Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Adamcıl — türk xalqlarının, o cümlədən azərbaycanlıların mifologiyasında qurd şəklində bədheybət. Türk mifologiyasında "Qurd Qadın" da adlandırılır. Azərbaycan demonoloji (şeytani ruhlarla bağlı) inanclarında "Bizdən yaxşılar" olaraq qeyd edilən cinlərdən biri hesab edilir. Türk demonoloji inanclarında yarı-şeytani varlıqlar arasında sayılır.
| Adamcıl | |
|---|---|
 | |
| Xarici görünüşü | iri buynuzlar, uzun caynaqlar və tüklü bədən |
| Vasitələri | Qurd dərisi, alovsayağı işıq |
| Qidası | Heyvan və insan əti (uşaq əti və təzəlikcə qəbiristanlıqda basdırılmış ölülərin əti daxil olmaqla) |
| Zəif cəhətləri | Qurd dərisinin yandırılması |
| İnsan bədəninə təsiri | xəstəlik (halsızlıq, iştahsızlıq və lallıq daxil olmaqla), on günə qədər gecikdirilən ölüm |
Azərbaycan mifoloji mətnlərində təsviri
İnsanların adamcıla çevrilmə səbəbləri başlarına (ola bilsin ki, tikanlı) qurd donu düşməsidir. Başa qurd dərisi düşməzdən əvvəl insanın alovsayağı bir işıqla əhatə edilməsi halı da İrəvan mətnində qeyd edilmişdir. Qadınlar gecə vaxtı, xüsusilə yuyunduqdan sonra başı açıq dolananda qurd donu üstlərinə düşür. Həmçinin hamilə qadının navdan altında oturanda başına qurd dərisi düşdüyü, bundan sonra adamcıla çevrilərək uşaq əti yediyi ilə bağlı mif vardır.
Bəzi mətnlərdə Adamcıl donu təndirdə geyinərək çölə çıxır. O, heyvan və insan əti yeyir. Bədheybət bütün gecəni çöldə keçirdikdən sonra insan cildinə qayıdıb evə gəlir. Adamcılın donunu yandıranda o, ölür və ya adamcıllıqdan çıxaraq insan olur. Qurd donu yandırılarkən insan təndir ətrafında dəli kimi fırlanır və nərə çəkir. Don yandırılandan sonra isə insan xəstə yatır, heç nə yemir və danışmır. Bir neçə gün sonra insan sağalır. Bir mətndə insanın on gün yaşadıqdan sonra öldüyü qeyd edilmişdir.
Mətnlərin birində Adamcılın qəbri qazıb insanı çıxardığı təsvir edilir. Ancaq bu insan ölü deyil, səhvən ölü hesab edilərək basdırılmışdır. İnsanlar basdırılmış adamı xilas etmək üçün adamcılı yaralayır və yandıraraq öldürürlər. Bu mətndə Adamcıl iri buynuzları, uzun caynaqları və tüklü bədəni ilə təsvir edilmişdir.
Adamcılın ölü insan əti yeməsi halı sadəcə İrəvan mətnində qeyd edilmişdir. Burada Adamcıla çevrilən qız kənddə kimsə ölən kimi onun qəbrinə gedib, ölünü çıxardaraq yeyir.
Yayıldığı ərazilər
Şəki mifoloji mətnlərinə görə üstü açıq yerdə çimən qız qurda çevrilir. Mətndə qurd Adamcıl adlandırılmır. Qurda çevrilmə ilə bağlı daha üç mətn Naxçıvan, Gəncəbasar və İrəvan azərbaycanlılarına aid folklor nümunələrində rast gəlinir.
İstinadlar
İlkin mənbələr
- Əsatirlər, əfsanə və rəvayətlər, 2005. səh. 139–144.
- Əsatirlər, əfsanə və rəvayətlər, 2005. səh. 240.
- Əsatirlər, əfsanə və rəvayətlər, 2005. səh. 139–144.
- Əsatirlər, əfsanə və rəvayətlər, 2005. səh. 181.
İkinci dərəcəli mənbələr
- Türk Mitolojisi Ansiklopedik Sözlük, Celal Beydili, Yurt Yayınevi (türk.)
- Ləman Vaqif qızı Süleymanova. Şəki folklor mühiti, Bakı, 2012. – 248 səh.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Adamcil turk xalqlarinin o cumleden azerbaycanlilarin mifologiyasinda qurd seklinde bedheybet Turk mifologiyasinda Qurd Qadin da adlandirilir Azerbaycan demonoloji seytani ruhlarla bagli inanclarinda Bizden yaxsilar olaraq qeyd edilen cinlerden biri hesab edilir Turk demonoloji inanclarinda yari seytani varliqlar arasinda sayilir AdamcilXarici gorunusu iri buynuzlar uzun caynaqlar ve tuklu bedenVasiteleri Qurd derisi alovsayagi isiqQidasi Heyvan ve insan eti usaq eti ve tezelikce qebiristanliqda basdirilmis olulerin eti daxil olmaqla Zeif cehetleri Qurd derisinin yandirilmasiInsan bedenine tesiri xestelik halsizliq istahsizliq ve lalliq daxil olmaqla on gune qeder gecikdirilen olumAzerbaycan mifoloji metnlerinde tesviriInsanlarin adamcila cevrilme sebebleri baslarina ola bilsin ki tikanli qurd donu dusmesidir Basa qurd derisi dusmezden evvel insanin alovsayagi bir isiqla ehate edilmesi hali da Irevan metninde qeyd edilmisdir Qadinlar gece vaxti xususile yuyunduqdan sonra basi aciq dolananda qurd donu ustlerine dusur Hemcinin hamile qadinin navdan altinda oturanda basina qurd derisi dusduyu bundan sonra adamcila cevrilerek usaq eti yediyi ile bagli mif vardir Bezi metnlerde Adamcil donu tendirde geyinerek cole cixir O heyvan ve insan eti yeyir Bedheybet butun geceni colde kecirdikden sonra insan cildine qayidib eve gelir Adamcilin donunu yandiranda o olur ve ya adamcilliqdan cixaraq insan olur Qurd donu yandirilarken insan tendir etrafinda deli kimi firlanir ve nere cekir Don yandirilandan sonra ise insan xeste yatir hec ne yemir ve danismir Bir nece gun sonra insan sagalir Bir metnde insanin on gun yasadiqdan sonra olduyu qeyd edilmisdir Metnlerin birinde Adamcilin qebri qazib insani cixardigi tesvir edilir Ancaq bu insan olu deyil sehven olu hesab edilerek basdirilmisdir Insanlar basdirilmis adami xilas etmek ucun adamcili yaralayir ve yandiraraq oldururler Bu metnde Adamcil iri buynuzlari uzun caynaqlari ve tuklu bedeni ile tesvir edilmisdir Adamcilin olu insan eti yemesi hali sadece Irevan metninde qeyd edilmisdir Burada Adamcila cevrilen qiz kendde kimse olen kimi onun qebrine gedib olunu cixardaraq yeyir Yayildigi eraziler Seki mifoloji metnlerine gore ustu aciq yerde cimen qiz qurda cevrilir Metnde qurd Adamcil adlandirilmir Qurda cevrilme ile bagli daha uc metn Naxcivan Gencebasar ve Irevan azerbaycanlilarina aid folklor numunelerinde rast gelinir IstinadlarIlkin menbeler Esatirler efsane ve revayetler 2005 seh 139 144 Esatirler efsane ve revayetler 2005 seh 240 Esatirler efsane ve revayetler 2005 seh 139 144 Esatirler efsane ve revayetler 2005 seh 181 Ikinci dereceli menbeler Turk Mitolojisi Ansiklopedik Sozluk Celal Beydili Yurt Yayinevi turk Leman Vaqif qizi Suleymanova Seki folklor muhiti Baki 2012 248 seh