Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Cebe noyon (Чжебе monq. "Cebe", "Ox", yaraq; adı — Cirqoaday aka; 1181, Monqolustan – 1225, Ukrayna) — Monqol minbaşısı, Çingiz xanın silahdaşı.
| Cebe noyon | |
|---|---|
| monq. ᠵᠡᠪᠡ ᠵᠠᠩᠵᠤᠨ | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 1181 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 1225 |
| Vəfat yeri | |
| Vətəndaşlığı | |
| Hərbi fəaliyyəti | |
| Mənsubiyyəti | Böyük Monqol imperiyası |
| Döyüşlər | |
Həyatı
Cebe noyon Monqol ulusunun Besut/Yesut oymağından çıxmışdı.
Monqolların Azərbaycana birinci yürüşü 1220–1222-ci illərdə baş vermişdi. Həmin yürüşdə monqollara Cebe noyon və Sabutay bahadur (1210–1225) başçılıq etmişdi.
Cəbə və Sabutay bahadurın başçılıq etdiyi monqol ordusu Azərbaycana soxulub Zəncan, Ərdəbil, Sərab və Təbriz şəhərlərini ələ keçirərək qarət etdi1-ci yürüşdə monqolların Təbrizə 3 dəfə hücum çəkməsinə baxmayaraq, şəhər hər dəfə xərac verməklə qarətdən xilas oldu. Gəncə əhalisidə bu cür taktikanı seçdi və şəhər qarət olunmadı. Monqollar 1222-ci ildə Dərbənddən keçərək şimal istiqamətində geri qayıtmağı qərara aldılar.Onlar 1223-cü ildə Kalka çayı sahilində rus-qıpçaq qalib gəldilər,lakin İdilboyunda bulqarlarla döyüşdə məğlub olub Monqolustana qayıtdılar.
İbn əl-Əsir Cebe noyonun yürüşü haqda
Çin ətrafında çıxmış bir qövm Qaşqar və Balasaqun kimi Türkistan vilaləytlərinə gəldilər. Sonra oradan Səmərqənd, Buxara və qeyri şəhərlərinə getdilər və oraları alıb gələcəkdə söyləyəcəyimiz işləri gördülər.
Sonra onlardan bir hissəsi Xorasana keçib oranı aldı, dağıtdı, əhalisini öldürdü və qarət etdi. Sonra Reyə, Həmədana, əl-Cəbəl vilayətinə və İraq sərhədinə qədər getdi. Sonra Azərbaycan və Arran vilayətlərinə gəlib, bir ildən də az müddətdə onları misli görünməmiĢ bir surətdə dağıtdı və əhalisinin çoxunu öldürdü. Çox az miqdarda qaçıb qurtaran oldu. Sonra Azərbaycandan və Arranda qurtarıb Dərbəndə və ġirvana gedərək, o tərəfdəki şəhərləri aldılar. Oranın padşahı yaşayan qaladan başqa, heç bir yer salamat qalmadı. Oradan da Allan, Ləzkistan tərəfə, o tərəflərdə yaşayan müxtəlif millətlərin üstünə getdilər. Qırğın və soyğunçuluğu oralarda da genişləndirdilər. Sonra əhalisinin çoxu türklərdən ibarət olan Qıpçaq vilayətinə getdilər. Onlara qarı durnaların hamsını öldürdülər, salamat qalanları meşələrə və dağların baĢına qaçıb ölkələrindən uzaqlaĢdılar. Bunlar Qıpçaq ölkəsini zəbt edilər. Bu hadisələrin onlar sürətlə və az bir zamanda törətdilər. Hər yerdə ancaq yürüş etdikləri qədər ləngiyirdilər, artıq dayanmırdılar.
Onlardan [tatarların] bu hissəsindən başqa bir dəstəsi də Qəznəy,onun ətrafına və Hindistan, Sicistan və Kirman vilayətlərindən qonşu ölkələrə keçmişdilər. Onlar burada da indiyə qədər qulaqlar eşitməmiş vəhşiliklər etmişdilər.
İstinadlar
- İbn əl-Əsir, Əl-Kamil fit-tarix, (Mükəmməl tarix), Azərbaycanın və qonşu ölkələrin tarixinə dair iqtibaslar (ərəbcədən yoxlanılmış tərcümə, ön söz, qeydlər və şərhlər akademik Ziya Bünyadovundur), B., 1996. səh.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Cebe noyon Chzhebe monq Cebe Ox yaraq adi Cirqoaday aka 1181 Monqolustan 1225 Ukrayna Monqol minbasisi Cingiz xanin silahdasi Cebe noyonmonq ᠵᠡᠪᠡ ᠵᠠᠩᠵᠤᠨSexsi melumatlarDogum tarixi 1181Dogum yeri MonqolustanVefat tarixi 1225Vefat yeri UkraynaVetendasligi Boyuk Monqol imperiyasiHerbi fealiyyetiMensubiyyeti Boyuk Monqol imperiyasiDoyusler Kalka doyusuHeyatiCebe noyon Monqol ulusunun Besut Yesut oymagindan cixmisdi Monqollarin Azerbaycana birinci yurusu 1220 1222 ci illerde bas vermisdi Hemin yurusde monqollara Cebe noyon ve Sabutay bahadur 1210 1225 basciliq etmisdi Cebe ve Sabutay bahadurin basciliq etdiyi monqol ordusu Azerbaycana soxulub Zencan Erdebil Serab ve Tebriz seherlerini ele kecirerek qaret etdi1 ci yurusde monqollarin Tebrize 3 defe hucum cekmesine baxmayaraq seher her defe xerac vermekle qaretden xilas oldu Gence ehaliside bu cur taktikani secdi ve seher qaret olunmadi Monqollar 1222 ci ilde Derbendden kecerek simal istiqametinde geri qayitmagi qerara aldilar Onlar 1223 cu ilde Kalka cayi sahilinde rus qipcaq qalib geldiler lakin Idilboyunda bulqarlarla doyusde meglub olub Monqolustana qayitdilar Ibn el Esir Cebe noyonun yurusu haqdaCin etrafinda cixmis bir qovm Qasqar ve Balasaqun kimi Turkistan vilaleytlerine geldiler Sonra oradan Semerqend Buxara ve qeyri seherlerine getdiler ve oralari alib gelecekde soyleyeceyimiz isleri gorduler Sonra onlardan bir hissesi Xorasana kecib orani aldi dagitdi ehalisini oldurdu ve qaret etdi Sonra Reye Hemedana el Cebel vilayetine ve Iraq serhedine qeder getdi Sonra Azerbaycan ve Arran vilayetlerine gelib bir ilden de az muddetde onlari misli gorunmemiG bir suretde dagitdi ve ehalisinin coxunu oldurdu Cox az miqdarda qacib qurtaran oldu Sonra Azerbaycandan ve Arranda qurtarib Derbende ve ġirvana gederek o terefdeki seherleri aldilar Oranin padsahi yasayan qaladan basqa hec bir yer salamat qalmadi Oradan da Allan Lezkistan terefe o tereflerde yasayan muxtelif milletlerin ustune getdiler Qirgin ve soygunculugu oralarda da genislendirdiler Sonra ehalisinin coxu turklerden ibaret olan Qipcaq vilayetine getdiler Onlara qari durnalarin hamsini oldurduler salamat qalanlari meselere ve daglarin baGina qacib olkelerinden uzaqlaGdilar Bunlar Qipcaq olkesini zebt ediler Bu hadiselerin onlar suretle ve az bir zamanda toretdiler Her yerde ancaq yurus etdikleri qeder lengiyirdiler artiq dayanmirdilar Onlardan tatarlarin bu hissesinden basqa bir destesi de Qezney onun etrafina ve Hindistan Sicistan ve Kirman vilayetlerinden qonsu olkelere kecmisdiler Onlar burada da indiye qeder qulaqlar esitmemis vehsilikler etmisdiler IstinadlarIbn el Esir El Kamil fit tarix Mukemmel tarix Azerbaycanin ve qonsu olkelerin tarixine dair iqtibaslar erebceden yoxlanilmis tercume on soz qeydler ve serhler akademik Ziya Bunyadovundur B 1996 seh Hemcinin bax