Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Brest qalası və ya köhnə adı ilə Brest-Litovsk qalası — Brest, Belarusiyada və ya əvvəlki adı ilə Belorusiya Sovet Sosialist Respublikasında yerləşən 19-cu əsrdə aid Rusiya qalası. 1941-ci il iyunun 22-də İkinci Dünya Müharibəsində Barbarossa əməliyyatının başlaması ilə faşist Almaniyası Sovet İttifaqını işğal etdi. Brest qalasına 1965-ci ildə müharibənin şərq cəbhəsində Brest-Litovsk döyüşündə göstərdiyi müdafiəyə görə Qəhrəman qalası adı verilmişdir. Qəhrəman qalası adı Qəhrəman şəhər tituluna uyğun gəlirdi. 12 sovet şəhəri bu ada layiq görülüb. Brest qalası 135 metr yüksəklikdə yerləşir.
| Brest qalası | |
|---|---|
| belar. Брэсцкая крэпасць rus. Брестская крепость | |
 Brest qalası | |
 | |
| Ölkə |  Belarus |
| Şəhər | Brest |
| Yerləşir | Brest |
| Əsas tarixlər | 22 iyun – 23 iyul 1941 – Qalanın qəhrəmancasına müdafiəsi |
| Tikilmə tarixi | 1833–1915 |
| Material | Kərpic |
| Vəziyyəti | qismən qorunub saxlanılmışdır |
| Rəsmi sayt | brest-fortress.by |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Açıqlama
Brest qalası 19-cu əsrin əvvəllərində tikildiyindən Ulduz qalasının konturlarını qoruyub saxlamışdır. Qalanın özəyini təşkil edən Hisar qalası, Buq çayının və Muxavets çayının iki qolunun ortasındakı adada yerləşir. Adada 4 mərtəbəli yarımqüllələr və iki mərtəbəli kazarmalar tikilib. 1,8 km uzunluğunda olan kazarmada 500 otaq var və çox möhkəm qırmızı bloklardan ibarət qalın divarları ilə 12.000 əsgər qəbul edə bilir. Tikildiyi zamanda qalaya daxil olmaq üçün dörd qapı var idi. Bu gün yalnız Xolm qapısı və Terespol qapısı qalıb, kazarmaların əksəriyyəti xarabalıqlar altındadır.
Qala körpübaşı kimi istifadə edilən 3 istehkamla əhatə olunub. Muxavets çayının kiçik qollarından və arxlardan (su arxlarından) istifadə etməklə tikilmişdir. 10 metr uzunluğundakı qazıntılar və içərisinə qoyulmuş qırmızı kərpic qazamatları ilə möhkəmləndirilmişdir. 3 qüllə iki şəhərin adını daşıyır. Bunlar: Belarusun Kobrin şəhəri, Polşanın Terespol və Volın şəhərləri və əsasən Ukraynada yerləşən tarixi Volhinya bölgəsidir. Kobrin qalası ən böyük qaladır. Şimal-şərq bölgəsində yerləşir. Forması at nalına bənzəyir. Dörd möhkəmləndirici qülləsi var. Qərb hissəsində 3 ayrı bastion və lunet var. Terespol qalası qərb tərəfin körpübaşı idi və 4 ayrı luneti var idi. Volın qalası cənub-şərq hissəsindəki körpübaşı idi 2 ayrı qala və 2 möhkəmləndirici qülləsi var idi.
Tarixi
Tikilməsi
Rusiya imperiyasında qalanın tikintisinə 1833-cü ildə rus hərbi mühəndisi Karl Opperman köhnə Brest qalasının eskizi əsasında başlamışdır.
İkinci Dünya Müharibəsi zamanı
1941-ci ilin iyun-iyul müharibəsi
22 iyun 1941-ci ildə, Moskva vaxtı ilə saat 4:15-də Alman Vermaxt xəbərdarlıq etmədən Brest qalalarına hücum etdi. Hücum Ağır Artilleriya Batalyonu 833 Nr. III ("Tor") və Nr. IV ("Odin") artilleriyasından başladı. Hazırlıqsız yaxalanan müdafiəçilər cəbhə qura bilmədi. Saat 9-a qədər qala tamamilə mühasirəyə alındı. Qaladakı sonuncu müdafiə obyekti iyunun 29-da ələ keçirilib. 6800-ə yaxın sovet əsgəri və komandiri əsir götürüldü. 2000-ə yaxın əsgər və zabit öldürüldü, almanlar isə 430-a yaxın əsgər və zabitini itirdi.
Sovet mifologiyasına görə, müharibə iyulun 20-dək davam etdi və heç kim almanlara təslim olmadı. Bu hekayə Qırmızı Ordunun və sovet xalqının dözümlülüyünün və cəsarətinin sübutu oldu.
1941-ci il avqust
Şərq cəbhəsinin müxtəlif bölgələrinə səfəri zamanı Hitler və Mussolini 26 avqust 1941-ci ildə Qalaya baş çəkdilər. Hadisə yerində ciddi təhlükəsizlik tədbirləri görülüb.
Qalıqları
Müharibə Memorial Kompleksi
1960-cı illərin sonlarında "Brest Qəhrəman qalası" döyüş memorial kompleksinin tikintisinə başlandı. Kompleks 25 sentyabr 1971-ci ildə açılmışdır. Xatirə kompleksi kədər və qürur hissi keçirən məşhur turistik məkandır. Qalada barıt bunkerləri, qalalar, digər istehkamlar, köhnə qalanın yerində müdafiə muzeyi və yeni monumental tikililər: Baş Qapı, obelisk, əsas abidə, "Susuzluq" heykəli var.
Ümumdünya İrs Vəziyyəti
Kompleks 30 yanvar 2004-cü ildə Mədəniyyət kateqoriyasında YUNESKO-nun Ümumdünya İrs ilkin siyahısına əlavə edilmişdir. Qalanın qorunması və inkişafı Brest Qalasının İnkişafı Fondu tərəfindən həyata keçirilir.
Brest şəhərinin simvolu
Brest qalası Brest FK-nin loqosunda əks olunub. Eyni zamanda, Brest qalası Belarusun Brest şəhərinin simvolu kimi istifadə olunmuşdur.
İstinadlar
- ""Brest Fortress Height and Location"". elevationmap.net (ingilis). 30 dekabr 2017 tarixində . İstifadə tarixi: 13 yanvar 2018.
- ""Мортира КАРЛ"". crypto.hut2.ru (rus). 6 iyul 2017 tarixində . İstifadə tarixi: 13 yanvar 2018.
- ""the official website of the war memorial"". brest-fortress.by (ingilis). 3 iyul 2017 tarixində . İstifadə tarixi: 13 yanvar 2018.
- ""UNESCO Tentative List for Belarus"". whc.unesco.org (ingilis). 17 fevral 2012 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 yanvar 2018.
- ""Brest Heritage"". brestheritage.by (rus). 22 avqust 2010 tarixində . İstifadə tarixi: 13 yanvar 2018.
- ""Brest Fortress Development Foundation to receive US Grant"". tvr.by (ingilis). 29 iyul 2020 tarixində . İstifadə tarixi: 13 yanvar 2018.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Brest qalasi ve ya kohne adi ile Brest Litovsk qalasi Brest Belarusiyada ve ya evvelki adi ile Belorusiya Sovet Sosialist Respublikasinda yerlesen 19 cu esrde aid Rusiya qalasi 1941 ci il iyunun 22 de Ikinci Dunya Muharibesinde Barbarossa emeliyyatinin baslamasi ile fasist Almaniyasi Sovet Ittifaqini isgal etdi Brest qalasina 1965 ci ilde muharibenin serq cebhesinde Brest Litovsk doyusunde gosterdiyi mudafieye gore Qehreman qalasi adi verilmisdir Qehreman qalasi adi Qehreman seher tituluna uygun gelirdi 12 sovet seheri bu ada layiq gorulub Brest qalasi 135 metr yukseklikde yerlesir Brest qalasibelar Bresckaya krepasc rus Brestskaya krepostBrest qalasi52 05 00 sm e 23 39 10 s u Olke BelarusSeher BrestYerlesir BrestEsas tarixler 22 iyun 23 iyul 1941 Qalanin qehremancasina mudafiesiTikilme tarixi 1833 1915Material KerpicVeziyyeti qismen qorunub saxlanilmisdirResmi sayt brest fortress by Vikianbarda elaqeli mediafayllar1830 cu illerde qala1941 ci ilde qalaAciqlamaBrest qalasi 19 cu esrin evvellerinde tikildiyinden Ulduz qalasinin konturlarini qoruyub saxlamisdir Qalanin ozeyini teskil eden Hisar qalasi Buq cayinin ve Muxavets cayinin iki qolunun ortasindaki adada yerlesir Adada 4 mertebeli yarimqulleler ve iki mertebeli kazarmalar tikilib 1 8 km uzunlugunda olan kazarmada 500 otaq var ve cox mohkem qirmizi bloklardan ibaret qalin divarlari ile 12 000 esger qebul ede bilir Tikildiyi zamanda qalaya daxil olmaq ucun dord qapi var idi Bu gun yalniz Xolm qapisi ve Terespol qapisi qalib kazarmalarin ekseriyyeti xarabaliqlar altindadir Qala korpubasi kimi istifade edilen 3 istehkamla ehate olunub Muxavets cayinin kicik qollarindan ve arxlardan su arxlarindan istifade etmekle tikilmisdir 10 metr uzunlugundaki qazintilar ve icerisine qoyulmus qirmizi kerpic qazamatlari ile mohkemlendirilmisdir 3 qulle iki seherin adini dasiyir Bunlar Belarusun Kobrin seheri Polsanin Terespol ve Volin seherleri ve esasen Ukraynada yerlesen tarixi Volhinya bolgesidir Kobrin qalasi en boyuk qaladir Simal serq bolgesinde yerlesir Formasi at nalina benzeyir Dord mohkemlendirici qullesi var Qerb hissesinde 3 ayri bastion ve lunet var Terespol qalasi qerb terefin korpubasi idi ve 4 ayri luneti var idi Volin qalasi cenub serq hissesindeki korpubasi idi 2 ayri qala ve 2 mohkemlendirici qullesi var idi TarixiTikilmesi Rusiya imperiyasinda qalanin tikintisine 1833 cu ilde rus herbi muhendisi Karl Opperman kohne Brest qalasinin eskizi esasinda baslamisdir Ikinci Dunya Muharibesi zamani 1941 ci ilin iyun iyul muharibesi Esas meqale Brest qalasinin mudafiesiQalanin icerisinden tapilan yazinin sureti Olurem amma teslim olmayacam Elvida Veten 20 VII 41 Brest qalasinin mudafie muzeyinde sergilenir 22 iyun 1941 ci ilde Moskva vaxti ile saat 4 15 de Alman Vermaxt xeberdarliq etmeden Brest qalalarina hucum etdi Hucum Agir Artilleriya Batalyonu 833 Nr III Tor ve Nr IV Odin artilleriyasindan basladi Hazirliqsiz yaxalanan mudafieciler cebhe qura bilmedi Saat 9 a qeder qala tamamile muhasireye alindi Qaladaki sonuncu mudafie obyekti iyunun 29 da ele kecirilib 6800 e yaxin sovet esgeri ve komandiri esir goturuldu 2000 e yaxin esger ve zabit olduruldu almanlar ise 430 a yaxin esger ve zabitini itirdi Sovet mifologiyasina gore muharibe iyulun 20 dek davam etdi ve hec kim almanlara teslim olmadi Bu hekaye Qirmizi Ordunun ve sovet xalqinin dozumluluyunun ve cesaretinin subutu oldu 1941 ci il avqust Serq cebhesinin muxtelif bolgelerine seferi zamani Hitler ve Mussolini 26 avqust 1941 ci ilde Qalaya bas cekdiler Hadise yerinde ciddi tehlukesizlik tedbirleri gorulub QaliqlariMuharibe Memorial Kompleksi 1960 ci illerin sonlarinda Brest Qehreman qalasi doyus memorial kompleksinin tikintisine baslandi Kompleks 25 sentyabr 1971 ci ilde acilmisdir Xatire kompleksi keder ve qurur hissi keciren meshur turistik mekandir Qalada barit bunkerleri qalalar diger istehkamlar kohne qalanin yerinde mudafie muzeyi ve yeni monumental tikililer Bas Qapi obelisk esas abide Susuzluq heykeli var Umumdunya Irs Veziyyeti Kompleks 30 yanvar 2004 cu ilde Medeniyyet kateqoriyasinda YUNESKO nun Umumdunya Irs ilkin siyahisina elave edilmisdir Qalanin qorunmasi ve inkisafi Brest Qalasinin Inkisafi Fondu terefinden heyata kecirilir Brest seherinin simvolu Brest qalasi Brest FK nin loqosunda eks olunub Eyni zamanda Brest qalasi Belarusun Brest seherinin simvolu kimi istifade olunmusdur Istinadlar Brest Fortress Height and Location elevationmap net ingilis 30 dekabr 2017 tarixinde Istifade tarixi 13 yanvar 2018 Mortira KARL crypto hut2 ru rus 6 iyul 2017 tarixinde Istifade tarixi 13 yanvar 2018 the official website of the war memorial brest fortress by ingilis 3 iyul 2017 tarixinde Istifade tarixi 13 yanvar 2018 UNESCO Tentative List for Belarus whc unesco org ingilis 17 fevral 2012 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 13 yanvar 2018 Brest Heritage brestheritage by rus 22 avqust 2010 tarixinde Istifade tarixi 13 yanvar 2018 Brest Fortress Development Foundation to receive US Grant tvr by ingilis 29 iyul 2020 tarixinde Istifade tarixi 13 yanvar 2018