Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bəhmən Mirzə Qacar türbəsi — Bu türbə Bərdə şəhəri İmamzadəsinin həyətində yerləşir.
| Bəhmən Mirzə Qacar türbəsi | |
|---|---|
 | |
 | |
| Ölkə |  Azərbaycan |
| Şəhər | Bərdə |
| Yerləşir | Bərdə |
| Tikilmə tarixi | XIX əsr |
| Üslubu | Arran memarlıq məktəbi |
| İstinad nöm. | 208 |
| Əhəmiyyəti | Ölkə əhəmiyyətli |
| | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Tarixi
Türbə XVII-XVIII əsrlərə aiddir. Türbə başdan-başa bişmiş kərpicdən inşa olunmuşdur. Türbənin bəzi yerlərində xüsusi memarlıq nümunələri hiss olunur. Qəbir yerləşən otağında altı daş kitabə həkk olunub. Döşəmədən günbəzədək hündürlüyü 1 metrdir. Türbənin divarlarının qalınlığı 1 metrdir.
Bəhmən Mirzə Qacar haqqında
Türbədə dəfn edilən şəxs Qacarlar sülaləsindən olan, böyük kitabdar, alim və tarixçi Bəhmən Mirzədir. Dövrünün ağıllı, savadlı, bacarıqlı adamlarından olan Bəhmən Mirzə ibn Naib Əs-səltənət Abbas Mirzə göründüyü kimi hökmdar oğlu olmuşdur. Raudət üs-səfa-yi Nasiriyə görə o, Abbas Mirzənin salamat qalmış 26 oğlunun yaş ardıcıllığına görə dördüncüsüdür. O hicri tarixinin 1225-ci ilində (miladi tarixinin 1810-cu ilində) anadan olmuşdur. Özünün hicri tarixinin 1247-ci ilində (miladi 1831-1832-1834) yazmış olduğu “Təzkireyi Məhəmməd-Şahi” əsərində qeyd edir ki, hələ gənc yaşlarında atası onu Ərdəbilə hökmdar təyin etmişdir. Müəllifin öz qeydinə görə bu kitabı o, hicri tarixinin 1250 (miladi 1835-1836) ilinin rəcəb ayında böyük qardaşı Məhəmməd şahın xahişi ilə yazmışdır.
Bəhmən Mirzə Azərbaycana hökmdar təyin edilmişdir ki, bu da hicri tarixinin 1257-ci ilinə (miladi 1841) təsadüf edir. Mənbələrə görə o bu vəzifədə çox qalmamışdır. Bu vəzifəyə onun digər qardaşı Nəsirəddin Mirzə təyin edilmişdir. Vəziyyəti belə görən gənc Bəhmən Tehranda yaşayan böyük qardaşı Məhəmməd şahın yanına getmiş və o da kiçik qardaşını böyük sevinclə qarşılamışdır. Bu zaman Azərbaycan hökmdarlığını yenicə qəbul edən Nəsirəddin Mirzəyə xəbər verdilər ki, guya Bəhmən böyük qardaşları Məhəmmədlə onu taxtdan salacaqlar. Taxt-tacın əldən gedəcəyindən qorxan Nəsirəddin Mirzə Bəhmənin gözünün çıxarılmasına əmr verir. Vəziyyətin müşkül olduğunu görən Bəhmən Mirzə yayınaraq rus səfarətxanasına girir və ondan sığınacaq istəyir. Səfir öz növbəsində onu çox yaxşı qəbul edir və Bəhmənə Rusiya ərazisində yaşamağa icazə verir. Miladi tarixinin 1848-ci il mayın 12-də Lənkəran gəmisiylə Bakıya gəlir. Mayın 15-də Bakıdan Şamaxıya gəlir. Bəhmən Mirzə burada da qalmayıb mayın 20-də Tiflisə gəlir və burada yaşamağı qət edir. Bu tarixlə də onun yaradıcılığının İran dövrü qurtarır və Azərbaycan dövrü başlayır.
Bəhmən Mirzə Rus çarı I Nikolaydan (1825-1855) hər il aldığı 9600 manat böyük məbləğdə təqaüdlə Şimali Azərbaycanda yaşamağa başladı. Bəhmən Mirzə Tiflisdə uzun müddət yaşaya bilmədi və 1851-ci il oktyabrın 4-də Şuşa şəhərindən köçüb gedən Məlikbəyovların mülkünü aldı və ailəsi ilə oraya gəlib bu şəhərdə qaldı. O, Şuşada yaşasa da, bütün Qarabağın mədəni tədbirlərində yaxından iştirak edirdi. Tez-tez Azərbaycanın ən qədim şəhərlərindən olan Bərdəyə gəlirdi. Qarabağda yaşadığı 24 il müddətində özünün yeni tarixi əsərini “Şükürnameyi Şəhənşahi” əsərini yazmağa başladı. Bu əsərdə alim Azərbaycana fatehçilik niyyətiylə gələn Çingiz xandan başlamış XIX əsrə kimi olan dövrün tarixi hadisələrin ardıcıllıqla təsvir edir. Əsər hicri tarixinin 1288-ci ilində (miladi 1871-ci il) başa çatmışdır.
Bəhmən Mirzə 1880-cı il ərəfəsində Bərdə şəhərində özü üçün türbə inşa etdirdi və oğlanlarına vəsiyyət etdi ki, öləndə onu həmin türbə də dəfn etsinlər. 1884-cü il fevralın 11-də vəfat etdi. Vəsiyyətinə əməl edən oğlanları onu İmamzadənin 25 metr şərqdə olan türbədə dəfn etdilər.
Memarlıq xüsusiyyətləri
Bəhmən Mirzə Qacar türbəsi Bərdə şəhərində – İmamzadə memarlıq kompleksinin 25 metr şimal şərqində üç gümbəzli tam orijinal bir memarlıq abidəsidir. Bu nadir tikili bişmiş kərpicdən olub Arran memarlıq üslubu ilə çox bitkin bir formada inşa edilmişdir. Onun gümbəzlər hissəsi istər xaricdən və istərsə də daxildən çox böyük ustalıqla bir-birinə bənd edilmişdir. Girəcəkdən üçüncü, həm də axırıncı otağın orta hissəsində qəbir yerləşir. Bir növ sərdabə üslubu ilə tikilmiş həmin qəbrin üstü tağvari formada tamamlanmışdır. Gümbəzin daxili divarlarının til üstü hissəsində qara mərmər üzərində altı kitabə yerləşdirilmişdir. Kitabələr nəstəliq xəttilə yazılmış və mətnlər əsasən Quranın ayələrindəndir.
Həmçinin bax
İstinadlar
Bu məqalədəki istinadlar müvafiq ilə göstərilməlidir. |
- . 2016-03-05 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-09-18.
- "Bəhmən Mirzə Qacar türbəsi". 2021-02-09 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-09-26.
- "Bəhmən Mirzə türbəsi". 2021-02-09 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-09-27.
Mənbə
- «Bərdə və bərdəlilər» – Bakı, «Nərgiz» nəşriyyatı, 2010, – 448 səh.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Behmen Mirze Qacar turbesi Bu turbe Berde seheri Imamzadesinin heyetinde yerlesir Behmen Mirze Qacar turbesi40 22 49 sm e 47 07 43 s u Olke AzerbaycanSeher BerdeYerlesir BerdeTikilme tarixi XIX esrUslubu Arran memarliq mektebiAzerbaycandaki tarixi abidelerin milli qeydiyyatiIstinad nom 208EhemiyyetiOlke ehemiyyetliBehmen Mirze Qacar turbesi Vikianbarda elaqeli mediafayllarTarixiTurbe XVII XVIII esrlere aiddir Turbe basdan basa bismis kerpicden insa olunmusdur Turbenin bezi yerlerinde xususi memarliq numuneleri hiss olunur Qebir yerlesen otaginda alti das kitabe hekk olunub Dosemeden gunbezedek hundurluyu 1 metrdir Turbenin divarlarinin qalinligi 1 metrdir Behmen Mirze Qacar haqqindaTurbede defn edilen sexs Qacarlar sulalesinden olan boyuk kitabdar alim ve tarixci Behmen Mirzedir Dovrunun agilli savadli bacariqli adamlarindan olan Behmen Mirze ibn Naib Es seltenet Abbas Mirze gorunduyu kimi hokmdar oglu olmusdur Raudet us sefa yi Nasiriye gore o Abbas Mirzenin salamat qalmis 26 oglunun yas ardicilligina gore dorduncusudur O hicri tarixinin 1225 ci ilinde miladi tarixinin 1810 cu ilinde anadan olmusdur Ozunun hicri tarixinin 1247 ci ilinde miladi 1831 1832 1834 yazmis oldugu Tezkireyi Mehemmed Sahi eserinde qeyd edir ki hele genc yaslarinda atasi onu Erdebile hokmdar teyin etmisdir Muellifin oz qeydine gore bu kitabi o hicri tarixinin 1250 miladi 1835 1836 ilinin receb ayinda boyuk qardasi Mehemmed sahin xahisi ile yazmisdir Behmen Mirze Azerbaycana hokmdar teyin edilmisdir ki bu da hicri tarixinin 1257 ci iline miladi 1841 tesaduf edir Menbelere gore o bu vezifede cox qalmamisdir Bu vezifeye onun diger qardasi Nesireddin Mirze teyin edilmisdir Veziyyeti bele goren genc Behmen Tehranda yasayan boyuk qardasi Mehemmed sahin yanina getmis ve o da kicik qardasini boyuk sevincle qarsilamisdir Bu zaman Azerbaycan hokmdarligini yenice qebul eden Nesireddin Mirzeye xeber verdiler ki guya Behmen boyuk qardaslari Mehemmedle onu taxtdan salacaqlar Taxt tacin elden gedeceyinden qorxan Nesireddin Mirze Behmenin gozunun cixarilmasina emr verir Veziyyetin muskul oldugunu goren Behmen Mirze yayinaraq rus sefaretxanasina girir ve ondan siginacaq isteyir Sefir oz novbesinde onu cox yaxsi qebul edir ve Behmene Rusiya erazisinde yasamaga icaze verir Miladi tarixinin 1848 ci il mayin 12 de Lenkeran gemisiyle Bakiya gelir Mayin 15 de Bakidan Samaxiya gelir Behmen Mirze burada da qalmayib mayin 20 de Tiflise gelir ve burada yasamagi qet edir Bu tarixle de onun yaradiciliginin Iran dovru qurtarir ve Azerbaycan dovru baslayir Behmen Mirze Rus cari I Nikolaydan 1825 1855 her il aldigi 9600 manat boyuk meblegde teqaudle Simali Azerbaycanda yasamaga basladi Behmen Mirze Tiflisde uzun muddet yasaya bilmedi ve 1851 ci il oktyabrin 4 de Susa seherinden kocub geden Melikbeyovlarin mulkunu aldi ve ailesi ile oraya gelib bu seherde qaldi O Susada yasasa da butun Qarabagin medeni tedbirlerinde yaxindan istirak edirdi Tez tez Azerbaycanin en qedim seherlerinden olan Berdeye gelirdi Qarabagda yasadigi 24 il muddetinde ozunun yeni tarixi eserini Sukurnameyi Sehensahi eserini yazmaga basladi Bu eserde alim Azerbaycana fatehcilik niyyetiyle gelen Cingiz xandan baslamis XIX esre kimi olan dovrun tarixi hadiselerin ardicilliqla tesvir edir Eser hicri tarixinin 1288 ci ilinde miladi 1871 ci il basa catmisdir Behmen Mirze 1880 ci il erefesinde Berde seherinde ozu ucun turbe insa etdirdi ve oglanlarina vesiyyet etdi ki olende onu hemin turbe de defn etsinler 1884 cu il fevralin 11 de vefat etdi Vesiyyetine emel eden oglanlari onu Imamzadenin 25 metr serqde olan turbede defn etdiler Memarliq xususiyyetleriBehmen Mirze Qacar turbesi Berde seherinde Imamzade memarliq kompleksinin 25 metr simal serqinde uc gumbezli tam orijinal bir memarliq abidesidir Bu nadir tikili bismis kerpicden olub Arran memarliq uslubu ile cox bitkin bir formada insa edilmisdir Onun gumbezler hissesi ister xaricden ve isterse de daxilden cox boyuk ustaliqla bir birine bend edilmisdir Girecekden ucuncu hem de axirinci otagin orta hissesinde qebir yerlesir Bir nov serdabe uslubu ile tikilmis hemin qebrin ustu tagvari formada tamamlanmisdir Gumbezin daxili divarlarinin til ustu hissesinde qara mermer uzerinde alti kitabe yerlesdirilmisdir Kitabeler nesteliq xettile yazilmis ve metnler esasen Quranin ayelerindendir Hemcinin baxImamzade turbesi Berde Terter cayi uzerinde qedim korpu Behmen MirzeIstinadlarBu meqaledeki istinadlar muvafiq istinad sablonlari ile gosterilmelidir 2016 03 05 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2011 09 18 Behmen Mirze Qacar turbesi 2021 02 09 tarixinde Istifade tarixi 2019 09 26 Behmen Mirze turbesi 2021 02 09 tarixinde Istifade tarixi 2019 09 27 Menbe Berde ve berdeliler Baki Nergiz nesriyyati 2010 448 seh