Arif Acaloğlu (10 aprel 1956, Kəpənəkçi, Bolnisi rayonu – 15 noyabr 2023, Bakı) — Azərbaycan alimi, filologiya elmlər doktoru, folklorşünas, türkoloq, antropoloq, tərcüməçi. 1992–1993-cü illərdə Azərbaycan prezidentinin müşaviri.
Arif Acaloğlu | |
---|---|
Doğum tarixi | |
Doğum yeri | Kəpənəkçi, Gürcüstan SSR, SSRİ |
Vəfat tarixi | (67 yaşında) |
Vəfat yeri | Bakı, Azərbaycan |
Vətəndaşlığı | SSRİ→ Azərbaycan Türkiyə |
Elm sahələri | Ədəbiyyat Folklorşünaslıq Antropologiya |
Təhsili | Bakı Dövlət Universiteti Tartu Universiteti |
Elmi rəhbərləri | Yuri Lotman Lev Gumilyov |
Tanınır | Acal |
Həyatı
Arif Acaloğlu 1956-cı il aprelin 10-da Gürcüstanın Bolnisi rayonunun Kəpənəkçi kəndində Cənubi Qafqazın intellektual ve siyasi keçmişində böyük rol oynamış ağalar nəslində anadan olmuşdur. O, 1982-ci ildə Bakı Dövlət Universitetinin Filologiya fakültəsinin bakalavr və magistratura pillələrini bitirərək, burada Mir Cəlal Paşayev və Mirəli Seyidov kimi akademiklərin tələbəsi olmuş və mifologiya sahəsində ixtisaslaşmışdır. Məzun olduqdan sonra akademik karyerasına Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutunun mifologiya şöbəsində başlamışdır. Estoniyanın Tartu Universitetində, Britaniya Akademiyasının üzvü tanınmış semioloq alim rəhbərliyində doktorantura təhsili almış və Sankt Peterburqda məşhur tarixçi və türkoloq alim Lev Qumilyov ilə türk tarixi, mədəniyyəti və Avrasiyanın ümumi problemləri ilə bağlı tədqiqatlar aparmışdır. 1980-ci illərin sonunda dağılmağa üz tutmuş Sovet İttifaqında başlayan etnik ve siyasi konfliktlərlə bərabər milli azadlıq hərəkatının önəmli simalarından olmuş və Azərbaycanda müstəqilliyin bərpasından sonra, 1992–1993 illərdə Azərbaycan prezidentinin yanında müşavir vəzifəsində olmuşdur. 1990-cı illərin ortalarından etibarən Türkiyəyə yerləşərək elmi fəaliyyətinə orada davam etmişdir.
Fəaliyyəti
Arif Acaloğlunun elmi fəaliyyəti ümümilikdə türkdilli xalqların dili, tarixi ve mədəniyyəti sahələrində olmuş və elmi yaradıcılığının böyük hissəsini xalq ədəbiyyatı mətnlərinin ədəbi və semiotik tədqiqatı təşkil etmiştir. 1980-ci illərin əvvəlindən başlayaraq Azərbaycan folklorşünaslığının epistemoloji məsələləri üzrə çalışmış, Kitabi-Dədə Qorqud və Oğuznamə dastanlarının ədəbi tədqiqatında semiotika ve kulturologiya nəzəriyyələrindən ilk dəfə istifadə etdiyi məqalələri yerli və beynəlxalq akademik jurnallarda dərc olunmuş və beləliklə Azərbaycanda müasir mifologiya və folklor araşdırmalarının əsasını qoymuşdur.Etnoqrafiya çalışmaları çərçivəsində uzunmüddətli müstəqil elmi ekspedisyalar tərtibləyərək Qafqaz, Orta Asiya, Əfqanıstan, Sibir və Monqolstanda folklor və xalq inanışı nümunələri toplamış və Sovet İttifaqının müxtəlif ölkələrində elmi konfranslarda iştirak etmişdir.
Türkiyədə Yeditepe Universitetinin antropologiya kafedrasında folklor, din və inanc antropologiyası, Marmara Universitetinin xalq ədəbiyyatı kafedrasında isə türkdilli xalqların folkloru üzrə uzun illər dərs demiş, Qazaxıstan ve Qırğızıstan universitetlərində sosyal antropologiya və türkologiya üzrə müzahirələr oxumuş və dissertasiyalara elmi rəhbərlik edərək sayısız tələbə yetişdirmişdir. 2002–2004 illəri arası Ulusal Kanalda "Dədəm Qorqud Dünyası" adlı elmi-kütləvi proqramı yaratmış və aparmış, türk dünyasının ictimai və siyasi məsələləri üzrə Türkiyənin müxtəlif gəzetlərində məqalələri yayınlanmışdır. Türkiyədə erməni iddialarına qarşı mübarizə məqsədilə təşkil olunmuş tədqiqat komitəsinin yaradılmasında fəallıq göstərmiş və Rauf Denktaşın rəhbərlik etdiyi elmi qrupun üzvü kimi bu iddiaların uydurma olduğunu isbat edən müxtəlif tarixi mənbələri tərcümə edərək kütlələrin maarifləndirilməsinə çalışmışdır.
Tərcümə fəaliyyətində Azərbaycanın Vaqif Səmədoğlu, Anar, Kamal Abdulla kimi tanınmış simalarının əsərlərini türkcəyə tərcümə etmiş, Azərbaycan ədəbiyyatının Türkiyədə tanınmasında və təmsil olunmasında möhüm rol oynamışdır. Bununla yanaşı türk dünyasının Oljas Süleymenov kimi məşhur yazıçıları ilə türk xalqlarının tarixi və mədəniyyəti üzrə rus dilində yazılmış elmi əsərləri tərcümə edərək türkologiya araşdırmalarına böyük töhfə vermişdir.
Seçilmiş Əsərləri
- Acalov, А. 1986. Этноконфессиональное Содержание Оппозиции "Свои и Чужие" в Огузcком Эпосе "Книга Моего Деда Коркута". Sign System Studies 19, 155–162.
- Acalov, A. 1988. Azərbaycan Mifoloji Mətnləri. Bakı: Azərbaycan Elmlər Akademiyası Nəşriyyatı.
- Acalov, A. 1989. Azərbaycan Folklorşünaslığının Bəzi Epistemoloji Məsələləri. In Azerbaycan Folklorşünaslığı Məsələləri, pp. 3–12.
- Acalov, A. 1993. "Mana Vectevs un mana Gramata". In Mana vectēva Korkuda gramata, U. Bērziņš. Riga: Liesma, pp. 227–231.
- Acaloğlu, A. 2005. Türk Destanlarının Kökenlerine Dair. Modern Türklük Araştırmaları Dergisi 2(4), 144–157.
- Acaloğlu, А. 2009. Мифология Евразии в Этнокультурном Контексте (По Материалам Тюркской Мифологии). SOPHIA 2(3), 82–111.
- Acaloğlu, A. 2018. Mitten Eposa Türk Destanlarının Kültürel Kahramanları. In İslam Medeniyeti Bağlamında Türk Dünyası, O. Kılıçer & O. Sapashev. Istanbul: Demavend, 76–89.
- Acaloğlu, A. 2020. Problems and Solutions in the Karabakh Conflict: from Beginning to Today. BRIQ 2(1), 77–93.
Seçilmiş Tərcümələri
- Olcas Süleymenov. 2002. Yazının Dili. Istanbul: Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı.
- Anar. 2005. Ak Koç Kara Koç. İstanbul: DA Yayınları.
- Ovanes Kaçaznuni. 2005. Taşnak Partisinin Yapacağı Bir Şey Yok. İstanbul: Kaynak Yayınları.
- Vâkıf Sametoğlu. 2005. Ben Buradayım Tanrım. Konya: Kömen Yayınevi.
- Rail G. Kuzeyev. 2005. İdil-Ural Türkleri. İstanbul: Selenge Yayınları.
- Vaklav L. Seroşevsky. 2007. Saka Yakutlar. İstanbul: Selenge Yayınları.
- Kemal Abdulla. 2007. Büyücüler Deresi. İstanbul: Avrupa Yakası.
- Rollan Seysenbayev. 2016. Kaçış. Ankara: Bengü Yayınları.
- Ebülgazi Bahadır Han. 2020. Şecere-i Türk (Türk’ün Soyağacı). İstanbul: Selenge Yayınları.
Həmçinin bax
Emin ağa Acalov
İsrafil ağa Acalov
Səməd bəy Acalov
Abbas Abdulla
İstinadlar
- "Arxivlənmiş surət" (PDF). 2024-01-05 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2024-01-28.
- "Dr. Arif Acaloğlu". briqjournal.com. 5 January 2024 tarixində . İstifadə tarixi: 5 January 2024.
- "Arif Acaloğlu vefat etti". tyb.org.tr. 3 January 2024 tarixində . İstifadə tarixi: 3 January 2024.
- "Sign System Studies". dspace.ut.ee. 3 January 2024 tarixində . İstifadə tarixi: 3 January 2024.
- "Journal of Modern Turkish Studies". mtad.humanity.ankara.edu.tr. 3 January 2024 tarixində . İstifadə tarixi: 3 January 2024.
- Nəriman Əbdülrəhmanlı. "Onu Dirçəliş Günü dəfn etdilər". kulis.az. 7 January 2024 tarixində . İstifadə tarixi: 7 January 2024.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Arif Acaloglu 10 aprel 1956 Kepenekci Bolnisi rayonu 15 noyabr 2023 Baki Azerbaycan alimi filologiya elmler doktoru folklorsunas turkoloq antropoloq tercumeci 1992 1993 cu illerde Azerbaycan prezidentinin musaviri Arif AcalogluDogum tarixi 10 aprel 1956Dogum yeri Kepenekci Gurcustan SSR SSRIVefat tarixi 15 noyabr 2023 67 yasinda Vefat yeri Baki AzerbaycanVetendasligi SSRI Azerbaycan TurkiyeElm saheleri Edebiyyat Folklorsunasliq AntropologiyaTehsili Baki Dovlet Universiteti Tartu UniversitetiElmi rehberleri Yuri Lotman Lev GumilyovTaninir AcalHeyatiArif Acaloglu 1956 ci il aprelin 10 da Gurcustanin Bolnisi rayonunun Kepenekci kendinde Cenubi Qafqazin intellektual ve siyasi kecmisinde boyuk rol oynamis agalar neslinde anadan olmusdur O 1982 ci ilde Baki Dovlet Universitetinin Filologiya fakultesinin bakalavr ve magistratura pillelerini bitirerek burada Mir Celal Pasayev ve Mireli Seyidov kimi akademiklerin telebesi olmus ve mifologiya sahesinde ixtisaslasmisdir Mezun olduqdan sonra akademik karyerasina Azerbaycan Milli Elmler Akademiyasi Nizami adina Edebiyyat Institutunun mifologiya sobesinde baslamisdir Estoniyanin Tartu Universitetinde Britaniya Akademiyasinin uzvu taninmis semioloq alim rehberliyinde doktorantura tehsili almis ve Sankt Peterburqda meshur tarixci ve turkoloq alim Lev Qumilyov ile turk tarixi medeniyyeti ve Avrasiyanin umumi problemleri ile bagli tedqiqatlar aparmisdir 1980 ci illerin sonunda dagilmaga uz tutmus Sovet Ittifaqinda baslayan etnik ve siyasi konfliktlerle beraber milli azadliq herekatinin onemli simalarindan olmus ve Azerbaycanda musteqilliyin berpasindan sonra 1992 1993 illerde Azerbaycan prezidentinin yaninda musavir vezifesinde olmusdur 1990 ci illerin ortalarindan etibaren Turkiyeye yerleserek elmi fealiyyetine orada davam etmisdir FealiyyetiArif Acaloglunun elmi fealiyyeti umumilikde turkdilli xalqlarin dili tarixi ve medeniyyeti sahelerinde olmus ve elmi yaradiciliginin boyuk hissesini xalq edebiyyati metnlerinin edebi ve semiotik tedqiqati teskil etmistir 1980 ci illerin evvelinden baslayaraq Azerbaycan folklorsunasliginin epistemoloji meseleleri uzre calismis Kitabi Dede Qorqud ve Oguzname dastanlarinin edebi tedqiqatinda semiotika ve kulturologiya nezeriyyelerinden ilk defe istifade etdiyi meqaleleri yerli ve beynelxalq akademik jurnallarda derc olunmus ve belelikle Azerbaycanda muasir mifologiya ve folklor arasdirmalarinin esasini qoymusdur Etnoqrafiya calismalari cercivesinde uzunmuddetli musteqil elmi ekspedisyalar tertibleyerek Qafqaz Orta Asiya Efqanistan Sibir ve Monqolstanda folklor ve xalq inanisi numuneleri toplamis ve Sovet Ittifaqinin muxtelif olkelerinde elmi konfranslarda istirak etmisdir Turkiyede Yeditepe Universitetinin antropologiya kafedrasinda folklor din ve inanc antropologiyasi Marmara Universitetinin xalq edebiyyati kafedrasinda ise turkdilli xalqlarin folkloru uzre uzun iller ders demis Qazaxistan ve Qirgizistan universitetlerinde sosyal antropologiya ve turkologiya uzre muzahireler oxumus ve dissertasiyalara elmi rehberlik ederek sayisiz telebe yetisdirmisdir 2002 2004 illeri arasi Ulusal Kanalda Dedem Qorqud Dunyasi adli elmi kutlevi proqrami yaratmis ve aparmis turk dunyasinin ictimai ve siyasi meseleleri uzre Turkiyenin muxtelif gezetlerinde meqaleleri yayinlanmisdir Turkiyede ermeni iddialarina qarsi mubarize meqsedile teskil olunmus tedqiqat komitesinin yaradilmasinda fealliq gostermis ve Rauf Denktasin rehberlik etdiyi elmi qrupun uzvu kimi bu iddialarin uydurma oldugunu isbat eden muxtelif tarixi menbeleri tercume ederek kutlelerin maariflendirilmesine calismisdir Tercume fealiyyetinde Azerbaycanin Vaqif Semedoglu Anar Kamal Abdulla kimi taninmis simalarinin eserlerini turkceye tercume etmis Azerbaycan edebiyyatinin Turkiyede taninmasinda ve temsil olunmasinda mohum rol oynamisdir Bununla yanasi turk dunyasinin Oljas Suleymenov kimi meshur yazicilari ile turk xalqlarinin tarixi ve medeniyyeti uzre rus dilinde yazilmis elmi eserleri tercume ederek turkologiya arasdirmalarina boyuk tohfe vermisdir Secilmis EserleriAcalov A 1986 Etnokonfessionalnoe Soderzhanie Oppozicii Svoi i Chuzhie v Oguzckom Epose Kniga Moego Deda Korkuta Sign System Studies 19 155 162 Acalov A 1988 Azerbaycan Mifoloji Metnleri Baki Azerbaycan Elmler Akademiyasi Nesriyyati Acalov A 1989 Azerbaycan Folklorsunasliginin Bezi Epistemoloji Meseleleri In Azerbaycan Folklorsunasligi Meseleleri pp 3 12 Acalov A 1993 Mana Vectevs un mana Gramata In Mana vecteva Korkuda gramata U Berzins Riga Liesma pp 227 231 Acaloglu A 2005 Turk Destanlarinin Kokenlerine Dair Modern Turkluk Arastirmalari Dergisi 2 4 144 157 Acaloglu A 2009 Mifologiya Evrazii v Etnokulturnom Kontekste Po Materialam Tyurkskoj Mifologii SOPHIA 2 3 82 111 Acaloglu A 2018 Mitten Eposa Turk Destanlarinin Kulturel Kahramanlari In Islam Medeniyeti Baglaminda Turk Dunyasi O Kilicer amp O Sapashev Istanbul Demavend 76 89 Acaloglu A 2020 Problems and Solutions in the Karabakh Conflict from Beginning to Today BRIQ 2 1 77 93 Secilmis TercumeleriOlcas Suleymenov 2002 Yazinin Dili Istanbul Turk Dunyasi Arastirmalari Vakfi Anar 2005 Ak Koc Kara Koc Istanbul DA Yayinlari Ovanes Kacaznuni 2005 Tasnak Partisinin Yapacagi Bir Sey Yok Istanbul Kaynak Yayinlari Vakif Sametoglu 2005 Ben Buradayim Tanrim Konya Komen Yayinevi Rail G Kuzeyev 2005 Idil Ural Turkleri Istanbul Selenge Yayinlari Vaklav L Serosevsky 2007 Saka Yakutlar Istanbul Selenge Yayinlari Kemal Abdulla 2007 Buyuculer Deresi Istanbul Avrupa Yakasi Rollan Seysenbayev 2016 Kacis Ankara Bengu Yayinlari Ebulgazi Bahadir Han 2020 Secere i Turk Turk un Soyagaci Istanbul Selenge Yayinlari Hemcinin baxEmin aga Acalov Israfil aga Acalov Semed bey Acalov Abbas AbdullaIstinadlar Arxivlenmis suret PDF 2024 01 05 tarixinde PDF Istifade tarixi 2024 01 28 Dr Arif Acaloglu briqjournal com 5 January 2024 tarixinde Istifade tarixi 5 January 2024 Arif Acaloglu vefat etti tyb org tr 3 January 2024 tarixinde Istifade tarixi 3 January 2024 Sign System Studies dspace ut ee 3 January 2024 tarixinde Istifade tarixi 3 January 2024 Journal of Modern Turkish Studies mtad humanity ankara edu tr 3 January 2024 tarixinde Istifade tarixi 3 January 2024 Neriman Ebdulrehmanli Onu Dircelis Gunu defn etdiler kulis az 7 January 2024 tarixinde Istifade tarixi 7 January 2024