesda seherinde vefat edir IrsiIsigin atmosferdeki buz kristallari vasitesi ile sinaraq iki elave simmetrik isiq qovs ile gunes ertafinda qalo yaradan effekt Artstovskinin serefine adlandirilib Spitsbergende dag ve buzlaq onun adini dasiyir Antarktida ise qubbe buxta yarimada nunatak ve pike Artstovskinin adi verilib Bundan elave Kinq Corc adasinda yerlesen ve ORP Arctowski nin tedqiqat gemisi onun serefine adlandirilib Hemcinin alimin dul qalmis heyat yoldasi terefinden Artstovski medali tesis olunub ve o her iki ilden bir gunes ve gunes yer munasibetleri fizikasina dair arasdirmalara gore teqdim olunur IstinadlarBibliotheque nationale de France BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011 Henryk Arctowski Internetowy Polski Slownik Biograficzny pol Deutsche Nationalbibliothek Record 12279804X Umumi tenzimleme nezareti GND alm 2012 2016 Verlinden Jozef Naar Antarctica Belgen en Nederlanders op Expeditie naar de Zuidpool Tielt 2009 ISBN 978 90 209 8613 6 Pinkowski Edward Arctowski Henryk The Pinkowski Files Poles in America Foundation inc 2009 2016 03 04 tarixinde Istifade tarixi 2016 03 28 Henryk Arctowski expert on weather New York Times AP 1958 02 23 Istifade tarixi 2013 04 19 Jacek Machowski Contribution of H Arctowski and A B Dobrowolski to the Antarctic Expedition of Belgica 1897 1899 2014 08 15 at the Wayback Machine Polish polar research 1998 T 19 1 2