Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Berlin müqaviləsi — Osmanlı İmperiyası, Rusiya İmperiyası, Böyük Britaniya, Alman İmperiyası, Avstriya-Macarıstan İmperiyası, İtaliya krallığı və Fransa arasında 13 iyul 1878-ci ildı Berlində imzalanan sülh müqaviləsidir.
| Berlin müqaviləsi | |
|---|---|
| Berlin sülh müqaviləsi | |
 | |
| İmzalanma tarixi | 13 iyul 1878 |
| İmzalanma yeri | |
| Möhürlənməsi | 13 iyul, 1878 |
| Qüvvəyə minməsi | 13 iyul, 1878 |
| Tərəflər | Rusiya imperiyası və Osmanlı İmperiyası |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Müqavilənin səbəbləri və forması
1877-1878-ci il müharibəsinin ardından Osmanlı ilə Rusiya arasında, 3 mart 1878-ci ildə San-Stefano sülh müqaviləsi imzalandı. Bu müqavilənin şərtləri Osmanlı baxımından son dərəcə ağır idi və Rusiyanı Balkan yarımadasında tək böyük güc edirdi. Bu vəziyyət başda Böyük Britaniya olmaqla Avropanın digər iri dövlətlərini qane etmirdi.
Avropa dövlətlərindən gələn təzyiqlər nəticəsində onlarla müharibəyə hazır olmayan Rusiya müqavilənin şərtlərinə yenidən baxılmasına razılıq verdi.
1878-ci il, 13 iyunda Almaniya kansleri Otto fon Bismarkın başçılığı altında Berlində, Osmanlı, Rusiya, İngiltərə, Almaniya, Fransa, Avstriya-Macarıstan və İtaliyanın iştirakə ilə bir konqres toplandı. Osmanlı imperiyasının nümayəndəsi olaraq Karatodori Paşa, Müşir Mehmed Əli Paşa və Berlin səfiri Sədullah bəy göndərilmişdir. Digər dövlətləri də baş nazirləri və xarici işləri təmsil edirdi.
Müqavilənin nəticəsi
Müqavilənin əsas nəticələri belə qruplandırılır:
Osmanlının torpaq itkiləri
Osmanlı imperiyası özünə tabe olan Serbiya, Bolqarıstan, Ruminiya və Çernoqoriyanın krallıq olmalarını qəbul etdi. Şərqi Rumeli vilayəti qurulmuş və Osmanlı imperiyasına bağlı ancaq müxtəlif imtiyazlara sahib olmuşdur. Torpaq paylaşımı isə aşağıdakı kimi olmuşdur:
- Bosniya və Hersoqovina imtiyazlı vilayət elan edildi
- Şərqi Rumeli imtiyazlı vilayət elan edildi
- Bolqarıstan krallığı yaradıldı
- Kipr sancaqlığı İngiltərəyə icarəyə verildi
- Niş sancaqlığı Serbiyaya verildi
- Tesselya sancaqlığı Yunanıstana (1881) verildi
- Qars, Batumi, Artvin və Ərdahan sancaqlıqları Rusiyaya buraxıldı.
- Dobruca sancaqlığı Ruminiyaya verildi
- Bunlardan əlavə bir necə qəza Çernoqoriyaya verildi
- Vanın şərqindəki Qotur bölgəsi İrana verildi.
Bundan başqa konqres dövründə Fransanın etdiyi pərdəarxası işlər nəticəsində. müqavilədə olmadığı halda 3 il sonra Tunis fransızlar tərəfindən işğal edilmiş, əsas kimi də Berlin müqaviləsi göstərilmişdir.
Krit, və Alaşkert bölgələri Osmanlıya buraxıldı.
Etnik azlıqlar məsələsi
Osmanlı imperiyası, adlanan Şərqi Anadoludakı bölgələrdə ermənilər lehinə islahatlar edəcəkdi. Ancaq qanunlara görə ermənilərin sayları bəs etmədiyi üçün ayrıca bəylik qura bilmədilər. Buna bənzər islahatlar Manastr əyalətində də reallaşdırılmalı idi ( Bu iki maddə heç vaxt həyata keçirilmədi).
Nəticə
- Berlin müqaviləsi Karlovitsa müqaviləsindən sonra Balkanlardakı Osmanlı varlığının yox edilməsi yolundakı ikinci böyük addımdır. Ancaq San-Stefano müqaviləsinin əksinə Osmanlı imperiyasının 35 il daha Balkanlarda qalmasını təmin etdi.
- Rusiya San-Stefano ilə ldə etdiyi bir çox üstünlükdən məhrum olmuş, xüsusilə Balkanlarla bağlı planları baş tutmamışdır.
- Müqavilədən ən çox faydalanan yeni qurulan krallıqlar və İngiltərə olmuşdur.
- Dunay çayı üzərindəki Adaqalanın adı Berlin müqaviləsində keçmədiyi üçün bu ada Osmanlı idarəçiliyində qaldı.
- Müqavilə Osmanlının geri çəkilməsi ilə başqa dövlətlərə verilən torpaqlardakı müsəlman əhalinin haqqları barədə bir qayda nəzərdə tutmadığı üçün, bu müharibə ilə başlanan köç dalğası Osmanlı imperiyasının sonuna qədər davam etdi.
- Müqavilə Paris müqaviləsində qərara alınmış olan Osmanlının ərazi bütünlüyü anlayışının artıq aradan qaldırıldığını açıq şəkildə göstərdi. Müqavilədə göstərilən torpaq itkiləri müqavilə imzalaanndan sonra da davam etdi. 1881-ci ildə Fransa Tunisi, 1882-ci ildə İngiltərə Misir və Sudanı, 1885-ci ildə Bolqarıistan Şərqi Rumelini, eyni ildə İtaliya Həbəş vilayətini işğal etdi.
İstinadlar
- Берлинский конгресс (rus.). // Энциклопедический словарь / под ред. И. Е. Андреевский СПб: Брокгауз — Ефрон, 1892. Т. IIIа. С. 544–545.
- Берлинский конгресс (rus.). // Военная энциклопедия СПб: Иван Дмитриевич Сытин, 1911. Т. 4. С. 503–505.
- Krasner, Stephen D. Arxivlənmiş surət. Princeton University Press. 1999. səh. 31. ISBN . 2016-06-17 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-02-14.
- Schem, Alexander Jacob. Chapter IX [Third Book]: The Berlin Congress // War in the East: An Illustrated History of the Conflict Between Russia and Turkey, With a Review of the Eastern Question. H.S. Goodspeed & Co. 1878. 685–700.
- Bogaert, Sina Van den. "Berlin Congress (1878)". Max Planck Encyclopedia of Public International Law [MPEPIL]. 2018-07-08 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-12-15.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu adin diger istifade formalari ucun bax Berlin muqavilesi Berlin muqavilesi Osmanli Imperiyasi Rusiya Imperiyasi Boyuk Britaniya Alman Imperiyasi Avstriya Macaristan Imperiyasi Italiya kralligi ve Fransa arasinda 13 iyul 1878 ci ildi Berlinde imzalanan sulh muqavilesidir Berlin muqavilesiBerlin sulh muqavilesiImzalanma tarixi 13 iyul 1878Imzalanma yeri BerlinMohurlenmesi 13 iyul 1878Quvveye minmesi 13 iyul 1878Terefler Rusiya imperiyasi ve Osmanli Imperiyasi Vikianbarda elaqeli mediafayllarMuqavilenin sebebleri ve formasiVasili Veresaginin cekdiyi Qalibler eseri Rus qosunlarina meglub olan Osmanli pasasi sulh isteyir 1877 1878 ci il muharibesinin ardindan Osmanli ile Rusiya arasinda 3 mart 1878 ci ilde San Stefano sulh muqavilesi imzalandi Bu muqavilenin sertleri Osmanli baximindan son derece agir idi ve Rusiyani Balkan yarimadasinda tek boyuk guc edirdi Bu veziyyet basda Boyuk Britaniya olmaqla Avropanin diger iri dovletlerini qane etmirdi Avropa dovletlerinden gelen tezyiqler neticesinde onlarla muharibeye hazir olmayan Rusiya muqavilenin sertlerine yeniden baxilmasina raziliq verdi 1878 ci il 13 iyunda Almaniya kansleri Otto fon Bismarkin basciligi altinda Berlinde Osmanli Rusiya Ingiltere Almaniya Fransa Avstriya Macaristan ve Italiyanin istirake ile bir konqres toplandi Osmanli imperiyasinin numayendesi olaraq Karatodori Pasa Musir Mehmed Eli Pasa ve Berlin sefiri Sedullah bey gonderilmisdir Diger dovletleri de bas nazirleri ve xarici isleri temsil edirdi Muqavilenin neticesiMuqavilenin esas neticeleri bele qruplandirilir Osmanlinin torpaq itkileri Osmanli imperiyasi ozune tabe olan Serbiya Bolqaristan Ruminiya ve Cernoqoriyanin kralliq olmalarini qebul etdi Serqi Rumeli vilayeti qurulmus ve Osmanli imperiyasina bagli ancaq muxtelif imtiyazlara sahib olmusdur Torpaq paylasimi ise asagidaki kimi olmusdur Bosniya ve Hersoqovina imtiyazli vilayet elan edildi Serqi Rumeli imtiyazli vilayet elan edildi Bolqaristan kralligi yaradildi Kipr sancaqligi Ingiltereye icareye verildi Nis sancaqligi Serbiyaya verildi Tesselya sancaqligi Yunanistana 1881 verildi Qars Batumi Artvin ve Erdahan sancaqliqlari Rusiyaya buraxildi Dobruca sancaqligi Ruminiyaya verildi Bunlardan elave bir nece qeza Cernoqoriyaya verildi Vanin serqindeki Qotur bolgesi Irana verildi Bundan basqa konqres dovrunde Fransanin etdiyi perdearxasi isler neticesinde muqavilede olmadigi halda 3 il sonra Tunis fransizlar terefinden isgal edilmis esas kimi de Berlin muqavilesi gosterilmisdir Krit ve Alaskert bolgeleri Osmanliya buraxildi Etnik azliqlar meselesi Osmanli imperiyasi adlanan Serqi Anadoludaki bolgelerde ermeniler lehine islahatlar edecekdi Ancaq qanunlara gore ermenilerin saylari bes etmediyi ucun ayrica beylik qura bilmediler Buna benzer islahatlar Manastr eyaletinde de reallasdirilmali idi Bu iki madde hec vaxt heyata kecirilmedi NeticeBerlin muqavilesi Karlovitsa muqavilesinden sonra Balkanlardaki Osmanli varliginin yox edilmesi yolundaki ikinci boyuk addimdir Ancaq San Stefano muqavilesinin eksine Osmanli imperiyasinin 35 il daha Balkanlarda qalmasini temin etdi Rusiya San Stefano ile lde etdiyi bir cox ustunlukden mehrum olmus xususile Balkanlarla bagli planlari bas tutmamisdir Muqavileden en cox faydalanan yeni qurulan kralliqlar ve Ingiltere olmusdur Dunay cayi uzerindeki Adaqalanin adi Berlin muqavilesinde kecmediyi ucun bu ada Osmanli idareciliyinde qaldi Muqavile Osmanlinin geri cekilmesi ile basqa dovletlere verilen torpaqlardaki muselman ehalinin haqqlari barede bir qayda nezerde tutmadigi ucun bu muharibe ile baslanan koc dalgasi Osmanli imperiyasinin sonuna qeder davam etdi Muqavile Paris muqavilesinde qerara alinmis olan Osmanlinin erazi butunluyu anlayisinin artiq aradan qaldirildigini aciq sekilde gosterdi Muqavilede gosterilen torpaq itkileri muqavile imzalaanndan sonra da davam etdi 1881 ci ilde Fransa Tunisi 1882 ci ilde Ingiltere Misir ve Sudani 1885 ci ilde Bolqariistan Serqi Rumelini eyni ilde Italiya Hebes vilayetini isgal etdi IstinadlarBerlinskij kongress rus Enciklopedicheskij slovar pod red I E Andreevskij SPb Brokgauz Efron 1892 T IIIa S 544 545 Berlinskij kongress rus Voennaya enciklopediyaSPb Ivan Dmitrievich Sytin 1911 T 4 S 503 505 Krasner Stephen D Arxivlenmis suret Princeton University Press 1999 seh 31 ISBN 0 691 00711 X 2016 06 17 tarixinde Istifade tarixi 2018 02 14 Schem Alexander Jacob Chapter IX Third Book The Berlin Congress War in the East An Illustrated History of the Conflict Between Russia and Turkey With a Review of the Eastern Question H S Goodspeed amp Co 1878 685 700 Bogaert Sina Van den Berlin Congress 1878 Max Planck Encyclopedia of Public International Law MPEPIL 2018 07 08 tarixinde Istifade tarixi 2017 12 15