Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Brest qalasının müdafiəsi (rus. Оборона Брестской крепости) — 1941-ci ilin 22-29 iyun tarixlərində baş vermişdir. Barbarossa əməliyyatının ilk döyüşlərindən biri idi. Brest qalası Vermaxt ilə mübarizədə Qızıl Ordu tərəfindən müdafiə edilmiş, gözləniləndən də çox düşmən hücumuna müqavimət göstərmiş və İkinci dünya müharibəsi bitəndən sonra sovet müqavimətinin rəmzinə çevrilmişdir. 1965-ci ildə Qəhrəman qala adına layiq görülmüşdür.
| Brest qalasının müdafiəsi | |||
|---|---|---|---|
| İkinci dünya müharibəsində Şərq cəbhəsi | |||
 | |||
| Tarix | 22-29 iyun 1941-ci il | ||
| Yeri | Brest, SSRİ | ||
| Nəticəsi | Alman qələbəsi | ||
| Münaqişə tərəfləri | |||
| | |||
| Komandan(lar) | |||
| |||
| Tərəflərin qüvvəsi | |||
| |||
| İtkilər | |||
| |||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||
Döyüş öncəsi vəziyyət
XIX əsrə aid Brest qalası, Nasist Almaniyası Polşa ilə müharibədə olarkən baş vermiş Brest-Litovsk döyüşünün ərazisi olmuşdu. Halbuki, 1939-cu ildə imzalanmış Molotov-Ribbentrop paktına əsasən, Brest ətrafı, eləcə də Polşanın ərazisinin 52%-i SSRİ-yə birləşdirildi.1941-ci ilin yayında, almanlar qalanı yenidən, lakin bu dəfə SSRİ ilə mübarizədə tutmağa çalışdılar.
Almanlar, Barbarossa əməliyyatının ilk saatları ərzində Mərkəz Ordular Qrupunun hücumu istiqamətində yerləşən Brest şəhərini və Brest qalasını tutmağı planlaşdırırdılar. Qala və şəhər Buq çayı, eləcə də Varşava–Moskva dəmiryolu xəttinin və magistralının üzərində yerləşirdi.
Qüvvələr
Qaladakı qarnizon, nizami əsgərlər, sərhəd keşikçiləri və NKVD ünsürləri daxil olmaqla, 9,000 sovet əsgərindən ibarət idi. Sovet əsgərləri, General İvan Lazarenko və Polkovnik Mixail Popsuy-Şapkonun rəhbərliyi altında olan 6-cı və 42-ci atıcı diviziyalarının ünsürlərinə, 17-ci sərhədçi bölüyünə və qaladakı müxtəlif kiçik dəstələrə (xəstəxana qarnizonu və tibb-sanitar dəstəsi daxil olmaqla) məxsus idi. Eləcə də, qalada xidmət edən hərbçilərin 300 ailəsi var idi.
İlkin müdafiə planı, 45-ci piyada diviziyasına (avstriyalı) (təxminən 17,000), eləcə də 31-ci, 34-cü piyada diviziyalarının artilleriyasına və Haynts Quderianın rəhbərliyi altındakı 2-ci panzer qrupuna (ümumi 20,000-nə yaxın) qarşı ərazinin müdafiəsini təmin etmək üçün 12 saatlıq müddətə imkan verirdi.
Mühasirə
1941-ci ilin 22 iyununda almanlar hücuma keçəndə, qala xəbərdar deyildi və Qızıl Ordu ilə Vermaxt arasında ilk əsas döyüş ərazisinə çevrilmişdi. İstilanın ilk dəqiqələrindən, Brest şəhəri və Brest qalası Vermaxt tərəfindən atəşə tutulmuşdu. İlk artilleriya atəşi hazırlıqsız qalada ciddi maddi və insan itkilərinə səbəb olmuşdu. Şiddətli döyüşlər sərhəddə, Brest şəhərində və qalada olmuşdu. Qalaya ilk alman basqını borbardman başlayandan saat yarım sonra baş verdi, heyrət içində olan sovet əsgərləri davamlı cəbhəni formalaşdıra bilmədilər. Almanlar üstünlüklərindən istifadə edərək piyada qoşunları ilə qalanı tutmağa çalışsalar da, çoxlu itkilərə məruz qaldılar: təxminən 281 Vermaxt əsgəri qala uğrunda baş vermiş döyüşlərin ilk günündə həlak oldu. Ağır döyüşlər 2 gün davam etdi. 1941-ci ilin 24 iyun axşamı, 368 alman əsgəri ölmüş və 4-5,000 Qızıl Ordu əsgəri əsir götürülmüşdü.
1941-ci ilin 25-26 iyununda, döyüşlər lokal xarakterli idi. 1941-ci ilin 26 iyun axşamına qədər, şimal Kobrin istehkamının çoxu şərq istehkamı istisna olmaqla, tutulmuşdu.
Şərq istehkamı ətrafında döyüşən 45-ci piyada diviziyasının komandanı General Ali Komandanlığa məruzə edərək yazırdı:
"Bizim sərəncamımızdakı piyada qoşunu ilə burada irəliləmək mümkün deyildi, çünki at nalı şəklindəki atəş mövqelərindən qurulmuş yüksək səviyyəli tüfəng və pulemyot, irəliləyən piyada qoşunlarını əngəlləyirdi. Yeganə bir yol var idi – sovetləri aclıq və susuzluq ilə təslim olmağa məcbur etmək. Biz onları tükətmək üçün hər hansı üsuldan istifadə etməyə hazır idik... Bizim onlara təslim olmaları barədə etdiyimiz təkliflər uğursuz oldu..."
Bir dəfə də olsun piyada qoşunu tərəfindən tutula bilməyən şərq istehkamını Lüftvaffe iyunun 29-da 2 dəfə bombaladı və təxminən 360 müdafiəçini təslim olmağa məcbur etdi.
Baxmayaraq sovet əsgərləri döyüşün ilk saatlarında sürpriz hücumla sarsılmışdı, lakin onların çoxu almanların gözləntisindən də çox müqavimət göstərdilər. Almanlar müxtəlif güclü silahlardan, minomyotlardan və od püskürənlərdən istifadə edirdi. Qalanın içərisindəki mülki şəxslər yaralıların qayğısına qalır, pulemyot disklərini və patrondaşlarını yenidən yükləyir və hətta qalanın müdafiəsinə kömək edirdilər. Uşaqlar sursat və yarım dağılmış vəziyyətdə olan təchizat anbarlarından ərzaq gətirir və düşmənin hərəkətlərini izləyirdilər.
Şliper öz məruzəsində ətraflı yazırdı:
"81-ci istehkamçı batalyonuna mərkəzi hissədəki binanı partlatmaq tapşırığı verilmişdi... şimaldakı sovet əsgərlərinin cinah atəşini sonlandırmaq üçün əmr verilmişdi. Partlayıcılar binanın damından pəncərələrə tərəf endirildi, sonra fitillər yandırıldı. Onlar partlayanda, biz sovet əsgərlərinin fəryadını və ah-naləsini eşidə bildik, lakin onlar döyüşməyə davam etdilər."
Kapitan Rudolf Qşöpf yazırdı:
"Biz yalnız inadkar döyüşün nəticəsindən sonra bir müdafiə mövqeyini götürməyi addım-addım öhdəsindən gəldik. Mərkəzi hissədəki Zabitlər Evi adlı qarnizonda sovet əsgərlərinin müqaviməti, binanın partladılması ilə sonlandırılmış oldu... Binanın divarları arxasında davam edən müqavimət güclü partlayıcılar ilə divarların yerlə bir edilməsi nəticəsində aradan qalxdı."
24 iyunda, qalanın bir neçə hissəsi almanlar tərəfindən götürülmüşdü, bəzi sovet əsgərləri birləşməyə və mayor rəhbərliyi altında öz fəaliyyətlərini uzlaşdırmağa hazır idi, rəhbərlikdə ikinci şəxs siyasi komissar Yefim Fomin idi.26 iyunda kiçik sovet qüvvələri mühasirəni yarmağa çalışdılar, lakin uğurlu olmadı və itkilər baş verdi. Ehtimal olunur ki, eyni gündə və Fomin əsir götürülüblər. bir neçə milyon həmyerlisi ilə öldüyü əsir düşərgəsinə göndərilmiş, Yefim Fomin isə siyasi komissar və yəhudi olduğuna görə dərhal güllələnmişdi.
R.Qşöpf yazırdı:
"İyunun 30-da diviziya Bresti tərk etmək barədə əmr aldı. Diviziyanın əsas birlikləri 1941-ci ilin 2 iyulunda Bresti tərk etdi."
Döyüşlərdən sonra 1941-ci ilin 30 iyununda, diviziya 100 zabit daxil olmaqla, 7,000 əsir götürdü. Almanların itkiləri 32 zabit daxil olmaqla, 482 ölü və 1000 yaralı idi. Şərq cəbhəsində almanların itkiləri 1941-ci ilin 30 iyun tarixinə əsasən, 8,886 ölü idi. Brestdəki itkilər almanların ümumi itkisinin 5%-ni təşkil edirdi. Şiddətli döyüşdən 8 gün sonra almanlar bütün qalanı tuta bilmişdilər. Lakin strateji nöqtələr – Panzerrollbahn I üzərində nəzarət təmin edilmiş, Moskvaya gedən yol, vacib dəmiryol xətti və Buq çayı üzərindəki körpülər müharibənin ilk günü almanlar tərəfindən tutulmuşdu. Almanların çoxsaylı itkisinə görə Alman Ali Komandanlığı general 22-29 iyun tarixlərində Brestdə baş vermiş döyüşlərlə bağlı ətraflı məruzə təqdim etməyi tələb etmişdi. Bu, 1941-ci ilin 8 iyulunda hazırlanmışdı.1942-ci ilin martında Rusiyanın şəhərində Qızıl Ordu tərəfindən götürülmüş nüsxəsi, 45-ci piyada diviziyasının arxivində tapılmışdır.
Bəzi əsgərlər və hətta Qızıl Ordunun kiçik qrupları şərq istehkamı almanlar tərəfindən tutulandan sonra qalada gizlənmişdilər. Son günlər ərzində, həmin əsgərlərin bəzisi divarlarda öz son sözlərini yazırdı. Onlardan biri deyirdi:
"Biz öləcəyik, lakin biz qalanı tərk etməyəcəyik. Mən ölürəm, lakin mən təslim olmayacağam. Əlvida, Vətən. 20.VII.41."
Brest qalasının qəhrəman müdafiəçilərindən biri Pyotr Qavrilov 23 iyulda əsir götürülmüşdü(sonralar Sovet İttifaqı Qəhrəmanı adına layiq görülmüşdü).
Bəzi müəlliflər qeyd edir ki, qalada sağ qalmış sovet əsgərləri ən gec avqust ayında məhv edilmiş, hətta Adolf Hitler və Benito Mussolini qalaya baş çəkərkən təhlükəsizlikləri yüksək səviyyədə təmin edilmişdi.
İstinadlar
- Constantine Pleshakov, Stalin's Folly: The Tragic First Ten Days of World War II on the Eastern Front, Houghton Mifflin Books, 2005, , Google Print, p.243 2022-05-06 at the Wayback Machine
- Pleshakov notes (p. 242): "With the exception of Gavrilov [commander of the 44th Infantry Regiment], all the commanders of the troops were self-appointed. On the morning of 22 June, rank ceased to matter, and whoever was able to issue a sane order and persuade others to carry it out was acknowledged as a leader."
- , Stalin's Wars: From World War to Cold War, 1939-1953 , , Yale University Press, 2006, Google Print, p.87 2012-11-14 at the Wayback Machine
- Christian Ganzer: Remembering and Forgetting: Hero Veneration in the Brest Fortress. In: Siobhan Doucette, Andrej Dynko, Ales Pashkevich (ed.): Returning to Europe. Belarus. Past and Future. Warsaw 2011, p. 138-145; here p. 141.
- Christian Ganzer: German and Soviet Losses as an Indicator of the Length and Intensity of the Battle for the Brest Fortress (1941). In: The Journal of Slavic Military Studies, Volume 27, Issue 3, p. 449-466., here p. 458-459.
- Christian Ganzer: Remembering and Forgetting: Hero Veneration in the Brest Fortress. In: Siobhan Doucette, Andrej Dynko, Ales Pashkevich (ed.): Returning to Europe. Belarus. Past and Future. Warsaw 2011, p. 138-145; here p. 139.
- Christian Ganzer: German and Soviet Losses as an Indicator of the Length and Intensity of the Battle for the Brest Fortress (1941). In: The Journal of Slavic Military Studies, Volume 27, Issue 3, p. 449-466., here p. 463.
- Robert Kirchubel, Operation Barbarossa 1941 (3): Army Group Center, Osprey Publishing, 2007, , Google Print, p.44 2012-11-14 at the Wayback Machine
- Christian Ganzer, Alena Paškovič: „Heldentum, Tragik, Kühnheit.“ Das Museum der Verteidigung der Brester Festung.“ In: Osteuropa 12/2010, pp. 81-96; here p. 82. The claim, "up to 50% of them had left the fortress before complete encirclement by the Germans never could be proven, but still is to be found also in Western literature - e.g. Evan Mawdsley, "Thunder in the East. The Nazi-Soviet War, 1941-1945", Oxford University Press, 2007, , p. 63.
- М.И. Глязер, Г.И. Олехнович, Т.М. Ходцева, Л.В. Киселёва, "Героическая оборона. Сборник воспоминаний об обороне Брестской крепости в июне - июле 1941 г.", Государственное издательство БССР, Редакция социально-экономической литературы, Минск, 1963, 68-50853, Предисловие 2012-02-24 at the Wayback Machine
- (ing.) The defence of the Brest Fortress 2008-02-01 at the Wayback Machine (bel.) Брестская крепость 2008-01-31 at the Wayback Machine
- Many of the Soviet survivors of the fightings wrote after the war, that the fortress was bombed by German planes. Due to the simultaneous artillery fire, this was not possible. Only two air raids took place on June 29, 1941, but then only the "East Fort" on the northern island of the fortress was bombed. See Christian Ganzer: „Remembering and Forgetting: Hero Veneration in the Brest Fortress.“ In: Siobhan Doucette, Andrej Dynko, Ales Pashkevich (ed.): Returning to Europe. Belarus. Past and Future. Warsaw 2011, p. 138-145; here p. 141.
- Constantine Pleshakov, Stalin's Folly: The Tragic First Ten Days of World War II on the Eastern Front, Houghton Mifflin Books, 2005, , Google Print, p.108 2012-11-14 at the Wayback Machine
- Christian Ganzer: „Remembering and Forgetting: Hero Veneration in the Brest Fortress.“ In: Siobhan Doucette, Andrej Dynko, Ales Pashkevich (ed.): Returning to Europe. Belarus. Past and Future. Warsaw 2011, p. 138-145; here p. 138.
- Christian Ganzer: „Remembering and Forgetting: Hero Veneration in the Brest Fortress.“ In: Siobhan Doucette, Andrej Dynko, Ales Pashkevich (ed.): Returning to Europe. Belarus. Past and Future. Warsaw 2011, p. 138-145; here p. 139.
- Christian Ganzer, Alena Paškovič: „Heldentum, Tragik, Kühnheit.“ Das Museum der Verteidigung der Brester Festung.“ In: Osteuropa 12/2010, pp. 81-96; here p. 83
- Gschöpf, Rudolf «Mein Weg mit der 45. Infanterie-Division » Oberöstereichischer Landesverlag, 1955
- According to the POW registration card in the online archive www.obd-memorial.ru.
- Constantine Pleshakov, Stalin's Folly: The Tragic First Ten Days of World War II on the Eastern Front, Houghton Mifflin Books, 2005, , Google Print, p.245 2012-11-14 at the Wayback Machine
- Jason Pipes, 45.Infanterie-Division 2012-07-08 at the Wayback Machine, Feldgrau.com - research on the German armed forces 1918-1945
- Ростислав Алиев “Брестская крепость, взгляд с немецкой стороны (in Russian) Фронтовая иллюстрация (Frontline Illustration) #5 2008 Moscow
- Henry Sakaida, Heroes of the Soviet Union 1941-45, Osprey Publishing, 2004, , Google Print, p.48 2012-11-14 at the Wayback Machine
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Brest qalasinin mudafiesi rus Oborona Brestskoj kreposti 1941 ci ilin 22 29 iyun tarixlerinde bas vermisdir Barbarossa emeliyyatinin ilk doyuslerinden biri idi Brest qalasi Vermaxt ile mubarizede Qizil Ordu terefinden mudafie edilmis gozlenilenden de cox dusmen hucumuna muqavimet gostermis ve Ikinci dunya muharibesi bitenden sonra sovet muqavimetinin remzine cevrilmisdir 1965 ci ilde Qehreman qala adina layiq gorulmusdur Brest qalasinin mudafiesiIkinci dunya muharibesinde Serq cebhesiBrest doyusu zamani Serq cebhesiTarix 22 29 iyun 1941 ci ilYeri Brest SSRINeticesi Alman qelebesiMunaqise terefleriNasist Almaniyasi SSRIKomandan lar Pyotr Qavrilov Yefim FominTereflerin quvvesi17 000 20 000 9 000Itkiler429 olu 668 yarali 2 000 den cox olu texminen 6 800 esir Vikianbarda elaqeli mediafayllarDoyus oncesi veziyyetXIX esre aid Brest qalasi Nasist Almaniyasi Polsa ile muharibede olarken bas vermis Brest Litovsk doyusunun erazisi olmusdu Halbuki 1939 cu ilde imzalanmis Molotov Ribbentrop paktina esasen Brest etrafi elece de Polsanin erazisinin 52 i SSRI ye birlesdirildi 1941 ci ilin yayinda almanlar qalani yeniden lakin bu defe SSRI ile mubarizede tutmaga calisdilar Almanlar Barbarossa emeliyyatinin ilk saatlari erzinde Merkez Ordular Qrupunun hucumu istiqametinde yerlesen Brest seherini ve Brest qalasini tutmagi planlasdirirdilar Qala ve seher Buq cayi elece de Varsava Moskva demiryolu xettinin ve magistralinin uzerinde yerlesirdi QuvvelerQaladaki qarnizon nizami esgerler serhed kesikcileri ve NKVD unsurleri daxil olmaqla 9 000 sovet esgerinden ibaret idi Sovet esgerleri General Ivan Lazarenko ve Polkovnik Mixail Popsuy Sapkonun rehberliyi altinda olan 6 ci ve 42 ci atici diviziyalarinin unsurlerine 17 ci serhedci boluyune ve qaladaki muxtelif kicik destelere xestexana qarnizonu ve tibb sanitar destesi daxil olmaqla mexsus idi Elece de qalada xidmet eden herbcilerin 300 ailesi var idi Ilkin mudafie plani 45 ci piyada diviziyasina avstriyali texminen 17 000 elece de 31 ci 34 cu piyada diviziyalarinin artilleriyasina ve Haynts Quderianin rehberliyi altindaki 2 ci panzer qrupuna umumi 20 000 ne yaxin qarsi erazinin mudafiesini temin etmek ucun 12 saatliq muddete imkan verirdi MuhasireMolotov Ribbentrop paktina aid xeritede 1939 cu ilin sentyabrindan sonraki yeni alman sovet serhed xetti gosterilir 1941 ci ilin iyununda Brest qalasinin sxemi 1 Kobrin istehkami 2 Volinskoye istehkami 3 Terespol istehkamiIceride tapilmis yazi Men olurem lakin men teslim olmayacagam Elvida Veten 1941 ci ilin 22 iyununda almanlar hucuma kecende qala xeberdar deyildi ve Qizil Ordu ile Vermaxt arasinda ilk esas doyus erazisine cevrilmisdi Istilanin ilk deqiqelerinden Brest seheri ve Brest qalasi Vermaxt terefinden atese tutulmusdu Ilk artilleriya atesi hazirliqsiz qalada ciddi maddi ve insan itkilerine sebeb olmusdu Siddetli doyusler serhedde Brest seherinde ve qalada olmusdu Qalaya ilk alman basqini borbardman baslayandan saat yarim sonra bas verdi heyret icinde olan sovet esgerleri davamli cebheni formalasdira bilmediler Almanlar ustunluklerinden istifade ederek piyada qosunlari ile qalani tutmaga calissalar da coxlu itkilere meruz qaldilar texminen 281 Vermaxt esgeri qala ugrunda bas vermis doyuslerin ilk gununde helak oldu Agir doyusler 2 gun davam etdi 1941 ci ilin 24 iyun axsami 368 alman esgeri olmus ve 4 5 000 Qizil Ordu esgeri esir goturulmusdu 1941 ci ilin 25 26 iyununda doyusler lokal xarakterli idi 1941 ci ilin 26 iyun axsamina qeder simal Kobrin istehkaminin coxu serq istehkami istisna olmaqla tutulmusdu Serq istehkami etrafinda doyusen 45 ci piyada diviziyasinin komandani General Ali Komandanliga meruze ederek yazirdi Bizim serencamimizdaki piyada qosunu ile burada irelilemek mumkun deyildi cunki at nali seklindeki ates movqelerinden qurulmus yuksek seviyyeli tufeng ve pulemyot irelileyen piyada qosunlarini engelleyirdi Yegane bir yol var idi sovetleri acliq ve susuzluq ile teslim olmaga mecbur etmek Biz onlari tuketmek ucun her hansi usuldan istifade etmeye hazir idik Bizim onlara teslim olmalari barede etdiyimiz teklifler ugursuz oldu Bir defe de olsun piyada qosunu terefinden tutula bilmeyen serq istehkamini Luftvaffe iyunun 29 da 2 defe bombaladi ve texminen 360 mudafiecini teslim olmaga mecbur etdi Baxmayaraq sovet esgerleri doyusun ilk saatlarinda surpriz hucumla sarsilmisdi lakin onlarin coxu almanlarin gozlentisinden de cox muqavimet gosterdiler Almanlar muxtelif guclu silahlardan minomyotlardan ve od puskurenlerden istifade edirdi Qalanin icerisindeki mulki sexsler yaralilarin qaygisina qalir pulemyot disklerini ve patrondaslarini yeniden yukleyir ve hetta qalanin mudafiesine komek edirdiler Usaqlar sursat ve yarim dagilmis veziyyetde olan techizat anbarlarindan erzaq getirir ve dusmenin hereketlerini izleyirdiler Sliper oz meruzesinde etrafli yazirdi 81 ci istehkamci batalyonuna merkezi hissedeki binani partlatmaq tapsirigi verilmisdi simaldaki sovet esgerlerinin cinah atesini sonlandirmaq ucun emr verilmisdi Partlayicilar binanin damindan pencerelere teref endirildi sonra fitiller yandirildi Onlar partlayanda biz sovet esgerlerinin feryadini ve ah nalesini eside bildik lakin onlar doyusmeye davam etdiler Kapitan Rudolf Qsopf yazirdi Biz yalniz inadkar doyusun neticesinden sonra bir mudafie movqeyini goturmeyi addim addim ohdesinden geldik Merkezi hissedeki Zabitler Evi adli qarnizonda sovet esgerlerinin muqavimeti binanin partladilmasi ile sonlandirilmis oldu Binanin divarlari arxasinda davam eden muqavimet guclu partlayicilar ile divarlarin yerle bir edilmesi neticesinde aradan qalxdi 24 iyunda qalanin bir nece hissesi almanlar terefinden goturulmusdu bezi sovet esgerleri birlesmeye ve mayor rehberliyi altinda oz fealiyyetlerini uzlasdirmaga hazir idi rehberlikde ikinci sexs siyasi komissar Yefim Fomin idi 26 iyunda kicik sovet quvveleri muhasireni yarmaga calisdilar lakin ugurlu olmadi ve itkiler bas verdi Ehtimal olunur ki eyni gunde ve Fomin esir goturulubler bir nece milyon hemyerlisi ile olduyu esir dusergesine gonderilmis Yefim Fomin ise siyasi komissar ve yehudi olduguna gore derhal gullelenmisdi R Qsopf yazirdi Iyunun 30 da diviziya Bresti terk etmek barede emr aldi Diviziyanin esas birlikleri 1941 ci ilin 2 iyulunda Bresti terk etdi Doyuslerden sonra 1941 ci ilin 30 iyununda diviziya 100 zabit daxil olmaqla 7 000 esir goturdu Almanlarin itkileri 32 zabit daxil olmaqla 482 olu ve 1000 yarali idi Serq cebhesinde almanlarin itkileri 1941 ci ilin 30 iyun tarixine esasen 8 886 olu idi Brestdeki itkiler almanlarin umumi itkisinin 5 ni teskil edirdi Siddetli doyusden 8 gun sonra almanlar butun qalani tuta bilmisdiler Lakin strateji noqteler Panzerrollbahn I uzerinde nezaret temin edilmis Moskvaya geden yol vacib demiryol xetti ve Buq cayi uzerindeki korpuler muharibenin ilk gunu almanlar terefinden tutulmusdu Almanlarin coxsayli itkisine gore Alman Ali Komandanligi general 22 29 iyun tarixlerinde Brestde bas vermis doyuslerle bagli etrafli meruze teqdim etmeyi teleb etmisdi Bu 1941 ci ilin 8 iyulunda hazirlanmisdi 1942 ci ilin martinda Rusiyanin seherinde Qizil Ordu terefinden goturulmus nusxesi 45 ci piyada diviziyasinin arxivinde tapilmisdir Bezi esgerler ve hetta Qizil Ordunun kicik qruplari serq istehkami almanlar terefinden tutulandan sonra qalada gizlenmisdiler Son gunler erzinde hemin esgerlerin bezisi divarlarda oz son sozlerini yazirdi Onlardan biri deyirdi Biz oleceyik lakin biz qalani terk etmeyeceyik Men olurem lakin men teslim olmayacagam Elvida Veten 20 VII 41 Brest qalasinin qehreman mudafiecilerinden biri Pyotr Qavrilov 23 iyulda esir goturulmusdu sonralar Sovet Ittifaqi Qehremani adina layiq gorulmusdu Bezi muellifler qeyd edir ki qalada sag qalmis sovet esgerleri en gec avqust ayinda mehv edilmis hetta Adolf Hitler ve Benito Mussolini qalaya bas cekerken tehlukesizlikleri yuksek seviyyede temin edilmisdi IstinadlarConstantine Pleshakov Stalin s Folly The Tragic First Ten Days of World War II on the Eastern Front Houghton Mifflin Books 2005 ISBN 0 618 36701 2 Google Print p 243 2022 05 06 at the Wayback Machine Pleshakov notes p 242 With the exception of Gavrilov commander of the 44th Infantry Regiment all the commanders of the troops were self appointed On the morning of 22 June rank ceased to matter and whoever was able to issue a sane order and persuade others to carry it out was acknowledged as a leader Stalin s Wars From World War to Cold War 1939 1953 ISBN 0 300 11204 1 Yale University Press 2006 Google Print p 87 2012 11 14 at the Wayback Machine Christian Ganzer Remembering and Forgetting Hero Veneration in the Brest Fortress In Siobhan Doucette Andrej Dynko Ales Pashkevich ed Returning to Europe Belarus Past and Future Warsaw 2011 p 138 145 here p 141 Christian Ganzer German and Soviet Losses as an Indicator of the Length and Intensity of the Battle for the Brest Fortress 1941 In The Journal of Slavic Military Studies Volume 27 Issue 3 p 449 466 here p 458 459 Christian Ganzer Remembering and Forgetting Hero Veneration in the Brest Fortress In Siobhan Doucette Andrej Dynko Ales Pashkevich ed Returning to Europe Belarus Past and Future Warsaw 2011 p 138 145 here p 139 Christian Ganzer German and Soviet Losses as an Indicator of the Length and Intensity of the Battle for the Brest Fortress 1941 In The Journal of Slavic Military Studies Volume 27 Issue 3 p 449 466 here p 463 Robert Kirchubel Operation Barbarossa 1941 3 Army Group Center Osprey Publishing 2007 ISBN 1 84603 107 9 Google Print p 44 2012 11 14 at the Wayback Machine Christian Ganzer Alena Paskovic Heldentum Tragik Kuhnheit Das Museum der Verteidigung der Brester Festung In Osteuropa 12 2010 pp 81 96 here p 82 The claim up to 50 of them had left the fortress before complete encirclement by the Germans never could be proven but still is to be found also in Western literature e g Evan Mawdsley Thunder in the East The Nazi Soviet War 1941 1945 Oxford University Press 2007 ISBN 978 0 340 61392 4 p 63 M I Glyazer G I Olehnovich T M Hodceva L V Kiselyova Geroicheskaya oborona Sbornik vospominanij ob oborone Brestskoj kreposti v iyune iyule 1941 g Gosudarstvennoe izdatelstvo BSSR Redakciya socialno ekonomicheskoj literatury Minsk 1963 68 50853 Predislovie 2012 02 24 at the Wayback Machine ing The defence of the Brest Fortress 2008 02 01 at the Wayback Machine bel Brestskaya krepost 2008 01 31 at the Wayback Machine Many of the Soviet survivors of the fightings wrote after the war that the fortress was bombed by German planes Due to the simultaneous artillery fire this was not possible Only two air raids took place on June 29 1941 but then only the East Fort on the northern island of the fortress was bombed See Christian Ganzer Remembering and Forgetting Hero Veneration in the Brest Fortress In Siobhan Doucette Andrej Dynko Ales Pashkevich ed Returning to Europe Belarus Past and Future Warsaw 2011 p 138 145 here p 141 Constantine Pleshakov Stalin s Folly The Tragic First Ten Days of World War II on the Eastern Front Houghton Mifflin Books 2005 ISBN 0 618 36701 2 Google Print p 108 2012 11 14 at the Wayback Machine Christian Ganzer Remembering and Forgetting Hero Veneration in the Brest Fortress In Siobhan Doucette Andrej Dynko Ales Pashkevich ed Returning to Europe Belarus Past and Future Warsaw 2011 p 138 145 here p 138 Christian Ganzer Remembering and Forgetting Hero Veneration in the Brest Fortress In Siobhan Doucette Andrej Dynko Ales Pashkevich ed Returning to Europe Belarus Past and Future Warsaw 2011 p 138 145 here p 139 Christian Ganzer Alena Paskovic Heldentum Tragik Kuhnheit Das Museum der Verteidigung der Brester Festung In Osteuropa 12 2010 pp 81 96 here p 83 Gschopf Rudolf Mein Weg mit der 45 Infanterie Division Oberostereichischer Landesverlag 1955 According to the POW registration card in the online archive www obd memorial ru Constantine Pleshakov Stalin s Folly The Tragic First Ten Days of World War II on the Eastern Front Houghton Mifflin Books 2005 ISBN 0 618 36701 2 Google Print p 245 2012 11 14 at the Wayback Machine Jason Pipes 45 Infanterie Division 2012 07 08 at the Wayback Machine Feldgrau com research on the German armed forces 1918 1945 Rostislav Aliev Brestskaya krepost vzglyad s nemeckoj storony in Russian Frontovaya illyustraciya Frontline Illustration 5 2008 Moscow Henry Sakaida Heroes of the Soviet Union 1941 45 Osprey Publishing 2004 ISBN 1 84176 769 7 Google Print p 48 2012 11 14 at the Wayback Machine