Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
| |||
| Şirvanşahlar sarayı, İsmailiyyə Sarayı və 2015 Avropa Oyunlarının açılış mərasimi |
Bakı şəhərinin əsası V əsrdə qoyulmuşdur. Azərbaycanın paytaxtı olan bu şəhər müxtəlif dövrlərdə Şirvanşahlar dövləti, Bakı xanlığının və Rusiyanın Bakı quberniyasının mərkəzi olmuşdur.
Bakıda dövrümüzə çatmış ən qədim tikili Qız qalasının təməl hissəsi hesab edilir. Şirvanşahlar dövründə Bakıda çoxlu inşaat işləri həyata keçirilmiş və şəhər inkişaf etdirilmişdir. XII əsrdə qala divarları inşa edilmiş və şəhərin müdəfiə sistemi gücləndirilmişdir. XV əsrdə Şirvanşahların öz iqamətgahlarını Şamaxıdan Bakıya köçürməsindən sonra şəhərin “Qala” adlandırılan qədim hissəsinin həyatında “kristallaşma” dövrü başlamışdır. XIX əsrdə Abşeron yarımadasında neft sənayesinin inkişafı ilə ictimai və mədəni həyatda da canlanma baş verir. XX əsrin əvvəllərində Bakı Rusiya imperiyasının əsas sənaye şəhərlərindən birinə çevrilir. Şəhərin iqtisadi baxımdan sürətli inkişafı aralarında Emanuel Nobel, Hacı Zeynalabdin Tağıyev, Musa Nağıyev, Murtuza Muxtarov, Şəmsi Əsədullayev, Aleksandr Mantaşev və s. milyonçuların şəhərə böyük sərmayələr yatırmasına şərait yaradır, çoxsaylı yeni binalar və komplekslər inşa edilir. Azərbaycan şəhərlərində messenatların sifarişi ilə çoxsaylı ictimai binalar, məktəb, xəstəxana və yaşayış binaları inşa edilir.
1920-1930-cu illərdə Bakı şəhəri bütün türk xalqlarının mədəni həyatının mərkəzinə çevrilir. Burada Tatarıstan, Özbəkistan, türkdilli Krım, Türkiyə və s. yerlərin görkəmli ziyalıları yaşayır və fəaliyyət göstərirdilər. Onların bir çoxu Stalin repressiyasının qurbanları olmuşdur.
XXI əsrdə Bakı bir çox beynəlxalq tədbirə ev sahibliyi etmişdir. Bunların ən məşhurları 57-ci Avroviziya mahnı müsabiqəsi və dünya tarixində ilk dəfə keçirilən Avropa Oyunlarıdır. Bakı şəhəri 2009-cu il üçün "İslam mədəniyyətinin paytaxtı" seçilmişdir.
Memarlıq
Tarixən Bakı Şərqin iri şəhərlərindən olub, Şərq və Qərb arasındakı ticarət əlaqələrində mühüm rol oynayıb. Ticarət yollarının üzərində yerləşməsi, sənətkarlığın inkişafı şəhərin çiçəklənməsinə səbəb olmuşdur.
Musiqi
XIX əsrin sonlarında Bakı ziyalılarının musiqi əyləncəsinin əsas forması evlərdə təşkil olunan musiqi axşamları çərçivəsindən kənara çıxmış həvəskar musiqi idi. Musiqi həvəskarları yerli musiqiçilərin, hərbi kapelmeysterlərin, musiqi müəllimlərinin iştirakı ilə kütləvi konsertlər (çox vaxt xeyriyyəçilik məqsədi ilə) təşkil edirdilər.
Bakılıların eşitdiyi ilk opera 1889-cu ilin mayında D. Aqryonov-Slavyanskinin kapellasının konsert ifasında təqdim etdiyi "Askoldun məzarı" operası olmuşdur. Həmin il dekabrın 5-də qastrola gəlmiş Tiflis opera truppasının ifasında Bakıda ilk peşəkar opera tamaşası göstərildi. Açılışda Aleksandr Darqomıjskinin "Su pərisi" tamaşaya qoyulmuşdu. Truppada , , kimi məşhur müğənnilər oxuyurdu. 1894-cü il mayın 16-da Peterburq truppasının ifasında Bakıda ilk peşəkar balet tamaşası göstərildi. Açılışında A. Adanın "Dəniz qulduru" baletinin tamaşası göstərilmişdi. Mayın 16-dan 20-dək göstərilən beş tamaşanın arasında Adolf Adanın "Jizel" və Leo Delibin "Koppeliya" baletləri də vardı.
Bakı musiqiçiləri öz qüvvələrini birləşdirmək üçün 1895-ci ildə teatr və musiqi şöbələri, həvəskar orkestr yaratdılar. Bu orkestr F. Parizekin başçılığı altında 1897-ci ildə Bakıda ilk simfonik konsert mövsümünü açdı.
1908-ci il yanvarın 12-də Üzeyir Hacıbəyovun "Leyli Leyli və Məcnun" operasının Bakıda səhnəyə qoyulmuşdur. Bu Müsəlman Şərqinin ilk operası idi. Bakı 1950-ci illərdən başlayaraq "Caz şəhəri" kimi də tanınır. Şəhər 11-ci dəfədən çox beynəlxalq caz festivalına ev sahiblik edib. 2012-ci ildə Bakı şəhərində 57-ci Avroviziya Mahnı Müsabiqəsi təşkil olunub.
Bakıda bir çox musiqi janrları, o cümlədən, meyxana, 1960-cı illərdə Caz-muğam, 1980-ci illərin ortalarında rus şansonundan yaranan "Bakı şansonu" yaradılıb. Şəhərin mühüm musiqi səhnələrindən Bakı Kristal Zalı, Heydər Əliyev Sarayı, Azərbaycan Dövlət Akademik Filarmoniyası və Beynəlxalq Muğam Mərkəzini qeyd etmək olar.
Həmçinin bax
İstinadlar
- The Grove Encyclopedia of Islamic Art and Architecture, Jonathan M. Bloom and Sheila Blair (2009), «Azerbaijan», Oxford University Press
- Бретаницкий Л. С., Веймарн Б. В. Искусство Азербайджана IV — XVIII веков / Редактор И. А. Шкирич. — Москва: Искусство, 1976. — 272 с.
- Ашнин Ф. Д., Алпатов В. М., Насилов Д. М. Репрессированная тюркология 2022-01-12 at the Wayback Machine. Москва: Издательская фирма «Восточная литература» РАН, 2002, 296 с.
- Свентоховский Т. Русское правление, модернизаторские элиты и становление национальной идентичности в Азербайджане // Азербайджан и Россия: общества и государства / Редактор-составитель Д. Е. Фурман. — М.: Летний сад, 2001.
- "Capitals of Islamic Culture for the years 2005-2025 adopted by the Islamic Conferences of Culture Ministers". 2019-10-31 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-05-02.
- "Bakının memarlıq inciləri" (az.). portal.azertag.az. 13 iyul 2018 tarixində . İstifadə tarixi: 13 iyul 2018.
- Sitat səhvi: Yanlış
<ref>teqi;quarteradlı istinad üçün mətn göstərilməyib - Rzayev, Azer. "Opera in Azerbaijan". www.azer.com. 2017-06-30 tarixində . İstifadə tarixi: 24 sentyabr 2017.
- . jazzdunyasi.jazz.az. 2018-03-11 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 sentyabr 2017.
- "Bakı necə caz şəhəri oldu?". www.makroblog.az. 2018-03-11 tarixində . İstifadə tarixi: 28 sentyabr 2017.
- "Bakı – cazın paytaxtı". www.anl.az. 2018-03-11 tarixində . İstifadə tarixi: 28 sentyabr 2017.
- "Bakı Caz Festivalı məşhur ifaçıları bir araya gətirib". www.azpress.az. 2018-03-11 tarixində . İstifadə tarixi: 28 sentyabr 2017.
- "Eurovision ends in Swedish win and humiliation for Engelbert Humperdinck". www.theguardian.com. 2017-06-12 tarixində . İstifadə tarixi: 23 sentyabr 2017.
- . trend.az. trend.az. 15 March 2016 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 12 January 2016.
- "БОКА: «ЕСЛИ БУДЕТ ПРЕДЛОЖЕНИЕ ИЗ БАКУ, ТО Я ЕГО ПРИМУ»". vesti.az. 10 August 2014 tarixində . İstifadə tarixi: 26 June 2014.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Sirvansahlar sarayi Ismailiyye Sarayi ve 2015 Avropa Oyunlarinin acilis merasimi Baki seherinin esasi V esrde qoyulmusdur Azerbaycanin paytaxti olan bu seher muxtelif dovrlerde Sirvansahlar dovleti Baki xanliginin ve Rusiyanin Baki quberniyasinin merkezi olmusdur Bakida dovrumuze catmis en qedim tikili Qiz qalasinin temel hissesi hesab edilir Sirvansahlar dovrunde Bakida coxlu insaat isleri heyata kecirilmis ve seher inkisaf etdirilmisdir XII esrde qala divarlari insa edilmis ve seherin mudefie sistemi guclendirilmisdir XV esrde Sirvansahlarin oz iqametgahlarini Samaxidan Bakiya kocurmesinden sonra seherin Qala adlandirilan qedim hissesinin heyatinda kristallasma dovru baslamisdir XIX esrde Abseron yarimadasinda neft senayesinin inkisafi ile ictimai ve medeni heyatda da canlanma bas verir XX esrin evvellerinde Baki Rusiya imperiyasinin esas senaye seherlerinden birine cevrilir Seherin iqtisadi baximdan suretli inkisafi aralarinda Emanuel Nobel Haci Zeynalabdin Tagiyev Musa Nagiyev Murtuza Muxtarov Semsi Esedullayev Aleksandr Mantasev ve s milyoncularin sehere boyuk sermayeler yatirmasina serait yaradir coxsayli yeni binalar ve kompleksler insa edilir Azerbaycan seherlerinde messenatlarin sifarisi ile coxsayli ictimai binalar mekteb xestexana ve yasayis binalari insa edilir 1920 1930 cu illerde Baki seheri butun turk xalqlarinin medeni heyatinin merkezine cevrilir Burada Tataristan Ozbekistan turkdilli Krim Turkiye ve s yerlerin gorkemli ziyalilari yasayir ve fealiyyet gosterirdiler Onlarin bir coxu Stalin repressiyasinin qurbanlari olmusdur XXI esrde Baki bir cox beynelxalq tedbire ev sahibliyi etmisdir Bunlarin en meshurlari 57 ci Avroviziya mahni musabiqesi ve dunya tarixinde ilk defe kecirilen Avropa Oyunlaridir Baki seheri 2009 cu il ucun Islam medeniyyetinin paytaxti secilmisdir MemarliqEsas meqale Baki abideleriSirvansahlar dovletinin kecmis iqametgahi Sirvansahlar sarayinin qerb terefi Tarixen Baki Serqin iri seherlerinden olub Serq ve Qerb arasindaki ticaret elaqelerinde muhum rol oynayib Ticaret yollarinin uzerinde yerlesmesi senetkarligin inkisafi seherin ciceklenmesine sebeb olmusdur MusiqiBaki Kristal Zalinda kecirilen 2012 Avroviziya Mahni Musabiqesi XIX esrin sonlarinda Baki ziyalilarinin musiqi eylencesinin esas formasi evlerde teskil olunan musiqi axsamlari cercivesinden kenara cixmis heveskar musiqi idi Musiqi heveskarlari yerli musiqicilerin herbi kapelmeysterlerin musiqi muellimlerinin istiraki ile kutlevi konsertler cox vaxt xeyriyyecilik meqsedi ile teskil edirdiler Bakililarin esitdiyi ilk opera 1889 cu ilin mayinda D Aqryonov Slavyanskinin kapellasinin konsert ifasinda teqdim etdiyi Askoldun mezari operasi olmusdur Hemin il dekabrin 5 de qastrola gelmis Tiflis opera truppasinin ifasinda Bakida ilk pesekar opera tamasasi gosterildi Acilisda Aleksandr Darqomijskinin Su perisi tamasaya qoyulmusdu Truppada kimi meshur mugenniler oxuyurdu 1894 cu il mayin 16 da Peterburq truppasinin ifasinda Bakida ilk pesekar balet tamasasi gosterildi Acilisinda A Adanin Deniz qulduru baletinin tamasasi gosterilmisdi Mayin 16 dan 20 dek gosterilen bes tamasanin arasinda Adolf Adanin Jizel ve Leo Delibin Koppeliya baletleri de vardi Baki musiqicileri oz quvvelerini birlesdirmek ucun 1895 ci ilde teatr ve musiqi sobeleri heveskar orkestr yaratdilar Bu orkestr F Parizekin basciligi altinda 1897 ci ilde Bakida ilk simfonik konsert movsumunu acdi 1908 ci il yanvarin 12 de Uzeyir Hacibeyovun Leyli Leyli ve Mecnun operasinin Bakida sehneye qoyulmusdur Bu Muselman Serqinin ilk operasi idi Baki 1950 ci illerden baslayaraq Caz seheri kimi de taninir Seher 11 ci defeden cox beynelxalq caz festivalina ev sahiblik edib 2012 ci ilde Baki seherinde 57 ci Avroviziya Mahni Musabiqesi teskil olunub Bakida bir cox musiqi janrlari o cumleden meyxana 1960 ci illerde Caz mugam 1980 ci illerin ortalarinda rus sansonundan yaranan Baki sansonu yaradilib Seherin muhum musiqi sehnelerinden Baki Kristal Zali Heyder Eliyev Sarayi Azerbaycan Dovlet Akademik Filarmoniyasi ve Beynelxalq Mugam Merkezini qeyd etmek olar Hemcinin baxBaki seherinin tarixi Albanopolis Qafqaz Iceriseher Qara Seher Sovetski Baki abideleri Baki xalcalariIstinadlarThe Grove Encyclopedia of Islamic Art and Architecture Jonathan M Bloom and Sheila Blair 2009 Azerbaijan Oxford University Press Bretanickij L S Vejmarn B V Iskusstvo Azerbajdzhana IV XVIII vekov Redaktor I A Shkirich Moskva Iskusstvo 1976 272 s Ashnin F D Alpatov V M Nasilov D M Repressirovannaya tyurkologiya 2022 01 12 at the Wayback Machine Moskva Izdatelskaya firma Vostochnaya literatura RAN 2002 296 s ISBN 5020183385 Sventohovskij T Russkoe pravlenie modernizatorskie elity i stanovlenie nacionalnoj identichnosti v Azerbajdzhane Azerbajdzhan i Rossiya obshestva i gosudarstva Redaktor sostavitel D E Furman M Letnij sad 2001 Capitals of Islamic Culture for the years 2005 2025 adopted by the Islamic Conferences of Culture Ministers 2019 10 31 tarixinde Istifade tarixi 2015 05 02 Bakinin memarliq incileri az portal azertag az 13 iyul 2018 tarixinde Istifade tarixi 13 iyul 2018 Sitat sehvi Yanlis lt ref gt teqi quarter adli istinad ucun metn gosterilmeyib Rzayev Azer Opera in Azerbaijan www azer com 2017 06 30 tarixinde Istifade tarixi 24 sentyabr 2017 jazzdunyasi jazz az 2018 03 11 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 28 sentyabr 2017 Baki nece caz seheri oldu www makroblog az 2018 03 11 tarixinde Istifade tarixi 28 sentyabr 2017 Baki cazin paytaxti www anl az 2018 03 11 tarixinde Istifade tarixi 28 sentyabr 2017 Baki Caz Festivali meshur ifacilari bir araya getirib www azpress az 2018 03 11 tarixinde Istifade tarixi 28 sentyabr 2017 Eurovision ends in Swedish win and humiliation for Engelbert Humperdinck www theguardian com 2017 06 12 tarixinde Istifade tarixi 23 sentyabr 2017 trend az trend az 15 March 2016 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 12 January 2016 BOKA ESLI BUDET PREDLOZhENIE IZ BAKU TO Ya EGO PRIMU vesti az 10 August 2014 tarixinde Istifade tarixi 26 June 2014