Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Gümülcinəli Kürəkən Nasuh Paşa (XVI əsr, Komotini – 17 oktyabr 1614, Konstantinopol) — I. Əhmədin hakimiyyəti dövründə, 5 avqust 1611 – 17 oktyabr 1614 tarixləri arasında sədrəzəm olmuş Osmanlı dövlət adamı.
| Gümülcinəli Kürəkən Nasuh Paşa | |
|---|---|
| 5 avqust 1611 – 17 oktyabr 1614 | |
| Əvvəlki | Quyucu Murad Paşa |
| Sonrakı | Öküz Mehmed Paşa |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | XVI əsr |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 17 oktyabr 1614 |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri | Şahqulu Məzarlığı və ya Oxmeydanı |
| Fəaliyyəti | siyasətçi |
| Həyat yoldaşı |
|
| Dini | Sonradan islam |
Həyatı
Dəvşirmə olaraq İstanbula gətirilmiş və Zülüflü Baltaçılar ocağında təhsil almışdır. Saraydan mütəfərrik olaraq çıxmış və Divan-ı Humayun çavuşluğu etmişdir. Oradan Zile voyvodalığına göndərilmiş və sonra İstanbula dönərək qapıçılar kəndxudası və kiçik cilovdar vəzifələrini görmüşdür.
1603'də Hələb hakimliyinə təyin edilmişdir. İran sərdarı olan Cığalızadə Yusif Sənan Paşa onu Hələb hakimliyindən azad etmiş və yerinə Canpoladoğlunu gətirmişdir. Nasuh Paşa buna etiraz etsə də, bu etirazı qəbul edilməmişdir. Özünə vəzirlik rütbəsi verilmiş və Tavil Əhməd adlı Cəlali üsyançısını aradan qaldırmaq ilə vəzifələndirilmişdir, lakin bu üsyançının üstünə getsə də, məğlub olmuş və geri çəkilmişdir. Daha sonra 1606-cı ildə Bağdadı saxta bir fərman ilə ələ keçirən Tavil Əhməd oğlu Məhəmmədin üstünə Bağdadı geri almaq üzrə göndərilmişdir. Bu səfərdə də müvəffəqiyyətsiz qalıb Diyarbəkirə çəkilmək məcburiyyətində qalmışdır. Nasuh Paşa Diyarbəkir hakimliyinə gətirilmişdir. Bu vəzifədə ikən Bitlis hakimi olan Şərəf xanın qızı ilə evlənmiş və qayınatası vasitəsiylə əhəmiyyətli bir sərvət əldə etmişdir. Burada əyalət sipahi gücü olaraq 5000 atlı mükəmməl bir süvari birliyi qurub yetişdirmişdir.
Bu hakimliyi əsnasında Sədrəzəm Quyucu Murad Paşa İran üzərinə səfər üçün sərdar-i əkrəm təyin edilmişdi. Diyarbəkir hakimi olan Nasuh Paşa, Sultan I Əhmədə bir məktub yazaraq, Quyucu Murad Paşanın vəzifədən alınaraq yerinə özünün sədrəzəm vəzifəsinə gətirilməsi vəziyyətində xəzinəyə 40.000 qızıl verib, həmçinin İran səfərinə çıxmış olan ordunun bütün xərclərini öz cibindən təmin edəcəyini bildirmişdir. Sultan bu məktubu səfərdə olan Quyucu Murad Paşaya göndərməmişdir. O, Nasuh Paşanı yanına çağırmış; ona bu məktubu kimin yazdığını soruşmuşdur. Nasuh Paşa inkar etməmiş, məktubu onun yazdığını etiraf etmişdir. Sədrəzəmin ətrafındakılar bunun Nasuh Paşanın edamı ilə nəticələnəcəyini sanmaqda ikən Quyucu Murad Paşa onun dövlətə lazımlı bir adam olduğunu bildirərək onun edam edilməməsini ətrafına açıqlamışdır.
Çox keçmədən, Sədrəzəm Quyucu Murad Paşa üsyan qaldıran Hələb hakimi Canpoladoğlunu aradan qaldırmaq üçün əyalət süvari birliyindən istifadə barədə Nasuh Paşaya tələb göndərsə də, Nasuh Paşa öz süvari dəstəsiylə səfərə qatılmaqdan imtina etmişdir. Bunun ardından Sədrəzəm Murad Paşa Nasuh Paşanın edam edilməsi barədə fərmanı paytaxta yolladı ancaq I Əhməd Nasuh Paşanın toxunulmazlığını əmr etdi. Nasuh Paşa 1611-ci ilin mart ayında Misir hakimi təyin edilmiş ancaq şərq sərhəddində səfərdə olan Quyucu Murad Paşanın xəstəliyi səbəbiylə sədarət məmuru olaraq paytaxta çağırıldı.
15 avqust 1611-ci ildə Quyucu Murad Paşanın Diyarbəkirdə ölməsi ilə Nasuh Paşa sədrəzəmliyə gətirilmişdir. Nasuh Paşa, Nasuh Paşa Andlaşması adı verilən bir andlaşma ilə Səfəvilərlə sülh bağlamışdır. sentyabr 1612-də yanında Səfəvi elçilik heyəti və Şah I. Abbasın hər il təzminat olaraq ödəməyi qəbul etdiyi 200 yük ipəklə İstanbula dönmüşdür.
Lakin xarakterinin hiddətli və incidici olması səbəbindən dövlət adamları ilə arası açılmışdır. Xüsusilə Şeyxülislam Xocazadə Mehmed Əfəndi ilə münasibətləri çox pis idi. Nasuh Paşanın özünə əleyhdə rəftar göstərənlərin yerinə, xüsusiyyət və təcrübələrinə baxmadan öz adamlarını gətirməsi də hökumət və dövlət adamlarının ona qarşı münasibətini olduqca pisləşdirmişdir. Digər tərəfdən Sultan I Əhmədin dövlət işlərinə qarışmasına da qarşı çıxmış və özbaşına hərəkətləri ilə sultanı özündən uzaqlaşdırmışdır. Naima tarixinə görə Nasuh Paşa Sultan I. Əhmədə
"Ya ben dersem amel edip hayırhahliğima itimad ile dediğimi yaparsınız veyahut bana sedaret lazım değil, mührü başka kulunuza verirsinis, aksi takdirde kendimi zehirlerim."
demişdir və padşah da bu sözlərdən onun Quyucu Murad Paşanı zəhərlədiyi mənasını çıxarıb çox əsəbləşmiş, ertəsi gün onun vəzifədən alınmasına qərar vermişdir.
17 oktyabr 1614-də İstanbul gərgin bir gün yaşayıb. I. Əhməd Cümə salamlığına çıxmamış və saray ətrafında qoruma tədbirləri alınmışdır. Bütün qapıqulu əsgərləri saray divarları xaricində düzülüb bir divar kimi sarayı qorumağa almış, Sədrəzəm iqamətgahı olan Paşaqapısına Bostancıbaşı Ohrili Hüseyn Ağa və silahlı 100 nəfər bostancı göndərilmişdir. Orada Sədrəzəm Nasuh Paşa bostancıbaşının əliylə boğulub edam edilmişdir.
Sədrəzəmin malları müsadirə edilmişdir və sərvətinin milyonlarla düka qızıl olduğu görülmüşdür; bu yüksək mal varlığı aldığı rüşvətə istinad edilmişdir. Cənazəsi ya Oxmeydanına ya da Şahqulu qəbiristanlığına basdırılmışdı.
Oğlu Hüseyn Paşa 1629-cu ildə qapıçıbaşı, 1634-cü ildə baş miraxur, 1636-cı ildə Ərzurum, Hələb, 1642-ci ildə Sivas bəylərbəyi oldu. 1643-cü ildə vəfat etdi.
Həmçinin bax
İstinadlar
- https://islamansiklopedisi.org.tr/nasuh-pasa.
- Uzunçarsılı, İsmail Hakkı, (1954) Osmanlı Tarihi III. Cilt, 2. Kısım , XVI. Yüzyıl Ortalarından XVII. Yüzyıl Sonuna kadar), Ankara: Türk Tarih Kurumu (Altıncı Baskı 2011 ISBN 978-975-16-0010) say.365–367
- Sakaoğlu, Necdet (1999), Bu Mülkün Sultanları, İstanbul: Oğlak Yayınları ISBN 975-329-2999 s.205
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Gumulcineli Kureken Nasuh Pasa XVI esr Komotini 17 oktyabr 1614 Konstantinopol I Ehmedin hakimiyyeti dovrunde 5 avqust 1611 17 oktyabr 1614 tarixleri arasinda sedrezem olmus Osmanli dovlet adami Gumulcineli Kureken Nasuh PasaOsmanli Imperiyasinin sedrezemi5 avqust 1611 17 oktyabr 1614EvvelkiQuyucu Murad PasaSonrakiOkuz Mehmed PasaSexsi melumatlarDogum tarixi XVI esrDogum yeri KomotiniVefat tarixi 17 oktyabr 1614 1614 10 17 Vefat yeri Konstantinopol Osmanli imperiyasiDefn yeri Sahqulu Mezarligi ve ya OxmeydaniFealiyyeti siyasetciHeyat yoldasi Ayse Sultan 1612 1614 Dini Sonradan islamHeyatiDevsirme olaraq Istanbula getirilmis ve Zuluflu Baltacilar ocaginda tehsil almisdir Saraydan muteferrik olaraq cixmis ve Divan i Humayun cavuslugu etmisdir Oradan Zile voyvodaligina gonderilmis ve sonra Istanbula donerek qapicilar kendxudasi ve kicik cilovdar vezifelerini gormusdur 1603 de Heleb hakimliyine teyin edilmisdir Iran serdari olan Cigalizade Yusif Senan Pasa onu Heleb hakimliyinden azad etmis ve yerine Canpoladoglunu getirmisdir Nasuh Pasa buna etiraz etse de bu etirazi qebul edilmemisdir Ozune vezirlik rutbesi verilmis ve Tavil Ehmed adli Celali usyancisini aradan qaldirmaq ile vezifelendirilmisdir lakin bu usyancinin ustune getse de meglub olmus ve geri cekilmisdir Daha sonra 1606 ci ilde Bagdadi saxta bir ferman ile ele keciren Tavil Ehmed oglu Mehemmedin ustune Bagdadi geri almaq uzre gonderilmisdir Bu seferde de muveffeqiyyetsiz qalib Diyarbekire cekilmek mecburiyyetinde qalmisdir Nasuh Pasa Diyarbekir hakimliyine getirilmisdir Bu vezifede iken Bitlis hakimi olan Seref xanin qizi ile evlenmis ve qayinatasi vasitesiyle ehemiyyetli bir servet elde etmisdir Burada eyalet sipahi gucu olaraq 5000 atli mukemmel bir suvari birliyi qurub yetisdirmisdir Bu hakimliyi esnasinda Sedrezem Quyucu Murad Pasa Iran uzerine sefer ucun serdar i ekrem teyin edilmisdi Diyarbekir hakimi olan Nasuh Pasa Sultan I Ehmede bir mektub yazaraq Quyucu Murad Pasanin vezifeden alinaraq yerine ozunun sedrezem vezifesine getirilmesi veziyyetinde xezineye 40 000 qizil verib hemcinin Iran seferine cixmis olan ordunun butun xerclerini oz cibinden temin edeceyini bildirmisdir Sultan bu mektubu seferde olan Quyucu Murad Pasaya gondermemisdir O Nasuh Pasani yanina cagirmis ona bu mektubu kimin yazdigini sorusmusdur Nasuh Pasa inkar etmemis mektubu onun yazdigini etiraf etmisdir Sedrezemin etrafindakilar bunun Nasuh Pasanin edami ile neticeleneceyini sanmaqda iken Quyucu Murad Pasa onun dovlete lazimli bir adam oldugunu bildirerek onun edam edilmemesini etrafina aciqlamisdir Cox kecmeden Sedrezem Quyucu Murad Pasa usyan qaldiran Heleb hakimi Canpoladoglunu aradan qaldirmaq ucun eyalet suvari birliyinden istifade barede Nasuh Pasaya teleb gonderse de Nasuh Pasa oz suvari destesiyle sefere qatilmaqdan imtina etmisdir Bunun ardindan Sedrezem Murad Pasa Nasuh Pasanin edam edilmesi barede fermani paytaxta yolladi ancaq I Ehmed Nasuh Pasanin toxunulmazligini emr etdi Nasuh Pasa 1611 ci ilin mart ayinda Misir hakimi teyin edilmis ancaq serq serheddinde seferde olan Quyucu Murad Pasanin xesteliyi sebebiyle sedaret memuru olaraq paytaxta cagirildi 15 avqust 1611 ci ilde Quyucu Murad Pasanin Diyarbekirde olmesi ile Nasuh Pasa sedrezemliye getirilmisdir Nasuh Pasa Nasuh Pasa Andlasmasi adi verilen bir andlasma ile Sefevilerle sulh baglamisdir sentyabr 1612 de yaninda Sefevi elcilik heyeti ve Sah I Abbasin her il tezminat olaraq odemeyi qebul etdiyi 200 yuk ipekle Istanbula donmusdur Lakin xarakterinin hiddetli ve incidici olmasi sebebinden dovlet adamlari ile arasi acilmisdir Xususile Seyxulislam Xocazade Mehmed Efendi ile munasibetleri cox pis idi Nasuh Pasanin ozune eleyhde reftar gosterenlerin yerine xususiyyet ve tecrubelerine baxmadan oz adamlarini getirmesi de hokumet ve dovlet adamlarinin ona qarsi munasibetini olduqca pislesdirmisdir Diger terefden Sultan I Ehmedin dovlet islerine qarismasina da qarsi cixmis ve ozbasina hereketleri ile sultani ozunden uzaqlasdirmisdir Naima tarixine gore Nasuh Pasa Sultan I Ehmede Ya ben dersem amel edip hayirhahligima itimad ile dedigimi yaparsiniz veyahut bana sedaret lazim degil muhru baska kulunuza verirsinis aksi takdirde kendimi zehirlerim demisdir ve padsah da bu sozlerden onun Quyucu Murad Pasani zeherlediyi menasini cixarib cox eseblesmis ertesi gun onun vezifeden alinmasina qerar vermisdir 17 oktyabr 1614 de Istanbul gergin bir gun yasayib I Ehmed Cume salamligina cixmamis ve saray etrafinda qoruma tedbirleri alinmisdir Butun qapiqulu esgerleri saray divarlari xaricinde duzulub bir divar kimi sarayi qorumaga almis Sedrezem iqametgahi olan Pasaqapisina Bostancibasi Ohrili Huseyn Aga ve silahli 100 nefer bostanci gonderilmisdir Orada Sedrezem Nasuh Pasa bostancibasinin eliyle bogulub edam edilmisdir Sedrezemin mallari musadire edilmisdir ve servetinin milyonlarla duka qizil oldugu gorulmusdur bu yuksek mal varligi aldigi rusvete istinad edilmisdir Cenazesi ya Oxmeydanina ya da Sahqulu qebiristanligina basdirilmisdi Oglu Huseyn Pasa 1629 cu ilde qapicibasi 1634 cu ilde bas miraxur 1636 ci ilde Erzurum Heleb 1642 ci ilde Sivas beylerbeyi oldu 1643 cu ilde vefat etdi Hemcinin baxI Ehmed Durgunluq donemi Osmanli sedrezemleri SedrezemIstinadlarhttps islamansiklopedisi org tr nasuh pasa Uzuncarsili Ismail Hakki 1954 Osmanli Tarihi III Cilt 2 Kisim XVI Yuzyil Ortalarindan XVII Yuzyil Sonuna kadar Ankara Turk Tarih Kurumu Altinci Baski 2011 ISBN 978 975 16 0010 say 365 367 Sakaoglu Necdet 1999 Bu Mulkun Sultanlari Istanbul Oglak Yayinlari ISBN 975 329 2999 s 205