1848-1849-cu illər inqilabları |
---|
Fransa |
Avstriya imperiyası: |
Avstriya |
Macarıstan |
Lombardiya və Venesiya |
Almaniya |
İtaliya dövlətləri: |
Toskana |
Pyemont |
1848-ci il üsyanları, Xalqların Baharı və ya İnqilab Yolu — Avropada ən geniş inqilab dalğası olmuşdur.
İnqilablar, əvvəlki monarxik strukturların aradan qaldırılması və müstəqil dövlət qurumlarının yaradılması məqsədi ilə mahiyyətcə demokratik və liberal idi. Fevral ayında Fransada baş verən ilkin mərhələdən sonra inqilab bütün Avropaya yayılmışdır. 50-dən çox ölkəyə təsir göstərməsinə baxmayaraq, inqilabçılar arasında əhəmiyyətli koordinasiya və ya əməkdaşlıq olmamışdır. Üsyanlara təkan verən ən böyük amillər siyasi rəhbərliyə qarşı olan narazılıq, hökumət və demokratik proseslərdə daha geniş iştirak etmək, mətbuat azadlığı və işçi sinfin digər tələbləri, milliyyətçiliyin yüksəlməsi və hökumət qüvvələrinin yenidən qurulmasına dair tələblər daxil idi.
İnqilab islahatçılar, orta və işçi təbəqə üzvlərindən ibarət müvəqqəti koalisya tərəfindən idarə olunduğuna görə uzunömürlü olmadı. On minlərlə adam öldürüldü və bir çoxları sürgünə məruz qaldı. Uzun müddət davam edən islahatlar Avstriya və Macarıstanda təhkimçiliyin ləğvi, Danimarkada mütləq monarxiyanın sona çatması və Hollandiyada parlamentli demokratiyanın tətbiqi ilə nəticələndi. İnqilablar Fransa, Hollandiya, Almaniya Konfederasiyası və Avstriya imperiyasını təşkil edən dövlətlər üçün mühüm rol oynadı.
Başlanğıcı
İnqilablar müxtəlif səbəblərdən meydana gəldiyi üçün bu motivləri bir ardıcıl hərəkətdən görmək çətindir. XIX əsrin birinci yarısında Avropa cəmiyyətində çoxsaylı dəyişikliklər baş vermişdir. Bu dövrdə həm liberal islahatçılar, həm də radikal siyasətçilər milli hökumətləri yenidən formalaşdırmağa çalışırdılar.
Texnoloji dəyişiklik işçi sinifdən olanların həyatını kökündən dəyişirdi. Populyar mətbuat siyasi maarifləndirilmə, populyar liberalizm, millətçilik və sosializm kimi yeni dəyərlər və fikirləri əhatə etməyə başladı. Bəzi tarixçilər qeyd edirlər ki, 1846-cı ildə məhsul yığımında olan uğursuzluqlar kəndlilərin və şəhərdə yaşayan yoxsul təbəqənin həyatında çətinliklər yaratdı.
Aristokrat əhalinin böyük bir hissəsi isə kral ailəsinin qismən və tam mütləq hakimiyyəti ilə narazı idilər. 1846-cı ildə Avstriya Qalisiyasında Polşa aristokratiyanın və Prussiyada demokratik qüvvələrin bir neçə ayaqlanmaları baş verdi. [aydınlaşdırma lazımdır]
Bundan sonra, orta təbəqə ayaqlanmağa başladı. Elə həmin vaxt Brüsseldə çalışan Karl Marks və Fridrix Engels Kommunist Liqasının (əsasən Alman işçilərindən ibarət olan bir təşkilat) tələbi ilə Kommunist Partiyasının Manifestini (21 fevral 1848-ci ildə Almaniyada nəşr olunmuşdur) yazdılar. Berlində mart ayı qiyamətindən sonra onlar Almaniyada öz ideyalarını təbliğ etməyə başladılar. Mart ayında Parisdən "Almaniyada Kommunist Partiyasının tələbləri"ni ("Demands of the Communist Party in Germany") nəşr etdilər; kitabça, Almaniyanın birləşməsinə, kütləvi seçmə haqqına, feodal statusun ləğvinə çağırırdı.
Orta və işçi sinifləri beləliklə, islahat və bir çox digər konkret məqsədlər üzərində ortaq fikirlərə malik idilər. İnqilablarda onların iştirakı, ancaq bir-birindən fərqlənirdi. Baxmayaraq ki, motivin böyük bir hissəsi orta sinifdən idi, üsyanlarda olan iştirakçıların əsasını aşağı təbəqə təşkil edirdi. Üsyanlar ilk dəfə şəhərlərdə yaranmağa başladı
Şəhər işçiləri
Fransız kəndlərində əhali sürətlə yüksəlmiş, çoxlu kəndlilər şəhərlərdə özlərinə yeni bir həyat qurmağa üz tutmuşdular. Burjuaziyanın bir çoxu isə kasıb əhalidən qorxduqları üçün uzaqlaşdırdılar. Bir çox təcrübəsiz işçi gündə 12–15 saat işləyərək, dağılmış və xəstəlik yayılmış zonalarda yaşayırdılar. Sənətkarlar isə sənayeləşmənin nəticəsində guildlərini itirdilər. Buna görə də, Karl Marks kimi inqilabçılar aşağıdakıları qurdular.
Ticarət haqqında olan qanunlarda olan sərbəstləşdirmə və zavodların inkişafı 1815-ci ildən bəri sayı 93% artan müxtəlif təbəqədən olan işçilər arasında olan sosyal fərqləri daha da artırdı. Nəticədə, 1831 və 1834-cü illərdə Lyonda, və 1844-cü ildə Praqda böyük proletariat ayaqlanmaları baş verdi. Conatan Sperberə görə, şəhərdə yaşayan işçi əhali alıcılıq qabiliyyətlərində (purchasing power) yüksək azalma olduğunu hiss etdilər: belə ki, insan artımına abxmayaraq, 1930-cu ildən sonra Belçika, Fransa və Almaniyada şəhərlərdə ət istehlakında azalma var idi. Əlavə olaraq, 1847-ci ildə baş verən iqtisadi böhran işsizliyi daha da artırdı: Vienna zavodlarında 10,000 işçi işdən çıxarıldı və Hamburqda 128 firma iflas etdi. Hollandiya istisna olmaqla, 1847-ci ilin böhranın ölkələrə olan təsirləri və 1848-ci ildə inqilablarla üzləşənlər arasında güclü korrelyasiya var idi.
Alman dövlətlərində vəziyyət demək olar eyni idi. Prussiyanın bir hissəsi artıq sənayeləşməyə başlamışdı.1840-cı illərdə, toxuculuqda olan mekanikləşdirilmiş istehsal sənayesi pal-paltar qiymətlərində ucuzlaşmaya səbəb oldu və nəticədə, Alman dərzilərinin əldə istehsal etdikləri məhsulların satışında azalmaya səbəb oldu. İslahatlar kənd feodalizminin ən qeyri-populyar xüsusiyyətlərini yaxşılaşdırdı , lakin narazı sənaye işçiləri daha da böyük dəyişikliklər üçün təzyiq göstərirdilər.
Şəhərdə yaşayan işçi əhalinin maaşlarının yarısını əsasən çörək və kartofdan ibarət olan ərzaq üzərində xərcləməyə məcbur idilər. Məhsuldarlıqda olan uğursuzluqlar ərzaq qiymətlərinin daha da artmasına və manufaktura məhsullarına olan tələbin azalmasına, nəticədə işsizliyin daha da artmasına gətirib çıxardı. Üsyanlar zamanı, işsizlik problemini həll etmək üçün, inşaat üzrə atelyelər və emalatxanalar təşkil olundu. Sənətkarlar və işsiz əhali sahibkara özləri üzərində daha çox güc verilmələri üçün təhdid olunduqda sənayə makinalarını dağıtdılar.
Kənd yerləri
Kənd əhalisində olan artım ərzaq çatışmazlığı, həm Avropa içərisində, həm də Avropadan Amerikaya miqrasiyaya səbəb oldu. Kəndlilər arasında narazılıq 1840-cı ildən sonra artmağa başladı. 1845 və 1846-cı illərdə kartof əkinlərində olan xəstəlik Şimali Avropada böhrana səbəb oldu, və 1847-ci ildə Sileziyada kartof ehtiyatlarını talanmasına səbəb oldu. Reynlanddə çovdar əkinlərində məhsuldarlıq 20%, Çexiyada isə kartofda məhsuldarlıq 50%-ə qədər azaldı . Nəticədə, ərzaq qiymətləri kəskin şəkildə artdı. N1845 və 1846-cı illərdə kartof əkinlərində olan xəstəlik Şimali Avropada böhrana səbəb oldu, və 1847-ci ildə Sileziyada kartof ehtiyatlarını talanmasına səbəb oldu. Reynlanddə çovdar əkinlərində məhsuldarlıq 20%, Çexiyada isə kartofda məhsuldarlıq 50%-ə qədər azaldı . Nəticədə, ərzaq qiymətləri kəskin şəkildə artdı.
Aristokratik mülkün əsas hissəsini əkinçilik üçün ayrılmış torpaqların sahibkarlığı, və nəticədə orada çalışan kəndlilər üzərində səlahiyyətlər təşkil edirdi. 1848-ci ildə baş verən kəndli üsyanları əsasən şəhərdəkilərdən qopmuş şəkildə təzahür edirdi, və əsasən uğursuzluqla nəticələnirdi.
İdeologiyaların rolu
Radikal ideologiyaların populyarlaşmasına qarşı tətbiq edilərn güc və başqa vasitələr onların qarşısı ala bilmədi. Demokratiya, liberalizm, sosyalizm, nasyonalizm (millətçilik) xalq arasında populyarlaşmaqda davam edirdi. Onların tələblərinə Konstitusiya, mətbuat azadlığı, söz azadlığı və digər demokratik hüquqlar, sivil militanın yaradılması, kəndlilər üzərində olan səlahiyyətlərin ləğv olunması, iqtisadiyyatın liberallaşdırılması, tariflərin ləğv olunması, monarx hakimiyyətinin ləğv olunması və ya respublikalı monarxiyanın yaradılması xeyrinə monarxın səlahiyyətlərinin məhdudlaşdırılması daxil idi.
1840-cı illərin perspektivindən baxsaq demokratiya bütün kişilərə səsvermə hüququnun verilməsindən ibarət idi. 'Liberalizm' prinsipial olaraq "idarə olunanın razılığı" və kilsə və dövlətin səlahiyyətlərində olan məhdudiyyət, respublika orqanlarının yaradılması, şəxsiyyət və mətbuat azadlığı mənasını verirdi. Liberalizmin təsirlərini 1840-cı ildən sonra bir sıra radikal liberal nəşrlərin kimi Rheinische Zeitung (1842), Fransada Le National and La Réforme (1843); Avstriyada Grenzboten (1841); Macarıstanda Pesti Hírlap (1841) kimi bir neçə radikal qəzetlərin nəşr olunmasında görmək olar.
'Millətçilik' vahid dil, mədəniyyət, din, ümumi tarix, və, əlbəttə, vahid coğrafi ərazi daxilində insanların birləşməsini dəstəkləyirdi. Millətçilik, František Palacký'in Almanlarla olan münaqişələrdən bəhs etdiyi "Çex Millətçiliyinin Tarixi" kitabından və Almaniyada millətçilik üzrə meydana çıxan xüsusi musiqi növündən də göründüyü kimi çoxlu dairələr arasında populyarlaşmışdı.
Sosyalizm', 1840-cı ildə mənası üzərində hələ də konsensun olmayan, müxtəlif insanlar üçün müxtəlif mənalar verən bir termin idi, lakin, adətən işçi sinfinin səlahiyyətlərinin artırılması kontekstində istifadə olunur.
Ölkələr və regionlar üzrə hadisələr
İtaliya dövlətləri
O vaxta qədər ciddi bir iğtişaş olmasına baxmayaraq, ilk böyük partlayış Sicilyada 1848-ci ild Yanvarda baş verdi. Bourbonlar sülaləsinə qarşı əvvəllər də bir neçə üsyanlar baş versə də, bu 16 ay ömrü sürən müstəqil bir dövlət yaratdı, əlbəttə ki, Burbonlar hakimiyyəti yenidən ələ alana qədər. Həmin aylar ərzində, ortaya çıxan Konstitusiya həmin dövr üçün liberal domekratik perspektivindən kifayət qədər qabaqcıl idi. Üsyan uğursuzluqla nəticələnsə də, 1860–61-ci illərdə İtaliyanın vahid şəkildə birləşməsi — Risorcimento Burbonların idarə etdiyi İki Siciliya Krallığını (Kingdom of Two Sicilies) tənəzzülə uğratdı.
Fransa
Keçmiş Fransa İnqilabının qığılcımlarını 1848-cil üsyanlarında, əsasən də, banket kampaniyasında (campagne des banquets) hiss etmək olurdu. Bu inqilab, əsasən xalqın özünü idarə etməsini düşünən Fransız xalqı arasında populyar olan milliyətçilik və liberalizm ideologiyaları ilə hərəkət edirdi. Bu inqilab Luis Filip'in konstitusiyalı monarxiyasının tənəzzülü və İkinci Respublikanın yaradılması (1852) ilə nəticələndi. Bu hökumətə Luis Napalyon başçılıq edirdi.
Alman Dövlətləri
Almaniyada 1848-ci il kütləvi aksiyalarla seçilrən "Mart Üsyanları" əsasən Almaniyanın cənub və qərbində baş verdi. Ziyalı tələbələr və alimlər tərəfindən yönləndirilən üsyançılar Alman milliyətinin birliyini, mətbuat azadlığı və sərbəst toplaşmaq azadlığı tələblərini irəli sürürdülər. Üsyanın kifayət qədər yaxşı təşkil olunmamasına baxmayaraq, Alman Konfederasiyasının 39 ölkəsinin hər birində əvvəlki autokratik hökumət strukturlarının ləğvi üçün çağırış edirdilər. Nəhayət, üsyanda orta-təbəqə və işçi sinfindən olan əhali güclərini ayırdı və konservativ aristokratiyanın üsyançılara qalib gəlməsinə şərait yaratdı, və bütün liberallar sürgünə göndərildi.
Danimarka
Danimarkada XVII əsrdən bəri mütləq monarxiya hakimiyyəti var idi . Kral Kristian VIII, islahatların tərəfdarı olsa da, absolutist idi və 1848-ci il yanvar ayında baş verən müxalif fermer və liberallar tərəfindən təşkil olunan aksiyalar dövründə öldü. Milliyətçi Liberallar tərəfindən təşkil olunan üsyanda konstitusiyalı monarxiyaya keçid üçün çağırışlar edilirdi və üsyançılar Martın 21-də Christianborg'a yürüş etdilər. Yeni kral, Frederik VII Liberalların tələblərinə qulaq asıb içərisinəd Milliyətçi Liberal Partiyasından da üzvlərin olduğu Kabinet yaratdı.
Milliyətçi-liberal hərəkat absolutist hakimiyyəti ləğv etmək, amma məkəzləşdirilmiş hakimiyyəti qoruyub saxlamaq istəyirdilər. Kral Riqsdaq adlandırılan ikikameralı parlament ilə hakimiyyəti bölüşməyə razılaşıb yeni Konstitusiyanı qəbul etdi. Belə deyilir ki, Kralın yeni Konstitusiyanı qəbul etdikdən sonra olan ilk sözləri "bu yaxşı idi, artıq səhərləri rahat yata bilərəm" olmuşdur. Ordu zabitlərinin narazılıqlarına baxmayaraq, digər Avropa ölkələrində olanların əksinə yeni hakimiyyət strukturunu qəbul etdilər. Amma, Liberal Konstitusiya Schleswigi əhatə etmədi.
Avstriya İmperiyası
1848-ci il Mart ayından 1849-cu il İyul ayına qədər, Habsburq İmperiyası milliyətçi xarakteri ilə seçilən inqilabçılar tərəfindən təhlükə altında qaldı. Viennadan idarə olunan imperiyanın daxilində avstriyalar, macarlar, slovaklar, poşalılar, çexlər, xorvatlar, sloveniyalılar, ukraynlar, romanlar, serblər və italyanlar var idi və bunların hər biri inqilab ərzində ya muxtariyyət, ya müstəqillik, ya da digər xalqalar üzərində hegemoniya qazanmağa cəhd etmişdilər. Üsyanın milliyətçi xarakteri, alman dövlətlərində olan hadisələrdən sonra daha da mürəkkəbləşdi.[]
Macarıstan
1849-cu ildə Avstriya və Rus orduları tərəfindən susdurulan Macar İnqilabı Avropada ən uzun idi. Macar inqilabı. Buna baxmayaraq, üsyan təhkimçi kəndililərin həyatında böyük rol oynadı. 15 Mart, 1848-ci ildə Macar patriotlarının Pest və Budada olan akisyaları ilə alovlanan üsyan imperiya qubernatorunu içərisində mətbuat azadlığı, müstəqil Macarıstan Nazirliyinin yaradılmasın və Milli Qvardiryanın yaradılmasının, sivil və dini bərabərliyin, ədalətli məhkəmə, milli bank və Macar Ordusunun yaradılması, xarici qoşunların ölkə sərhədlərindən çıxarılmasını, siyasi məhbusların azad edilməsi , Transilvaniyanın birləşdirməsinin də qeyd olunduğu üsyançıların 12 tələblərini qəbul etməyə məcbur etdilər. Bu tələblər növbəti səhər Sandor Petofi'nin poeziyası ilə yüksək səslə hərkəsə oxundu: "Biz Macarların Allahı adına and içirik. Biz and içirik, biz bir daha qul olmayacayıq"Layoş Koşut və bəzi digər liberal zadəgan təşkil edib ki, pəhriz müraciət məhkəmə tələbi ilə nümayəndəsinin hakimiyyəti və vətəndaş azadlıqlarının. Bu hadisələr səbəb oldu Клеменса fon Меттерниха, avstriya şahzadə və xarici işlər naziri istefa verib. Tələblər pəhriz razılaşdırılmışdır 18 mart imperator Ferdinand. Baxmayaraq ki, Macarıstan qalacaq bir hissəsi imperiyanın əsasında şəxsi унии imperatoru ilə isə konstitusiya hökumət yaradılacaq. Sonra parlamentinin qəbul aprel ayında qəbul edən qanunlar, qanun qarşısında bərabərlik, parlament, konstitusiya monarxiya və sonu ötürülməsi və məhdudiyyətlər torpaqdan istifadə.
Nəticələri
Demokratlar 1848-ci il üsyanlarına sonralar azadlıq, bərabərlik və qardaşlığın (fraternity) inkişafına təsir edən demokratik inqilablar kimi baxırdı. Milliyətçilər üçün isə bu əvvəlki çoxxalqlı imperiyaların ləğv olunmasını tələb edən ümid kimi görürdülər. Amma, sondakı nəticələr hamını gözlədiyi kimi mürəkkəb olmadı.
Bəzi dövlətlər 1848–49-cu il inqialblarından sonra daha da absolutist olaraq repressiyanı və senzuranı daha da artırdılar. Avstriya İmperiyasında Franz Stadionun konstitusiyası və Təməl Haqlar haqqında Əsasnaməsini ləğv edildi və Habsburq sərhədləri daxilində həbs olunanların sayı 1854-cü ilə qədər 1 milyona çatdı. 1848-ci ildən sonra Rusyiada I Nikolayın hakimiyəti daha da dözülməz olmağa başladı. Həmin dövrdə, gizli polis yaradıldı və senzura daha da genişləndirildi. Vəziyyət o yerə gəlmişdi ki, nəşriyyat evlərində çalışanların sayı senzura orqanlarında çalışanlardan hətta az idi. Fransada isə Ledru-Rollin, Baudelarie və Proudhon'un əsərləri əsərləri müsadirə olundu.
1848-ci ildən sonra görünənin əsasında çox az şey dəyişmişdi və bir çox tarixçilərə görə inqilabların çoxu uğursuzluqla nəticələndi. Son zamanlar isə, Kristofer Klark 1848-ci ildən sonrakı dövrü "hökümətdə inqilab" adlandırmışdır. Karl Marx inqilablarıan burjua xarakterlirini görüb məyus olduğunu bildirmişd. Prussiyanın Baş Naziri, Otto von Manteyfelə görə dövlət bundan sonra zadəganların mülkiyyəti imiş kimi idarə oluna bilməz. Prussiyada August von Bethmann-Hollweg'in Preußisches Wochenblatt qəzetində Prussiyanın konservativ dövlət adamları və jurnalistlərini mühacit Kreuzzeitung franksiyasına qarşı müasirləşdirmək nəzərdə tutulurdu.
Hökumətin sonra 1848-ci ildən məcbur idi idarə olunmasında ictimai sahədə və məşhur dairəsi daha da böyük səmərə ilə ki artmasına səbəb şöhrət Прусской Zentralstelle фюр Pressangelegenheiten (mərkəzi mətbuat agentliyi yaradılmış 1850), Avstriya Zensur-UND polizeihofstellevə fransa istiqaməti Jeneral-de-la-kitabxana (1856).
Lakin, inqilabların nəticəsi olaraq, xüsusilə Habsburq torpaqlarında bəzi uğurlu dəyişiklikər var idi. Avstriya və Prussiyada 1850-ci ilə qədər feodalizm demək olar ki, ləğv olundu və kəndlilərin həyat şəraiti yaxşılaşdı. Avropada orta təbəqə də bəzi güzəştlər əldə etdi: Fransada bütün kişilərə seçki hüququ verildi. Rusiya isə kəndliləri təhkimçilikdən sonralar 1861-ci ildə azad etdi. Habsburq İmperiyası axır ki, Macarlara 1867-ci il razılaşmasına əsasən bəzi güzəştlər verməyə razı oldu. Üsyanlar Danimaka və Hollandiyada isə uzun müddətli islahatlara səbəb oldu.
Reynhard Rürupa görə 1848-ci il üsyanları yəhudiləri sosyal üsyanların və beynəlxalq kapitalın nümayəndəsi kimi göstərən antisemitism'in inkişafında dönüş nöqtəsi idi.
İnqilablardan qaçan almanlar tərəfindən Yeni Dünyada Texas-Hill adlı ölkə yaradıldı. Təzyiqə məruz qalan almanlar və ya avstriyalıların bir çoxu öz yurd-yuvaların qoyub Yeni Dünyaya ya da daha sakit Avropa ölkələrinə köçdülər. Onları Qırx-Səkkizincilər də adlandırırdılar.
İstinadlar
- Merriman, John. A History of Modern Europe: From the Renaissance to the Present. New York: W.W. Norton. 1996. səh. 718.
- Siemann (1998); Pech, p. 14
- Berger, Helge, and Mark Spoerer. "Economic Crises and the European Revolutions of 1848." The Journal of Economic History 61.2 (2001), p. 305
- Merriman, 1996, p. 724
- Berg, Maxine. The Machinery Question and the Making of Political Economy 1815-1848. 1982-02-04. ISBN .
- Breuilly, John ed. Parker, David. Revolutions and the Revolutionary Tradition. New York: Routledge. 2000. səh. 114.CS1 maint: Multiple names: authors list (link) Breuilly, John ed. Parker, David. Revolutions and the Revolutionary Tradition. New York: Routledge. 2000. səh. 114.
- Sperber, Jonathan, Rhineland Radicals: The Democratic Movement and the Revolution of 1848 (Princeton, 1991), p. 140; Pech, Stanley Z. The Czech Revolution of 1848 (London, 1969), p. 45
- Stanley Z. Pech, The Czech Revolution of 1848 (1969), p. 25, Wolfram Siemann, The German Revolution of 1848–1849 (London, 1998), p. 47
- Louis Namier, 1848: The Revolution of the Intellectuals (1964)
- Theodote S. Hamerow, Restoration, Revolution, Reaction: Economics and Politics in Germany, 1825–1870 (1958) focuses mainly on artisans and peasants
- Weibull, Jörgen. "Scandinavia, History of." Encyclopædia Britannica 15th ed., Vol. 16, 324.
- Olaf Søndberg; den danske revolution 1830–1866: p. 70, line 47–48
- Gábor Gángó, "1848–1849 in Hungary," Hungarian Studies (2001) 15#1 pp. 39–47. online 2017-10-19 at the Wayback Machine
- Deak, Istvan. The Lawful Revolution. New York: Columbia University Press, 1979.
- "The US and the 1848 Hungarian Revolution." The Hungarian Initiatives Foundation. Accessed March 26, 2015. http://www.hungaryfoundation.org/history/20140707_US_HUN_1848 2016-03-14 at the Wayback Machine.
- Green, Abigail, Fatherlands: State-Building and Nationhood in Nineteenth-Century Germany (Cambridge, 2001), p. 75
- Barclay, David, Friedrich Wilhelm IV and the Prussian Monarchy 1840–1861 (Oxford, 1995), pp. 190, 231
- Deak, John. Forging a Multinational State: State Making in Imperial Austria from the Enlightenment to the First World War (Stanford, 2015), p. 105
- Westwood, J. N. Endurance and Endeavour: Russian History, 1812–1980. Oxford (2002), p. 32
- Goldfrank, David M. The Origins of the Crimean War. London: Longman, (1994), p. 21
- Price, Roger. The French Second Empire: An Anatomy of Political Power (Cambridge, 2001), p. 327.
- "England and Revolution by Marx 1848". Marxists Internet Archive. April 1, 2022 tarixində . İstifadə tarixi: November 16, 2018.
- Brophy, James M. Capitalism, Politics and Railroads in Prussia 1830–1870 (Columbus, 1998), p. 1
- Schroeder, Paul in Blanning, T. C. W. (ed.), The Short Oxford History of Europe: The Nineteenth Century (Oxford, 2000), p. 171
- Smith, Denis Mack. Cavour (Knopf, 1985), p. 91
- Clark, p. 184
- "Progress and Its Limits: The Revolution of 1848 and European Jewry". Reinhard Rürup in Dowe, Dieter ed., Europe in 1848: Revolution and Reform (Oxford, 2001), pp. 758, 761
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
1848 1849 cu iller inqilablariFransaAvstriya imperiyasi Avstriya Macaristan Lombardiya ve VenesiyaAlmaniya Italiya dovletleri Toskana Pyemont 1848 ci il usyanlari Xalqlarin Bahari ve ya Inqilab Yolu Avropada en genis inqilab dalgasi olmusdur Barricade on the rue Soufflot Horace Vernet Inqilablar evvelki monarxik strukturlarin aradan qaldirilmasi ve musteqil dovlet qurumlarinin yaradilmasi meqsedi ile mahiyyetce demokratik ve liberal idi Fevral ayinda Fransada bas veren ilkin merheleden sonra inqilab butun Avropaya yayilmisdir 50 den cox olkeye tesir gostermesine baxmayaraq inqilabcilar arasinda ehemiyyetli koordinasiya ve ya emekdasliq olmamisdir Usyanlara tekan veren en boyuk amiller siyasi rehberliye qarsi olan naraziliq hokumet ve demokratik proseslerde daha genis istirak etmek metbuat azadligi ve isci sinfin diger telebleri milliyyetciliyin yukselmesi ve hokumet quvvelerinin yeniden qurulmasina dair telebler daxil idi Inqilab islahatcilar orta ve isci tebeqe uzvlerinden ibaret muveqqeti koalisya terefinden idare olunduguna gore uzunomurlu olmadi On minlerle adam olduruldu ve bir coxlari surgune meruz qaldi Uzun muddet davam eden islahatlar Avstriya ve Macaristanda tehkimciliyin legvi Danimarkada mutleq monarxiyanin sona catmasi ve Hollandiyada parlamentli demokratiyanin tetbiqi ile neticelendi Inqilablar Fransa Hollandiya Almaniya Konfederasiyasi ve Avstriya imperiyasini teskil eden dovletler ucun muhum rol oynadi Baslangici1848 1849 cu illerde Avropa xeritesi esas inqilabci merkezleri eks inqilabci herbi herekatlarini ve hakimiyyetden imtina eden dovletleri eks etdirir Inqilablar muxtelif sebeblerden meydana geldiyi ucun bu motivleri bir ardicil hereketden gormek cetindir XIX esrin birinci yarisinda Avropa cemiyyetinde coxsayli deyisiklikler bas vermisdir Bu dovrde hem liberal islahatcilar hem de radikal siyasetciler milli hokumetleri yeniden formalasdirmaga calisirdilar Texnoloji deyisiklik isci sinifden olanlarin heyatini kokunden deyisirdi Populyar metbuat siyasi maariflendirilme populyar liberalizm milletcilik ve sosializm kimi yeni deyerler ve fikirleri ehate etmeye basladi Bezi tarixciler qeyd edirler ki 1846 ci ilde mehsul yigiminda olan ugursuzluqlar kendlilerin ve seherde yasayan yoxsul tebeqenin heyatinda cetinlikler yaratdi Aristokrat ehalinin boyuk bir hissesi ise kral ailesinin qismen ve tam mutleq hakimiyyeti ile narazi idiler 1846 ci ilde Avstriya Qalisiyasinda Polsa aristokratiyanin ve Prussiyada demokratik quvvelerin bir nece ayaqlanmalari bas verdi aydinlasdirma lazimdir Bundan sonra orta tebeqe ayaqlanmaga basladi Ele hemin vaxt Brusselde calisan Karl Marks ve Fridrix Engels Kommunist Liqasinin esasen Alman iscilerinden ibaret olan bir teskilat telebi ile Kommunist Partiyasinin Manifestini 21 fevral 1848 ci ilde Almaniyada nesr olunmusdur yazdilar Berlinde mart ayi qiyametinden sonra onlar Almaniyada oz ideyalarini teblig etmeye basladilar Mart ayinda Parisden Almaniyada Kommunist Partiyasinin telebleri ni Demands of the Communist Party in Germany nesr etdiler kitabca Almaniyanin birlesmesine kutlevi secme haqqina feodal statusun legvine cagirirdi Orta ve isci sinifleri belelikle islahat ve bir cox diger konkret meqsedler uzerinde ortaq fikirlere malik idiler Inqilablarda onlarin istiraki ancaq bir birinden ferqlenirdi Baxmayaraq ki motivin boyuk bir hissesi orta sinifden idi usyanlarda olan istirakcilarin esasini asagi tebeqe teskil edirdi Usyanlar ilk defe seherlerde yaranmaga basladi Seher iscileri Galician slaughter Pols Rzez galicyjska Jan Lewicki 1795 1871 1846 ci ilde Polsa Galiciada aristokratyanin kendliler terefinden qirrgini tesvir edir Fransiz kendlerinde ehali suretle yukselmis coxlu kendliler seherlerde ozlerine yeni bir heyat qurmaga uz tutmusdular Burjuaziyanin bir coxu ise kasib ehaliden qorxduqlari ucun uzaqlasdirdilar Bir cox tecrubesiz isci gunde 12 15 saat isleyerek dagilmis ve xestelik yayilmis zonalarda yasayirdilar Senetkarlar ise senayelesmenin neticesinde guildlerini itirdiler Buna gore de Karl Marks kimi inqilabcilar asagidakilari qurdular Ticaret haqqinda olan qanunlarda olan serbestlesdirme ve zavodlarin inkisafi 1815 ci ilden beri sayi 93 artan muxtelif tebeqeden olan isciler arasinda olan sosyal ferqleri daha da artirdi Neticede 1831 ve 1834 cu illerde Lyonda ve 1844 cu ilde Praqda boyuk proletariat ayaqlanmalari bas verdi Conatan Sperbere gore seherde yasayan isci ehali aliciliq qabiliyyetlerinde purchasing power yuksek azalma oldugunu hiss etdiler bele ki insan artimina abxmayaraq 1930 cu ilden sonra Belcika Fransa ve Almaniyada seherlerde et istehlakinda azalma var idi Elave olaraq 1847 ci ilde bas veren iqtisadi bohran issizliyi daha da artirdi Vienna zavodlarinda 10 000 isci isden cixarildi ve Hamburqda 128 firma iflas etdi Hollandiya istisna olmaqla 1847 ci ilin bohranin olkelere olan tesirleri ve 1848 ci ilde inqilablarla uzlesenler arasinda guclu korrelyasiya var idi Alman dovletlerinde veziyyet demek olar eyni idi Prussiyanin bir hissesi artiq senayelesmeye baslamisdi 1840 ci illerde toxuculuqda olan mekaniklesdirilmis istehsal senayesi pal paltar qiymetlerinde ucuzlasmaya sebeb oldu ve neticede Alman derzilerinin elde istehsal etdikleri mehsullarin satisinda azalmaya sebeb oldu Islahatlar kend feodalizminin en qeyri populyar xususiyyetlerini yaxsilasdirdi lakin narazi senaye iscileri daha da boyuk deyisiklikler ucun tezyiq gosterirdiler Seherde yasayan isci ehalinin maaslarinin yarisini esasen corek ve kartofdan ibaret olan erzaq uzerinde xerclemeye mecbur idiler Mehsuldarliqda olan ugursuzluqlar erzaq qiymetlerinin daha da artmasina ve manufaktura mehsullarina olan telebin azalmasina neticede issizliyin daha da artmasina getirib cixardi Usyanlar zamani issizlik problemini hell etmek ucun insaat uzre atelyeler ve emalatxanalar teskil olundu Senetkarlar ve issiz ehali sahibkara ozleri uzerinde daha cox guc verilmeleri ucun tehdid olunduqda senaye makinalarini dagitdilar Kend yerleri Kend ehalisinde olan artim erzaq catismazligi hem Avropa icerisinde hem de Avropadan Amerikaya miqrasiyaya sebeb oldu Kendliler arasinda naraziliq 1840 ci ilden sonra artmaga basladi 1845 ve 1846 ci illerde kartof ekinlerinde olan xestelik Simali Avropada bohrana sebeb oldu ve 1847 ci ilde Sileziyada kartof ehtiyatlarini talanmasina sebeb oldu Reynlandde covdar ekinlerinde mehsuldarliq 20 Cexiyada ise kartofda mehsuldarliq 50 e qeder azaldi Neticede erzaq qiymetleri keskin sekilde artdi N1845 ve 1846 ci illerde kartof ekinlerinde olan xestelik Simali Avropada bohrana sebeb oldu ve 1847 ci ilde Sileziyada kartof ehtiyatlarini talanmasina sebeb oldu Reynlandde covdar ekinlerinde mehsuldarliq 20 Cexiyada ise kartofda mehsuldarliq 50 e qeder azaldi Neticede erzaq qiymetleri keskin sekilde artdi Aristokratik mulkun esas hissesini ekincilik ucun ayrilmis torpaqlarin sahibkarligi ve neticede orada calisan kendliler uzerinde selahiyyetler teskil edirdi 1848 ci ilde bas veren kendli usyanlari esasen seherdekilerden qopmus sekilde tezahur edirdi ve esasen ugursuzluqla neticelenirdi Ideologiyalarin rolu Radikal ideologiyalarin populyarlasmasina qarsi tetbiq edilern guc ve basqa vasiteler onlarin qarsisi ala bilmedi Demokratiya liberalizm sosyalizm nasyonalizm milletcilik xalq arasinda populyarlasmaqda davam edirdi Onlarin teleblerine Konstitusiya metbuat azadligi soz azadligi ve diger demokratik huquqlar sivil militanin yaradilmasi kendliler uzerinde olan selahiyyetlerin legv olunmasi iqtisadiyyatin liberallasdirilmasi tariflerin legv olunmasi monarx hakimiyyetinin legv olunmasi ve ya respublikali monarxiyanin yaradilmasi xeyrine monarxin selahiyyetlerinin mehdudlasdirilmasi daxil idi 1840 ci illerin perspektivinden baxsaq demokratiya butun kisilere sesverme huququnun verilmesinden ibaret idi Liberalizm prinsipial olaraq idare olunanin raziligi ve kilse ve dovletin selahiyyetlerinde olan mehdudiyyet respublika orqanlarinin yaradilmasi sexsiyyet ve metbuat azadligi menasini verirdi Liberalizmin tesirlerini 1840 ci ilden sonra bir sira radikal liberal nesrlerin kimi Rheinische Zeitung 1842 Fransada Le National and La Reforme 1843 Avstriyada Grenzboten 1841 Macaristanda Pesti Hirlap 1841 kimi bir nece radikal qezetlerin nesr olunmasinda gormek olar Milletcilik vahid dil medeniyyet din umumi tarix ve elbette vahid cografi erazi daxilinde insanlarin birlesmesini destekleyirdi Milletcilik Frantisek Palacky in Almanlarla olan munaqiselerden behs etdiyi Cex Milletciliyinin Tarixi kitabindan ve Almaniyada milletcilik uzre meydana cixan xususi musiqi novunden de gorunduyu kimi coxlu daireler arasinda populyarlasmisdi Sosyalizm 1840 ci ilde menasi uzerinde hele de konsensun olmayan muxtelif insanlar ucun muxtelif menalar veren bir termin idi lakin adeten isci sinfinin selahiyyetlerinin artirilmasi kontekstinde istifade olunur Olkeler ve regionlar uzre hadiselerItaliya dovletleri Esas meqale 1848 1849 cu iller Italiya inqilabiMilanda Bes Gun den epizod Resm Baldassare Verazzi O vaxta qeder ciddi bir igtisas olmasina baxmayaraq ilk boyuk partlayis Sicilyada 1848 ci ild Yanvarda bas verdi Bourbonlar sulalesine qarsi evveller de bir nece usyanlar bas verse de bu 16 ay omru suren musteqil bir dovlet yaratdi elbette ki Burbonlar hakimiyyeti yeniden ele alana qeder Hemin aylar erzinde ortaya cixan Konstitusiya hemin dovr ucun liberal domekratik perspektivinden kifayet qeder qabaqcil idi Usyan ugursuzluqla neticelense de 1860 61 ci illerde Italiyanin vahid sekilde birlesmesi Risorcimento Burbonlarin idare etdiyi Iki Siciliya Kralligini Kingdom of Two Sicilies tenezzule ugratdi Fransa Esas meqale 1848 ci il Fransa inqilabiLamartin Ratusa pillelerinde 25 fevral 1848 Kecmis Fransa Inqilabinin qigilcimlarini 1848 cil usyanlarinda esasen de banket kampaniyasinda campagne des banquets hiss etmek olurdu Bu inqilab esasen xalqin ozunu idare etmesini dusunen Fransiz xalqi arasinda populyar olan milliyetcilik ve liberalizm ideologiyalari ile hereket edirdi Bu inqilab Luis Filip in konstitusiyali monarxiyasinin tenezzulu ve Ikinci Respublikanin yaradilmasi 1852 ile neticelendi Bu hokumete Luis Napalyon basciliq edirdi Alman Dovletleri Esas meqale Almaniyada 1848 1849 cu iller inqilabiInqilabcilar da Berlinde 1848 ci il mart ayinda inqilabi bayraqlari dalgalandirirlar Almaniyada 1848 ci il kutlevi aksiyalarla secilren Mart Usyanlari esasen Almaniyanin cenub ve qerbinde bas verdi Ziyali telebeler ve alimler terefinden yonlendirilen usyancilar Alman milliyetinin birliyini metbuat azadligi ve serbest toplasmaq azadligi teleblerini ireli sururduler Usyanin kifayet qeder yaxsi teskil olunmamasina baxmayaraq Alman Konfederasiyasinin 39 olkesinin her birinde evvelki autokratik hokumet strukturlarinin legvi ucun cagiris edirdiler Nehayet usyanda orta tebeqe ve isci sinfinden olan ehali guclerini ayirdi ve konservativ aristokratiyanin usyancilara qalib gelmesine serait yaratdi ve butun liberallar surgune gonderildi Danimarka Birinci Schleswig Doyusunde qalib geldikden sonra Danimarkali esgerlerin Kopenhaqende paradi 1849 Danimarkada XVII esrden beri mutleq monarxiya hakimiyyeti var idi Kral Kristian VIII islahatlarin terefdari olsa da absolutist idi ve 1848 ci il yanvar ayinda bas veren muxalif fermer ve liberallar terefinden teskil olunan aksiyalar dovrunde oldu Milliyetci Liberallar terefinden teskil olunan usyanda konstitusiyali monarxiyaya kecid ucun cagirislar edilirdi ve usyancilar Martin 21 de Christianborg a yurus etdiler Yeni kral Frederik VII Liberallarin teleblerine qulaq asib icerisined Milliyetci Liberal Partiyasindan da uzvlerin oldugu Kabinet yaratdi Milliyetci liberal herekat absolutist hakimiyyeti legv etmek amma mekezlesdirilmis hakimiyyeti qoruyub saxlamaq isteyirdiler Kral Riqsdaq adlandirilan ikikamerali parlament ile hakimiyyeti bolusmeye razilasib yeni Konstitusiyani qebul etdi Bele deyilir ki Kralin yeni Konstitusiyani qebul etdikden sonra olan ilk sozleri bu yaxsi idi artiq seherleri rahat yata bilerem olmusdur Ordu zabitlerinin naraziliqlarina baxmayaraq diger Avropa olkelerinde olanlarin eksine yeni hakimiyyet strukturunu qebul etdiler Amma Liberal Konstitusiya Schleswigi ehate etmedi Avstriya Imperiyasi Esas meqale 1848 1849 cu iller Avstriya inqilabiSerb Vojvodina nin elan olunmasi may 1848 1848 ci il Mart ayindan 1849 cu il Iyul ayina qeder Habsburq Imperiyasi milliyetci xarakteri ile secilen inqilabcilar terefinden tehluke altinda qaldi Viennadan idare olunan imperiyanin daxilinde avstriyalar macarlar slovaklar posalilar cexler xorvatlar sloveniyalilar ukraynlar romanlar serbler ve italyanlar var idi ve bunlarin her biri inqilab erzinde ya muxtariyyet ya musteqillik ya da diger xalqalar uzerinde hegemoniya qazanmaga cehd etmisdiler Usyanin milliyetci xarakteri alman dovletlerinde olan hadiselerden sonra daha da murekkeblesdi menbe gosterin Macaristan Esas meqale Macaristanda 1848 ci il inqilabiBuda doyusu may 1849 Mor ThanMacaristan Inqilabi dovrunde macar atlilari 1849 cu ilde Avstriya ve Rus ordulari terefinden susdurulan Macar Inqilabi Avropada en uzun idi Macar inqilabi Buna baxmayaraq usyan tehkimci kendililerin heyatinda boyuk rol oynadi 15 Mart 1848 ci ilde Macar patriotlarinin Pest ve Budada olan akisyalari ile alovlanan usyan imperiya qubernatorunu icerisinde metbuat azadligi musteqil Macaristan Nazirliyinin yaradilmasin ve Milli Qvardiryanin yaradilmasinin sivil ve dini beraberliyin edaletli mehkeme milli bank ve Macar Ordusunun yaradilmasi xarici qosunlarin olke serhedlerinden cixarilmasini siyasi mehbuslarin azad edilmesi Transilvaniyanin birlesdirmesinin de qeyd olundugu usyancilarin 12 teleblerini qebul etmeye mecbur etdiler Bu telebler novbeti seher Sandor Petofi nin poeziyasi ile yuksek sesle herkese oxundu Biz Macarlarin Allahi adina and icirik Biz and icirik biz bir daha qul olmayacayiq Layos Kosut ve bezi diger liberal zadegan teskil edib ki pehriz muraciet mehkeme telebi ile numayendesinin hakimiyyeti ve vetendas azadliqlarinin Bu hadiseler sebeb oldu Klemensa fon Metterniha avstriya sahzade ve xarici isler naziri istefa verib Telebler pehriz razilasdirilmisdir 18 mart imperator Ferdinand Baxmayaraq ki Macaristan qalacaq bir hissesi imperiyanin esasinda sexsi unii imperatoru ile ise konstitusiya hokumet yaradilacaq Sonra parlamentinin qebul aprel ayinda qebul eden qanunlar qanun qarsisinda beraberlik parlament konstitusiya monarxiya ve sonu oturulmesi ve mehdudiyyetler torpaqdan istifade Neticeleri Demokratlar 1848 ci il usyanlarina sonralar azadliq beraberlik ve qardasligin fraternity inkisafina tesir eden demokratik inqilablar kimi baxirdi Milliyetciler ucun ise bu evvelki coxxalqli imperiyalarin legv olunmasini teleb eden umid kimi gorurduler Amma sondaki neticeler hamini gozlediyi kimi murekkeb olmadi Ferdinand Sroder tererinden 1848 49 usyancilarinin meglub edilmesini tesvir eden karikatur Dusseldorfer Monatshefte avqust 1840 Bezi dovletler 1848 49 cu il inqialblarindan sonra daha da absolutist olaraq repressiyani ve senzurani daha da artirdilar Avstriya Imperiyasinda Franz Stadionun konstitusiyasi ve Temel Haqlar haqqinda Esasnamesini legv edildi ve Habsburq serhedleri daxilinde hebs olunanlarin sayi 1854 cu ile qeder 1 milyona catdi 1848 ci ilden sonra Rusyiada I Nikolayin hakimiyeti daha da dozulmez olmaga basladi Hemin dovrde gizli polis yaradildi ve senzura daha da genislendirildi Veziyyet o yere gelmisdi ki nesriyyat evlerinde calisanlarin sayi senzura orqanlarinda calisanlardan hetta az idi Fransada ise Ledru Rollin Baudelarie ve Proudhon un eserleri eserleri musadire olundu 1848 ci ilden sonra gorunenin esasinda cox az sey deyismisdi ve bir cox tarixcilere gore inqilablarin coxu ugursuzluqla neticelendi Son zamanlar ise Kristofer Klark 1848 ci ilden sonraki dovru hokumetde inqilab adlandirmisdir Karl Marx inqilablarian burjua xarakterlirini gorub meyus oldugunu bildirmisd Prussiyanin Bas Naziri Otto von Manteyfele gore dovlet bundan sonra zadeganlarin mulkiyyeti imis kimi idare oluna bilmez Prussiyada August von Bethmann Hollweg in Preussisches Wochenblattqezetinde Prussiyanin konservativ dovlet adamlari ve jurnalistlerini muhacit Kreuzzeitung franksiyasina qarsi muasirlesdirmek nezerde tutulurdu Hokumetin sonra 1848 ci ilden mecbur idi idare olunmasinda ictimai sahede ve meshur dairesi daha da boyuk semere ile ki artmasina sebeb sohret Prusskoj Zentralstelle fyur Pressangelegenheiten merkezi metbuat agentliyi yaradilmis 1850 Avstriya Zensur UND polizeihofstelleve fransa istiqameti Jeneral de la kitabxana 1856 Lakin inqilablarin neticesi olaraq xususile Habsburq torpaqlarinda bezi ugurlu deyisikliker var idi Avstriya ve Prussiyada 1850 ci ile qeder feodalizm demek olar ki legv olundu ve kendlilerin heyat seraiti yaxsilasdi Avropada orta tebeqe de bezi guzestler elde etdi Fransada butun kisilere secki huququ verildi Rusiya ise kendlileri tehkimcilikden sonralar 1861 ci ilde azad etdi Habsburq Imperiyasi axir ki Macarlara 1867 ci il razilasmasina esasen bezi guzestler vermeye razi oldu Usyanlar Danimaka ve Hollandiyada ise uzun muddetli islahatlara sebeb oldu Reynhard Rurupa gore 1848 ci il usyanlari yehudileri sosyal usyanlarin ve beynelxalq kapitalin numayendesi kimi gosteren antisemitism in inkisafinda donus noqtesi idi Inqilablardan qacan almanlar terefinden Yeni Dunyada Texas Hill adli olke yaradildi Tezyiqe meruz qalan almanlar ve ya avstriyalilarin bir coxu oz yurd yuvalarin qoyub Yeni Dunyaya ya da daha sakit Avropa olkelerine kocduler Onlari Qirx Sekkizinciler de adlandirirdilar IstinadlarMerriman John A History of Modern Europe From the Renaissance to the Present New York W W Norton 1996 seh 718 Siemann 1998 Pech p 14 Berger Helge and Mark Spoerer Economic Crises and the European Revolutions of 1848 The Journal of Economic History 61 2 2001 p 305 Merriman 1996 p 724 Berg Maxine The Machinery Question and the Making of Political Economy 1815 1848 1982 02 04 ISBN 9780521287593 Breuilly John ed Parker David Revolutions and the Revolutionary Tradition New York Routledge 2000 seh 114 CS1 maint Multiple names authors list link Breuilly John ed Parker David Revolutions and the Revolutionary Tradition New York Routledge 2000 seh 114 Sperber Jonathan Rhineland Radicals The Democratic Movement and the Revolution of 1848 Princeton 1991 p 140 Pech Stanley Z The Czech Revolution of 1848 London 1969 p 45 Stanley Z Pech The Czech Revolution of 1848 1969 p 25 Wolfram Siemann The German Revolution of 1848 1849 London 1998 p 47 Louis Namier 1848 The Revolution of the Intellectuals 1964 Theodote S Hamerow Restoration Revolution Reaction Economics and Politics in Germany 1825 1870 1958 focuses mainly on artisans and peasants Weibull Jorgen Scandinavia History of Encyclopaedia Britannica 15th ed Vol 16 324 Olaf Sondberg den danske revolution 1830 1866 p 70 line 47 48 Gabor Gango 1848 1849 in Hungary Hungarian Studies 2001 15 1 pp 39 47 online 2017 10 19 at the Wayback Machine Deak Istvan The Lawful Revolution New York Columbia University Press 1979 The US and the 1848 Hungarian Revolution The Hungarian Initiatives Foundation Accessed March 26 2015 http www hungaryfoundation org history 20140707 US HUN 1848 2016 03 14 at the Wayback Machine Green Abigail Fatherlands State Building and Nationhood in Nineteenth Century Germany Cambridge 2001 p 75 Barclay David Friedrich Wilhelm IV and the Prussian Monarchy 1840 1861 Oxford 1995 pp 190 231 Deak John Forging a Multinational State State Making in Imperial Austria from the Enlightenment to the First World War Stanford 2015 p 105 Westwood J N Endurance and Endeavour Russian History 1812 1980 Oxford 2002 p 32 Goldfrank David M The Origins of the Crimean War London Longman 1994 p 21 Price Roger The French Second Empire An Anatomy of Political Power Cambridge 2001 p 327 England and Revolution by Marx 1848 Marxists Internet Archive April 1 2022 tarixinde Istifade tarixi November 16 2018 Brophy James M Capitalism Politics and Railroads in Prussia 1830 1870 Columbus 1998 p 1 Schroeder Paul in Blanning T C W ed The Short Oxford History of Europe The Nineteenth Century Oxford 2000 p 171 Smith Denis Mack Cavour Knopf 1985 p 91 Clark p 184 Progress and Its Limits The Revolution of 1848 and European Jewry Reinhard Rurup in Dowe Dieter ed Europe in 1848 Revolution and Reform Oxford 2001 pp 758 761Xarici kecidler