Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Azərbaycan qaçqınları — Azərbaycan-Ermənistan münaqişəsi səbəbindən yüz minlərlə azərbaycanlı Ermənistanı və onun işğal etdiyi Azərbaycan ərazilərini tərk edərək ölkənin digər ərazilərində məskunlaşmaq məcburiyyətində qalır. Azərbaycanın rəsmi məlumatlarına görə, Azərbaycanda qaçqın və məcburi köçkün statusuna malik bir milyon insan yaşayır (2009-cu ilin məlumatı). Onların bir qismi Ermənistan SSR-i tərk etməyə məcbur olmuş etnik azərbaycanlılardır (200 min nəfər), o cümlədən 500 min nəfərə yaxını DQMV və onun ətrafında yerləşən yeddi rayondan (Kəlbəcər, Zəngilan, Ağdam, Füzuli, Laçın, Qubadlı və Cəbrayıl) məcburi köçkün düşmüş insanlardır. Ermənistan-Azərbaycan arasında Dağlıq Qarabağ üzərində etnik münaqişə zamanı Azərbaycan əhalisi arasında köçkünlərin ümumi sayı 750 min nəfərə çatmışdır.
Ermənistandan olan qaçqınlar
1988-1992 ayrı-seçkilik nəticəsində faktiki olaraq bütün azərbaycanlı əhalisi Ermənistanı tərk etmək məcburiyyətində qalır. Bura 1988-1989-cu illərdə Ermənistandan Azərbaycana köçmüş 220 min azərbaycanlı, 18 min kürd və 3500 rus daxildir. 1989-cu ildə Ermənistanda azərbaycanlıların sayı 84860 nəfər çox olmuşdur (və ya Ermənistan SSR əhalisinin 2,6%-i).
1998-ci ildə Vətəndaşlıq qanunu qəbul edilir. 1999-cu ildə “Qaçqınların və məcburi köçkünlərin (ölkə ərazisində məcburi köçkünlərin) statusu haqqında” və “Məcburi köçkünlərin və onlara bərabər tutulan şəxslərin sosial müdafiəsi haqqında” qanunlar qəbul edilmişdir. və
Qarabağ qaçqınları
Dağlıq Qarabağdakı münaqişəsi zamanı 597 000 məcburi köçkün, o cümlədən Dağlıq Qarabağdan (40 628 nəfər, münaqişədən əvvəl Dağlıq Qarabağ əhalisi) Azərbaycanın işğal olunmamış digər ərazilərində məskunlaşmaq məcburiyyətində qalır. Azərbaycan hökumətinin hesablamalarına görə, məcburi köçkünlərin 63%-i yoxsulluq həddində yaşayır, halbuki ümumi əhalinin 49%-i yoxsulluq həddində olmuşdur. Münaqişədən sonra paytaxt Bakıya 154 minə yaxın insan pənah aparmışdır. Beynəlxalq Miqrasiya Təşkilatının məlumatına görə, 40 000 məcburi köçkün düşərgələrdə, 60 000 sığınacaqlarda və 20 000 vaqonlarda yaşayırdı. 40 000 məcburi köçkün Avropa İttifaqı tərəfindən maliyyələşdirilərək salınan qəsəbələrdə yaşayırdı. Üstəlik Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Qaçqınlar üzrə Ali Komissarlığı daha 40 000 nəfəri mənzillə təmin etmişdi. Daha 5000 məcburi köçkün tərk edilmiş və ya sürətlə dağılmaqda olan məktəblərdə yaşayırdı. Digərləri qatarlarda, yarımçıq tikililərdə, yolların kənarında və ya turizm və tibb müəssisələri kimi ictimai binalarda yaşayırdılar. On minlərlə insan yeddi çadır şəhərciyində yaşayırdı, burada pis su təchizatı və kanalizasiya mədə-bağırsaq infeksiyalarına, vərəmə və malyariyaya səbəb olur.
Ermənilərin ABŞ-nin Azərbaycana humanitar yardıma məhdudiyyətlər qoyması ilə bağlı vəkilliyi səbəbindən hökumət məhdud və əsasən qeyri-adekvat milli və beynəlxalq yardıma daha yaxşı istiqamətlənmək üçün məcburi köçkünlərdən yaşayış yerlərini qeydiyyatdan keçirməyi tələb edib. Məcburi köçkünlərin çoxu kənd yerlərindən idi və şəhər əmək bazarına inteqrasiya etməkdə çətinlik çəkirdilər. Bir çox beynəlxalq humanitar təşkilatlar ölkənin neft gəlirlərinin artmasını əsas gətirərək məcburi köçkünlərə yardımı azaldır və ya dayandırır. Məcburi köçkün olan azərbaycanlı uşaqlar arasında körpə ölümü əhalinin qalan hissəsi ilə müqayisədə 3-4 dəfə çox müşahidə edilir. Məcburi köçkünlər arasında ölü doğum səviyyəsi hər 1000 doğuşa 88,2 təşkil etmişdir. Köçkünlərin əksəriyyəti 27 ildən artıqdır ki, ağır şəraitdə yaşayırlar. 2001-2002-ci illərdə başlanmış qaçqınlar və məcburi köçkünlər üçün yeni qəsəbələrin salınması sayəsində 2007-ci ildən etibarən qaçqınlar üçün çadır şəhərcikləri bağlanmışdır
.
- İlqar Cəfərovun fotoşəkillərində Qarabağ müharibəsi qaçqınları
-
![image]()
Beyləqan rayonunda qaçqınlar üçün düşərgə. -
![image]()
Murov dağı aşan Kəlbəcər rayonundan olan qaçqınlar. -
![image]()
Yevlaxdakı qaçqınlar.
Xarici qaçqınlar
Axısqa türkləri - 1990-cı ildə Orta Asiyadan (Fərqanə, Özbəkistan) 50 minə yaxın Axısqa türkü Azərbaycana köçürülərək sığınacaq alır. 1998-ci il Vətəndaşlıq Qanununa əsasən, onların hamısı vətəndaşlıq hüququna malikdir.
Çeçenlər - İkinci Çeçenistan müharibəsi zamanı Azərbaycana 12 min çeçen qaçqını köçmüşdür. 2003-cü ildə ölkədə 5 min çeçen qaçqını yaşayırdı. Bu rəqəm 2007-ci ildə isə 2 min nəfər olmuşdur.
Qaçqınların hüquqları
Qaçqınlar və məcburi köçkünlər Azərbaycan ərazisində aşağıdakı hüquqlara malikdirlər:
- müvəqqəti yaşayış yerinə pulsuz gediş və orada əmlakın daşınması;
- səhiyyə orqanlarının tələbi ilə tibbi müayinədən keçmək və lazımı dərmanları pulsuz almaq;
- tənha pensiyaçıların və əlillərin müvafiq sosial təminat müəssisələrinə yerləşdirilməsi;
- bu qanunla müəyyən edilmiş müddətdə qaçqın və ya məcburi köçkün statusu almaq;
- maddi və digər zərərin ödənilməsi məsələsinin qaldırılması;
- pozulmuş hüquqların müdafiəsi üçün məhkəmə işinin başlanması;
- humanitar yardımdan istifadə;
- dinlərini sərbəst şəkildə yerinə yetirmək;
- qaçqın şəhadətnaməsi və Azərbaycan Respublikası hüdudlarından kənara səyahət etmək hüququ verən səyahət şəhadətnaməsi almaq.
Qaçqın və ya məcburi miqrant statusu almış şəxslər Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyində əcnəbilər və vətəndaşlığı olmayan şəxslər üçün nəzərdə tutulmuş hüquqlardan istifadə edir və öhdəlikləri daşıyırlar.
Qaçqınların geri qaytarılması planları
İkinci Qarabağ müharibəsindən sonra Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev hakimiyyət orqanlarının qaçqın və məcburi köçkünləri mərhələli şəkildə Qarabağa qaytaracağını bəyan edir. Azərbaycanın Qaçqınların və Məcburi Köçkünlərin İşləri üzrə Dövlət Komitəsinin sədri Rövşən Rzayev bildirib ki, “750 min məcburi köçkünün 60-70%-dən çoxu öz vətənlərinə qayıdacaq”.
Tarix
İlkin qaçqınlıq dövrləri
İlk qaçqınlar
Azərbaycan xalqının üzləşdiyi ilk qaçqınlıq dönəmi 1917-1920-ci illərdə baş vermişdir. Bu dövrdə yüz minlərlə azərbaycanlı Qərbi Azərbaycandan, həmçinin Naxçıvan, Qarabağ və digər bölgələrdən didərgin salınmışdır. 1917-18-ci illərdə təkcə Yeni Bayazid, Eçmiədzin və İrəvan qəzalanndan olan qaçqınların sayı 200 minə çatmışdı. Ümumiyyətlə, erməni qəddarlığı və təcavüzü nəticəsində 1918-20-ci illərdə İrəvan, Zəngəzur, Şuşa və Şamaxıdan 300 mindən çox azərbaycanlı qaçqın düşmüşdü. Həmin dövrdə təkcə İrəvan quberniyasından şərqi Azərbaycana 150 mindən çox qaçqın gəlmişdi. 1919-cu il oktyabrın 1-nə kimi Azərbaycanda təkcə İrəvan quberniyasından 5848 ailə, yaxud 30741 nəfər qaçqın var idi. Qaçqınların sayı Azərbaycanın mərkəzində - Bakıda hakimiyyəti ələ keçirmiş daşnak S.Şaumyanın rəhbərlik etdiyi Bakı Sovetinin antiazərbaycan siyasəti, yerli türk-müsəlman əhaliyə qarşı həyata keçirilən dəhşətli soyqırımları nəticəsində daha da artmışdı. Azərbaycanlı qaçqınlara yardım məqsədilə Zaqafqaziya seymindəki müsəlman fraksiyasının tələbi ilə xüsusi qurum - qaçqınlar şöbəsi yaradılmışdı. Lakin seymdə təmsil olunan ermənilərin azərbaycanlılara qarşı həyata keçirilən soyqırım siyasətini dəstəkləmələri nəticəsində bu şöbə işinin öhdəsindən gələ bilməmişdi. Bakı şəhəri də daxil olmaqla, ölkə ərazisinin bir hissəsinin daşnak-bolşevik qüvvələrinin nəzarətində olduğu vaxt Gəncədə fəaliyyətə başlayan Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Hökuməti qaçqınlara kömək etmək üçün dərhal ciddi səylər göstərmiş və bu problemin həlli üçün Xudadat bəy Rəfibəylinin başçılığı ilə yaratmışdır. Problemin dərinliyini və ciddiliyini nəzərə alan Hökumət 1918-ci ilin oktyabrında iki müstəqil nazirliyə bölür. Qaçqınlar problemi ilə məşğul olmağa başlayır.
Azərbaycanlıların Ermənistandan deportasiyası (1948-1953)
Ermənistan SSR-dən Azərbaycan SSR-in Kür-Araz ovalığına 100 minə yaxın insanın üç mərhələdə köçürülməsi planlaşdırılır. 1948-ci ildə 10 min, 1949-cu ildə 40 min və 1950-ci ildə 50 min nəfərin köçürülməsi nəzərdə tutulur. Lakin Azərbaycan SSR ərazisində tikinti işlərinə kifayət qədər vəsait ayrılmadığından bu planlar belə qısa müddətdə həyata keçirilə bilmir. Azərbaycan SSR Nazirlər Sovetinin müraciəti əsasında köçürmə proqramına düzəlişlər edilərək 1954-cü ilə qədər uzadılır.
İstinadlar
- "Azerbaijan:Analysis of Gaps in the Protection of Internally Displaced Persons (IDPs). UNHCR. October 2009". 2011-10-21 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-11-02.
- Том Де Ваал. «Черный сад». Приложение 2014-04-13 at the Wayback Machine [1] 2015-09-24 at the Wayback Machine
- Council, Internal Displacement Monitoring Centre (IDMC) - Norwegian Refugee. "IDMC » Azerbaijan: After more than 20 years, IDPs still urgently need policies to support full integration". www.internal-displacement.org (ingilis). 17 September 2017 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-11-09.
- "Демоскоп Weekly - Приложение. Справочник статистических показателей". 2020-11-01 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-11-01.
- Hundreds of thousands of people displaced 2 sentyabr 2007 at the Wayback Machine. Amnesty International. 28 June 2007. Retrieved 20 January 2008.
- "World Refugee Survey: Azerbaijan report 2005". 7 January 2008 tarixində .
- Global IDP Project: Profile of Internal Displacement: Azerbaijan. May 2003 28 noyabr 2007 at the Wayback Machine (as a PDF file)
- Chechen refugees in Azerbaijan 2021-09-19 at the Wayback Machine, Prague Watchdog, 4 mart 2003
- Chechen refugees living in Azerbaijan demand granting citizenship to an estimated 2000 of them 2007-10-20 at the Wayback Machine, APA, 3 oktyabr 2007
- Chechen refugees want out of Georgia 2023-06-29 at the Wayback Machine, Institute for War and Peace Reporting, 27 may 2004
- "БЕЖЕНЦЫ - это... Что такое БЕЖЕНЦЫ?". Словари и энциклопедии на Академике (rus). (#accessdate_missing_url)
- FS. "Закон Азербайджанской Республики "О гражданстве Азербайджанской Республики"". chisinau.mfa.gov.az. 2018-02-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-09-13.
- "Азербайджанские беженцы вернутся в Карабах поэтапно в максимально короткие сроки - Алиев". interfax.az. 2021-09-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-09-07.
- "Порядка 70% вынужденных переселенцев вернутся в Карабах – Рзаев". interfax.az. 2021-09-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-09-07.
- Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası. II cild. Bakı 2004. s. 99
- http://www.cairn.info/article.php?ID_REVUE=CMR&ID_NUMPUBLIE=CMR_441&ID_ARTICLE=CMR_441_0179 2020-06-13 at the Wayback Machine, Arseny Saparov, International Relations Department, London School of Economics, Houghton Street, London WC2A 2AE, A.Saparov@lse.ac.uk — According to this plan some 100,000 people had to be «voluntarily» resettled. The emigration occurred in three stages: 10,000 people were resettled in 1948, another 40,000 in 1949, and 50,000 in 1950.29
- "Информация о массовой депортации азербайджанцев с их исторической и этнической земли на территории Армянской ССР. 1948—1953 годы". 2008-12-05 tarixində . İstifadə tarixi: 2009-07-11.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Azerbaycan qacqinlari Azerbaycan Ermenistan munaqisesi sebebinden yuz minlerle azerbaycanli Ermenistani ve onun isgal etdiyi Azerbaycan erazilerini terk ederek olkenin diger erazilerinde meskunlasmaq mecburiyyetinde qalir Azerbaycanin resmi melumatlarina gore Azerbaycanda qacqin ve mecburi kockun statusuna malik bir milyon insan yasayir 2009 cu ilin melumati Onlarin bir qismi Ermenistan SSR i terk etmeye mecbur olmus etnik azerbaycanlilardir 200 min nefer o cumleden 500 min nefere yaxini DQMV ve onun etrafinda yerlesen yeddi rayondan Kelbecer Zengilan Agdam Fuzuli Lacin Qubadli ve Cebrayil mecburi kockun dusmus insanlardir Ermenistan Azerbaycan arasinda Dagliq Qarabag uzerinde etnik munaqise zamani Azerbaycan ehalisi arasinda kockunlerin umumi sayi 750 min nefere catmisdir mecburi kockunler ana ve usagiErmenistandan olan qacqinlar1988 1992 ayri seckilik neticesinde faktiki olaraq butun azerbaycanli ehalisi Ermenistani terk etmek mecburiyyetinde qalir Bura 1988 1989 cu illerde Ermenistandan Azerbaycana kocmus 220 min azerbaycanli 18 min kurd ve 3500 rus daxildir 1989 cu ilde Ermenistanda azerbaycanlilarin sayi 84860 nefer cox olmusdur ve ya Ermenistan SSR ehalisinin 2 6 i 1998 ci ilde Vetendasliq qanunu qebul edilir 1999 cu ilde Qacqinlarin ve mecburi kockunlerin olke erazisinde mecburi kockunlerin statusu haqqinda ve Mecburi kockunlerin ve onlara beraber tutulan sexslerin sosial mudafiesi haqqinda qanunlar qebul edilmisdir veQarabag qacqinlariDagliq Qarabagdaki munaqisesi zamani 597 000 mecburi kockun o cumleden Dagliq Qarabagdan 40 628 nefer munaqiseden evvel Dagliq Qarabag ehalisi Azerbaycanin isgal olunmamis diger erazilerinde meskunlasmaq mecburiyyetinde qalir Azerbaycan hokumetinin hesablamalarina gore mecburi kockunlerin 63 i yoxsulluq heddinde yasayir halbuki umumi ehalinin 49 i yoxsulluq heddinde olmusdur Munaqiseden sonra paytaxt Bakiya 154 mine yaxin insan penah aparmisdir Beynelxalq Miqrasiya Teskilatinin melumatina gore 40 000 mecburi kockun dusergelerde 60 000 siginacaqlarda ve 20 000 vaqonlarda yasayirdi 40 000 mecburi kockun Avropa Ittifaqi terefinden maliyyelesdirilerek salinan qesebelerde yasayirdi Ustelik Birlesmis Milletler Teskilatinin Qacqinlar uzre Ali Komissarligi daha 40 000 neferi menzille temin etmisdi Daha 5000 mecburi kockun terk edilmis ve ya suretle dagilmaqda olan mekteblerde yasayirdi Digerleri qatarlarda yarimciq tikililerde yollarin kenarinda ve ya turizm ve tibb muessiseleri kimi ictimai binalarda yasayirdilar On minlerle insan yeddi cadir seherciyinde yasayirdi burada pis su techizati ve kanalizasiya mede bagirsaq infeksiyalarina vereme ve malyariyaya sebeb olur Ermenilerin ABS nin Azerbaycana humanitar yardima mehdudiyyetler qoymasi ile bagli vekilliyi sebebinden hokumet mehdud ve esasen qeyri adekvat milli ve beynelxalq yardima daha yaxsi istiqametlenmek ucun mecburi kockunlerden yasayis yerlerini qeydiyyatdan kecirmeyi teleb edib Mecburi kockunlerin coxu kend yerlerinden idi ve seher emek bazarina inteqrasiya etmekde cetinlik cekirdiler Bir cox beynelxalq humanitar teskilatlar olkenin neft gelirlerinin artmasini esas getirerek mecburi kockunlere yardimi azaldir ve ya dayandirir Mecburi kockun olan azerbaycanli usaqlar arasinda korpe olumu ehalinin qalan hissesi ile muqayisede 3 4 defe cox musahide edilir Mecburi kockunler arasinda olu dogum seviyyesi her 1000 dogusa 88 2 teskil etmisdir Kockunlerin ekseriyyeti 27 ilden artiqdir ki agir seraitde yasayirlar 2001 2002 ci illerde baslanmis qacqinlar ve mecburi kockunler ucun yeni qesebelerin salinmasi sayesinde 2007 ci ilden etibaren qacqinlar ucun cadir sehercikleri baglanmisdir Ilqar Ceferovun fotosekillerinde Qarabag muharibesi qacqinlari Beyleqan rayonunda qacqinlar ucun duserge Murov dagi asan Kelbecer rayonundan olan qacqinlar Yevlaxdaki qacqinlar Xarici qacqinlarAxisqa turkleri 1990 ci ilde Orta Asiyadan Ferqane Ozbekistan 50 mine yaxin Axisqa turku Azerbaycana kocurulerek siginacaq alir 1998 ci il Vetendasliq Qanununa esasen onlarin hamisi vetendasliq huququna malikdir Cecenler Ikinci Cecenistan muharibesi zamani Azerbaycana 12 min cecen qacqini kocmusdur 2003 cu ilde olkede 5 min cecen qacqini yasayirdi Bu reqem 2007 ci ilde ise 2 min nefer olmusdur Qacqinlarin huquqlariQacqinlar ve mecburi kockunler Azerbaycan erazisinde asagidaki huquqlara malikdirler muveqqeti yasayis yerine pulsuz gedis ve orada emlakin dasinmasi sehiyye orqanlarinin telebi ile tibbi muayineden kecmek ve lazimi dermanlari pulsuz almaq tenha pensiyacilarin ve elillerin muvafiq sosial teminat muessiselerine yerlesdirilmesi bu qanunla mueyyen edilmis muddetde qacqin ve ya mecburi kockun statusu almaq maddi ve diger zererin odenilmesi meselesinin qaldirilmasi pozulmus huquqlarin mudafiesi ucun mehkeme isinin baslanmasi humanitar yardimdan istifade dinlerini serbest sekilde yerine yetirmek qacqin sehadetnamesi ve Azerbaycan Respublikasi hududlarindan kenara seyahet etmek huququ veren seyahet sehadetnamesi almaq Qacqin ve ya mecburi miqrant statusu almis sexsler Azerbaycan Respublikasinin qanunvericiliyinde ecnebiler ve vetendasligi olmayan sexsler ucun nezerde tutulmus huquqlardan istifade edir ve ohdelikleri dasiyirlar Qacqinlarin geri qaytarilmasi planlariIkinci Qarabag muharibesinden sonra Azerbaycan Prezidenti Ilham Eliyev hakimiyyet orqanlarinin qacqin ve mecburi kockunleri merheleli sekilde Qarabaga qaytaracagini beyan edir Azerbaycanin Qacqinlarin ve Mecburi Kockunlerin Isleri uzre Dovlet Komitesinin sedri Rovsen Rzayev bildirib ki 750 min mecburi kockunun 60 70 den coxu oz vetenlerine qayidacaq TarixIlkin qacqinliq dovrleri Ilk qacqinlar Azerbaycan xalqinin uzlesdiyi ilk qacqinliq donemi 1917 1920 ci illerde bas vermisdir Bu dovrde yuz minlerle azerbaycanli Qerbi Azerbaycandan hemcinin Naxcivan Qarabag ve diger bolgelerden didergin salinmisdir 1917 18 ci illerde tekce Yeni Bayazid Ecmiedzin ve Irevan qezalanndan olan qacqinlarin sayi 200 mine catmisdi Umumiyyetle ermeni qeddarligi ve tecavuzu neticesinde 1918 20 ci illerde Irevan Zengezur Susa ve Samaxidan 300 minden cox azerbaycanli qacqin dusmusdu Hemin dovrde tekce Irevan quberniyasindan serqi Azerbaycana 150 minden cox qacqin gelmisdi 1919 cu il oktyabrin 1 ne kimi Azerbaycanda tekce Irevan quberniyasindan 5848 aile yaxud 30741 nefer qacqin var idi Qacqinlarin sayi Azerbaycanin merkezinde Bakida hakimiyyeti ele kecirmis dasnak S Saumyanin rehberlik etdiyi Baki Sovetinin antiazerbaycan siyaseti yerli turk muselman ehaliye qarsi heyata kecirilen dehsetli soyqirimlari neticesinde daha da artmisdi Azerbaycanli qacqinlara yardim meqsedile Zaqafqaziya seymindeki muselman fraksiyasinin telebi ile xususi qurum qacqinlar sobesi yaradilmisdi Lakin seymde temsil olunan ermenilerin azerbaycanlilara qarsi heyata kecirilen soyqirim siyasetini desteklemeleri neticesinde bu sobe isinin ohdesinden gele bilmemisdi Baki seheri de daxil olmaqla olke erazisinin bir hissesinin dasnak bolsevik quvvelerinin nezaretinde oldugu vaxt Gencede fealiyyete baslayan Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Hokumeti qacqinlara komek etmek ucun derhal ciddi seyler gostermis ve bu problemin helli ucun Xudadat bey Refibeylinin basciligi ile yaratmisdir Problemin derinliyini ve ciddiliyini nezere alan Hokumet 1918 ci ilin oktyabrinda iki musteqil nazirliye bolur Qacqinlar problemi ile mesgul olmaga baslayir Azerbaycanlilarin Ermenistandan deportasiyasi 1948 1953 Ermenistan SSR den Azerbaycan SSR in Kur Araz ovaligina 100 mine yaxin insanin uc merhelede kocurulmesi planlasdirilir 1948 ci ilde 10 min 1949 cu ilde 40 min ve 1950 ci ilde 50 min neferin kocurulmesi nezerde tutulur Lakin Azerbaycan SSR erazisinde tikinti islerine kifayet qeder vesait ayrilmadigindan bu planlar bele qisa muddetde heyata kecirile bilmir Azerbaycan SSR Nazirler Sovetinin muracieti esasinda kocurme proqramina duzelisler edilerek 1954 cu ile qeder uzadilir Istinadlar Azerbaijan Analysis of Gaps in the Protection of Internally Displaced Persons IDPs UNHCR October 2009 2011 10 21 tarixinde Istifade tarixi 2021 11 02 Tom De Vaal Chernyj sad Prilozhenie 2014 04 13 at the Wayback Machine 1 2015 09 24 at the Wayback Machine Council Internal Displacement Monitoring Centre IDMC Norwegian Refugee IDMC Azerbaijan After more than 20 years IDPs still urgently need policies to support full integration www internal displacement org ingilis 17 September 2017 tarixinde Istifade tarixi 2017 11 09 Demoskop Weekly Prilozhenie Spravochnik statisticheskih pokazatelej 2020 11 01 tarixinde Istifade tarixi 2021 11 01 Hundreds of thousands of people displaced 2 sentyabr 2007 at the Wayback Machine Amnesty International 28 June 2007 Retrieved 20 January 2008 World Refugee Survey Azerbaijan report 2005 7 January 2008 tarixinde Global IDP Project Profile of Internal Displacement Azerbaijan May 2003 28 noyabr 2007 at the Wayback Machine as a PDF file Chechen refugees in Azerbaijan 2021 09 19 at the Wayback Machine Prague Watchdog 4 mart 2003 Chechen refugees living in Azerbaijan demand granting citizenship to an estimated 2000 of them 2007 10 20 at the Wayback Machine APA 3 oktyabr 2007 Chechen refugees want out of Georgia 2023 06 29 at the Wayback Machine Institute for War and Peace Reporting 27 may 2004 BEZhENCY eto Chto takoe BEZhENCY Slovari i enciklopedii na Akademike rus accessdate missing url FS Zakon Azerbajdzhanskoj Respubliki O grazhdanstve Azerbajdzhanskoj Respubliki chisinau mfa gov az 2018 02 28 tarixinde Istifade tarixi 2017 09 13 Azerbajdzhanskie bezhency vernutsya v Karabah poetapno v maksimalno korotkie sroki Aliev interfax az 2021 09 07 tarixinde Istifade tarixi 2021 09 07 Poryadka 70 vynuzhdennyh pereselencev vernutsya v Karabah Rzaev interfax az 2021 09 07 tarixinde Istifade tarixi 2021 09 07 Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Ensiklopediyasi II cild Baki 2004 s 99 http www cairn info article php ID REVUE CMR amp ID NUMPUBLIE CMR 441 amp ID ARTICLE CMR 441 0179 2020 06 13 at the Wayback Machine Arseny Saparov International Relations Department London School of Economics Houghton Street London WC2A 2AE A Saparov lse ac uk According to this plan some 100 000 people had to be voluntarily resettled The emigration occurred in three stages 10 000 people were resettled in 1948 another 40 000 in 1949 and 50 000 in 1950 29 Informaciya o massovoj deportacii azerbajdzhancev s ih istoricheskoj i etnicheskoj zemli na territorii Armyanskoj SSR 1948 1953 gody 2008 12 05 tarixinde Istifade tarixi 2009 07 11