Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Gökdepe (türkm. Gökdepe — şəhər (1993-cü ilə qədər - Geok-Təpə), Türkmənistanın Axhal velayatının Gökdepe etrapının inzibati mərkəzi.
| Gökdepe | |
|---|---|
| Ölkə | |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Mərkəzin hündürlüyü | 211 m |
| Saat qurşağı | |
| Əhalisi | |
| Əhalisi |
|
| Rəqəmsal identifikatorlar | |
| Poçt indeksi | 745190 |
| | |
Tarix
Tarixən bu, Transxəzər dəmiryolunun Gökdepe stansiyasının yaxınlığında yerləşən Transxəzər bölgəsinin Axaltəkə bölgəsindəki üç kəndin adı idi.
Əsas cazibə vahidləri Rus qoşunlarının işğalından qorumaq üçün Yeni-Şaar adlanan Tekinlər tərəfindən inşa edilmiş geniş bir istehkamın xarabalıqlarıdır. 1881-ci ildə rus qoşunları tərəfindən tutulduğundan bu yana Gökdepe (Dengil-Tepe) kimi tanınır.
General Lazarevin yürüşü
1878 -ci ildə, Tekinlərin ruslara tabe olan Yumudların kəndlərinə davamlı basqınları və karvanların soyulması nəticəsində general Lomakinin komandanlığı altında olan rus qoşunları bölgədə asayişi bərpa etmək üçün Çikişlyardan yola düşdülər. (Atrek ilə Sumbarın birləşməsində) orada bir istehkam qurdu və içərisində kiçik bir qarnizon buraxdı.
Bu məqsədə çatılmadı - Tekinlər daim Chat ətrafında gəzirdilər və hətta Çikişlyara hücum etdilər. Nəticədə daha əlverişli bir strateji nöqtəni tutmaq lazım sayıldı.
7310 piyada, 2900 süvari və 34 silahdan ibarət bir dəstə iki hissəyə bölündü: 4.000 piyada, 2000 süvari və 16 silah, general -leytenant ID Lazarevin komandanlığı altında işğal üçün nəzərdə tutulmuşdu; Qalan qoşunların Çikişlyarla ünsiyyət qurması lazım idi.
Nəqliyyat vasitələri Çikişlyara çatarkən, 1879-cu il iyunun 17-də ilkin dəstə Düz-Olumu, daha sonra - Kary-kələni və ayın sonunda - Tersakanı işğal etdi. 30 İyulda dəstə Çikişlyardan yola düşdü və 8 avqustda avangard Bendeseni işğal etdi.
Tekin süvariləri yalnız Xoca-kələdə meydana gəldi və kiçik bir atışmadan sonra Beurma kəndinə çəkildi. Tekinlilər son damla qanlarına qədər özlərini qorumağa qərar verdilər və tələsik Gökdepe istehkamını qurmağa başladılar, amma ruslar gəldiyi zaman iş tamamlanmamışdı və divarları görə bildiyimiz yerlərdə o qədər alçaq idi. vaqonlar.
General Lomakinin yürüşü
14 avqustda General Lazarev öldü və General Lomakin onun yerini aldı. 21 Avqustda Bendesendə cəmləşən dəstə Bami'yə yola düşdü.
Bendesen və Xoca-kəlada mağazalar təmin etmək üçün nəqliyyat vasitələrinin olmaması səbəbindən, lazım olandan daha çox əsgər qaldı.
28 avqustda Gökdepe fırtına etməyə qərar verildi. Tekinlərin qüvvələri, bəzi mənbələrə görə 15.000-ə çatdı.Tekinlər istehkamda dayandılar və yeməklə təmin edildi.
Bu qüvvələrə qarşı ruslar yalnız 6 tabor və 8 eskadron və yüzlərlə qoşa bildilər və yorğunluqdan və xəstəlikdən əsgərlərin sayı yarıdan çox azaldı (tabor 200 nəfərə qədər idi).
Doğru kəşfiyyat aparılmadı, nəticədə ən güclü cəbhələrə hücum edildi və çox məhdud miqdarda qida əldə edildi.
Gündüz saat 5-də, 8 silahın uğurlu əməliyyatından sonra General Lomakin eyni vaxtda bütün qüvvələri hücuma keçirdi. Göstərilən cəsarətə baxmayaraq, rus qoşunları istehkamı ələ keçirə bilmədi və tək öldürülən 453 adamını itirdi (Tekinlər təxminən 20 adam itirdi).
Avqustun 29-da səhər dəstə Kara-kərizə yola düşdü. Yemək çatışmazlığı General Lomakinin vahada qalmasına imkan vermədi, baxmayaraq ki, çoxları onun qalayı bombalamasını və beləliklə təslim olmağa məcbur etməsini təklif etdi.
General Skobelev tərəfindən vaha basqını
General Lomakinin geri çəkilməsindən sonra Tekinlər sakitləşdirilmədi və ərazini incitməyə, karvanları qarət etməyə və mal-qara oğurlamağa davam etdilər.
Nəticədə, vahəni fəth etmək üçün 2-ci kampaniyanın həyata keçirilməsinə qərar verildi. Buxar dəmiryolunun inşasını nəzərə almadan onun dəyəri 10 milyon rubl olaraq qiymətləndirildi.
General M.D. Ekspedisiyanın başına gətirilən Skobelev, malların uğurla daşınmasına və əsasən dəvə tədarükünə xüsusi diqqət yetirdi.
Daha sonra Skobelev dəstəyə həm döyüşdə, həm də yeməkdə lazım olan hər şeyi verməklə fəal məşğul olmağa başladı.
Topçu xeyli artırıldı, 5 dəst patron və mərmi təyin edildi, xeyli fayda gətirən bir helioqrafın verilməsinə kömək etmək üçün bir teleqraf quruldu.
Əsgərləri bəsləmək xeyli yaxşılaşdı, heç bir müddəadan əsirgəmədi. Xəstəxanalar quruldu, mühəndislik şöbəsi təşkil edildi.
Skobelevin bütün səylərinə baxmayaraq, dəvələrin gəlməsindəki gecikmə və Rus qoşunlarını daima narahat edən Tekinlər ilə ciddi problemlər üzündən iş xeyli ləngiydi.
Kifayət qədər dəvə gəldikdən sonra (Mixaylovski körfəzindən Bala-İşeme qədər bir buxar dəmir yolu çəkildi, sonra Aydına atlı bir dəmir yolu getdi), 21 noyabr 1880-ci ildə rus qoşunları Geok'u mühasirəyə almağa başladılar. -Təpə.
Mövcud məlumatlara görə müdafiəçilərinin sayı 30.000 nəfərə çatdı (qadınlar və azyaşlı oğlanlar da daxil olmaqla 10.000 süvari və 20.000 piyada).
12 yanvar 1881-ci ildə çarəsiz müqavimət göstərdikdən sonra Geok-Təpə fırtına ilə alındı. Tekinlərin zülmü 15 mil davam etdi. Rus qoşunları, 36 zabit də daxil olmaqla 398 itirərək tam bir qələbə qazandı.
Başqa müqavimət olmadı və Rus bir atəş etmədən Luftabada çatdı. Tekinalılar qumlara çəkildilər, quyularda yerləşdilər.
Onları təqib etmək üçün səhrada 500 mil məsafəni qət edən bir dəstə göndərildi. Dəstənin vəzifələri müqavimət göstərənlərin məhv edilməsi, silahsızlaşdırılması və təslim olduqlarını ifadə edənlərin geri qaytarılması idi.
Tekinlər tədricən geri dönməyə başladılar ki, bu da rusların xoş rəftarı və əsir düşmüş ailələrinin istehkamda qalması ilə asanlaşdı. Rusiya bu ekspedisiyanın uğurlarının çoxunu general Skobelevə borcludur.
O dövrün İngilis mətbuatında, öz müxbirlərinin - qala müdafiəçiləri arasında olan İngilis zabitlərinin hesabatına istinad edərək, qalada qalan rus qoşunları tərəfindən qalada qalan mülki əhaliyə qarşı qəddar rəftar edildiyi bildirildi. General MD rəhbərliyi Skobelev.
Daha sonra həmin mətbuatda "yalnız İngilis mətbuatında çar Rusiyası ordusunun vəhşiliyinə dair məlumatlar yayılandan sonra yerli əhalinin zülmü azaldı" xəbərləri verildi.
T.A. Suxotina-Tolstaya gündəliyində yazır: "18 Fevral Şənbə. Shrovetide ... Bu səhər atamın [Lev Tolstoy] din haqqında danışmaq üçün bir kursantı var idi. Atam sonradan onunla çox yaxşı danışdığını və xüsusən necə olduğunu söylədi. ona inandığını öyrətdiklərini çox sərt şəkildə qınamamaq üçün onunla diqqətli olun. günahkarlıq sualı ortaya çıxdı müalicə etmək lazımdır. Baba 'niyə soruşdu? "Ancaq, məsələn, Skobelev bütün əhalini qırmağa ehtiyac duyduğunda və əsgərlər bunu etməkdən imtina etdikdə, bunu edə bilmək üçün onları sərxoş etmələri lazım idi." Baba' bilərdi Bunu bir neçə gün unutma və hamı dedi. "
Türkmənistanda bu günə qədər 12 yanvar, Geok-Tepe qalasının müdafiəsi zamanı yıxılanların Xatirə Günüdür.
Sovet dövrü
Geok-Təpə şəhər tipli bir yaşayış məntəqəsi idi və Türkmənistan SSR-in Geok-Tepe bölgəsinin inzibati mərkəzi idi. 1970 -ci ildə əhalisi 7700 nəfər idi . 2008 -ci ildə şəhər statusu aldı.
Coğrafiyası
Kopetdağın ətəklərindəki Axal-Tekinsky vahasında yerləşir. 1967-ci ildə Karakum Kanalının üçüncü mərhələsi Geok-Təpəyə gətirildi.
Zaqafqaziya dəmir yolu və M37 avtomobil yolu şəhərdən keçir. Aşqabaddan 45 km aralıda, dəmir yolu stansiyasının yaxınlığında yerləşir.
İqtisadiyyatı
Gökdepe tərəvəzçilik, üzümçülük və şərabçılıq üçün böyük bir mərkəzdir.
Görməli yerləri
- Geok-Tepin qalası.
- Geoktepinskaya stansiyasındakı muzey binası.
- Saparmurat Niyazov adına məscid.
- Şəhərdən bir qədər uzaqda Neolit dövrünə aid Pessedjik-Təpə yaşayış yeri var.
İstinadlar
- "БСЭ". 2013-09-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-07-28.
Ədəbiyyat
- // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). СПб.. 1890–1907.
- // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). СПб.. 1890–1907.
- Майер А. А. Наброски и очерки Ахал-Текинской экспедиции 1880—1881. Книга «Полуденные экспедиции»: Очерки. — М.: Воениздат, 1998. − 351 с. (Редкая книга). .
- Завоевание Туркмении. (Поход в Ахал-теке в 1880—1881 гг.). С очерком военных действий в Средней Азии с 1839 по 1876 г. СПб.: В. Березовский, 1899.
- Сухотина-Толстая Т. А. Дневник. М. Правда,1987. С.181.
Xarici keçidlər
- Заинтересованность России Туркменистаном.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Gokdepe turkm Gokdepe seher 1993 cu ile qeder Geok Tepe Turkmenistanin Axhal velayatinin Gokdepe etrapinin inzibati merkezi Gokdepe38 09 28 sm e 57 57 59 s u Olke TurkmenistanTarixi ve cografiyasiMerkezin hundurluyu 211 mSaat qursagi UTC 05 00EhalisiEhalisi 21 154 nef 2009 Reqemsal identifikatorlarPoct indeksi 745190Xeriteni goster gizle GokdepeTarixTarixen bu Transxezer demiryolunun Gokdepe stansiyasinin yaxinliginda yerlesen Transxezer bolgesinin Axalteke bolgesindeki uc kendin adi idi Esas cazibe vahidleri Rus qosunlarinin isgalindan qorumaq ucun Yeni Saar adlanan Tekinler terefinden insa edilmis genis bir istehkamin xarabaliqlaridir 1881 ci ilde rus qosunlari terefinden tutuldugundan bu yana Gokdepe Dengil Tepe kimi taninir General Lazarevin yurusu 1878 ci ilde Tekinlerin ruslara tabe olan Yumudlarin kendlerine davamli basqinlari ve karvanlarin soyulmasi neticesinde general Lomakinin komandanligi altinda olan rus qosunlari bolgede asayisi berpa etmek ucun Cikislyardan yola dusduler Atrek ile Sumbarin birlesmesinde orada bir istehkam qurdu ve icerisinde kicik bir qarnizon buraxdi Bu meqsede catilmadi Tekinler daim Chat etrafinda gezirdiler ve hetta Cikislyara hucum etdiler Neticede daha elverisli bir strateji noqteni tutmaq lazim sayildi 7310 piyada 2900 suvari ve 34 silahdan ibaret bir deste iki hisseye bolundu 4 000 piyada 2000 suvari ve 16 silah general leytenant ID Lazarevin komandanligi altinda isgal ucun nezerde tutulmusdu Qalan qosunlarin Cikislyarla unsiyyet qurmasi lazim idi Neqliyyat vasiteleri Cikislyara catarken 1879 cu il iyunun 17 de ilkin deste Duz Olumu daha sonra Kary keleni ve ayin sonunda Tersakani isgal etdi 30 Iyulda deste Cikislyardan yola dusdu ve 8 avqustda avangard Bendeseni isgal etdi Tekin suvarileri yalniz Xoca kelede meydana geldi ve kicik bir atismadan sonra Beurma kendine cekildi Tekinliler son damla qanlarina qeder ozlerini qorumaga qerar verdiler ve telesik Gokdepe istehkamini qurmaga basladilar amma ruslar geldiyi zaman is tamamlanmamisdi ve divarlari gore bildiyimiz yerlerde o qeder alcaq idi vaqonlar General Lomakinin yurusu 14 avqustda General Lazarev oldu ve General Lomakin onun yerini aldi 21 Avqustda Bendesende cemlesen deste Bami ye yola dusdu Bendesen ve Xoca kelada magazalar temin etmek ucun neqliyyat vasitelerinin olmamasi sebebinden lazim olandan daha cox esger qaldi 28 avqustda Gokdepe firtina etmeye qerar verildi Tekinlerin quvveleri bezi menbelere gore 15 000 e catdi Tekinler istehkamda dayandilar ve yemekle temin edildi Bu quvvelere qarsi ruslar yalniz 6 tabor ve 8 eskadron ve yuzlerle qosa bildiler ve yorgunluqdan ve xestelikden esgerlerin sayi yaridan cox azaldi tabor 200 nefere qeder idi Dogru kesfiyyat aparilmadi neticede en guclu cebhelere hucum edildi ve cox mehdud miqdarda qida elde edildi Gunduz saat 5 de 8 silahin ugurlu emeliyyatindan sonra General Lomakin eyni vaxtda butun quvveleri hucuma kecirdi Gosterilen cesarete baxmayaraq rus qosunlari istehkami ele kecire bilmedi ve tek oldurulen 453 adamini itirdi Tekinler texminen 20 adam itirdi Avqustun 29 da seher deste Kara kerize yola dusdu Yemek catismazligi General Lomakinin vahada qalmasina imkan vermedi baxmayaraq ki coxlari onun qalayi bombalamasini ve belelikle teslim olmaga mecbur etmesini teklif etdi General Skobelev terefinden vaha basqini General Lomakinin geri cekilmesinden sonra Tekinler sakitlesdirilmedi ve erazini incitmeye karvanlari qaret etmeye ve mal qara ogurlamaga davam etdiler Neticede vaheni feth etmek ucun 2 ci kampaniyanin heyata kecirilmesine qerar verildi Buxar demiryolunun insasini nezere almadan onun deyeri 10 milyon rubl olaraq qiymetlendirildi General M D Ekspedisiyanin basina getirilen Skobelev mallarin ugurla dasinmasina ve esasen deve tedarukune xususi diqqet yetirdi Daha sonra Skobelev desteye hem doyusde hem de yemekde lazim olan her seyi vermekle feal mesgul olmaga basladi Topcu xeyli artirildi 5 dest patron ve mermi teyin edildi xeyli fayda getiren bir helioqrafin verilmesine komek etmek ucun bir teleqraf quruldu Esgerleri beslemek xeyli yaxsilasdi hec bir muddeadan esirgemedi Xestexanalar quruldu muhendislik sobesi teskil edildi Skobelevin butun seylerine baxmayaraq develerin gelmesindeki gecikme ve Rus qosunlarini daima narahat eden Tekinler ile ciddi problemler uzunden is xeyli lengiydi Kifayet qeder deve geldikden sonra Mixaylovski korfezinden Bala Iseme qeder bir buxar demir yolu cekildi sonra Aydina atli bir demir yolu getdi 21 noyabr 1880 ci ilde rus qosunlari Geok u muhasireye almaga basladilar Tepe Movcud melumatlara gore mudafiecilerinin sayi 30 000 nefere catdi qadinlar ve azyasli oglanlar da daxil olmaqla 10 000 suvari ve 20 000 piyada 12 yanvar 1881 ci ilde caresiz muqavimet gosterdikden sonra Geok Tepe firtina ile alindi Tekinlerin zulmu 15 mil davam etdi Rus qosunlari 36 zabit de daxil olmaqla 398 itirerek tam bir qelebe qazandi Basqa muqavimet olmadi ve Rus bir ates etmeden Luftabada catdi Tekinalilar qumlara cekildiler quyularda yerlesdiler Onlari teqib etmek ucun sehrada 500 mil mesafeni qet eden bir deste gonderildi Destenin vezifeleri muqavimet gosterenlerin mehv edilmesi silahsizlasdirilmasi ve teslim olduqlarini ifade edenlerin geri qaytarilmasi idi Tekinler tedricen geri donmeye basladilar ki bu da ruslarin xos reftari ve esir dusmus ailelerinin istehkamda qalmasi ile asanlasdi Rusiya bu ekspedisiyanin ugurlarinin coxunu general Skobeleve borcludur O dovrun Ingilis metbuatinda oz muxbirlerinin qala mudafiecileri arasinda olan Ingilis zabitlerinin hesabatina istinad ederek qalada qalan rus qosunlari terefinden qalada qalan mulki ehaliye qarsi qeddar reftar edildiyi bildirildi General MD rehberliyi Skobelev Daha sonra hemin metbuatda yalniz Ingilis metbuatinda car Rusiyasi ordusunun vehsiliyine dair melumatlar yayilandan sonra yerli ehalinin zulmu azaldi xeberleri verildi T A Suxotina Tolstaya gundeliyinde yazir 18 Fevral Senbe Shrovetide Bu seher atamin Lev Tolstoy din haqqinda danismaq ucun bir kursanti var idi Atam sonradan onunla cox yaxsi danisdigini ve xususen nece oldugunu soyledi ona inandigini oyretdiklerini cox sert sekilde qinamamaq ucun onunla diqqetli olun gunahkarliq suali ortaya cixdi mualice etmek lazimdir Baba niye sorusdu Ancaq meselen Skobelev butun ehalini qirmaga ehtiyac duydugunda ve esgerler bunu etmekden imtina etdikde bunu ede bilmek ucun onlari serxos etmeleri lazim idi Baba bilerdi Bunu bir nece gun unutma ve hami dedi Turkmenistanda bu gune qeder 12 yanvar Geok Tepe qalasinin mudafiesi zamani yixilanlarin Xatire Gunudur Sovet dovru Geok Tepe seher tipli bir yasayis menteqesi idi ve Turkmenistan SSR in Geok Tepe bolgesinin inzibati merkezi idi 1970 ci ilde ehalisi 7700 nefer idi 2008 ci ilde seher statusu aldi CografiyasiKopetdagin eteklerindeki Axal Tekinsky vahasinda yerlesir 1967 ci ilde Karakum Kanalinin ucuncu merhelesi Geok Tepeye getirildi Zaqafqaziya demir yolu ve M37 avtomobil yolu seherden kecir Asqabaddan 45 km aralida demir yolu stansiyasinin yaxinliginda yerlesir IqtisadiyyatiGokdepe terevezcilik uzumculuk ve serabciliq ucun boyuk bir merkezdir Gormeli yerleriGeok Tepin qalasi Geoktepinskaya stansiyasindaki muzey binasi Saparmurat Niyazov adina mescid Seherden bir qeder uzaqda Neolit dovrune aid Pessedjik Tepe yasayis yeri var Istinadlar BSE 2013 09 27 tarixinde Istifade tarixi 2021 07 28 EdebiyyatGeok tepe Enciklopedicheskij slovar Brokgauza i Efrona V 86 tomah 82 t i 4 dop SPb 1890 1907 Ahal tekinskaya ekspediciya Enciklopedicheskij slovar Brokgauza i Efrona V 86 tomah 82 t i 4 dop SPb 1890 1907 Majer A A Nabroski i ocherki Ahal Tekinskoj ekspedicii 1880 1881 Kniga Poludennye ekspedicii Ocherki M Voenizdat 1998 351 s Redkaya kniga ISBN 5 203 01852 9 Zavoevanie Turkmenii Pohod v Ahal teke v 1880 1881 gg S ocherkom voennyh dejstvij v Srednej Azii s 1839 po 1876 g SPb V Berezovskij 1899 Suhotina Tolstaya T A Dnevnik M Pravda 1987 S 181 Xarici kecidlerZainteresovannost Rossii Turkmenistanom