Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Aleksey Nikolayeviç İnauri (gürc. ალექსი ნიკოლოზის ძე ინაური; 12 may 1908, Qori, Tiflis quberniyası – 23 iyun 1993, Tbilisi) — sovet hərbçisi və dövlət xadimi. 1954–1988-ci illərdə Gürcüstan SSR Nazirlər Soveti yanında DTK-nın sədri.General-polkovnik (1967). Sovet İttifaqı Qəhrəmanı (1985).
| Aleksey İnauri | |
|---|---|
| gürc. ალექსი ნიკოლოზის ძე ინაური | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum adı | ალექსი ინაური |
| Doğum tarixi | 12 may 1908 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 23 iyun 1993(85 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri |
|
| Partiya | |
| Təhsili |
|
| Fəaliyyəti | siyasətçi |
| Hərbi xidmət | |
| Mənsubiyyəti | Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı |
| Döyüşlər | |
| Rütbəsi | general-polkovnik |
| | |
| Təltifləri |      |
Həyatı
Aleksey Nikolayeviç İnauri 1908-ci il aprelin 29-da (yeni üslubla 12 may) Tiflis quberniyasının Qori şəhərində vaqon işçisi ailəsində anadan olub.
1924-cü ildən Aleksey fəhlə, 1925-ci ilin may ayından Qoridəki konserv zavodunda çəkicçi, 1926-cı ildən Tiflisdəki vaqon deposunda çəkicçi işləyib. 1926-cı ildə Qoridə axşam orta məktəbini bitirib, növbəti il Tiflisə köçüb.
1927-ci ilin avqustunda İnauri Qırmızı Ordu sıralarına çağırıldı. 1931-ci ildə o, Krasnodarda Şimali Qafqaz Dağ Millətləri Süvari Məktəbini bitirib. 1930-cu ilin mart-aprel aylarında oxuduğu müddətdə Qaraçay Muxtar Vilayətində antisovet qiyamının yatırılmasında iştirak edib.
Aleksey İnauri həmin ilin aprelində 16-cı süvari alayının (3-cü süvari diviziyası, Ukrayna Hərbi Dairəsi) taqım və eskadron komandiri, 1936-cı ilin oktyabrında isə alay məktəbinin rəisi vəzifəsinə təyin edilib. Həmin diviziyanın 14 və 16-cı süvari alayları, 1938-ci ilin dekabrında isə döyüş hissəsində həmin diviziyada süvari alayının komandir köməkçisi vəzifəsinə təyin edilib.
1932-ci ildə İnauri Sov. İKP(b) sıralarına daxil olub.
1941-ci ilin aprelindən mayor İnauri Kiyev Xüsusi Hərbi Dairəsinin eyni diviziyasının 99-cu süvari alayına komandirlik edib.
Aleksey İnauri 1941-ci ilin iyunundan Böyük Vətən müharibəsində iştirak etmişdir. Onun döyüşdüyü alay və diviziya Cənub-Qərb Cəbhəsinin 6-cı Ordusunun 5-ci Süvari Korpusunun tərkibinə daxil idi. Aleksey İnauri Lvov-Çernovtsı, Kiyev, Sumı-Xarkov müdafiə əməliyyatlarının iştirakçısı olub.
1942-ci il yanvarın 16-dan iyulun 30-dək 34-cü süvari diviziyasına (5-ci süvari korpusu, 37-ci ordu, Cənub cəbhəsi) komandirlik edib. Polkovnik-leytenant İnaurinin komandanlığı altında diviziya 1942-ci ilin yanvarında Barvenkovo-Lozovskaya əməliyyatı zamanı fərqlənmiş, 1942-ci ilin yayında Voronej-Voroşilovqrad və Donbass müdafiə əməliyyatlarında, eləcə də Qafqaz uğrunda döyüşlərin müdafiə mərhələsində iştirak edib.
1942-ci ilin avqustunda 1-ci süvari diviziyasının (15-ci süvari korpusu, Zaqafqaziya cəbhəsi) komandiri təyin edilib. Diviziya İranda (qərargahı Təbriz şəhərində) yerləşirdi və Lend-liz ilə gələn yüklərin İran vasitəsilə SSRİ-yə çatdırılması üçün komunikasiya vasitələrini mühafizə edirdi.
1946-cı ilin fevralına qədər Aleksey Nikolayeviç İnauri 1-ci Süvari Diviziyasına komandirlik edib.
Müharibədən sonra
Aleksey İnauri 1948-ci ildə Kliment Voroşilov adına Ali Hərbi Akademiyasını bitirib. Həmin ilin aprel ayından 18-ci Mexanikləşdirilmiş Diviziyaya (9-cu Moto-Atıcı Korpusu, Almaniyadakı Sovet Qüvvələri Qrupu, 1951-ci ilin dekabrından — GSVG-dəki 9-cu Atıcı Korpusu) və 1953-cü ilin fevralından — 3-cü Dağ Atıcı Korpusuna (Prikarpatsky hərbi dairəsi) komandanlıq edib.
1953-cü ilin iyulunda Aleksey Nikolayeviç İnauri Gürcüstan SSR Daxili İşlər Naziri, 1954-cü ilin martında isə Gürcüstan SSR Nazirlər Soveti yanında DTK sədri (1978-ci ildən Gürcüstan SSR DTK) vəzifəsinə təyin edilib.
1953–1991-ci illərdə o, həyat yoldaşı və iki oğlu — sonralar MDBMİ-ni bitirmiş böyük Alik və Tbilisi Tibb İnstitutunu bitirmiş və Moskvada Burdenko Elmi-Tədqiqat İnstitutunda neyrocərrah kimi uğurla işləyən gənc Gia ilə Tbilisi şəhərində Karqanovskaya küçəsi boyunca "general evi" adlanan, sonra adı dəyişdirilərək Lev Kiaçeli küçəsində yaşayıb. İnauri ailəsi bütün qonşularla harmoniya içində təvazökar və təmtəraqsız yaşayıb. Oğullar öz mehribanlığı və ata və analarından aldıqları yaxşı tərbiyə ilə seçilirdilər. Böyük Vətən müharibəsinin qızğın vaxtlarında olmuş cəsur döyüşçü-süvari-topçu kimi Aleksey İnauri rəhbərlik etdiyi SSRİ dövründə xüsusi xidmət orqanlarının bilik və təcrübəsindən çox uzaq idi. Bununla belə, əla intuisiyaya və mülayim xarakterə malik olmaqla, o, tabeliyində olanların məhəbbətini və hörmətini qazanmağı bacardı və Gürcüstanda 35 ilə yaxın — 1954-cü ildən 1988-ci ilə qədər öz vəzifəsini tutan yeganə lider oldu. İnauri ailəsi Tibilisidə Sajaya küçəsində (indiki Leo Kiaçeli), 5/7-də yaşayıb.
Gürcüstanın liderləri, o cümlədən Eduard Şevardnadze İnaurinin nümunəvi, açıq-aşkar təvazökar həyat tərzini görərək ondan qorxdular. Lakin öz vəzifələri və tabeliyində olan işçilər hesabına gizli şəkildə varlanmağa davam edirdilər. Gürcüstanda korrupsiya Şevardnadzenin dövründə V. P. Mjavanadzenin sonuncu korrupsiyada ifşa olunduğu dövrdə olduğundan daha da çiçəkləndi. İnauri o zamanlar varlanmaq istəyən böyük dövlət məmurları kütləsinin, hətta daha çox xalq arasında "Ağ tülkü" ləqəbini alan korupsiyaya bulaşmış Eduard Şevardnadzenin öhdəsindən gələ bilməyəcəyini başa düşərək neytral mövqe tutmuşdu.
SSRİ Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 7 may 1985-ci il tarixli fərmanı ilə SSRİ-nin dövlət təhlükəsizliyinin təmin edilməsində böyük xidmətlərinə, Böyük Vətən müharibəsi illərində göstərdiyi şücaət və şücaətə görə general-polkovnik Aleksey Nikolayeviç İnauri ordeni ilə təltif edilmişdir. O, və ilə Sovet İttifaqı Qəhrəmanı adına (No11530) layiq görülüb.
1988-ci ilin dekabrında general-polkovnik Aleksey İnauri səhhətinə görə təqaüdə çıxıb. Gürcüstan SSR-dən 4–11-ci çağırış SSRİ Ali Soveti Millətlər Sovetinin deputatı (1954–1989) və Gürcüstan Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin büro üzvü seçilib.
Aleksey Nikolayeviç İnauri 23 iyun 1993-cü ildə Tbilisidə vəfat edib. Lakin SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi veteranı İqor Peretruxinin dediyinə görə, A. N. İnauri qətlə yetirilib. O, Tbilisidəki Saburtalo qəbiristanlığında həyat yoldaşının yanında dəfn olunub.
İstinadlar
- Петров Н. В. Кто руководил органами госбезопасности: 1941—1954 (rus.). Мемориал, 2010.
- Cherkashin, Victor & Feifer, Gregory (2005), Spy Handler: Memoir of a KGB Officer, p. 125. Basic Books, ISBN .
- "Aleksi Inauri". Герои страны ("Heroes of the Country") (in Russian)". 2021-12-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-05-20.
- "Все генералы Сталина. Том 59". 2021-11-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-11-27.
- Knight, Amy W. (1993), Beria: Stalin's First Lieutenant, pp. 214, 277. en:Princeton University Press, en:Princeton, New Jersey, ISBN .
- Перетрухин И. К. Глава 6. // Агентурная кличка — Трианон. Воспоминания контрразведчика. Особая папка. Центрполиграф. 2000. ISBN .
Ədəbiyyat
- Великая Отечественная. Комдивы [Текст] : военный биографический словарь : в 5 т. / Д. А. Цапаев (рук.) и др. ; под общ. ред. В. П. Горемыкина. — М. : Кучково поле, 2011. — Т. 1. — С. 155–156. — 736 с. — 200 экз. — .
- კალაძე ნ., ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 5, გვ. 126, თბ., 1980 წელი.
- ავტორთა კოლექტივი. აკადემიკოს ნ. ბერძენიშვილის საერთო რედაქციით. მათ ასახელეს საბჭოთა სამშობლო (საბჭოთა კავშირის გმირები საქართველოდან). / საქართველოს სსრ მეცნიერებათა აკადემია. ივ. ჯავახიშვილის სახელობის ისტორიის ინსტიტუტი. გამომცემლობა "საბჭოთა საქართველო" თბილისი — 1964.
- Петров Н. В. Кто руководил органами госбезопасности 1941–1945. Справочник. — М.: Международное общество "Мемориал", Изд. Звенья, 2010. — С.425.
- Цкитишвили К. В., Чинчилакашвили Т. Г. Герои Советского Союза из Грузии. Тб, 1981
Xarici keçidlər
- "Aleksey İnauri" (rus). "Герои страны" saytında.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Aleksey Nikolayevic Inauri gurc ალექსი ნიკოლოზის ძე ინაური 12 may 1908 Qori Tiflis quberniyasi 23 iyun 1993 Tbilisi sovet herbcisi ve dovlet xadimi 1954 1988 ci illerde Gurcustan SSR Nazirler Soveti yaninda DTK nin sedri General polkovnik 1967 Sovet Ittifaqi Qehremani 1985 Aleksey Inaurigurc ალექსი ნიკოლოზის ძე ინაურიSexsi melumatlarDogum adi ალექსი ინაურიDogum tarixi 12 may 1908 1908 05 12 Dogum yeri Qori Tiflis quberniyasi Rusiya imperiyasiVefat tarixi 23 iyun 1993 1993 06 23 85 yasinda Vefat yeri Tbilisi GurcustanDefn yeri Saburtalo panteonu d Partiya Sovet Ittifaqi Kommunist PartiyasiTehsili Rusiya Federasiyasi Silahli Quvveleri Bas Qerargahinin Herbi Akademiyasi d Fealiyyeti siyasetciHerbi xidmetMensubiyyeti Sovet Sosialist Respublikalari IttifaqiDoyusler Boyuk Veten muharibesiRutbesi general polkovnikTeltifleriHeyatiAleksey Nikolayevic Inauri 1908 ci il aprelin 29 da yeni uslubla 12 may Tiflis quberniyasinin Qori seherinde vaqon iscisi ailesinde anadan olub 1924 cu ilden Aleksey fehle 1925 ci ilin may ayindan Qorideki konserv zavodunda cekicci 1926 ci ilden Tiflisdeki vaqon deposunda cekicci isleyib 1926 ci ilde Qoride axsam orta mektebini bitirib novbeti il Tiflise kocub 1927 ci ilin avqustunda Inauri Qirmizi Ordu siralarina cagirildi 1931 ci ilde o Krasnodarda Simali Qafqaz Dag Milletleri Suvari Mektebini bitirib 1930 cu ilin mart aprel aylarinda oxudugu muddetde Qaracay Muxtar Vilayetinde antisovet qiyaminin yatirilmasinda istirak edib Aleksey Inauri hemin ilin aprelinde 16 ci suvari alayinin 3 cu suvari diviziyasi Ukrayna Herbi Dairesi taqim ve eskadron komandiri 1936 ci ilin oktyabrinda ise alay mektebinin reisi vezifesine teyin edilib Hemin diviziyanin 14 ve 16 ci suvari alaylari 1938 ci ilin dekabrinda ise doyus hissesinde hemin diviziyada suvari alayinin komandir komekcisi vezifesine teyin edilib 1932 ci ilde Inauri Sov IKP b siralarina daxil olub 1941 ci ilin aprelinden mayor Inauri Kiyev Xususi Herbi Dairesinin eyni diviziyasinin 99 cu suvari alayina komandirlik edib Aleksey Inauri 1941 ci ilin iyunundan Boyuk Veten muharibesinde istirak etmisdir Onun doyusduyu alay ve diviziya Cenub Qerb Cebhesinin 6 ci Ordusunun 5 ci Suvari Korpusunun terkibine daxil idi Aleksey Inauri Lvov Cernovtsi Kiyev Sumi Xarkov mudafie emeliyyatlarinin istirakcisi olub 1942 ci il yanvarin 16 dan iyulun 30 dek 34 cu suvari diviziyasina 5 ci suvari korpusu 37 ci ordu Cenub cebhesi komandirlik edib Polkovnik leytenant Inaurinin komandanligi altinda diviziya 1942 ci ilin yanvarinda Barvenkovo Lozovskaya emeliyyati zamani ferqlenmis 1942 ci ilin yayinda Voronej Vorosilovqrad ve Donbass mudafie emeliyyatlarinda elece de Qafqaz ugrunda doyuslerin mudafie merhelesinde istirak edib 1942 ci ilin avqustunda 1 ci suvari diviziyasinin 15 ci suvari korpusu Zaqafqaziya cebhesi komandiri teyin edilib Diviziya Iranda qerargahi Tebriz seherinde yerlesirdi ve Lend liz ile gelen yuklerin Iran vasitesile SSRI ye catdirilmasi ucun komunikasiya vasitelerini muhafize edirdi 1946 ci ilin fevralina qeder Aleksey Nikolayevic Inauri 1 ci Suvari Diviziyasina komandirlik edib Muharibeden sonra Aleksey Inauri 1948 ci ilde Kliment Vorosilov adina Ali Herbi Akademiyasini bitirib Hemin ilin aprel ayindan 18 ci Mexaniklesdirilmis Diviziyaya 9 cu Moto Atici Korpusu Almaniyadaki Sovet Quvveleri Qrupu 1951 ci ilin dekabrindan GSVG deki 9 cu Atici Korpusu ve 1953 cu ilin fevralindan 3 cu Dag Atici Korpusuna Prikarpatsky herbi dairesi komandanliq edib 1953 cu ilin iyulunda Aleksey Nikolayevic Inauri Gurcustan SSR Daxili Isler Naziri 1954 cu ilin martinda ise Gurcustan SSR Nazirler Soveti yaninda DTK sedri 1978 ci ilden Gurcustan SSR DTK vezifesine teyin edilib 1953 1991 ci illerde o heyat yoldasi ve iki oglu sonralar MDBMI ni bitirmis boyuk Alik ve Tbilisi Tibb Institutunu bitirmis ve Moskvada Burdenko Elmi Tedqiqat Institutunda neyrocerrah kimi ugurla isleyen genc Gia ile Tbilisi seherinde Karqanovskaya kucesi boyunca general evi adlanan sonra adi deyisdirilerek Lev Kiaceli kucesinde yasayib Inauri ailesi butun qonsularla harmoniya icinde tevazokar ve temteraqsiz yasayib Ogullar oz mehribanligi ve ata ve analarindan aldiqlari yaxsi terbiye ile secilirdiler Boyuk Veten muharibesinin qizgin vaxtlarinda olmus cesur doyuscu suvari topcu kimi Aleksey Inauri rehberlik etdiyi SSRI dovrunde xususi xidmet orqanlarinin bilik ve tecrubesinden cox uzaq idi Bununla bele ela intuisiyaya ve mulayim xaraktere malik olmaqla o tabeliyinde olanlarin mehebbetini ve hormetini qazanmagi bacardi ve Gurcustanda 35 ile yaxin 1954 cu ilden 1988 ci ile qeder oz vezifesini tutan yegane lider oldu Inauri ailesi Tibiliside Sajaya kucesinde indiki Leo Kiaceli 5 7 de yasayib Gurcustanin liderleri o cumleden Eduard Sevardnadze Inaurinin numunevi aciq askar tevazokar heyat terzini gorerek ondan qorxdular Lakin oz vezifeleri ve tabeliyinde olan isciler hesabina gizli sekilde varlanmaga davam edirdiler Gurcustanda korrupsiya Sevardnadzenin dovrunde V P Mjavanadzenin sonuncu korrupsiyada ifsa olundugu dovrde oldugundan daha da ciceklendi Inauri o zamanlar varlanmaq isteyen boyuk dovlet memurlari kutlesinin hetta daha cox xalq arasinda Ag tulku leqebini alan korupsiyaya bulasmis Eduard Sevardnadzenin ohdesinden gele bilmeyeceyini basa duserek neytral movqe tutmusdu SSRI Ali Soveti Reyaset Heyetinin 7 may 1985 ci il tarixli fermani ile SSRI nin dovlet tehlukesizliyinin temin edilmesinde boyuk xidmetlerine Boyuk Veten muharibesi illerinde gosterdiyi sucaet ve sucaete gore general polkovnik Aleksey Nikolayevic Inauri ordeni ile teltif edilmisdir O Lenin ordeni ve Qizil Ulduz medali ile Sovet Ittifaqi Qehremani adina No11530 layiq gorulub 1988 ci ilin dekabrinda general polkovnik Aleksey Inauri sehhetine gore teqaude cixib Gurcustan SSR den 4 11 ci cagiris SSRI Ali Soveti Milletler Sovetinin deputati 1954 1989 ve Gurcustan Kommunist Partiyasi Merkezi Komitesinin buro uzvu secilib Aleksey Nikolayevic Inauri 23 iyun 1993 cu ilde Tbiliside vefat edib Lakin SSRI Dovlet Tehlukesizlik Komitesi veterani Iqor Peretruxinin dediyine gore A N Inauri qetle yetirilib O Tbilisideki Saburtalo qebiristanliginda heyat yoldasinin yaninda defn olunub IstinadlarPetrov N V Kto rukovodil organami gosbezopasnosti 1941 1954 rus Memorial 2010 ISBN 966 95519 0 0 Cherkashin Victor amp Feifer Gregory 2005 Spy Handler Memoir of a KGB Officer p 125 Basic Books ISBN 0 465 00968 9 Aleksi Inauri Geroi strany Heroes of the Country in Russian 2021 12 13 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2023 05 20 Vse generaly Stalina Tom 59 2021 11 27 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2021 11 27 Knight Amy W 1993 Beria Stalin s First Lieutenant pp 214 277 en Princeton University Press en Princeton New Jersey ISBN 0 691 01093 5 Peretruhin I K Glava 6 Agenturnaya klichka Trianon Vospominaniya kontrrazvedchika Osobaya papka Centrpoligraf 2000 ISBN 5 227 00942 2 EdebiyyatVelikaya Otechestvennaya Komdivy Tekst voennyj biograficheskij slovar v 5 t D A Capaev ruk i dr pod obsh red V P Goremykina M Kuchkovo pole 2011 T 1 S 155 156 736 s 200 ekz ISBN 978 5 9950 0189 8 კალაძე ნ ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია ტ 5 გვ 126 თბ 1980 წელი ავტორთა კოლექტივი აკადემიკოს ნ ბერძენიშვილის საერთო რედაქციით მათ ასახელეს საბჭოთა სამშობლო საბჭოთა კავშირის გმირები საქართველოდან საქართველოს სსრ მეცნიერებათა აკადემია ივ ჯავახიშვილის სახელობის ისტორიის ინსტიტუტი გამომცემლობა საბჭოთა საქართველო თბილისი 1964 Petrov N V Kto rukovodil organami gosbezopasnosti 1941 1945 Spravochnik M Mezhdunarodnoe obshestvo Memorial Izd Zvenya 2010 S 425 Ckitishvili K V Chinchilakashvili T G Geroi Sovetskogo Soyuza iz Gruzii Tb 1981Xarici kecidler Aleksey Inauri rus Geroi strany saytinda