Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Cozef Con Tomson (ing. Joseph John Thomson (18 dekabr 1856[…] – 30 avqust 1940[…], Kembric) — britaniyalı fizik. O, elektronun hissəcik kimi davranışını nümayiş etdirən təcrübələrinə görə 1906-cı ildə fizika üzrə Nobel mükafatı almışdır.
| Cozef Con Tomson | |
|---|---|
| ing. Joseph John Thomson | |
 | |
| Doğum adı | Joseph John Thomson. |
| Doğum tarixi | 18 dekabr 1856[…] |
| Vəfat tarixi | 30 avqust 1940[…](83 yaşında) |
| Vəfat yeri |
|
| Dəfn yeri | |
| Uşaqları | |
| Elm sahələri | fizika, elektron |
| İş yeri | |
| Təhsili | |
| Elmi rəhbəri | Con Uilyam Strett |
| Tanınmış yetirmələri | Robert Oppenheymer, Çarlz Qlover Barkla, Çarlz Tomson Ris Vilson, Frensis Aston, Uilyam Henri Breqq, Maks Born |
| Üzvlüyü |
|
| Mükafatları | |
 | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
C. C. Tomson 18 dekabr, 1856-cı ildə İngiltərədə (Mançester ətrafında) doğulmuşdur.
Tomson uşaqlıqda təhsilə həvəsli idi. 14 yaşında o, Ouen Kollecinə (indiki Mançester Universiteti) daxil oldu. Valideynlərinin məsləhəti ilə Tomson bu kolleci bitirdikdən sonra mühəndis firmasında çalışmağı planlaşdırırdı. Lakin 16 yaşında ikən atasını itirməsi mühəndis firmasında işə düzəlmək üçün lazım olan ödənişin yığılmasına mane oldu. 1876-cı ildə Tomson müsabıqədə qalib gələrək sonrakı təhsil üçün təqaüd aldı və Kembric Universitetinə (Triniti Kollec) daxil oldu və ömrünün sonuna qədər bu universitetin üzvü oldu.
1880-ci ildə o, çalışmağa başladı. 1884-cü ildə laboratoriyanın direktoru vəzifəsi vakant olanda Tomson (28 yaşında) həmin vəzifəyə təyin olundu. Bu təyinat çoxlarını təəccübləndirsə də Kavendiş Laboratoriyası üçün uğurlu oldu. Tomsonun rəhbərliyi müddətində orada elektrik cərəyanına və atomun təbiətinə aid əhəmiyyətli təcrübələr aparıldı. Bu fəaliyyətin nəticəsində karyerasını həmin laboratoriyada başlamış yeddi fizik apardıqları tədqiqatlara görə Nobel mükafatına layiq görüldülər, 27 nəfər isə Kral Cəmiyyətinə üzv seçildilər. Tomson özünün ruhlandırıcı və məhsuldar rəhbərlik üslubu ilə laboratoriya üzvlərinin dərin rəğbətini qazanmışdı.
1890-cı ildə Tomson Kavendiş Laboratoriyasında çalışan fizik qadınla – Rose Paget ilə ailə qurdu. Onların bir oğlu və bir qızı dünyaya gəldi. Onların oğlu () sonradan tanınmış fizik oldu və tədqiqatlarına görə 1937-ci ildə Nobel mükafatı aldı.
Peşəkar fəaliyyəti
Tomson Kavendiş Laboratoriyasında direktor kimi işə başlayandan sonra burada əsas tədqiqatlar elektrik cərəyanının təbiətinin öyrənilməsi istiqamətində aparılırdı. Tomsonun əsas maraq obyekti isə katod şüaları idi. 1890-cı illərin əvvəllərində bir neçə ölkədə fiziklər katod şüalarının təbiətini öyrənməklə məşğul idilər. Katod şüalarının neqativ yüklü hissəciklər olduğu artıq məlum idi. Lakin bu hissəciklərin nə olduğu hələ dəqiqləşməmişdi.
Tomson ilə bir neçə təcrübə apardıqdan sonra belə nəticəyə gəldi ki (1897), katod şüaları ölçüləri atomdan çox kiçik olan hissəciklərdən ibarətdir və o, bu hissəcikləri "korpuskul" adlandırdı. Onun təklif etdiyi bu ad sonradan başqa fiziklər tərəfindən "elektron" termini ilə əvəz edildi.
Elektronların kəşfi fizikada böyük irəliləyiş idi, çünki o göstərdi ki, atom ən kiçik hissəcik deyil. Fiziklər yeni kəşfə əsaslanaraq atomun quruluşu haqda fikir yürütməyə başladılar və atomun müxtəlif modellərini təklif etdilər. Bu modellərdən biri atomu içində mənfi yüklü elektronlar yerləşmiş müsbət yüklü sfera kimi təsvir edirdi. Formasına görə bu model fiziklər arasında "gavalı pudinqi" (plum pudding) adını aldı. Bu model Ernest Rutherfordun (Rezerford) protonu kəşf etməsi ilə birdəfəlik rədd edildi. Tomson kalsiumun radioaktiv izotopunu, hidrogenin bir elektronu olduğunu kəşf etmişdir.
Tomson 1906-cı ildə qazların elektrik keçiriciliyinə aid nəzəri və eksperimental tədqiqatlarına görə Nobel mükafatı aldı. O 1908-ci ildə Cəngavər Tituluna layiq görüldü. 1918-ci ildə Tomson Triniti Kollecinin Masteri vəzifəsinə təyin edildi. və ömrünün sonuna qədər bu vəzifədə çalışdı.
Həmçinin bax
İstinadlar
- Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- Thomson G. P. Sir J.J. Thomson // Encyclopædia Britannica (ing.).
- Томсон Джозеф Джон // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохоров 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
- Kindred Britain.
- Mathematics Genealogy Project (ing.). 1997.
- https://www.britannica.com/biography/J-J-Thomson.
- https://www.phy.cam.ac.uk/history/electron/autobiography.
- Çex Milli Hakimiyyət Məlumat bazası.
- Mathematics Genealogy Project (ing.). 1997.
- J. Gribbin. Q is for Quantum: An Encyclopedia of Particle Physics. . 1999. ISBN .
- D. Lincoln. Understanding the Universe. . 2004. ISBN .
- "The Nobel Prize in Physics 1906". . 2017-08-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2013-03-05. (#redundant_parameters); (#redundant_parameters); (#redundant_parameters)
- "The Master of Trinity". . 2008-03-19 tarixində . İstifadə tarixi: 2013-03-02. (#redundant_parameters); (#redundant_parameters); (#redundant_parameters)
Xarici keçidlər
- The Cathod Ray Tube site History and Physics Instruments
- Cavendish Laboratory 2012-11-10 at the Wayback Machine J. J. Thomson
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Cozef Con Tomson ing Joseph John Thomson 18 dekabr 1856 30 avqust 1940 Kembric britaniyali fizik O elektronun hissecik kimi davranisini numayis etdiren tecrubelerine gore 1906 ci ilde fizika uzre Nobel mukafati almisdir Cozef Con Tomsoning Joseph John ThomsonDogum adi Joseph John Thomson Dogum tarixi 18 dekabr 1856 1856 12 18 Vefat tarixi 30 avqust 1940 1940 08 30 83 yasinda Vefat yeri Kembric Kembric d Kembricsir qrafligi d Ingiltere Birlesmis KralliqDefn yeri Vestminster abbatligiUsaqlari Corc TomsonElm saheleri fizika elektronIs yeri Kembric UniversitetiTehsili Mancester Universiteti Triniti Kolleci Kembric UniversitetiElmi rehberi Con Uilyam StrettTaninmis yetirmeleri Robert Oppenheymer Carlz Qlover Barkla Carlz Tomson Ris Vilson Frensis Aston Uilyam Henri Breqq Maks BornUzvluyu London Kral Cemiyyeti 1884 Peterburq Elmler Akademiyasi SSRI Elmler Akademiyasi Isvec Kral Elmler Akademiyasi Amerika Incesenet ve Elmler Akademiyasi Rusiya Elmler Akademiyasi Prussiya Elmler Akademiyasi d Bavariya Elmler Akademiyasi d ABS Milli Elmler Akademiyasi 1903 Mukafatlari Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiC C Tomson 18 dekabr 1856 ci ilde Ingilterede Mancester etrafinda dogulmusdur Tomson usaqliqda tehsile hevesli idi 14 yasinda o Ouen Kollecine indiki Mancester Universiteti daxil oldu Valideynlerinin mesleheti ile Tomson bu kolleci bitirdikden sonra muhendis firmasinda calismagi planlasdirirdi Lakin 16 yasinda iken atasini itirmesi muhendis firmasinda ise duzelmek ucun lazim olan odenisin yigilmasina mane oldu 1876 ci ilde Tomson musabiqede qalib gelerek sonraki tehsil ucun teqaud aldi ve Kembric Universitetine Triniti Kollec daxil oldu ve omrunun sonuna qeder bu universitetin uzvu oldu 1880 ci ilde o calismaga basladi 1884 cu ilde laboratoriyanin direktoru vezifesi vakant olanda Tomson 28 yasinda hemin vezifeye teyin olundu Bu teyinat coxlarini teeccublendirse de Kavendis Laboratoriyasi ucun ugurlu oldu Tomsonun rehberliyi muddetinde orada elektrik cereyanina ve atomun tebietine aid ehemiyyetli tecrubeler aparildi Bu fealiyyetin neticesinde karyerasini hemin laboratoriyada baslamis yeddi fizik apardiqlari tedqiqatlara gore Nobel mukafatina layiq gorulduler 27 nefer ise Kral Cemiyyetine uzv secildiler Tomson ozunun ruhlandirici ve mehsuldar rehberlik uslubu ile laboratoriya uzvlerinin derin regbetini qazanmisdi 1890 ci ilde Tomson Kavendis Laboratoriyasinda calisan fizik qadinla Rose Paget ile aile qurdu Onlarin bir oglu ve bir qizi dunyaya geldi Onlarin oglu sonradan taninmis fizik oldu ve tedqiqatlarina gore 1937 ci ilde Nobel mukafati aldi Pesekar fealiyyetiTomson Kavendis Laboratoriyasinda direktor kimi ise baslayandan sonra burada esas tedqiqatlar elektrik cereyaninin tebietinin oyrenilmesi istiqametinde aparilirdi Tomsonun esas maraq obyekti ise katod sualari idi 1890 ci illerin evvellerinde bir nece olkede fizikler katod sualarinin tebietini oyrenmekle mesgul idiler Katod sualarinin neqativ yuklu hissecikler oldugu artiq melum idi Lakin bu hisseciklerin ne oldugu hele deqiqlesmemisdi Katod suasi mavi xett elektrik sahesinin tesiri ile eyilir sari Tomson ile bir nece tecrube apardiqdan sonra bele neticeye geldi ki 1897 katod sualari olculeri atomdan cox kicik olan hisseciklerden ibaretdir ve o bu hissecikleri korpuskul adlandirdi Onun teklif etdiyi bu ad sonradan basqa fizikler terefinden elektron termini ile evez edildi Elektronlarin kesfi fizikada boyuk irelileyis idi cunki o gosterdi ki atom en kicik hissecik deyil Fizikler yeni kesfe esaslanaraq atomun qurulusu haqda fikir yurutmeye basladilar ve atomun muxtelif modellerini teklif etdiler Bu modellerden biri atomu icinde menfi yuklu elektronlar yerlesmis musbet yuklu sfera kimi tesvir edirdi Formasina gore bu model fizikler arasinda gavali pudinqi plum pudding adini aldi Bu model Ernest Rutherfordun Rezerford protonu kesf etmesi ile birdefelik redd edildi Tomson kalsiumun radioaktiv izotopunu hidrogenin bir elektronu oldugunu kesf etmisdir Tomson 1906 ci ilde qazlarin elektrik keciriciliyine aid nezeri ve eksperimental tedqiqatlarina gore Nobel mukafati aldi O 1908 ci ilde Cengaver Tituluna layiq goruldu 1918 ci ilde Tomson Triniti Kollecinin Masteri vezifesine teyin edildi ve omrunun sonuna qeder bu vezifede calisdi Hemcinin baxAtomIstinadlarBibliotheque nationale de France BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011 Thomson G P Sir J J Thomson Encyclopaedia Britannica ing Tomson Dzhozef Dzhon Bolshaya sovetskaya enciklopediya rus v 30 t pod red A M Prohorov 3 e izd Moskva Sovetskaya enciklopediya 1969 Kindred Britain Mathematics Genealogy Project ing 1997 https www britannica com biography J J Thomson https www phy cam ac uk history electron autobiography Cex Milli Hakimiyyet Melumat bazasi Mathematics Genealogy Project ing 1997 J Gribbin Q is for Quantum An Encyclopedia of Particle Physics 1999 ISBN 0 684 85578 X D Lincoln Understanding the Universe 2004 ISBN 981 238 705 6 The Nobel Prize in Physics 1906 2017 08 29 tarixinde Istifade tarixi 2013 03 05 redundant parameters redundant parameters redundant parameters The Master of Trinity 2008 03 19 tarixinde Istifade tarixi 2013 03 02 redundant parameters redundant parameters redundant parameters Xarici kecidlerThe Cathod Ray Tube site History and Physics Instruments Cavendish Laboratory 2012 11 10 at the Wayback Machine J J Thomson