Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Denis mağarası (altay dili. Аю-Таш) — Dağlıq Altayda, Anuy çayı (Rusiyanın Altay diyarının ) sahilində mağara, çoxtəbəqəli arxeoloji abidə.
| Denis mağarası | |
|---|---|
| altay dili. Аю-Таш | |
 Mağaranın girişi | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Uzunluğu | 110 m |
| Sahəsi | 270 m² |
| Yerləşməsi | |
| Ölkə |  Rusiya |
| Region | |
| Rayon |
|
| | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Yerləşməsi
Mağara Anuy çay dərəsinin sağ sahilində, Qara Anuy kəndindən 6 km aşağıda yerləşir. Mağara dəniz səviyyəsindən 670 metr, çay yatağından isə 28 metr yüksəklikdə yerləşir. Mağaraya giriş Anuy silsiləsinin cənub-qərb və qərb ətəyindədndir. Mağara horizontal forma tipinə, geniş girişə və suya yaxın yerləşdiyindən uzun müddət qədim yaşayış məskəni olmuş. Mağaraya çatmaq asandır və o üzdən bölgədə çox məşhurdur.
Sahəsi 270 m², uzunluğu 110 metr olan mağaranın arxeoloqlar üçün maraqlı hissəsi onun girişdən sonrakı (qrott) hissəsidir. Oval formasında olan giriş ortalama 32×7 metrdir, üzü cənub-qərb istiqamətə baxır. Girişdən sonra mağara daxili tədricən genişlənir və 10 -11 metrə çatır. Daxili hissə sonra tədricən bir neçə hissələrə bölünür və mağaranın davamını təşkil edir. Mağaranın əsas hissəsi il boyu quru qalır. Baxmayaraq ki, temperatur mağara xaricində olan temperatura yaxındır.
Tədqiqat tarixi
Yerli camaat onu “Ayu taş” (ayı daşı) adlandırır. Mağaranın Denis adlandırılması XVIII əsrin sonlarında bu ərazidə yaşamış tərkidünya Dionisinin adı ilə bağlıdır. 1926, 1977, 1979-cu illərdə tədqiq olunmuş, 1982-ci ildən isə müntəzəm arxeoloji qazıntılar başlamışdır. 22 təbəqə müəyyən edilmişdir. Mərkəzi zalda aparılmış radiokarbon analizləri təbəqələrin təqribən 37235 (11-ci təbəqə), 34700 və 39360 (21-ci təbəqə) il bundan əvvələ aid olduğunu göstərir. Termolüminessensiya metodu ilə alınmış nəticələrə görə 14-cü, 21-ci və 22-ci təbəqələr 69 min – 300 min il bundan əvvələ aiddir.
Alimlərin xronologiyanın bu üsulla təyin olunmasını daha dəqiq hesab etməsi, onun paleomaqnit üsulu ilə aparılan analizə uyğun gəlməsidir. Mərkəzi zalda (22–12-ci təbəqələr) və giriş hissəsindəki təbəqələr Mustye dövrünə (əsasən, qaşovlar, həmçinin itiuclular, dişli-gəzli alətlər də var) aiddir. 11-ci təbəqə Orta Paleolitdən Üst Paleolitə keçid, 9-cu təbəqə isə Üst Paleolit dövrünün başlanğıcına aiddir. 12-ci və 22-ci təbəqələrdən Neandertal adamına, digər ehtimallara görə Homosapiensə aid olan dişlər tapılmışdır. Son təbəqələr isə Tunc (Karasuk mədəniyyətinə aid bıçaq və s.) və Erkən Dəmir dövrü, orta əsrlərə (o cümlədən 15 əsrə aid dəmir əşyalar dəfinəsi) və yeni dövrə aiddir...
Mənbə
- Denis mağarası // Azərbaycan Milli Ensiklopediyası (25 cilddə). 6-cı cild: Çin – Dərk. Bakı: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi. 2015. səh. 476. ISBN .
- Деревянко А. П., Молодин В. И. Денисова пещера. Новосибирск, 1994. Ч. I. — 262 с.
Xarici keçidlər
- Деревянко А. П., Шуньков М. В., , Барышников Г. Ф., Малаева Е. М., Ульянов В. А., Кулик Н. А., Постнов А. В., Анойкин А. А. Природная среда и человек в палеолите Горного Алтая. Условия обитания в окрестностях Денисовой пещеры (2003 г.)
- Денисова пещера
- ПАЛЕОГЕОГРАФИЯ ПАЛЕОЛИТА ДЕНИСОВОЙ ПЕЩЕРЫ
- Находки в Денисовой пещере на Алтае могут перевернуть историю
- Нашествие денисовцев 02.11.2011
- Геном денисовского человека отсеквенирован с высокой точностью
İstinadlar
- . "Алтай. Барнаул, Белокуриха и Денисова пещера". Радиостанция «». 2013-07-31. 2013-08-02 tarixində .
- Козликин М. Б. Палеолитические комплексы восточной галереи Денисовой пещеры 2017-10-13 at the Wayback Machine, 2016
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Denis magarasi altay dili Ayu Tash Dagliq Altayda Anuy cayi Rusiyanin Altay diyarinin sahilinde magara coxtebeqeli arxeoloji abide Denis magarasialtay dili Ayu TashMagaranin girisiUmumi melumatlarUzunlugu 110 mSahesi 270 m Yerlesmesi51 23 51 sm e 84 40 34 s u Olke RusiyaRegion Altay diyariRayon Ust Kan rayonuDenis magarasi Vikianbarda elaqeli mediafayllarYerlesmesiDenis magarasindan Anuy cayi deresinin gorunusu Magara Anuy cay deresinin sag sahilinde Qara Anuy kendinden 6 km asagida yerlesir Magara deniz seviyyesinden 670 metr cay yatagindan ise 28 metr yukseklikde yerlesir Magaraya giris Anuy silsilesinin cenub qerb ve qerb eteyindedndir Magara horizontal forma tipine genis girise ve suya yaxin yerlesdiyinden uzun muddet qedim yasayis meskeni olmus Magaraya catmaq asandir ve o uzden bolgede cox meshurdur Sahesi 270 m uzunlugu 110 metr olan magaranin arxeoloqlar ucun maraqli hissesi onun girisden sonraki qrott hissesidir Oval formasinda olan giris ortalama 32 7 metrdir uzu cenub qerb istiqamete baxir Girisden sonra magara daxili tedricen genislenir ve 10 11 metre catir Daxili hisse sonra tedricen bir nece hisselere bolunur ve magaranin davamini teskil edir Magaranin esas hissesi il boyu quru qalir Baxmayaraq ki temperatur magara xaricinde olan temperatura yaxindir Tedqiqat tarixiYerli camaat onu Ayu tas ayi dasi adlandirir Magaranin Denis adlandirilmasi XVIII esrin sonlarinda bu erazide yasamis terkidunya Dionisinin adi ile baglidir 1926 1977 1979 cu illerde tedqiq olunmus 1982 ci ilden ise muntezem arxeoloji qazintilar baslamisdir 22 tebeqe mueyyen edilmisdir Merkezi zalda aparilmis radiokarbon analizleri tebeqelerin teqriben 37235 11 ci tebeqe 34700 ve 39360 21 ci tebeqe il bundan evvele aid oldugunu gosterir Termoluminessensiya metodu ile alinmis neticelere gore 14 cu 21 ci ve 22 ci tebeqeler 69 min 300 min il bundan evvele aiddir Alimlerin xronologiyanin bu usulla teyin olunmasini daha deqiq hesab etmesi onun paleomaqnit usulu ile aparilan analize uygun gelmesidir Merkezi zalda 22 12 ci tebeqeler ve giris hissesindeki tebeqeler Mustye dovrune esasen qasovlar hemcinin itiuclular disli gezli aletler de var aiddir 11 ci tebeqe Orta Paleolitden Ust Paleolite kecid 9 cu tebeqe ise Ust Paleolit dovrunun baslangicina aiddir 12 ci ve 22 ci tebeqelerden Neandertal adamina diger ehtimallara gore Homosapiense aid olan disler tapilmisdir Son tebeqeler ise Tunc Karasuk medeniyyetine aid bicaq ve s ve Erken Demir dovru orta esrlere o cumleden 15 esre aid demir esyalar definesi ve yeni dovre aiddir MenbeDenis magarasi Azerbaycan Milli Ensiklopediyasi 25 cildde 6 ci cild Cin Derk Baki Azerbaycan Milli Ensiklopediyasi Elmi Merkezi 2015 seh 476 ISBN 978 9952 441 11 6 Derevyanko A P Molodin V I Denisova peshera Novosibirsk 1994 Ch I 262 s Xarici kecidlerDerevyanko A P Shunkov M V Baryshnikov G F Malaeva E M Ulyanov V A Kulik N A Postnov A V Anojkin A A Prirodnaya sreda i chelovek v paleolite Gornogo Altaya Usloviya obitaniya v okrestnostyah Denisovoj peshery 2003 g Denisova peshera PALEOGEOGRAFIYa PALEOLITA DENISOVOJ PEShERY Nahodki v Denisovoj peshere na Altae mogut perevernut istoriyu Nashestvie denisovcev 02 11 2011 Genom denisovskogo cheloveka otsekvenirovan s vysokoj tochnostyuIstinadlar Altaj Barnaul Belokuriha i Denisova peshera Radiostanciya 2013 07 31 2013 08 02 tarixinde Kozlikin M B Paleoliticheskie kompleksy vostochnoj galerei Denisovoj peshery 2017 10 13 at the Wayback Machine 2016