Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Cahangir bəy Əli bəy oğlu Kazımbəyli (15 mart 1894 və ya 3 (15) mart 1885, Yelizavetpol, Yelizavetpol qəzası, Yelizavetpol quberniyası, Rusiya imperiyası – 17 yanvar 1955, Berlin, Qərbi Berlin, Qərbi Almaniya) — Çar Rusiyasında, daha sonra Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətində ordu zabiti, Gəncə alayında briqada komandiri, Gəncə üsyanının başçılarından biri.
| Cahangir bəy Kazımbəyli | |
|---|---|
 | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 15 mart 1894 və ya 3 (15) mart 1885 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 17 yanvar 1955 |
| Vəfat yeri | |
| Vətəndaşlığı | |
| Həyat yoldaşı | |
| Təhsili |
|
| Hərbi fəaliyyəti | |
| Rütbəsi | podpolkovnik[d] |
| Döyüşlər | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Cahangir bəy Kazımbəyli Tiflis Hərbi Məktəbinini bitirmiş, Birinci Dünya müharibəsində iştirak etmiş, Gəncə alayında briqada komandiri olmuş, sonralar Polşaya mühacirət etmiş, polkovnik rütbəsinədək yüksəlmişdir.
Həyatı
Cahangir bəy Əli bəy oğlu Kazımbəyli 15 mart 1894-cü və ya 1885-ci ildə Gəncə şəhərində dünyaya gəlib. Tiflis gimnaziyasını və Tiflis Hərbi Məktəbini bitirib.Birinci dünya müharibəsində Rusiya tərəfində vuruşub. Azərbaycan Demokratik Respublikasının Milli Ordusu yaradılanda Gəncəyə dönüb. Alay komandiri olub. Azərbaycanın müstəqilliyi əlindən alınanda onun düşmənlərinə qarşı mübarizəyə qalxıb. Cahangir bəy peşəkar hərbçiydi. Bilirdi ki, yeni hökumətə qarşı müqavimət silahlı yolla aparılmalıdır. O, Gəncə üsyanından bir qədər əvvəl həyat yoldaşı Valiyyə Xoyskini, altıaylıq oğlu Abbası qayınatası Hüseynqulu xanla İrana yola salıb özü doğma şəhərinə dönmüş, mübarizəyə başlamış və Gəncə üsyanına başçılıq etmişdi.
Az sonra marşal Yuzef Pilsudskinin dəvəti ilə Varşavaya köçüb. Polşa ordusunda diviziya komandiri olub. "Prometey" cəmiyyətində istilaçı ruslara qarşı mübarizədə həyat yoldaşı Valiyə xanım Xoyskiylə birgə çalışıb. Onlar Azərbaycan dilində qəzet və jurnal nəşr etmiş, "Azəri-türk" dərnəyini yaratmışlar. Böyük Vətən müharibəsi vaxtı Polşa işğal olunanda əsir düşüb. Sovet əsirliyindən qaçıb əvvəlcə Almaniyada, sonra isə İtaliyada yaşayıb. Əllinci ildə yenidən İstanbula gəlib, ağır güzəran keçirdiyindən Almaniyaya köçüb, ömrünün sonuna kimi "Azadlıq" radiosunda əməkdaşlıq edib.
1953-cü ildə Amerikada nəşr edilən "Azərbaycan" milli jurnalının 12-ci nömrəsində polkovnik Cahangir bəy Kazımbəyovun "Gəncə üsyanı haqqında xatirələr" adlı sanballı yazısı dərc olunub.
Cahangir bəy 1955-ci il yanvarın 17-də Almaniyada müəmmalı şəkildə dünyasını dəyişib. Belə ki, bir qadın gediş-dönüş təyyarə bileti göndərdiyi C. Kazımbəyli onunla bir restoranda görüşdükdən sonra həyatla bidalaşıb. Mühacirət mətbuatında onun ölümünün SSRİ xüsusi xidmət orqanlarının təşkil etdiyi siyasi terror olduğu yazılıb. Ən çox qəbul edilən versiya zəhərlənərək öldürülməsidir. Gəncə üsyanının 3 rəhbərindən biri polkovnik Cahangir bəy Kazımbəylinin məzarı Berlinin Şəhidlik Məscidininin həyətində olan məzarlıqda yerləşir.
Ailəsi
Cahangir bəy Hüseynqulu xan Xoyskinin qızı Valiyə xanımla ailə qurmuşdu. Abbas bəy, Mustafa bəy, Əli bəy adlı oğulları vardı.
Gəncə üsyanı və Cahangir bəy
Cahangir bəy də, silahdaşları da ilk gündən Sovet hökumətinə düşmən münasibət bəsləyirdilər. Onlar "XI ordu"nun işğalçılıq məqsədilə gəldiyini yaxşı bilirdilər. Ancaq ona qarşı dərhal silahlı mübarizəyə qalxmadılar. Bunun səbəbini o dövrdə yaranmış siyasi, iqtisadi və sosial vəziyyətdə axtarmaq lazım gəlir. Bolşeviklər xalq kütlələrini yaxşı tanıyırdılar. Ona təsir etmək üsulunu bilirdilər.
Cahangir bəy xatirələrində qeyd edirdi ki, 1920-ci ilin may ayının 24-dən 25-nə keçən gecə artıq onlar şəhərdəki bolşevik ordusunu tərk-silah eləyib, burada hakimiyyəti ələ almışdılar. Şiddətli döyüşlərdən biri mayın 28-də oldu. Həmin vaxt həm Sovet hökuməti "XI ordu"nun zərbə qüvvəsini Gəncəyə göndərmişdi, həm də mayın 28-i Azərbaycanın istiqlalı günü idi. Camaatda bayram əhval-ruhiyyəsi var idi. Belə bir gündə bolşeviklər Gəncə üsyançılarına elə divan tutmaq istəyirdilər ki, bu, Azərbaycanın digər əraziləri üçün dərs olsun, Sovet hökumətinə qarşı mübarizəyə qalxmağın böyük faciələrə gətirib-çıxaracağını anlasınlar.
Mayın 28-də qanlı döyüş oldu. Bolşeviklər məqsədlərinə çata bilmədilər. Cahangir bəyin bu həlledici döyüşdən əvvəl bir neçə hərbçi ilə Gəncənin ətrafını gəzib, düşmənlərin hücum istiqamətini düzgün müəyyənləşdirərək əsas qüvvəni məhz o istiqamətə yönəldə bilməsi, eləcə də hərbçilər arasında aparılan söhbətlər, yerli əhalinin köməyi mayın 28-də şəhərin "XI ordu" tərəfindən tutulmasına imkan vermədi.
Ancaq vəziyyət son dərəcə ağır idi. Cahangir bəyin planları pozuldu. Qarabağa yola saldıqları zabitlər qırmızılar tərəfindən Gəncə-Yevlax yolunda saxlanılaraq qətlə yetirilmişdilər. Gürcüstandan isə səs-soraq yox idi. Həmin gecə — mayın 28-də Gəncə üsyançılarına çatan xəbər ürəkaçan deyildi: Gürcüstan Rusiyayla müqavilə imzalamışdı.
İstinadlar
- . 2013-05-13 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-08-31.
- Hafiz Əhmədov. ""Babam bəlkə də zəhərlənərək öldürülüb" – Kazımbəyli və Xoyskinin İtaliyadakı biznesmen varisi". hafiztimes.com. 2019-11-25 tarixində . İstifadə tarixi: 3 sentyabr 2019.
- Asif Masimov. "Berlində Cahangir bəy Kazımbəylinin xatirəsi anıldı". masimovasif.net. 12 January 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 may 2020.
- Mərdanov, Misir; Tahirzadə, Ədalət. 1920-ci ilədək ali məktəblərdə oxumuş azərbaycanlılar. C. 4 K-L. Bakı: Təhsil. 2020. 55–66.
- Libera, Paweł, redaktorII Rzeczpospolita wobec ruchu prometejskiego. Centralne Archiwum Wojskowe (polyak). IV. Warszawa: Centralne Archiwum Wojskowe im. mjr. Bolesława Waligóry. 2013. 103.
- Kazımbəyli (Kazımbəyov, Kazım Bəy) Cahangir bəy Əli bəy oğlu // M.Mərdanov, Ə.Tahirzadə. 1920-ci ilədək ali məktəblərdə oxumuş azərbaycanlılar. C. 4 K-L. Bakı: Təhsil, 2020, səh. 65
- Berlində Cahangir bəy Kazımbəylinin xatirəsi anıldı 2021-11-06 at the Wayback Machine — Asif Masimov
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Cahangir bey Eli bey oglu Kazimbeyli 15 mart 1894 ve ya 3 15 mart 1885 Yelizavetpol Yelizavetpol qezasi Yelizavetpol quberniyasi Rusiya imperiyasi 17 yanvar 1955 Berlin Qerbi Berlin Qerbi Almaniya Car Rusiyasinda daha sonra Azerbaycan Xalq Cumhuriyyetinde ordu zabiti Gence alayinda briqada komandiri Gence usyaninin bascilarindan biri Cahangir bey KazimbeyliSexsi melumatlarDogum tarixi 15 mart 1894 1894 03 15 ve ya 3 15 mart 1885Dogum yeri Yelizavetpol Yelizavetpol qezasi Yelizavetpol quberniyasi Rusiya imperiyasiVefat tarixi 17 yanvar 1955 1955 01 17 Vefat yeri Berlin Qerbi Berlin Qerbi AlmaniyaVetendasligi Rusiya imperiyasi AXC Polsa RespublikasiHeyat yoldasi Valiyye KazimbeyliTehsili Birinci Tiflis gimnaziyasi Tiflis Herbi Mektebi d Herbi fealiyyetiRutbesi podpolkovnik d Doyusler Birinci Dunya muharibesi Vikianbarda elaqeli mediafayllar Cahangir bey Kazimbeyli Tiflis Herbi Mektebinini bitirmis Birinci Dunya muharibesinde istirak etmis Gence alayinda briqada komandiri olmus sonralar Polsaya muhaciret etmis polkovnik rutbesinedek yukselmisdir HeyatiCahangir bey Eli bey oglu Kazimbeyli 15 mart 1894 cu ve ya 1885 ci ilde Gence seherinde dunyaya gelib Tiflis gimnaziyasini ve Tiflis Herbi Mektebini bitirib Birinci dunya muharibesinde Rusiya terefinde vurusub Azerbaycan Demokratik Respublikasinin Milli Ordusu yaradilanda Genceye donub Alay komandiri olub Azerbaycanin musteqilliyi elinden alinanda onun dusmenlerine qarsi mubarizeye qalxib Cahangir bey pesekar herbciydi Bilirdi ki yeni hokumete qarsi muqavimet silahli yolla aparilmalidir O Gence usyanindan bir qeder evvel heyat yoldasi Valiyye Xoyskini altiayliq oglu Abbasi qayinatasi Huseynqulu xanla Irana yola salib ozu dogma seherine donmus mubarizeye baslamis ve Gence usyanina basciliq etmisdi Cahangir bey Kazimbeyli soldan 4 cu Marsal Pilsudskinin mezarina eklil qoyan Qafqaz numayendeleri arasinda Krakov 1936 Az sonra marsal Yuzef Pilsudskinin deveti ile Varsavaya kocub Polsa ordusunda diviziya komandiri olub Prometey cemiyyetinde istilaci ruslara qarsi mubarizede heyat yoldasi Valiye xanim Xoyskiyle birge calisib Onlar Azerbaycan dilinde qezet ve jurnal nesr etmis Azeri turk derneyini yaratmislar Boyuk Veten muharibesi vaxti Polsa isgal olunanda esir dusub Sovet esirliyinden qacib evvelce Almaniyada sonra ise Italiyada yasayib Ellinci ilde yeniden Istanbula gelib agir guzeran kecirdiyinden Almaniyaya kocub omrunun sonuna kimi Azadliq radiosunda emekdasliq edib 1953 cu ilde Amerikada nesr edilen Azerbaycan milli jurnalinin 12 ci nomresinde polkovnik Cahangir bey Kazimbeyovun Gence usyani haqqinda xatireler adli sanballi yazisi derc olunub Cahangir bey 1955 ci il yanvarin 17 de Almaniyada muemmali sekilde dunyasini deyisib Bele ki bir qadin gedis donus teyyare bileti gonderdiyi C Kazimbeyli onunla bir restoranda gorusdukden sonra heyatla bidalasib Muhaciret metbuatinda onun olumunun SSRI xususi xidmet orqanlarinin teskil etdiyi siyasi terror oldugu yazilib En cox qebul edilen versiya zeherlenerek oldurulmesidir Gence usyaninin 3 rehberinden biri polkovnik Cahangir bey Kazimbeylinin mezari Berlinin Sehidlik Mescidininin heyetinde olan mezarliqda yerlesir AilesiCahangir bey Huseynqulu xan Xoyskinin qizi Valiye xanimla aile qurmusdu Abbas bey Mustafa bey Eli bey adli ogullari vardi Gence usyani ve Cahangir beyCahangir bey de silahdaslari da ilk gunden Sovet hokumetine dusmen munasibet besleyirdiler Onlar XI ordu nun isgalciliq meqsedile geldiyini yaxsi bilirdiler Ancaq ona qarsi derhal silahli mubarizeye qalxmadilar Bunun sebebini o dovrde yaranmis siyasi iqtisadi ve sosial veziyyetde axtarmaq lazim gelir Bolsevikler xalq kutlelerini yaxsi taniyirdilar Ona tesir etmek usulunu bilirdiler Cahangir bey xatirelerinde qeyd edirdi ki 1920 ci ilin may ayinin 24 den 25 ne kecen gece artiq onlar seherdeki bolsevik ordusunu terk silah eleyib burada hakimiyyeti ele almisdilar Siddetli doyuslerden biri mayin 28 de oldu Hemin vaxt hem Sovet hokumeti XI ordu nun zerbe quvvesini Genceye gondermisdi hem de mayin 28 i Azerbaycanin istiqlali gunu idi Camaatda bayram ehval ruhiyyesi var idi Bele bir gunde bolsevikler Gence usyancilarina ele divan tutmaq isteyirdiler ki bu Azerbaycanin diger erazileri ucun ders olsun Sovet hokumetine qarsi mubarizeye qalxmagin boyuk facielere getirib cixaracagini anlasinlar Mayin 28 de qanli doyus oldu Bolsevikler meqsedlerine cata bilmediler Cahangir beyin bu helledici doyusden evvel bir nece herbci ile Gencenin etrafini gezib dusmenlerin hucum istiqametini duzgun mueyyenlesdirerek esas quvveni mehz o istiqamete yonelde bilmesi elece de herbciler arasinda aparilan sohbetler yerli ehalinin komeyi mayin 28 de seherin XI ordu terefinden tutulmasina imkan vermedi Ancaq veziyyet son derece agir idi Cahangir beyin planlari pozuldu Qarabaga yola saldiqlari zabitler qirmizilar terefinden Gence Yevlax yolunda saxlanilaraq qetle yetirilmisdiler Gurcustandan ise ses soraq yox idi Hemin gece mayin 28 de Gence usyancilarina catan xeber urekacan deyildi Gurcustan Rusiyayla muqavile imzalamisdi Istinadlar 2013 05 13 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2010 08 31 Hafiz Ehmedov Babam belke de zeherlenerek oldurulub Kazimbeyli ve Xoyskinin Italiyadaki biznesmen varisi hafiztimes com 2019 11 25 tarixinde Istifade tarixi 3 sentyabr 2019 Asif Masimov Berlinde Cahangir bey Kazimbeylinin xatiresi anildi masimovasif net 12 January 2021 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 28 may 2020 Merdanov Misir Tahirzade Edalet 1920 ci iledek ali mekteblerde oxumus azerbaycanlilar C 4 K L Baki Tehsil 2020 55 66 Libera Pawel redaktorII Rzeczpospolita wobec ruchu prometejskiego Centralne Archiwum Wojskowe polyak IV Warszawa Centralne Archiwum Wojskowe im mjr Boleslawa Waligory 2013 103 Kazimbeyli Kazimbeyov Kazim Bey Cahangir bey Eli bey oglu M Merdanov E Tahirzade 1920 ci iledek ali mekteblerde oxumus azerbaycanlilar C 4 K L Baki Tehsil 2020 seh 65 Berlinde Cahangir bey Kazimbeylinin xatiresi anildi 2021 11 06 at the Wayback Machine Asif Masimov