Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Siyasi komissar (rus. политический руководитель) — siyasi təhsil və təşkilatlanma üçün məsul olan nəzarətçi siyasi zabitdir və hərbin sivil nəzarətini həyata keçirirdi. Tarixdə the commissaire politique (siyasi komissarlıq) ilk dəfə Fransa inqilabı (1789-99) zamanı meydana gəlmiş, əks-inqilabi fikrə və fəaliyyətə qarşı mübarizə aparmış və beləliklə respublikaçıların qələbəsini təmin etmişdir.
Qızıl Ordu
Fransız respublikaçı mənşəyinə baxmayaraq, siyasi komissar adətən 1917-ci ilin Rusiya müvəqqəti hökumətinin onları hökumətin siyasi nəzarətini təmin etmək üçün hərbi qüvvələrə tanıtdığı SSRİ (1917-91) ilə əlaqədar idi. Oktyabr inqilabı ilə kommunist rejimində yaranan siyasi komissar, Qızıl Orduda 1942-ci ilə qədər qaldı.
Qızıl Orduda və Sovet ordusunda siyasi komissar, 1918-24, 1937-40 və 1941-42 dövrləri ərzində mövcud olmuşdur, lakin hər Qızıl Ordu siyasi zabiti komissar deyildi. Siyasi komissar, bölük komandiri hərbi rütbəsinə bərabər mövqeyə malik idi, eləcə də komissarın bölük komandirinin əmrlərini ləğv etməyə səlahiyyəti çatırdı. Qızıl Ordunun tarixi ərzində, siyasi zabitlər bölük komandirlərinə tabe ediləndə siyasi komissar vəzifəsi mövcud deyildi.
Rus hərbinin siyasi nəzarəti, hər bölüyə və hissəyə, donanma daxil olmaqla, rotadan diviziya səviyyəsinə qədər siyasi komissar tərəfindən aparılırdı. İnqilabi hərbi şuralar orduda, cəbhədə, donanmada ən azı 3 üzv – komandir və 2 siyasi işçi daxil olmaqla, yaradılmışdı. Siyasi işçilər, rəsmi siyasi komissarlar olmalarına baxmayaraq, komissarlar kimi deyil, RVS-nin üzvləri kimi adlandırılmışdılar.
1919-cu ildə, politruk titulu rota səviyyəsində siyasi zabitlərə təyin edildi. 1925-ci ilin əvvəlində, siyasi-hərbi doktrina kursu edinonaçaliye istiqamətində yaradıldı və siyasi komissar hərbi təsisat kimi ləğv olundu. Edinonaçaliyenin təqdimatı ikiqat idi, hərbi komandanlar Kommunist Partiyasına qoşulmuş və öz bölüklərinin siyasi zabiti olmuşdular. Eyni zamanda, pompolit (siyasi iş üçün komandirin köməkçisi) zabit ona tabe olmaq üçün tapşırıq almışdı. 1924-cü ilin əvvəlində, RVS-lər hərbi şuralar kimi adlandırılmış, bir çox yüksək rütbəli siyasi zabit ChVS (hərbi şuranın üzvü) kimi tanınmışdı. Onlar 1934-cü ildə ləğv edilmişdi.
1937-ci ilin 10 mayında siyasi komissar, Qızıl Orduda bərpa edildi və hərbi şuralar yaradıldı. Bu tədbirlər Sovet ordusunda başlayan siyasi təmizləmələrdən törənmişdi. Yenidən, 1940-cı ildə, siyasi komissarlar ləğv olundu, lakin hərbi şuralar Böyük Vətən müharibəsi ərzində mövcud idi. Ordu səviyyəsindən aşağıda edinonaçaliye sistemi bərpa edildi. 1941-ci ilin iyulunda, müharibənin əvvəlində Qızıl Ordunun məğlubiyyətlərinə görə siyasi komissar vəzifəsi görünmədi. Komissarın bu dövrdə "ikinci komandir" kimi təsiredici rolu var idi. Bunun effektivdən də az olduğu sübut olunanda, general Konyev siyasi zabitlərin digər zabitlərə rəhbərlik etməsi üçün Stalindən xahiş etdi: komissarların işi əhval-ruhiyyəni qaldırmaq üçün vacibdir. Komissar termini, 1942-ci ilin avqustunda ləğv olundu, bölükdə və alay səviyyəsində pompolit zabit zampolitlə (siyasi məsələlər üçün müavin) əvəzləndi.
İstinadlar
- R. Dupuy, Nouvelle histoire de la France contemporaine: La République jacobine (2005) p.156
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Siyasi komissar rus politicheskij rukovoditel siyasi tehsil ve teskilatlanma ucun mesul olan nezaretci siyasi zabitdir ve herbin sivil nezaretini heyata kecirirdi Tarixde the commissaire politique siyasi komissarliq ilk defe Fransa inqilabi 1789 99 zamani meydana gelmis eks inqilabi fikre ve fealiyyete qarsi mubarize aparmis ve belelikle respublikacilarin qelebesini temin etmisdir Qizil OrduBriqada komissari Leonid Brejnev Kommunist Partiyasi uzvluk biletini esgere teqdim ederken 1942 ci il Fransiz respublikaci menseyine baxmayaraq siyasi komissar adeten 1917 ci ilin Rusiya muveqqeti hokumetinin onlari hokumetin siyasi nezaretini temin etmek ucun herbi quvvelere tanitdigi SSRI 1917 91 ile elaqedar idi Oktyabr inqilabi ile kommunist rejiminde yaranan siyasi komissar Qizil Orduda 1942 ci ile qeder qaldi Qizil Orduda ve Sovet ordusunda siyasi komissar 1918 24 1937 40 ve 1941 42 dovrleri erzinde movcud olmusdur lakin her Qizil Ordu siyasi zabiti komissar deyildi Siyasi komissar boluk komandiri herbi rutbesine beraber movqeye malik idi elece de komissarin boluk komandirinin emrlerini legv etmeye selahiyyeti catirdi Qizil Ordunun tarixi erzinde siyasi zabitler boluk komandirlerine tabe edilende siyasi komissar vezifesi movcud deyildi Rus herbinin siyasi nezareti her boluye ve hisseye donanma daxil olmaqla rotadan diviziya seviyyesine qeder siyasi komissar terefinden aparilirdi Inqilabi herbi suralar orduda cebhede donanmada en azi 3 uzv komandir ve 2 siyasi isci daxil olmaqla yaradilmisdi Siyasi isciler resmi siyasi komissarlar olmalarina baxmayaraq komissarlar kimi deyil RVS nin uzvleri kimi adlandirilmisdilar 1919 cu ilde politruk titulu rota seviyyesinde siyasi zabitlere teyin edildi 1925 ci ilin evvelinde siyasi herbi doktrina kursu edinonacaliye istiqametinde yaradildi ve siyasi komissar herbi tesisat kimi legv olundu Edinonacaliyenin teqdimati ikiqat idi herbi komandanlar Kommunist Partiyasina qosulmus ve oz boluklerinin siyasi zabiti olmusdular Eyni zamanda pompolit siyasi is ucun komandirin komekcisi zabit ona tabe olmaq ucun tapsiriq almisdi 1924 cu ilin evvelinde RVS ler herbi suralar kimi adlandirilmis bir cox yuksek rutbeli siyasi zabit ChVS herbi suranin uzvu kimi taninmisdi Onlar 1934 cu ilde legv edilmisdi 1937 ci ilin 10 mayinda siyasi komissar Qizil Orduda berpa edildi ve herbi suralar yaradildi Bu tedbirler Sovet ordusunda baslayan siyasi temizlemelerden torenmisdi Yeniden 1940 ci ilde siyasi komissarlar legv olundu lakin herbi suralar Boyuk Veten muharibesi erzinde movcud idi Ordu seviyyesinden asagida edinonacaliye sistemi berpa edildi 1941 ci ilin iyulunda muharibenin evvelinde Qizil Ordunun meglubiyyetlerine gore siyasi komissar vezifesi gorunmedi Komissarin bu dovrde ikinci komandir kimi tesiredici rolu var idi Bunun effektivden de az oldugu subut olunanda general Konyev siyasi zabitlerin diger zabitlere rehberlik etmesi ucun Stalinden xahis etdi komissarlarin isi ehval ruhiyyeni qaldirmaq ucun vacibdir Komissar termini 1942 ci ilin avqustunda legv olundu bolukde ve alay seviyyesinde pompolit zabit zampolitle siyasi meseleler ucun muavin evezlendi IstinadlarR Dupuy Nouvelle histoire de la France contemporaine La Republique jacobine 2005 p 156