Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Avstriyalı İzabella (alm. Isabella von Österreich) (18 iyul 1501, Brüssel – 19 yanvar 1526[…], Gent) — Danimarka, Norveç və İsveç kraliçası. Kastiliya kraliçası Yuannanın qızı olaraq Brüsseldə dünyaya gəldi və 1514-cü ildə Danimarka və Norveç kralı II Xristian ilə evləndirildi.
| Avstriyalı İzabella | |
|---|---|
| alm. Isabella von Österreich | |
 | |
| 12 avqust 1515 – 20 yanvar 1523 | |
| Əvvəlki | |
| Sonrakı | |
| 1 noyabr 1520 – 23 avqust 1521 | |
| Əvvəlki | |
| Sonrakı | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 18 iyul 1501 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 19 yanvar 1526[…](24 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Fəaliyyəti | consort[d] |
| Atası | I Filip (Kastiliya kralı) |
| Anası | Kastiliyalı I Yuanna |
| Həyat yoldaşı |
|
| Ailəsi | Habsburqlar sülaləsi |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
İlk illəri
İzabella 18 iyul 1501-ci ildə Kastilyalı Yuanna və Kastilyalı Filipin ikinci qızı olaraq Brüsseldə dünyaya gəldi. Anası Yuanna katolik monarxlar - Araqonlu Ferdinand və Kastilyalı İzabellanın qızı, atası Filip isə Müqəddəs Roma imperatoru I Maksimilyan və Burqonlu Mariyanın yeganə oğlu idi. Anası əqli cəhətdən zəif idi və bu səbəblə öncə atası, daha sonra isə əri tərəfindən dövlət idarəsindən uzaqlaşdırılmışdı. 1506-cı ilin sentyabrında atasının vəfatından sonra İzabella bibisi Marqaritanın Antverpendəki sarayında yaşamağa davam etdi.
Ailə şəcərəsi və varisi olduğu taxt-tac səbəbilə İzabella üçün uşaq yaşlarından evlilik planları qurulurdu. Danimarka kralı ilk öncə böyük bacısı Eleonora ilə evlənmək istədi. Ancaq Eleonora valideynlərinin ən böyük övladı idi və bu səbəblə daha böyük bir siyasi fiqurla evləndirilməli idi. Bu səbəblə Danimarka kralı üçün İzabella seçildi. 11 iyul 1514-cü ildə İzabella ilə Danimarka kralı II Xristianın nikah mərasimi keçirildi. Danimarka kralı mərasimdə iştirak etməmiş, bu səbəblə babası Müqəddəs Roma imperatoru I Maksimilyan onun vəkili oldu. Mərasimin ardından Niderlandda yaşamağa davam edən İzabella bir il sonra Kopenhagenə göndərildi. Cütlüyün toy mərasimi 12 avqust 1515-ci ildə Kopenhagendə baş tutdu.
Danimarka kraliçası
İzabella Danimarka və Norveç kraliçası olaraq elan edildi və adının başqa versiyası olan Elizabet adını istifadə etməyə başladı. Ancaq Kopenhagenə gəldiyi ilk il onunla yeni ailəsi arasında soyuqluq yarandı. Belə ki, kralın 1507-ci ildən bəri birlikdə olduğu alman əsilli məşuqəsi Divek Siqbrisdaterlə münasibəti davam edirdi. Üstəlik məşuqəsinin anası da kral sarayında olduqca nüfuzlu idi və məclis üzvü seçilmişdi. Bu məsələ İzabellanın babası I Maksimilyanla II Xristian arasında diplomatik gərginliyə səbəb olmuşdu ancaq 1517-ci ildə Divekin ölümü ilə məsələ həll oldu və cütlüyün münasibətləri tədricən düzəlməyə başladı.
1520-ci ildə II Xristian İsveç taxtını ələ keçirdi və İzabella İsveç kralının xanımı olaraq İsveç kraliçası elan edildi. Stokholmu ələ keçirdiyi əsnada uşaqları çox kiçik yaşda idi və bu səbəblə, İsveç təmsilçilərindən özünə bir şey olduğu təqdirdə övladlarının yerinə xanımı İzabellanın naibə olaraq krallığı idarə etməsini tələb etdi. Ancaq İzabella bütün bu hadisələr zamanı hamilə idi və bu səbəblə heç vaxt İsveçə gedə bilmədi. Üstəlik ertəsi il II Xristian girişdiyi siyasi mübarizənin nəticəsində İsveç taxtından uzaqlaşdırıldı. İntiqam məqsədilə II Xristian Danimarka və Norveçdəki bütün İsveç əsilli əsilzadə xanımları Kopenhagen qalasına həbs etdirdi. İsveçdə hakimiyyəti ələ alan isə bu qadınların kraliça İzabella tərəfindən qorunduğunu, kralın isə onları ac qoyaraq zülm verdiyini elan edərək II Xristiana qarşı propaqanda apardı.
Nəticədə II Xristian 1523-cü ildə əmisi Fridrixi dəstəkləyən əsilzadələr tərəfindən taxtdan endirildi və ölkədən qaçmağa məcbur oldu. Yeni kral isə İzabellanın ailəsiylə münasibətləri qorumaq məqsədilə on abir məktub yolladı və dul kraliça ünvanı ilə onun Danimarkada təhlükəsiz şəkildə yaşamasına icazə veriləcəyini bildirdi. Ancaq İzabella cavab məktubunda "ubi rex meus, ibi regnum meum" ("kralım hardadırsa, krallığım da oradır") dedi.
Sürgün illəri
II Xristianın taxtdan endirilməsinin ardından İzabella uşaqlarını da yanına alaraq əriylə birlikdə Danimarkanı tərk etdi və Niderlanda qayıtdı. Xristian səltənətini bərpa etmək məqsədilə ailəsiylə birlikdə bütün Almaniyanı gəzməli oldu. Bu səyahətlər əsnasında İzabella da öz qohumlarını ziyarət etdi və əri üçün dəstək toplamağa çalışdı. Berlində olduğu günlərdə o, Lüterin dini reformasiya ilə bağlı yazılarıyla tanış oldu və protestanlığa qarşı simpatiyası yarandı. Bu isə özünün də mənsub olduğu qatı katolik Habsburq ailəsinin etirazlarına səbəb oldu. Bu səbəblə İzabella heç vaxt rəsmi şəkildə din dəyişdirdiyini elan etmədi.
1525-ci ilin yazında İzabella ağır şəkildə xəstələndi və ilboyu xəstəliyi davam etdi. Uzun xəstəliyinin ardından İzabella 19 yanvar 1526-cı ildə Gent şəhərində vəfat etdi. Ölümündən sonra katolik yoxsa protestant olması ilə bağlı şayələr yayılsa da, Habsburq ailəsi onun qatı katolik olduğunu açıqlamağa davam etdi. Üstəlik övladları da sürgündə yaşayan II Xristianın əlindən alındı və xalaları olan Avstriyalı Mariyanın himayəsinə verildi.
Övladları
Mənbə
- Stephens, Henry Morse (1903). The story of Portugal. G.P. Putnam's Sons. p. 139.
- Chisholm, Hugh, ed. (1911). "Joanna" . Encyclopædia Britannica. 15
- Holland, Arthur William (1911). "Maximilian I. (emperor)" . In Chisholm, Hugh (ed.). Encyclopædia Britannica. 17 (11th ed.). Cambridge University Press.
İstinadlar
- Lundy D. R. Isabella Erzherzogin von Österreich // The Peerage (ing.).
- Elisabeth // Dansk Biografisk Lexikon (dan.).
- Pas L. v. Genealogics (ing.). 2003.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Avstriyali Izabella alm Isabella von Osterreich 18 iyul 1501 Brussel 19 yanvar 1526 Gent Danimarka Norvec ve Isvec kralicasi Kastiliya kralicasi Yuannanin qizi olaraq Brusselde dunyaya geldi ve 1514 cu ilde Danimarka ve Norvec krali II Xristian ile evlendirildi Avstriyali Izabellaalm Isabella von Osterreich Danimarka ve Norvec kralinin xanimi12 avqust 1515 20 yanvar 1523EvvelkiSonrakiIsvec kralinin xanimi1 noyabr 1520 23 avqust 1521EvvelkiSonrakiSexsi melumatlarDogum tarixi 18 iyul 1501Dogum yeri Brussel BelcikaVefat tarixi 19 yanvar 1526 1526 01 19 24 yasinda Vefat yeri Gent Fransa kralligiFealiyyeti consort d Atasi I Filip Kastiliya krali Anasi Kastiliyali I YuannaHeyat yoldasi II Xristian 1515 Ailesi Habsburqlar sulalesi Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiIlk illeri Izabella 18 iyul 1501 ci ilde Kastilyali Yuanna ve Kastilyali Filipin ikinci qizi olaraq Brusselde dunyaya geldi Anasi Yuanna katolik monarxlar Araqonlu Ferdinand ve Kastilyali Izabellanin qizi atasi Filip ise Muqeddes Roma imperatoru I Maksimilyan ve Burqonlu Mariyanin yegane oglu idi Anasi eqli cehetden zeif idi ve bu sebeble once atasi daha sonra ise eri terefinden dovlet idaresinden uzaqlasdirilmisdi 1506 ci ilin sentyabrinda atasinin vefatindan sonra Izabella bibisi Marqaritanin Antverpendeki sarayinda yasamaga davam etdi Aile seceresi ve varisi oldugu taxt tac sebebile Izabella ucun usaq yaslarindan evlilik planlari qurulurdu Danimarka krali ilk once boyuk bacisi Eleonora ile evlenmek istedi Ancaq Eleonora valideynlerinin en boyuk ovladi idi ve bu sebeble daha boyuk bir siyasi fiqurla evlendirilmeli idi Bu sebeble Danimarka krali ucun Izabella secildi 11 iyul 1514 cu ilde Izabella ile Danimarka krali II Xristianin nikah merasimi kecirildi Danimarka krali merasimde istirak etmemis bu sebeble babasi Muqeddes Roma imperatoru I Maksimilyan onun vekili oldu Merasimin ardindan Niderlandda yasamaga davam eden Izabella bir il sonra Kopenhagene gonderildi Cutluyun toy merasimi 12 avqust 1515 ci ilde Kopenhagende bas tutdu Danimarka kralicasi Izabella Danimarka ve Norvec kralicasi olaraq elan edildi ve adinin basqa versiyasi olan Elizabet adini istifade etmeye basladi Ancaq Kopenhagene geldiyi ilk il onunla yeni ailesi arasinda soyuqluq yarandi Bele ki kralin 1507 ci ilden beri birlikde oldugu alman esilli mesuqesi Divek Siqbrisdaterle munasibeti davam edirdi Ustelik mesuqesinin anasi da kral sarayinda olduqca nufuzlu idi ve meclis uzvu secilmisdi Bu mesele Izabellanin babasi I Maksimilyanla II Xristian arasinda diplomatik gerginliye sebeb olmusdu ancaq 1517 ci ilde Divekin olumu ile mesele hell oldu ve cutluyun munasibetleri tedricen duzelmeye basladi 1520 ci ilde II Xristian Isvec taxtini ele kecirdi ve Izabella Isvec kralinin xanimi olaraq Isvec kralicasi elan edildi Stokholmu ele kecirdiyi esnada usaqlari cox kicik yasda idi ve bu sebeble Isvec temsilcilerinden ozune bir sey oldugu teqdirde ovladlarinin yerine xanimi Izabellanin naibe olaraq kralligi idare etmesini teleb etdi Ancaq Izabella butun bu hadiseler zamani hamile idi ve bu sebeble hec vaxt Isvece gede bilmedi Ustelik ertesi il II Xristian girisdiyi siyasi mubarizenin neticesinde Isvec taxtindan uzaqlasdirildi Intiqam meqsedile II Xristian Danimarka ve Norvecdeki butun Isvec esilli esilzade xanimlari Kopenhagen qalasina hebs etdirdi Isvecde hakimiyyeti ele alan ise bu qadinlarin kralica Izabella terefinden qorundugunu kralin ise onlari ac qoyaraq zulm verdiyini elan ederek II Xristiana qarsi propaqanda apardi Neticede II Xristian 1523 cu ilde emisi Fridrixi destekleyen esilzadeler terefinden taxtdan endirildi ve olkeden qacmaga mecbur oldu Yeni kral ise Izabellanin ailesiyle munasibetleri qorumaq meqsedile on abir mektub yolladi ve dul kralica unvani ile onun Danimarkada tehlukesiz sekilde yasamasina icaze verileceyini bildirdi Ancaq Izabella cavab mektubunda ubi rex meus ibi regnum meum kralim hardadirsa kralligim da oradir dedi Surgun illeri II Xristianin taxtdan endirilmesinin ardindan Izabella usaqlarini da yanina alaraq eriyle birlikde Danimarkani terk etdi ve Niderlanda qayitdi Xristian seltenetini berpa etmek meqsedile ailesiyle birlikde butun Almaniyani gezmeli oldu Bu seyahetler esnasinda Izabella da oz qohumlarini ziyaret etdi ve eri ucun destek toplamaga calisdi Berlinde oldugu gunlerde o Luterin dini reformasiya ile bagli yazilariyla tanis oldu ve protestanliga qarsi simpatiyasi yarandi Bu ise ozunun de mensub oldugu qati katolik Habsburq ailesinin etirazlarina sebeb oldu Bu sebeble Izabella hec vaxt resmi sekilde din deyisdirdiyini elan etmedi 1525 ci ilin yazinda Izabella agir sekilde xestelendi ve ilboyu xesteliyi davam etdi Uzun xesteliyinin ardindan Izabella 19 yanvar 1526 ci ilde Gent seherinde vefat etdi Olumunden sonra katolik yoxsa protestant olmasi ile bagli sayeler yayilsa da Habsburq ailesi onun qati katolik oldugunu aciqlamaga davam etdi Ustelik ovladlari da surgunde yasayan II Xristianin elinden alindi ve xalalari olan Avstriyali Mariyanin himayesine verildi OvladlariCon d 21 fevral 1518 o 11 avqust 1532 Filip Ferdinand d 4 iyul 1519 o 1519 ekiz olub 1 yasi olmadan vefat etmisdir Maksimilyan d 4 iyul 1519 o 1519 ekiz olub 1 yasi olmadan vefat etmisdir d 10 noyabr 1520 o 31 may 1580 d noyabr 1521 o 10 dekabr 1590 MenbeStephens Henry Morse 1903 The story of Portugal G P Putnam s Sons p 139 Chisholm Hugh ed 1911 Joanna Encyclopaedia Britannica 15 Holland Arthur William 1911 Maximilian I emperor In Chisholm Hugh ed Encyclopaedia Britannica 17 11th ed Cambridge University Press IstinadlarLundy D R Isabella Erzherzogin von Osterreich The Peerage ing Elisabeth Dansk Biografisk Lexikon dan Pas L v Genealogics ing 2003