Dünyada danışılan dillərin hamısı bir Dil Ailəsinə mənsubdur. Ən doğru təsnif etmə, kökə görə edilmiş olan 'dil ailələri' təsnif etməsidir. Yəni eyni dil ailəsinə mənsub dillərin, eyni kökdən, bəlkə də eyni primitiv dildən törədiyi qəbul edilir.
Çox dilin yazılı tarixi çox qısa olduğu üçün, çox az dilin qəti kökü bilinməkdədir. Dil ailələrinin təyin olunması, uzun elmi işlər nəticəsində mümkün olmuşdur.
Dil ailələri ağac sxemi olaraq göstərildikləri üçün özlərinə dil ağacı da deyilir. Bu səbəblə, alt hissələrinə də dil qolları deyilir. Bəzi dillər, heç bir qola bağlı deyildirlər və buna görə onlara mücərrədlənmiş dillər deyilir. Məsələn Yunanca, Hind Avropa Dil Ailəsinə mənsub mücərrədlənmiş bir dildir.
Köklərinə görə təməl dil ailələri bunlardır:
Avropa qolu
- German qrupu: ingilis, alman, holland, afrikaans, isveç, norveç, dan, island, idiş.
- Roman qrupu: fransız, ispan, italyan, portuqal, rumın, katalon, provansal, sefard, katalon, scilian, romanş və s;
- Slavyan qrupu: rus, ukrayna, belorus, serb, xorvat, bosniya, bolqar, makedon, sloven, slovak, çex.
- Baltik qrupu: Pruss (ölü dildir), litva dili, latış dili.
- Kelt qrupu: breton, qall, irland, şotland, (İngiltərənin Kornuoll bölgəsində), vall, men.
- Yunan qrupu:
- Alban qrupu:
Hind-İran dilləri: Hind, Benqal, Pəncab, Fars
Ərəb, ivrit, arami, süryani və Tunis dilləri, Həbəş–zənci dilləri və ölü dil sayılan akkad dili.
Qədim Misir dili, qibti dili.
Çin, Tibet və Birma dilləri.
Orta və Cənubi Afrikada danışılan Bantu dilləri.
1.Abxaz-Adıq qrupu
Qafqaz dillərinin şimal-qərb qrupu. Buraya abxaz, abaza, ubıx, adıge və kabardin-çərkəz dilləri daxildir.
2.Kartveli qrupu
Şimali kartvel qrupu-svan dili, zan qrupu-meqrel və laz dilləri və cənubi kartvel qrupu-gürcü dili. Gürcü dili onlarla ləhcəyə və yüzlərlə şivəyə sahibdir. Zan qrupu bəzən bir dil, lazca və meqrelcə isə onun ləhçələri hesab edilirlər. Şimali kartvel qrupunu təşkil edən svan dili özlüyündə dörd ləhcəni ehtiva edir: yuxarıbal, aşağıbal, laşx və lentex ləhcələri hazırkı Gürcüstan Respublikasının şimalında dağlıq bölgədə dar ərazidə İnqura və Tsxenis-Tsxali yüksəklikləri arasında yayılmışdır, bütün ləhcələri bir-birindən xeyli ölçüdə fərqlənir.
3.Nax-Dağıstan qrupu
-
-
- Qərbi tsez qrupu
-
- Şərqi tsez qrupu
- Qərbi tsez qrupu
- Lak dili
-
- Şimali dargi qrupu
- Şimal-qərbi alt qrupu
- ,
- o cümlədən
- ,
- Şimal-qərbi alt qrupu
- Megeb qrupu
- Cənub-şərqi dargi qrupu
- Çıraq qrupu
-
- Köbəçi-Aştı qrupu
- Şimali dargi qrupu
- Ləzgi qolu
- Şərqi ləzgi qolu
- Qərbi ləzgi qolu
- Cənub ləzgi qolu
-
- Fin–uqor qolu: Fin, lapland, macar, uqor.
- Samoyet qolu: Samoyet dilləri.
Türk dilləri ailəsi, monqol, mancur, tunquz, koreya və yapon.
İstinadlar
- Introduction to human geography, Steven Graves, California State University, Northridge, Last updated: April 20, 2020
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
- Unilang 2005-09-11 at the Wayback Machine
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Dunyada danisilan dillerin hamisi bir Dil Ailesine mensubdur En dogru tesnif etme koke gore edilmis olan dil aileleri tesnif etmesidir Yeni eyni dil ailesine mensub dillerin eyni kokden belke de eyni primitiv dilden torediyi qebul edilir Cox dilin yazili tarixi cox qisa oldugu ucun cox az dilin qeti koku bilinmekdedir Dil ailelerinin teyin olunmasi uzun elmi isler neticesinde mumkun olmusdur Dil aileleri agac sxemi olaraq gosterildikleri ucun ozlerine dil agaci da deyilir Bu sebeble alt hisselerine de dil qollari deyilir Bezi diller hec bir qola bagli deyildirler ve buna gore onlara mucerredlenmis diller deyilir Meselen Yunanca Hind Avropa Dil Ailesine mensub mucerredlenmis bir dildir Koklerine gore temel dil aileleri bunlardir Hind Avropa dilleriAvropa qolu German qrupu ingilis alman holland afrikaans isvec norvec dan island idis Roman qrupu fransiz ispan italyan portuqal rumin katalon provansal sefard katalon scilian romans ve s Slavyan qrupu rus ukrayna belorus serb xorvat bosniya bolqar makedon sloven slovak cex Baltik qrupu Pruss olu dildir litva dili latis dili Kelt qrupu breton qall irland sotland Ingilterenin Kornuoll bolgesinde vall men Yunan qrupu Alban qrupu Hind Iran dilleri Hind Benqal Pencab FarsSami dilleri Ereb ivrit arami suryani ve Tunis dilleri Hebes zenci dilleri ve olu dil sayilan akkad dili Misir dilleri Qedim Misir dili qibti dili Berber diliCin Tibet dilleriCin Tibet ve Birma dilleri Bantu dilleriOrta ve Cenubi Afrikada danisilan Bantu dilleri Qafqaz dilleri1 Abxaz Adiq qrupu Qafqaz dillerinin simal qerb qrupu Buraya abxaz abaza ubix adige ve kabardin cerkez dilleri daxildir 2 Kartveli qrupu Simali kartvel qrupu svan dili zan qrupu meqrel ve laz dilleri ve cenubi kartvel qrupu gurcu dili Gurcu dili onlarla lehceye ve yuzlerle siveye sahibdir Zan qrupu bezen bir dil lazca ve meqrelce ise onun lehceleri hesab edilirler Simali kartvel qrupunu teskil eden svan dili ozluyunde dord lehceni ehtiva edir yuxaribal asagibal lasx ve lentex lehceleri hazirki Gurcustan Respublikasinin simalinda dagliq bolgede dar erazide Inqura ve Tsxenis Tsxali yukseklikleri arasinda yayilmisdir butun lehceleri bir birinden xeyli olcude ferqlenir 3 Nax Dagistan qrupu Vaynax klasteri Cecen dili Inqus dili Avar dili Qerbi tsez qrupu Serqi tsez qrupu Lak dili Simali dargi qrupu Simal qerbi alt qrupu o cumleden Megeb qrupu Cenub serqi dargi qrupu Ciraq qrupu Kobeci Asti qrupu Lezgi qolu Serqi lezgi qolu Lezgi dili Tabasaran dili Agul dili Qerbi lezgi qolu Rutul dili Saxur dili Cenub lezgi qolu Buduq dili Udi dili olu Cek kendlerin dilleriUral Altay dilleriUral dilleri Fin uqor qolu Fin lapland macar uqor Samoyet qolu Samoyet dilleri Altay dilleri Turk dilleri ailesi monqol mancur tunquz koreya ve yapon IstinadlarIntroduction to human geography Steven Graves California State University Northridge Last updated April 20 2020Hemcinin baxLuget Etimoloji sozlukXarici kecidlerUnilang 2005 09 11 at the Wayback Machine Dil ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin