Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalədəki məlumatların olması üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
Azad ticarət — idxal və ixracın ümumiyyətlə dövlətin müdaxiləsi olmadan həyata keçirilməsini nəzərdə tutan iqtisadi siyasətdir. Azad ticarət siyasəti dövlətin xarici ticarət üzərindəki yoxlamasından və vergi tətbiqindən tamamilə imtina etməsi mənasına gəlməyə bilər.
Tarix
Azad ticarət təlimi XIII əsrdə müdaxiləçi sistemlərə bir reaksiya olaraq ortaya çıxdı. Bu təlimə fizokratlarda, Devid Yumda və Adam Smitdə rast gəlinir. Azad ticarət anlayışı nəzəriyyəsinin təməlində Adam Smitin ölkələr arasındakı məhsuldarlığı və istehsalı artıracağı istiqamətindəki fikirləri durur. Ayrıca götürüldükdə bir ölkə, xüsusilə bəlli bir əmtəənin ən önəmli alıcısı və ya satıcısı kimi çıxış edirsə, xarici ticarətə məhdudiyyət qoyulmasından qazanc əldə edə bilər. Buna baxmayaraq praktikada yerli sənayelərin qorunması məqsədilə qoyulan məhdudiyyətlər müəyyən bir mərhələdən sonra ölkənin ümumi iqtisadi qazancı baxımından mənfi təsirlərə də səbəb olur.
Azad ticarət, ən qəti formasıyla David Rikardo və Con Stüart Millin əsərlərində yer almışdır. Bu yazıçılarda millətlər arasındakı ticarət sərbəstliyi beynəlxalq əmək bölgüsü təməlinə söykənir.
XIX əsrdə İngiltərədə Riçard Kobden və Mançester Birliyi, Fransada Frederik Bastiat və Mişel Çevaliyer tərəfindən müdafiə olunan azad ticarət, xüsusilə 1860-cı il Fransız-İngilis müqaviləsinin imzalanmasının müvəfəqiyyətə çatması ilə hiss olunsada, o tarixdən sonra II Dünya müharibəsinə qədər sürətli geriləmişdir.
Döyüş sonrasında beynəlxalq iqtisadiyyatın yenidən nizama qoyulması, azad ticarət mövzusundakı neoklasik qaydaların, xüsusilə Hekşer-Ulin nəzəriyyələrinin də təsiri ilə, sərbəst ticarətin tətbiq sahəsini yenidən genişləndirdi. II Dünya müharibəsindən sonra ölkələr arasındakı gömrük maneələrinin və valyuta məhdudiyyətlərin azaldılması məqsədilə intensiv səylər göstərilmişdir.
Bununla birlikdə qlobal və ya yerli böhranlar zamanı həm inkişaf etməmiş, həm də sənayeləşmiş ölkələr idxal kvotaları, vergilər və milli sənayelərə təşviq etmələr kimi üsullarla azad ticarət üzərindəki məhdudiyyətləri müəyyən ölçüdə davam etdirməkdədirlər.
Həmçinin bax
- Proteksionizm
- Adam Smit
- David Rikardo
- Saytda ticarət
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaledeki melumatlarin yoxlanilabiler olmasi ucun elave menbelere ehtiyac var Daha etrafli melumat ve ya meqaledeki problemlerle bagli muzakire aparmaq ucun diqqet yetire bilersiniz Lutfen meqaleye etibarli menbeler elave ederek bu meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Menbesiz mezmun problemler yarada ve siline biler Problemler hell edilmemis sablonu meqaleden cixarmayin Azad ticaret idxal ve ixracin umumiyyetle dovletin mudaxilesi olmadan heyata kecirilmesini nezerde tutan iqtisadi siyasetdir Azad ticaret siyaseti dovletin xarici ticaret uzerindeki yoxlamasindan ve vergi tetbiqinden tamamile imtina etmesi menasina gelmeye biler TarixAzad ticaret telimi XIII esrde mudaxileci sistemlere bir reaksiya olaraq ortaya cixdi Bu telime fizokratlarda Devid Yumda ve Adam Smitde rast gelinir Azad ticaret anlayisi nezeriyyesinin temelinde Adam Smitin olkeler arasindaki mehsuldarligi ve istehsali artiracagi istiqametindeki fikirleri durur Ayrica goturuldukde bir olke xususile belli bir emteenin en onemli alicisi ve ya saticisi kimi cixis edirse xarici ticarete mehdudiyyet qoyulmasindan qazanc elde ede biler Buna baxmayaraq praktikada yerli senayelerin qorunmasi meqsedile qoyulan mehdudiyyetler mueyyen bir merheleden sonra olkenin umumi iqtisadi qazanci baximindan menfi tesirlere de sebeb olur Azad ticaret en qeti formasiyla David Rikardo ve Con Stuart Millin eserlerinde yer almisdir Bu yazicilarda milletler arasindaki ticaret serbestliyi beynelxalq emek bolgusu temeline soykenir XIX esrde Ingilterede Ricard Kobden ve Mancester Birliyi Fransada Frederik Bastiat ve Misel Cevaliyer terefinden mudafie olunan azad ticaret xususile 1860 ci il Fransiz Ingilis muqavilesinin imzalanmasinin muvefeqiyyete catmasi ile hiss olunsada o tarixden sonra II Dunya muharibesine qeder suretli gerilemisdir Doyus sonrasinda beynelxalq iqtisadiyyatin yeniden nizama qoyulmasi azad ticaret movzusundaki neoklasik qaydalarin xususile Hekser Ulin nezeriyyelerinin de tesiri ile serbest ticaretin tetbiq sahesini yeniden genislendirdi II Dunya muharibesinden sonra olkeler arasindaki gomruk maneelerinin ve valyuta mehdudiyyetlerin azaldilmasi meqsedile intensiv seyler gosterilmisdir Bununla birlikde qlobal ve ya yerli bohranlar zamani hem inkisaf etmemis hem de senayelesmis olkeler idxal kvotalari vergiler ve milli senayelere tesviq etmeler kimi usullarla azad ticaret uzerindeki mehdudiyyetleri mueyyen olcude davam etdirmekdedirler Hemcinin baxProteksionizm Adam Smit David Rikardo Saytda ticaret