Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Fridrix Şleqel (alm. Karl Wilhelm Friedrich von Schlegel; 10 mart 1772[…], Hannover[…] – 12 yanvar 1829[…] və ya 11 yanvar 1829, Drezden) — alman əsilli filosof, yazıçı, şair, ədəbi tənqidçi və tərcüməçi idi. O böyük qardaşı Avqust Vilhelm Şleqel ilə birlikdə "Yena romantizminin", həmçinin müasir humanitar elmlərin yaradıcılarındandır.
| Fridrix Şleqel | |
|---|---|
| alm. Friedrich Schlegel | |
 | |
| Doğum tarixi | 10 mart 1772[…] |
| Doğum yeri |
|
| Vəfat tarixi | 12 yanvar 1829[…](56 yaşında) və ya 11 yanvar 1829(56 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Vəfat səbəbi | insult |
| Vətəndaşlığı |
|
| İstiqaməti | romantizm |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Fridrix Şleqel 10 mart 1772-ci ildə lüteran keşişi ailəsində dünyaya gəlir. Uşaqlığının böyük hissəsini əmisi və böyük qardaşı Avqust Vilhelm Şleqelin yanında keçirir. Verilən yazılara görə kiçik yaşlarında çox dəcəl uşaq olan Fridrix özünə qapanmış davranış tərzi ilə fərqlənmişdir.
Vlideynlərinin arzusu ilə ticarət fəzaliyyətinə hazırlaşan Şleqel sonralar Göttingendə hüquq üzrə təhsilə başlayır. Təhsilini Leypsiqdə davam etdirən Fridrix orada əvvəlcə tibb, sonra isə riyaziyyat, fəlsəfə, həmçinin klassik filologiya ilə maraqlanmağa başlayır. Getdikcə onun ədəbiyyata, incəsənət nəzəriyysəinə və tarixə olan marağı artır.
Yazıçılıq fəaliyyəti
1792-ci ildə o Fridrix Hardenebrq (Novalis) ilə tanış olur. onları fəlsəfəyə, taricə və ədəbiyyata olan böyük maraq hissi yaxınlaşdırır. 1793-cü ildə o xanım Karolin Böhmer ilə tanış olur. Hər iki dostluq Şleqelin sonrakı həyat yolunda əhəmiyyətli dərəcədə rol oynayır.
1794-cü ildə Fridrix Şleqel maliyyə çatışmazlığı nəticəsində təhsilini yarımçıq qoyur və yazıçlıqla məşğul olur. O ilk növbədə klasik antik ilə məşöul olur. Fridrix drezdenə bacısının yanına köçür və orada Kristian Gottfriedlə tanış olur. Drezdendə o yunan poeziyası haqqında ilk əsərini çap etdirir.
1796-cı ildə Leqel qardaşı Vilheım və onun həyat yoldaşı Karoline Bömer ilə Yenaya köçürlər. İlk zamanlarda o yeni ədəbiyyat və fəlsfəfə (Kant, Spinoza)ilə məşğul olur. onun fəlsəfəsi burada yohann Qottlieb Fihte tərəfindən güclü təsirə məruz qalır. Gənc Şleqel Yenaya səfərinin əvvəlində yaşlı nəsil yazlılarla maraqlı münasibətlər qurur. burada o Qottlieb Herder, Kristof Martin Vieland və İohann Volfqanq Göte ilə yaxından tanış olur. Sonralar onun yardacağı məşhur ədəbiyyat nəzəriyyəsi bu yazıçılarla apardığı diskuyaların əsasında baş verəcəkdir.
Yena romantizmi
1799-cu ildə hər iki qardaş xanımları ilə birlikdə Yenada bir evdə yaşayırlar. Bu romantiklər evində "Yena romantizmi"nin əsası qoyulur. Bu evə tez-tez məşhur insanlar qonaq gəlir. Onlar Ferdinad Bernardi ilə birlikdə "Atenäum" əsəri üzərində işləyirlər. Fridrix Şleqel Novalis ilə birlikdə proqressiv universal poeziya anlayışını işləyirlər.
1800-cü ildə Fridrix Şleqel Yena universitetində dosent kimi dərs deməyə başlayır. Həmin ildə ö öz "İdeyalarnı" çap etdirir. universitetdə o transendental fəlsəfə üzrə mühazirələr oxuyur. Şleqel qardaşlarının birgə yaşamaları artıq 1801-ci ildə sona çatır. Onlar ayrılırlar.
Paris, Köln, Vyana
1802-ci ildə Şleqel Drezdenə köçür. Burada o yerli qalereyanın xəzinəsi ilə yaxından tanış olur. Sonra Şleqel həyat yoldaşı Doroteya ilə birlikdə Parisə yola düşür. Parisdə Şleqel fars və hind poeziyasını öyrənir və "Avropa" jurnalının nəşrinə başlayır. Bu jurnalda o poeziyanı eksoteriya və ezoteriya kimi hissələrə bölüdyü "Ədəbiyyat" adlı məqaləsini yerləşdirir. Sonuncuya o didaktik və alleqro-mifoloji əsərləri aid edir.
1804-cü ildə Şleqel Kölnə gedir və burada mühazirələr oxuyur. Öz "Fəlsəfə mühazirələri"ndə daimi dövriyyə qanunauyğunluğunu rədd edir və maarifçiliyin artan xətt üzrə inkişafı ideyasını tənqid edir.
1808-ci ildə Şleqel katolikliyi qəbul edir. Həmin ildə onun "Hindlilərin dili və müdrikliyi" adlı əsəri çap olunur. 1808-ci iləd Şleqel Vyanay köçür, burada o 1809-cu ildə imperator sarayında və dövlət kanselyariyasında katib təyin olunur. İşlədiyi dövrdə Avstriya imperiyasının böyüklyünü təbliğ edir. 1809-c ildə Avstriyadnın nail olduğu alçaldıcı sülh müqaviləsindən sonra Şleqel depressiyaya düşür.
1812-ci ildə o Vyanada qədim və yeni ədəbiyyat haqqında mühazirələr oxuyur. Onlarda əvvəlki Şleqelin entuziyası və analizetmə mübarizliyi nəzərə çarpırdı. Burada ədəbiyyat fəlsəfə və dinlə bağlı nəzərdən keçirilir, həmçinin onun Şərqə ehtirası hiss olunur. onun çıxışlarında bir çox iti düşüncələrə və maraqlı ümumiləşdirmələrə rast gəlinirdi.
1812-ci ildə o "Alman muzeyi" adlı jurnal nəşr etdirir. 1815-ci ildə Şleqel zadəgan rütbəsini alır. Vyanada "Həyatın fəlsəfəsi" və "Tarixin fəlsəfəsi" adlı məşhur mühazirələrini oxuduqdan sonra o 1818-ci ildə Drezdenə yola düşür. Drezdendə Şleqel vəfat edənə qədər (1829) "Dilin və sözün fəlsəfəsi" adlı mühaizrələrini oxuyur.
Fridrix Şleqel Drezdendə qədim katolik qəbirstanlığında dəfn olunub.
İstinadlar
- Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- Karl Wilhelm Friedrich Schlegel // Brockhauz Ensiklopediyası (alm.).
- Грушке Н. Шлегель, Фридрих (rus.). // Энциклопедический словарь СПб: Брокгауз — Ефрон, 1903. Т. XXXIXа. С. 671–675.
- The Fine Art Archive. 2003.
- Шлегель Фридрих // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохоров 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
Xarici keçidlər
- Antoine Berman: L’épreuve de l’étranger. Culture et traduction dans l’Allemagne romantique: Herder, Goethe, Schlegel, Novalis, Humboldt, Schleiermacher, Hölderlin. Paris, Gallimard 1984. .
- Gerhard Kraus: Naturpoesie und Kunstpoesie im Frühwerk Friedrich Schlegels. Erlangen 1985,
- Manfred Engel: Der Roman der Goethezeit. Bd. 1: Anfänge in Klassik und Frühromantik: Transzendentale Geschichten. Stuttgart, Weimar 1993, S. 381–443, .
- Berbeli Wanning: Friedrich Schlegel. Eine Einführung. Hamburg 1999, .
- Ernst Behler: Friedrich Schlegel. Mit Selbstzeugnissen und Bilddokumenten. 7. Aufl. Hamburg 2004 (RoRoRo Bildmonographien), .
- Фридрих Шлегель в БСЭ [ölü keçid]
- Фридрих Шлегель в Новой философской энциклопедии
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Fridrix Sleqel alm Karl Wilhelm Friedrich von Schlegel 10 mart 1772 Hannover 12 yanvar 1829 ve ya 11 yanvar 1829 Drezden alman esilli filosof yazici sair edebi tenqidci ve tercumeci idi O boyuk qardasi Avqust Vilhelm Sleqel ile birlikde Yena romantizminin hemcinin muasir humanitar elmlerin yaradicilarindandir Fridrix Sleqelalm Friedrich Schlegel Dogum tarixi 10 mart 1772 1772 03 10 Dogum yeri Hannover Braunsveyq Luneburq elektoratligi d Muqeddes Roma imperiyasi Vefat tarixi 12 yanvar 1829 1829 01 12 56 yasinda ve ya 11 yanvar 1829 1829 01 11 56 yasinda Vefat yeri Drezden Saksoniya Almaniya ittifaqiVefat sebebi insultVetendasligi Hannover kralligi d Braunsveyq Luneburq elektoratligi d Istiqameti romantizm Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiFridrix Sleqel 10 mart 1772 ci ilde luteran kesisi ailesinde dunyaya gelir Usaqliginin boyuk hissesini emisi ve boyuk qardasi Avqust Vilhelm Sleqelin yaninda kecirir Verilen yazilara gore kicik yaslarinda cox decel usaq olan Fridrix ozune qapanmis davranis terzi ile ferqlenmisdir Vlideynlerinin arzusu ile ticaret fezaliyyetine hazirlasan Sleqel sonralar Gottingende huquq uzre tehsile baslayir Tehsilini Leypsiqde davam etdiren Fridrix orada evvelce tibb sonra ise riyaziyyat felsefe hemcinin klassik filologiya ile maraqlanmaga baslayir Getdikce onun edebiyyata incesenet nezeriyyseine ve tarixe olan maragi artir Yaziciliq fealiyyeti1792 ci ilde o Fridrix Hardenebrq Novalis ile tanis olur onlari felsefeye tarice ve edebiyyata olan boyuk maraq hissi yaxinlasdirir 1793 cu ilde o xanim Karolin Bohmer ile tanis olur Her iki dostluq Sleqelin sonraki heyat yolunda ehemiyyetli derecede rol oynayir 1794 cu ilde Fridrix Sleqel maliyye catismazligi neticesinde tehsilini yarimciq qoyur ve yazicliqla mesgul olur O ilk novbede klasik antik ile mesoul olur Fridrix drezdene bacisinin yanina kocur ve orada Kristian Gottfriedle tanis olur Drezdende o yunan poeziyasi haqqinda ilk eserini cap etdirir 1796 ci ilde Leqel qardasi Vilheim ve onun heyat yoldasi Karoline Bomer ile Yenaya kocurler Ilk zamanlarda o yeni edebiyyat ve felsfefe Kant Spinoza ile mesgul olur onun felsefesi burada yohann Qottlieb Fihte terefinden guclu tesire meruz qalir Genc Sleqel Yenaya seferinin evvelinde yasli nesil yazlilarla maraqli munasibetler qurur burada o Qottlieb Herder Kristof Martin Vieland ve Iohann Volfqanq Gote ile yaxindan tanis olur Sonralar onun yardacagi meshur edebiyyat nezeriyyesi bu yazicilarla apardigi diskuyalarin esasinda bas verecekdir Yena romantizmi1799 cu ilde her iki qardas xanimlari ile birlikde Yenada bir evde yasayirlar Bu romantikler evinde Yena romantizmi nin esasi qoyulur Bu eve tez tez meshur insanlar qonaq gelir Onlar Ferdinad Bernardi ile birlikde Atenaum eseri uzerinde isleyirler Fridrix Sleqel Novalis ile birlikde proqressiv universal poeziya anlayisini isleyirler 1800 cu ilde Fridrix Sleqel Yena universitetinde dosent kimi ders demeye baslayir Hemin ilde o oz Ideyalarni cap etdirir universitetde o transendental felsefe uzre muhazireler oxuyur Sleqel qardaslarinin birge yasamalari artiq 1801 ci ilde sona catir Onlar ayrilirlar Paris Koln Vyana1802 ci ilde Sleqel Drezdene kocur Burada o yerli qalereyanin xezinesi ile yaxindan tanis olur Sonra Sleqel heyat yoldasi Doroteya ile birlikde Parise yola dusur Parisde Sleqel fars ve hind poeziyasini oyrenir ve Avropa jurnalinin nesrine baslayir Bu jurnalda o poeziyani eksoteriya ve ezoteriya kimi hisselere boludyu Edebiyyat adli meqalesini yerlesdirir Sonuncuya o didaktik ve alleqro mifoloji eserleri aid edir 1804 cu ilde Sleqel Kolne gedir ve burada muhazireler oxuyur Oz Felsefe muhazireleri nde daimi dovriyye qanunauygunlugunu redd edir ve maarifciliyin artan xett uzre inkisafi ideyasini tenqid edir 1808 ci ilde Sleqel katolikliyi qebul edir Hemin ilde onun Hindlilerin dili ve mudrikliyi adli eseri cap olunur 1808 ci iled Sleqel Vyanay kocur burada o 1809 cu ilde imperator sarayinda ve dovlet kanselyariyasinda katib teyin olunur Islediyi dovrde Avstriya imperiyasinin boyuklyunu teblig edir 1809 c ilde Avstriyadnin nail oldugu alcaldici sulh muqavilesinden sonra Sleqel depressiyaya dusur Sairin Drezdende qedim katolik qebirstanligindaki mezari 1812 ci ilde o Vyanada qedim ve yeni edebiyyat haqqinda muhazireler oxuyur Onlarda evvelki Sleqelin entuziyasi ve analizetme mubarizliyi nezere carpirdi Burada edebiyyat felsefe ve dinle bagli nezerden kecirilir hemcinin onun Serqe ehtirasi hiss olunur onun cixislarinda bir cox iti dusuncelere ve maraqli umumilesdirmelere rast gelinirdi 1812 ci ilde o Alman muzeyi adli jurnal nesr etdirir 1815 ci ilde Sleqel zadegan rutbesini alir Vyanada Heyatin felsefesi ve Tarixin felsefesi adli meshur muhazirelerini oxuduqdan sonra o 1818 ci ilde Drezdene yola dusur Drezdende Sleqel vefat edene qeder 1829 Dilin ve sozun felsefesi adli muhaizrelerini oxuyur Fridrix Sleqel Drezdende qedim katolik qebirstanliginda defn olunub IstinadlarBibliotheque nationale de France BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011 Karl Wilhelm Friedrich Schlegel Brockhauz Ensiklopediyasi alm Grushke N Shlegel Fridrih rus Enciklopedicheskij slovarSPb Brokgauz Efron 1903 T XXXIXa S 671 675 The Fine Art Archive 2003 Shlegel Fridrih Bolshaya sovetskaya enciklopediya rus v 30 t pod red A M Prohorov 3 e izd Moskva Sovetskaya enciklopediya 1969 Xarici kecidlerAntoine Berman L epreuve de l etranger Culture et traduction dans l Allemagne romantique Herder Goethe Schlegel Novalis Humboldt Schleiermacher Holderlin Paris Gallimard 1984 ISBN 978 2 07 070076 9 Gerhard Kraus Naturpoesie und Kunstpoesie im Fruhwerk Friedrich Schlegels Erlangen 1985 ISBN 3 7896 0164 0 Manfred Engel Der Roman der Goethezeit Bd 1 Anfange in Klassik und Fruhromantik Transzendentale Geschichten Stuttgart Weimar 1993 S 381 443 ISBN 3 476 00858 4 Berbeli Wanning Friedrich Schlegel Eine Einfuhrung Hamburg 1999 ISBN 3 88506 306 9 Ernst Behler Friedrich Schlegel Mit Selbstzeugnissen und Bilddokumenten 7 Aufl Hamburg 2004 RoRoRo Bildmonographien ISBN 3 499 50123 6 Fridrih Shlegel v BSE olu kecid Fridrih Shlegel v Novoj filosofskoj enciklopedii