Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Akvarium — balıqların və müxtəlif dəniz və şirin su hövzələrində yaşayan canlılar və bitkiləri saxlamaq üçün nəzərdə tutulmuş qablar və ya hovuzlar.
Tarixi
Çinlilərin balıqlara münasibəti də maraqlıdır. Şüşə qablarda çay və dəniz balıqlarını saxlamışlar. Birinci dəfə 1500-cü ildə Yaponiyaya akvarium çinlilər tərəfindən gətirilmişdir. Buradan da akvariumun dünya səyahəti başlamışdır. Amerika və başqa ölkələrə birinci dəfə buradan yol almışdır. Əldə olunan məlumata görə, bir amerikalı admiral Yaponiya imperatorunun ona bağışladığı iki cüt şələquyruq qızıl balığı Amerikaya gətirmək üçün hərbi gəmidən istifadə etmişdir. Amerikalı varlılar bu balıqları admiraldan almaq üçün çoxlu pul təklif etsələr də, admiral onları satmamışdı. Balıqların oğurlanmasından ehtiyat edən admiral xüsusi mühafizə dəstəsi düzəltmişdi. O, yalnız bir neçə ildən sonra, nəsil verib artıb çoxaldıqdan sonra balıqların hər birini çox baha qiymətə satmışdı. İndi hər balıq həvəskarının akvariumunda bu balıqlardan var.
Akvarium üçün vacib şərtlər
Su bütün canlılar üçün vacib olsa da, təbii ki, balıqlar üçün daha əhəmiyyətlidir. Suyun kimyəvi tərkibi çox dəyişkəndir. O, şirin və ya duzlu, ağır və ya yüngül, turş, oksigenlə zəngin və ya kasad, təmiz və ya çirkli ola bilər. İnsanlardan fərqli olaraq, balıqlar yerdəyişmədə məhdudiyyətlərlə qarşılaşırlar. Biz harada hava olarsa, ora gedə bilərik. Amma balıqlar istənilən suda yaşaya bilmirlər. Məsələn, dəniz balıqlarının qapalı göldə yaşaması mümkün deyil. Burada onlar üçün lazımı həyat şəraiti olmur. Balıqların yaşadığı, nəfəs aldığı, içdiyi su müəyyən şərtlərə uyğun deyilsə, onların vəziyyəti pisləşə və hətta ölə bilərlər. Siz akvariumunuzdakı suyun kimyəvi tərkibini - oksigen tutumunu, hərəkətini, təmizliyini - dəqiq göstəricilərlə təmin etməlisiniz. Akvarium suyunun kimyəvi tərkibinin və digər parametrlərinin yoxlanılması üçün xüsusi qurğular və reaktiv dəstlər var. Suyun kimyası termini balıq saxlayanlar arasında sudakı duzun, sərtlik və turşuluq balansının səviyyəsini müəyyənləşdirir. Balıqların normal inkişafı üçün onların maddələr mübadiləsi mühitin məhz bu parametrlərinə köklənməlidir. Dəyişikliyə uyğunlaşma, əlbəttə ki, vaxt tələb edir. Tələskənlik balıqların kimyəvi şoka düşməsi ilə nəticələnir. Düzdür, bəzi balıq növləri suyun qeyri-adi tərkibinə uyğunlaşa bilir (nəticəsi gələcəkdə özünü göstərir). Amma duzlu və şirin su arasındakı fərq o qədər əhəmiyyətlidir ki, heç cür dəf edilmir. Bu problemi həll etmək üçün siz ya yalnız su kəmərinizdən gələn suda yaşaya biləcək balıq saxlamalısınız, ya da daha hissiyyatlı növlər üçün suyun tərkibini dəyişməlisiniz.
Suyun tərkibinin dəyişilməsi bahalı və kifayət qədər uzun prosedurdur. İlk növbədə satıcıdan balıqlarınız haqqında maksimum məlumat əldə edin. Əgər onların mənşəyi barədə məlumatınız yoxdursa, onda orta şərait yaratmaq daha məsləhətdir. Yaxşı olar ki, balıqlarınızı zoomağazadakı suyu ilə birgə götürəsiniz. Sonradan onu tədricən dəyişərsiniz. Suyun duzluluğunu müəyyənləşdirmək üçün hidrometrdən istifadə edilir. İndi sahilboyu sular çox çirkli olduğundan dəniz akvariumları üçün su çox vaxt dənizdən götürülmür. Bunun üçün su kəmərindən gələn su və xüsusi dəniz duzundan istifadə edilir. Suyun sərtliyi (ağırlığı) tərkibindəki mineral duzlardan (, bikarbonat, karbonat və , kalsium, natrium, və kalium) asılı olur. Çox duzu olan su daha ağır olur.
Akvariumun tərtibatında istifadə edilən daşlar və digər bərk elementlər (xüsusilə karbonatlı) suyun tərkibini dəyişə bilər. Yürgül suyu ağır suya çevirmək mümkün olsa da, ağırı yüngülə çevirmək çox çətindir. Suyu yüngülləşdirmək üçün müxtəlif üsullardan istifadə edilir:
- 1. Həll olunmuş bəzi duzları çıxara biləcək qaynadılma;
- 2. Yağış suyunun əlavəsi (zəhərlənməyə məruz qalmayan materialda su toplayın. Suyu təmiz yerdən yığın. Sementli dam və sənaye yerlərindən yığılan su məsləhət deyil. Yaxşı olar ki, suyu həm də parça filtrdən keçirəsiniz);
- 3. Süni yolla yügülləşdirilmiş su ilə qatışdırmaq (adətən, distillə edilmiş sudan istifadə edilir. Yığılmış və ya emal edilmiş su təmiz şəkildə istifadə olunur. Amma emal edilmiş suda təkcə duzlar təmizlənmir, həm də nəfəs almaq üçün oksigen də qalmır. Bu problemi havavermə üsulu ilə həll etmək olar). Bir çox balıq növləri akvariuma çox təmiz yerlərdən düşürlər. Buna görə də çirklənməyə qarşı həssas olurlar.
Akvarimunuza heç bir kimyəvi məhlulun düşməməsinə diqqət edin. Onun sakinlərinin hazırladığı ərzaqların hərəkətini isə neytrallaşdırmağa çalışın. Akvariumda yerləşdirdiyiniz dekorasiyalar və digər elementlər zəhərlənəməyə məruz qalmayan materialdan olmalıdır. İstifadə etdiyiniz avdanlıqlar isə yalnız akvarium üçün nəzərdə tutulmalıdır. Plastmas əşyalar rəngsiz, yeyinti məqsədi ilə düzəldilməlidir. Korroziyaya uğrayan metallardan istifadə isə məsləhət deyil. Suyun tərkibinə təsir edəcək çınqıldan, zəhərli ola biləcək rəngli daşlardan istifadə etməyin. Həyətdən gətirilmiş daşlar və ya əşyalara da fikir verin. Onlar çirkli və zəhərli ola bilər. Adətən, xlorlu su balıq üçün zəhərlidir. Amma suyu açıq şəkildə 24 saat qoymaqla xlordan asanlıqla xilas olmaq mümkündür. Bununla belə unutmayın ki, lazımı səviyyədə hazırladığınız su akvariumda məskunlaşan sakinləriniz tərəfindən "zibillənəcək". Balıqların maddələr mübadiləsi zamanı suya ərzaq buraxılacaq, bitkilərin isə yarpağı töküləcək. Yeyilməmiş yemlər bakteriyalar yaradacaq, bu isə sudakı azotun dövriyyəsinə mane olacaq. Akvarimunuz zahirən təmiz görünə bilər, amma sudakı azot və nitrinin yığılması yüksək ola bilər. Buna görə də balansı dəyişmək lazımdır. Çox zaman bunun üçün süzgəclərdən istifadə edilir.
Balıq seçimində həlledici faktor akvarimun ölçüsüdür. Sizə sevinc bəxş edəcək balıqlara yaşamaq üçün rahat şərait lazımdır. Balıq seçimində də tələsməyin. Hər şeyi əvvəldən öyrənmək daha yaxşı olar. Səhvə yol versəniz, balıqlara zərər vurar, pulunuz və vaxtınız isə hədər gedər. Əvvəlcə arzusunda olduğunuz balıq haqqında bütün məlumatı əldə edin.
Sonra isə akvariumunuza nə qədər balıq yerləşəcəyini müəyyənləşdirin. Adətən, hesablama oksigenə olan tələbata uyğun aparılır. Böyük balığın uzunluğu ilə (quyruqsuz) akvarium səthinin sahəsinə nisbəti götürülür. 2,5 sm uzunluğu olan şirinsulu balıqlara 192 kvadratsantimetr, soyuqsevənlərə 120 kvadratsantimetr, tropiklər üçün isə 64 kvadratsantimetr akvarium götürülür. Uzunluğu 2,5 sm olan dəniz balıqlarına hər bir fərd üçün həyatının ilk 6 ayında adətən 18 litr su götürülür. Qalan vaxtlarda isə 9 litr su bəs edər. Amma nəzərə alın ki, bəzi balıq növlərində fərdlər hansısa ərazini yalnız özününkü bilir və ora digər balıqları buraxmırlar. Balıq növlərinin biri-birinə uyğunlaşmasına onları akvariuma salmazdan öncə nəzər yetirin. Başlıca meyar balıqların əvvəldən yaşadıqları mühitin oxşarlığıdır. Duzlu və şirinsulu balıqlar bir akvariuma salınmır. Amma duzlu hovuzlardan çıxmış balıqlar şirin suya salınır. Suyun temperaturuna olan tələbat da nəzərə alınmalıdır. Bəzi növ balıqlar akvariuma tez axan çaylardan, bəziləri isə sakit hovuzlardan düşür. Demək, onlar eyni şəraitdə yaşaya bilməzlər. Bəzi balıqlar dibi daşlı əraziyə, bəziləri bitkili və ya açıq məkanlı, bir qism gur işıqlı, digərləri isə alaqaranlığa üstünlük verirlər. Balıqların ölçü və temperamenti ən vacib məqamlardan biridir. Balıqların hamısının yırtıcı olmamasına baxmayaraq, təbiətdə, adətən, böyüklər xırdaları yeyir. Buna görə də akvariumunuzdakı ən xırda balıqların belə başqalarının qurbanı olmayacaq qədər böyük olduğuna əmin olun. Bəzi balıq növləri akvariumun müəyyən hissəsindən istifadə edərək öz ərazilərini anbar və ya yuva kimi qısqanclıqla qoruyurlar. Belə balıqlar həm öz nümayəndələrinə, həm də başqa növlərə qarşı aqressiv olurlar. Böyük acgöz balıqlar həm də özlərindən zəifləri ac qoyurlar. Yaxşı olar ki, ölçü və temperamentinə görə uyğun gəlməyən balıqlar ayrı-ayrı akvariumlarda yaşasınlar.
Mənbə
Şəkil qalereyası
 | Akvarium ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Akvarium baliqlarin ve muxtelif deniz ve sirin su hovzelerinde yasayan canlilar ve bitkileri saxlamaq ucun nezerde tutulmus qablar ve ya hovuzlar TarixiCinlilerin baliqlara munasibeti de maraqlidir Suse qablarda cay ve deniz baliqlarini saxlamislar Birinci defe 1500 cu ilde Yaponiyaya akvarium cinliler terefinden getirilmisdir Buradan da akvariumun dunya seyaheti baslamisdir Amerika ve basqa olkelere birinci defe buradan yol almisdir Elde olunan melumata gore bir amerikali admiral Yaponiya imperatorunun ona bagisladigi iki cut selequyruq qizil baligi Amerikaya getirmek ucun herbi gemiden istifade etmisdir Amerikali varlilar bu baliqlari admiraldan almaq ucun coxlu pul teklif etseler de admiral onlari satmamisdi Baliqlarin ogurlanmasindan ehtiyat eden admiral xususi muhafize destesi duzeltmisdi O yalniz bir nece ilden sonra nesil verib artib coxaldiqdan sonra baliqlarin her birini cox baha qiymete satmisdi Indi her baliq heveskarinin akvariumunda bu baliqlardan var Akvarium ucun vacib sertlerSu butun canlilar ucun vacib olsa da tebii ki baliqlar ucun daha ehemiyyetlidir Suyun kimyevi terkibi cox deyiskendir O sirin ve ya duzlu agir ve ya yungul turs oksigenle zengin ve ya kasad temiz ve ya cirkli ola biler Insanlardan ferqli olaraq baliqlar yerdeyismede mehdudiyyetlerle qarsilasirlar Biz harada hava olarsa ora gede bilerik Amma baliqlar istenilen suda yasaya bilmirler Meselen deniz baliqlarinin qapali golde yasamasi mumkun deyil Burada onlar ucun lazimi heyat seraiti olmur Baliqlarin yasadigi nefes aldigi icdiyi su mueyyen sertlere uygun deyilse onlarin veziyyeti pislese ve hetta ole bilerler Siz akvariumunuzdaki suyun kimyevi terkibini oksigen tutumunu hereketini temizliyini deqiq gostericilerle temin etmelisiniz Akvarium suyunun kimyevi terkibinin ve diger parametrlerinin yoxlanilmasi ucun xususi qurgular ve reaktiv destler var Suyun kimyasi termini baliq saxlayanlar arasinda sudaki duzun sertlik ve tursuluq balansinin seviyyesini mueyyenlesdirir Baliqlarin normal inkisafi ucun onlarin maddeler mubadilesi muhitin mehz bu parametrlerine koklenmelidir Deyisikliye uygunlasma elbette ki vaxt teleb edir Teleskenlik baliqlarin kimyevi soka dusmesi ile neticelenir Duzdur bezi baliq novleri suyun qeyri adi terkibine uygunlasa bilir neticesi gelecekde ozunu gosterir Amma duzlu ve sirin su arasindaki ferq o qeder ehemiyyetlidir ki hec cur def edilmir Bu problemi hell etmek ucun siz ya yalniz su kemerinizden gelen suda yasaya bilecek baliq saxlamalisiniz ya da daha hissiyyatli novler ucun suyun terkibini deyismelisiniz Suyun terkibinin deyisilmesi bahali ve kifayet qeder uzun prosedurdur Ilk novbede saticidan baliqlariniz haqqinda maksimum melumat elde edin Eger onlarin menseyi barede melumatiniz yoxdursa onda orta serait yaratmaq daha meslehetdir Yaxsi olar ki baliqlarinizi zoomagazadaki suyu ile birge goturesiniz Sonradan onu tedricen deyisersiniz Suyun duzlulugunu mueyyenlesdirmek ucun hidrometrden istifade edilir Indi sahilboyu sular cox cirkli oldugundan deniz akvariumlari ucun su cox vaxt denizden goturulmur Bunun ucun su kemerinden gelen su ve xususi deniz duzundan istifade edilir Suyun sertliyi agirligi terkibindeki mineral duzlardan bikarbonat karbonat ve kalsium natrium ve kalium asili olur Cox duzu olan su daha agir olur Akvariumun tertibatinda istifade edilen daslar ve diger berk elementler xususile karbonatli suyun terkibini deyise biler Yurgul suyu agir suya cevirmek mumkun olsa da agiri yungule cevirmek cox cetindir Suyu yungullesdirmek ucun muxtelif usullardan istifade edilir 1 Hell olunmus bezi duzlari cixara bilecek qaynadilma 2 Yagis suyunun elavesi zeherlenmeye meruz qalmayan materialda su toplayin Suyu temiz yerden yigin Sementli dam ve senaye yerlerinden yigilan su meslehet deyil Yaxsi olar ki suyu hem de parca filtrden keciresiniz 3 Suni yolla yugullesdirilmis su ile qatisdirmaq adeten distille edilmis sudan istifade edilir Yigilmis ve ya emal edilmis su temiz sekilde istifade olunur Amma emal edilmis suda tekce duzlar temizlenmir hem de nefes almaq ucun oksigen de qalmir Bu problemi havaverme usulu ile hell etmek olar Bir cox baliq novleri akvariuma cox temiz yerlerden dusurler Buna gore de cirklenmeye qarsi hessas olurlar Akvarimunuza hec bir kimyevi mehlulun dusmemesine diqqet edin Onun sakinlerinin hazirladigi erzaqlarin hereketini ise neytrallasdirmaga calisin Akvariumda yerlesdirdiyiniz dekorasiyalar ve diger elementler zeherlenemeye meruz qalmayan materialdan olmalidir Istifade etdiyiniz avdanliqlar ise yalniz akvarium ucun nezerde tutulmalidir Plastmas esyalar rengsiz yeyinti meqsedi ile duzeldilmelidir Korroziyaya ugrayan metallardan istifade ise meslehet deyil Suyun terkibine tesir edecek cinqildan zeherli ola bilecek rengli daslardan istifade etmeyin Heyetden getirilmis daslar ve ya esyalara da fikir verin Onlar cirkli ve zeherli ola biler Adeten xlorlu su baliq ucun zeherlidir Amma suyu aciq sekilde 24 saat qoymaqla xlordan asanliqla xilas olmaq mumkundur Bununla bele unutmayin ki lazimi seviyyede hazirladiginiz su akvariumda meskunlasan sakinleriniz terefinden zibillenecek Baliqlarin maddeler mubadilesi zamani suya erzaq buraxilacaq bitkilerin ise yarpagi tokulecek Yeyilmemis yemler bakteriyalar yaradacaq bu ise sudaki azotun dovriyyesine mane olacaq Akvarimunuz zahiren temiz gorune biler amma sudaki azot ve nitrinin yigilmasi yuksek ola biler Buna gore de balansi deyismek lazimdir Cox zaman bunun ucun suzgeclerden istifade edilir Baliq seciminde helledici faktor akvarimun olcusudur Size sevinc bexs edecek baliqlara yasamaq ucun rahat serait lazimdir Baliq seciminde de telesmeyin Her seyi evvelden oyrenmek daha yaxsi olar Sehve yol verseniz baliqlara zerer vurar pulunuz ve vaxtiniz ise heder geder Evvelce arzusunda oldugunuz baliq haqqinda butun melumati elde edin Sonra ise akvariumunuza ne qeder baliq yerleseceyini mueyyenlesdirin Adeten hesablama oksigene olan telebata uygun aparilir Boyuk baligin uzunlugu ile quyruqsuz akvarium sethinin sahesine nisbeti goturulur 2 5 sm uzunlugu olan sirinsulu baliqlara 192 kvadratsantimetr soyuqsevenlere 120 kvadratsantimetr tropikler ucun ise 64 kvadratsantimetr akvarium goturulur Uzunlugu 2 5 sm olan deniz baliqlarina her bir ferd ucun heyatinin ilk 6 ayinda adeten 18 litr su goturulur Qalan vaxtlarda ise 9 litr su bes eder Amma nezere alin ki bezi baliq novlerinde ferdler hansisa erazini yalniz ozununku bilir ve ora diger baliqlari buraxmirlar Baliq novlerinin biri birine uygunlasmasina onlari akvariuma salmazdan once nezer yetirin Baslica meyar baliqlarin evvelden yasadiqlari muhitin oxsarligidir Duzlu ve sirinsulu baliqlar bir akvariuma salinmir Amma duzlu hovuzlardan cixmis baliqlar sirin suya salinir Suyun temperaturuna olan telebat da nezere alinmalidir Bezi nov baliqlar akvariuma tez axan caylardan bezileri ise sakit hovuzlardan dusur Demek onlar eyni seraitde yasaya bilmezler Bezi baliqlar dibi dasli eraziye bezileri bitkili ve ya aciq mekanli bir qism gur isiqli digerleri ise alaqaranliga ustunluk verirler Baliqlarin olcu ve temperamenti en vacib meqamlardan biridir Baliqlarin hamisinin yirtici olmamasina baxmayaraq tebietde adeten boyukler xirdalari yeyir Buna gore de akvariumunuzdaki en xirda baliqlarin bele basqalarinin qurbani olmayacaq qeder boyuk olduguna emin olun Bezi baliq novleri akvariumun mueyyen hissesinden istifade ederek oz erazilerini anbar ve ya yuva kimi qisqancliqla qoruyurlar Bele baliqlar hem oz numayendelerine hem de basqa novlere qarsi aqressiv olurlar Boyuk acgoz baliqlar hem de ozlerinden zeifleri ac qoyurlar Yaxsi olar ki olcu ve temperamentine gore uygun gelmeyen baliqlar ayri ayri akvariumlarda yasasinlar MenbeVikianbarda Akvarium ile elaqeli mediafayllar var Sekil qalereyasi Akvarium ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin