Con Dyui (ing. John Dewey; 20 oktyabr 1859[…], Börlinqton[d], Vermont – 1 iyun 1952[…], Nyu-York, Nyu-York ştatı) — amerikalı tanınmış filosof və pedaqoq.
Con Dyui | |
---|---|
ing. John Dewey | |
Doğum tarixi | 20 oktyabr 1859[…] |
Doğum yeri | |
Vəfat tarixi | 1 iyun 1952[…](92 yaşında) |
Vəfat yeri | |
Dəfn yeri | |
Elm sahələri | fəlsəfə, Təhsil fəlsəfəsi |
İş yerləri | |
Təhsili | |
Üzvlüyü |
|
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Həyatı
Con Dyui Vermont əyalətində doğulub. 1879 'da , 1884-cü ildə Baltimoredəki Cons Hopkins Universitetidən məzun oldu. 1888 −1904-cü illər arasında Minnesota , Miçiqan və Çikaqo universitetlərində fəlsəfə müəllimliyi etdi. Son vəzifəsi əsnasında, direktorluğunu etdiyi bir təhsil hissəsində, yeni pedaqoji fikirlərinə söykənən bir təhsil proqramın tətbiqi ilə bu sahəyə əhəmiyyətli yeniliklər gətirdi.
Demokratik cəmiyyətlərin xüsusiyyətləriylə ən yaxşı şəkildə uyğun gələn bu yeni təhsil prinsipləri, Amerikadan başqa, bir çox Avropa və Asiya ölkələrindəki müəllimləri, tərbiyəçiləri də təsir etdi. Dyui bu müvəffəqiyyətindən sonra iki il Pekin Universitetində təhsil, və fəlsəfə dərsləri verdi.
Dyuinin təhsil görüşü, demokratiya və sənaye sahələrindəki inkişafa dayanır. Ona görə, bilmək üçün deyil, tətbiq üçün öyrənmək lazımdır. Çünki bu dövrdə sənaye böyük bir sürətlə irəliləyir, bir çox fabriklər açılır, yeni maşınlar istifadə edilir. Bunları istifadə edən insanların isə nəzəri məlumatdan çox, praktik məlumata ehtiyacı vardır.
Dyuinin fəlsəfəsi enstrümantalizmə dayanır. Buna görə, insanların müxtəlif hal və hərəkətləri, şəxsi və ictimai məsələlərini həll etmək üçün yaratdıqları bir alət sayıla bilər. Məsələlər boyuna dəyişdiyinə görə, bunları həll edəcək alətlərin də eyni şəkildə dəyişməsi lazımdır.
Bu vəziyyətdə, insanın edəcəyi şey ətrafını, təbiəti öyrənmək, anlamaq deyil, onu idarəsi altına ala bilmək, istəklərinə uyğun bir şəkildə tənzimlənməsi. Demək ki insan üçün məlumat, onu ancaq edə bildiyi nisbətdə faydalı və dəyərlidir.
Dyui demokratiyaya inanmış bir fikir adamıdır. Bu baxımdan da təhsil mövzusunda təsiri çox böyük olmuşdur. Dyui, məlumatın köhnə alışılmış üsullarla "hər şeyi bilən" müəllim tərəfindən izah edilməsinə qarşı idi. Şagirdin öz cəhdləri ilə məlumat əldə etməsini daha doğru tapırdı. Dyuinin sistemi bu gün də bütün dünya məktəblərində tətbiq olunmağa başlanmış, irəliyə sürdüyü fikirlər mənimsənmişdir.
Seçilmiş əsərləri
- School and Society (Məktəb və Cəmiyyət)
- Influence of Darvin on Philosophy (Darvinin Fəlsəfə Üzərindəki Təsiri)
- Democracy and Education (Demokratiya və Təhsil)
- Philosophy and Civilization (Fəlsəfə və Mədəniyyət)
- Experience and Nature (Təcrübə və Təbiət)
Təhsil qaydaları
- Uşaqlar bugünkü həyatın tələb etdiyi şeyləri özləri edərək və ya sınayaraq yaxından öyrənməlidirlər.
- Məktəb, canlı və həyəcan verici bir yer olmalı, uşaq orada evlərində, oyun yerlərində olduğu kimi, həyəcan duyaraq yaşaya bilməlidir.
- Dyuinin metodikası, satıcılığa bənzədə bilərik. Alıcı çıxmazsa, kimsə satıcı ola bilməz. Onun üçün, müəllim işə yarayacaq şeylər öyrətməlidir.
- Təhsil görmüş olanlar, ətraflarındakılara bir şeylər öyrədə bilənlərdir.
İstinadlar
- Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- John Dewey // Brockhauz Ensiklopediyası (alm.).
- Дьюи Джон // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохоров 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
- Deutsche Nationalbibliothek Record #118525069 // Ümumi tənzimləmə nəzarəti (GND) (alm.). 2012—2016.
- Find a Grave (ing.). 1996.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Con Dyui ing John Dewey 20 oktyabr 1859 Borlinqton d Vermont 1 iyun 1952 Nyu York Nyu York stati amerikali taninmis filosof ve pedaqoq Con Dyuiing John DeweyDogum tarixi 20 oktyabr 1859 1859 10 20 Dogum yeri Borlinqton d Vermont ABSVefat tarixi 1 iyun 1952 1952 06 01 92 yasinda Vefat yeri Nyu York Nyu York stati ABSDefn yeri Vermont UniversitetiElm saheleri felsefe Tehsil felsefesiIs yerleri Cikaqo Universiteti Miciqan Universiteti Kolumbiya Universiteti Minnesota UniversitetiTehsili Cons Hopkins Universiteti Vermont UniversitetiUzvluyu Amerika Felsefe Cemiyyeti d Amerikan Psixoloqlar Birliyi ABS Milli Elmler Akademiyasi 1910 Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiCon Dyui Vermont eyaletinde dogulub 1879 da 1884 cu ilde Baltimoredeki Cons Hopkins Universitetiden mezun oldu 1888 1904 cu iller arasinda Minnesota Miciqan ve Cikaqo universitetlerinde felsefe muellimliyi etdi Son vezifesi esnasinda direktorlugunu etdiyi bir tehsil hissesinde yeni pedaqoji fikirlerine soykenen bir tehsil proqramin tetbiqi ile bu saheye ehemiyyetli yenilikler getirdi Demokratik cemiyyetlerin xususiyyetleriyle en yaxsi sekilde uygun gelen bu yeni tehsil prinsipleri Amerikadan basqa bir cox Avropa ve Asiya olkelerindeki muellimleri terbiyecileri de tesir etdi Dyui bu muveffeqiyyetinden sonra iki il Pekin Universitetinde tehsil ve felsefe dersleri verdi Dyuinin tehsil gorusu demokratiya ve senaye sahelerindeki inkisafa dayanir Ona gore bilmek ucun deyil tetbiq ucun oyrenmek lazimdir Cunki bu dovrde senaye boyuk bir suretle irelileyir bir cox fabrikler acilir yeni masinlar istifade edilir Bunlari istifade eden insanlarin ise nezeri melumatdan cox praktik melumata ehtiyaci vardir Dyuinin felsefesi enstrumantalizme dayanir Buna gore insanlarin muxtelif hal ve hereketleri sexsi ve ictimai meselelerini hell etmek ucun yaratdiqlari bir alet sayila biler Meseleler boyuna deyisdiyine gore bunlari hell edecek aletlerin de eyni sekilde deyismesi lazimdir Bu veziyyetde insanin edeceyi sey etrafini tebieti oyrenmek anlamaq deyil onu idaresi altina ala bilmek isteklerine uygun bir sekilde tenzimlenmesi Demek ki insan ucun melumat onu ancaq ede bildiyi nisbetde faydali ve deyerlidir Dyui demokratiyaya inanmis bir fikir adamidir Bu baximdan da tehsil movzusunda tesiri cox boyuk olmusdur Dyui melumatin kohne alisilmis usullarla her seyi bilen muellim terefinden izah edilmesine qarsi idi Sagirdin oz cehdleri ile melumat elde etmesini daha dogru tapirdi Dyuinin sistemi bu gun de butun dunya mekteblerinde tetbiq olunmaga baslanmis ireliye surduyu fikirler menimsenmisdir Secilmis eserleriSchool and Society Mekteb ve Cemiyyet Influence of Darvin on Philosophy Darvinin Felsefe Uzerindeki Tesiri Democracy and Education Demokratiya ve Tehsil Philosophy and Civilization Felsefe ve Medeniyyet Experience and Nature Tecrube ve Tebiet Tehsil qaydalariUsaqlar bugunku heyatin teleb etdiyi seyleri ozleri ederek ve ya sinayaraq yaxindan oyrenmelidirler Mekteb canli ve heyecan verici bir yer olmali usaq orada evlerinde oyun yerlerinde oldugu kimi heyecan duyaraq yasaya bilmelidir Dyuinin metodikasi saticiliga benzede bilerik Alici cixmazsa kimse satici ola bilmez Onun ucun muellim ise yarayacaq seyler oyretmelidir Tehsil gormus olanlar etraflarindakilara bir seyler oyrede bilenlerdir IstinadlarBibliotheque nationale de France BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011 John Dewey Brockhauz Ensiklopediyasi alm Dyui Dzhon Bolshaya sovetskaya enciklopediya rus v 30 t pod red A M Prohorov 3 e izd Moskva Sovetskaya enciklopediya 1969 Deutsche Nationalbibliothek Record 118525069 Umumi tenzimleme nezareti GND alm 2012 2016 Find a Grave ing 1996