Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İnternet tarixi — informasiya nəzəriyyəsindən, alim və mühəndislərin kompüter şəbəkələrini qurmaq və bir-birinə bağlamaq səylərindən qaynaqlanır. İnternetdə şəbəkələr və qurğular arasında əlaqə yaratmaq üçün istifadə edilən qaydalar toplusu olan (TCP/IP) ABŞ-də aparılan tədqiqat və təkmilləşdirmə nəticəsində yaranmışdır. Bunun əsasında beynəlxalq əməkdaşlıq yaranmış, xüsusən də Birləşmiş Krallıq və Fransadakı tədqiqatçılar cəlb edilmişdir.
İnformatika 1950-ci illərin sonlarında kompüter istifadəçiləri arasında vaxt mübadiləsini və daha sonra geniş ərazi şəbəkələrində buna nail olmaq imkanlarını nəzərdən keçirən fəndir. universal şəbəkə ideyasını ABŞ Müdafiə Nazirliyinin (DoD) Qabaqcıl Tədqiqat Layihələri Agentliyinin (ARPA) (IPTO) işləyib hazırlamışdı. ""dan 1960-cı illərin əvvəllərində mesaj bloklarındakı məlumatlara əsaslanan paylanmış şəbəkə layihəsini təklif etmiş, 1965-ci ildə (NPL) Birləşmiş Krallıqda milli kommersiya məlumat şəbəkəsini irəli sürərək paket kommutasiyasını yaratmışdır.
ARPA 1969-cu ildə tərəfindən idarə olunan və tərəfindən idarə olunan layihəsinin inkişafı üçün müqavilələr bağlamışdır. ARPANET 1970-ci illərin əvvəllərində Los-Anceles Kaliforniya Universitetində Leonard Kleynrok tərəfindən riyazi iş ilə dəstəklənən Devis və Beran tərəfindən təklif olunan paket kommutasiya texnologiyasını qəbul etmişdir. Şəbəkə Bob Kan da daxil olduğu "" komandaları tərəfindən qurulmuşdur.
1970-ci illərdə verilənlər şəbəkəsini tədqiq edən və təmin edən bir neçə erkən paket kommutasiya şəbəkəsi meydana çıxmışdır. ARPA layihələri, beynəlxalq işçi qrupları və kommersiya təşəbbüsləri üçün müxtəlif standartların və protokolların işlənib hazırlanmasına səbəb olmuşdur. London Universitet Kollecində təcrübəyə öncülük etmişdi. Hazırda DARPA-da fəaliyyət göstərən Bob Kan və Stenford Universitetindən Vint Serf 1974-cü ildə dərc etdikləri tədqiqatlar sonradan internet protokol paketinin iki protokoluna – Transmissiya İdarəetmə Protokoluna (TCP) və İnternet Protokoluna (IP) çevrilmişdir. Dizaynda tərəfindən idarə olunan Fransanın layihəsinin konsepsiyaları var.
1970-ci illərin sonlarında dizaynına fəaliyyətini özündə ehtiva edən X.25 protokolu əsasında milli və beynəlxalq yaranmışdır. ABŞ-də (NSF) ölkənin bir neçə universitetində milli süperkompüter mərkəzlərini maliyyələşdirmiş və 1986-cı ildə layihəsi ilə qarşılıqlı əlaqəni təmin etmişdir. Beləliklə, ABŞ-də tədqiqat və akademik təşkilatlar üçün bu superkompüter saytlarına şəbəkə girişi yaranmışdı. İnternetin başlanğıcı NSFNET ilə beynəlxalq əlaqələr, "Domain Name System" kimi arxitekturanın yaranması və mövcud şəbəkələrdə (TCP/IP)-nin beynəlxalq səviyyədə qəbuluna təsadüf edir. Kommersiya tipli internet xidmət provayderləri (ISP) 1989-cu ildə ABŞ və Avstraliyada yaranmışdır. ARPANET 1990-cı ildə istismardan çıxarılmışdır. Rəsmi kommersiya qurumları tərəfindən internetin hissələrinə məhdud şəxsi bağlantılar 1989–1990-cı illərin axırlarında ABŞ-nin bir sıra şəhərlərində yaranmışdır. NSFNET-in optik magistralı 1995-ci ildə istismardan çıxarılmış, trafik "", və tərəfindən idarə olunan optik şəbəkələrə keçmişdir. Nəticədə kommersiya trafikini daşımaq üçün internetdən istifadə məsələsində son məhdudiyyətləri aradan qaldırılmışdır.
1989–1990-cı illərdə İngiltərə informatiki Tim Berners-Li tərəfindən İsveçrədə CERN-də aparılan tədqiqatlar ümumdünya hörümçək toru ilə nəticələnmişdir. Burada hipermətn sənədləri şəbəkənin istənilən əldə edilə bilən informasiya sisteminə birləşdirilmişdi. 1990-cı illərin ortalarında (WDM) və fiber-optik kabellərin yayılması ilə internetin tutumunun dramatik şəkildə genişlənməsi mədəniyyət, ticarət və texnologiyaya inqilabi təsir göstərmişdi. Bu, elektron poçt, ani mesajlaşma, IP telefoniya (VoIP) telefon zəngləri, videotelefoniya və müzakirə forumları, həmçinin bloqlar, sosial şəbəkə xidmətləri və saytlarına malik ümumdünya hörümçək toru vasitəsilə ani ünsiyyətin populyarlaşmasına səbəb olmuşdur. 2019-cu ilə qədər 1 Gbit/s, 10 Gbit/s və 800 Gbit/s sürətlə işləyən fiber-optik şəbəkələr vasitəsilə artan həcmdə məlumat daha yüksək və daha yüksək sürətlə ötürülür. İnternetin qlobal kommunikasiya landşaftını ələ keçirməsi sürətli şəkildə baş vermişdi. Bu, 1993-cü ildə ikitərəfli telekommunikasiya şəbəkələri vasitəsilə axan məlumatın yalnız 1%-ni, 2000-ci ilə qədər 51%-ni və 2007-ci ilə qədər 97%-dən çoxunu təşkil edirdi. İnternet getdikcə daha böyük həcmdə onlayn məlumat, ticarət, əyləncə və sosial şəbəkə xidmətləri sayəsində böyüməyə davam edir. Bununla belə, qlobal şəbəkənin gələcəyi regional fərqlərə görə formalaşır.
İstinadlar
- . SRI International. 27 October 2009. March 29, 2019 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 25 September 2017.
But the ARPANET itself had now become an island, with no links to the other networks that had sprung up. By the early 1970s, researchers in France, the UK, and the U.S. began developing ways of connecting networks to each other, a process known as internetworking.
- by Vinton Cerf, as told to Bernard Aboba. . 1993. September 26, 2017 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 25 September 2017.
We began doing concurrent implementations at Stanford, BBN, and University College London. So effort at developing the Internet protocols was international from the beginning.
- Hauben, Ronda. "The Internet: On its International Origins and Collaborative Vision A Work In-Progress". 1 May 2004. 1 February 2020 tarixində . İstifadə tarixi: 25 September 2017.
- Kim, Byung-Keun. Internationalising the Internet the Co-evolution of Influence and Technology. Edward Elgar. 2005. 51–55. ISBN .
- "The Untold Internet". Internet Hall of Fame. October 19, 2015. March 21, 2020 tarixində . İstifadə tarixi: April 3, 2020.
many of the milestones that led to the development of the modern Internet are already familiar to many of us: the genesis of the ARPANET, the implementation of the standard network protocol TCP/IP, the growth of LANs (Large Area Networks), the invention of DNS (the Domain Name System), and the adoption of American legislation that funded U.S. Internet expansion—which helped fuel global network access—to name just a few.
- "Study into UK IPv4 and IPv6 allocations" (PDF). Reid Technical Facilities Management LLP. 2014. 2023-03-06 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2023-08-31.
As the network continued to grow, the model of central co-ordination by a contractor funded by the US government became unsustainable. Organisations were using IP-based networking even if they were not directly connected to the ARPAnet. They needed to get globally unique IP addresses. The nature of the ARPAnet was also changing as it was no longer limited to organisations working on ARPA-funded contracts. The US National Science Foundation set up a national IP-based backbone network, NSFnet, so that its grant-holders could be interconnected to supercomputer centres, universities and various national/regional academic/research networks, including ARPAnet. That resulting network of networks was the beginning of today's Internet.
- "Origins of the Internet". www.nethistory.info. 2 May 2005. 3 September 2011 tarixində .
- Clarke, Roger. "Origins and Nature of the Internet in Australia". 9 February 2021 tarixində . İstifadə tarixi: 21 January 2014.
- Zakon, Robert. RFC 2235. IETF. November 1997. p. 8. doi:10.17487/RFC2235. İstifadə tarixi: 2 Dec 2020.
- . Indra.com. 1992-08-13. March 5, 2016 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-10-17.
- Couldry, Nick. Media, Society, World: Social Theory and Digital Media Practice. London: Polity Press. 2012. səh. 2. ISBN . 2024-02-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-08-31.
- Nelson, Patrick. "Data center fiber to jump to 800 gigabits in 2019". Network World. March 20, 2019. May 21, 2023 tarixində . İstifadə tarixi: August 31, 2023.
- Hilbert, Martin; López, Priscila. "The World's Technological Capacity to Store, Communicate, and Compute Information". Science. American Association for the Advancement of Science (AAAS). 332 (6025). 2011: 60–65. Bibcode:2011Sci...332...60H. doi:10.1126/science.1200970. ISSN 0036-8075. PMID 21310967. 2023-08-22 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-08-31.
- The Editorial Board. "There May Soon Be Three Internets. America's Won't Necessarily Be the Best. – A breakup of the web grants privacy, security and freedom to some, and not so much to others". The New York Times. 15 October 2018. 2022-01-02 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 October 2018.
Əlavə ədəbiyyat
- . Inventing the Internet. Cambridge, Massachusetts: MIT Press. 1999. ISBN .
- Cerf, Vinton. How the Internet Came to Be. 1993.
- Gillies, James; Cailliau, Robert. How the Web was Born: The Story of the World Wide Web. New York: Oxford University Press. 2000. ISBN .
- ; Lyon, Matthew. Where Wizards Stay Up Late: The Origins Of The Internet. New York: Touchstone. 1998 [1996]. ISBN .
- Rosenzweig, Roy. "Wizards, Bureaucrats, Warriors, and Hackers: Writing the History of the Internet" (PDF). The American Historical Review. 103 (5). 1998: 1530–1552. doi:10.2307/2649970. ISSN 0002-8762. JSTOR 2649970.
- Russell, Andrew L. Open Standards and the Digital Age: History, Ideology, and Networks. Cambridge University Press. 2014. ISBN .
- Ryan, Johnny. A history of the Internet and the digital future. London, England: Reaktion Books. 2010. ISBN .
- Thomas Greene; Larry James Landweber; George Strawn. "A Brief History of NSF and the Internet". National Science Foundation. 2003.
Xarici keçidlər
- Internet History Timeline –
- Histories of the Internet –
- Hobbes' Internet Timeline 12
- History of the Internet, a short animated film (2009)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Internet tarixi informasiya nezeriyyesinden alim ve muhendislerin komputer sebekelerini qurmaq ve bir birine baglamaq seylerinden qaynaqlanir Internetde sebekeler ve qurgular arasinda elaqe yaratmaq ucun istifade edilen qaydalar toplusu olan TCP IP ABS de aparilan tedqiqat ve tekmillesdirme neticesinde yaranmisdir Bunun esasinda beynelxalq emekdasliq yaranmis xususen de Birlesmis Kralliq ve Fransadaki tedqiqatcilar celb edilmisdir Internetin 35 illiyine hesr olunmus Azerbaycan markasi 2004 cu il Informatika 1950 ci illerin sonlarinda komputer istifadecileri arasinda vaxt mubadilesini ve daha sonra genis erazi sebekelerinde buna nail olmaq imkanlarini nezerden keciren fendir universal sebeke ideyasini ABS Mudafie Nazirliyinin DoD Qabaqcil Tedqiqat Layiheleri Agentliyinin ARPA IPTO isleyib hazirlamisdi dan 1960 ci illerin evvellerinde mesaj bloklarindaki melumatlara esaslanan paylanmis sebeke layihesini teklif etmis 1965 ci ilde NPL Birlesmis Kralliqda milli kommersiya melumat sebekesini ireli surerek paket kommutasiyasini yaratmisdir ARPA 1969 cu ilde terefinden idare olunan ve terefinden idare olunan layihesinin inkisafi ucun muqavileler baglamisdir ARPANET 1970 ci illerin evvellerinde Los Anceles Kaliforniya Universitetinde Leonard Kleynrok terefinden riyazi is ile desteklenen Devis ve Beran terefinden teklif olunan paket kommutasiya texnologiyasini qebul etmisdir Sebeke Bob Kan da daxil oldugu komandalari terefinden qurulmusdur 1970 ci illerde verilenler sebekesini tedqiq eden ve temin eden bir nece erken paket kommutasiya sebekesi meydana cixmisdir ARPA layiheleri beynelxalq isci qruplari ve kommersiya tesebbusleri ucun muxtelif standartlarin ve protokollarin islenib hazirlanmasina sebeb olmusdur London Universitet Kollecinde tecrubeye onculuk etmisdi Hazirda DARPA da fealiyyet gosteren Bob Kan ve Stenford Universitetinden Vint Serf 1974 cu ilde derc etdikleri tedqiqatlar sonradan internet protokol paketinin iki protokoluna Transmissiya Idareetme Protokoluna TCP ve Internet Protokoluna IP cevrilmisdir Dizaynda terefinden idare olunan Fransanin layihesinin konsepsiyalari var 1970 ci illerin sonlarinda dizaynina fealiyyetini ozunde ehtiva eden X 25 protokolu esasinda milli ve beynelxalq yaranmisdir ABS de NSF olkenin bir nece universitetinde milli superkomputer merkezlerini maliyyelesdirmis ve 1986 ci ilde layihesi ile qarsiliqli elaqeni temin etmisdir Belelikle ABS de tedqiqat ve akademik teskilatlar ucun bu superkomputer saytlarina sebeke girisi yaranmisdi Internetin baslangici NSFNET ile beynelxalq elaqeler Domain Name System kimi arxitekturanin yaranmasi ve movcud sebekelerde TCP IP nin beynelxalq seviyyede qebuluna tesaduf edir Kommersiya tipli internet xidmet provayderleri ISP 1989 cu ilde ABS ve Avstraliyada yaranmisdir ARPANET 1990 ci ilde istismardan cixarilmisdir Resmi kommersiya qurumlari terefinden internetin hisselerine mehdud sexsi baglantilar 1989 1990 ci illerin axirlarinda ABS nin bir sira seherlerinde yaranmisdir NSFNET in optik magistrali 1995 ci ilde istismardan cixarilmis trafik ve AT amp T terefinden idare olunan optik sebekelere kecmisdir Neticede kommersiya trafikini dasimaq ucun internetden istifade meselesinde son mehdudiyyetleri aradan qaldirilmisdir 1989 1990 ci illerde Ingiltere informatiki Tim Berners Li terefinden Isvecrede CERN de aparilan tedqiqatlar umumdunya horumcek toru ile neticelenmisdir Burada hipermetn senedleri sebekenin istenilen elde edile bilen informasiya sistemine birlesdirilmisdi 1990 ci illerin ortalarinda WDM ve fiber optik kabellerin yayilmasi ile internetin tutumunun dramatik sekilde genislenmesi medeniyyet ticaret ve texnologiyaya inqilabi tesir gostermisdi Bu elektron poct ani mesajlasma IP telefoniya VoIP telefon zengleri videotelefoniya ve muzakire forumlari hemcinin bloqlar sosial sebeke xidmetleri ve saytlarina malik umumdunya horumcek toru vasitesile ani unsiyyetin populyarlasmasina sebeb olmusdur 2019 cu ile qeder 1 Gbit s 10 Gbit s ve 800 Gbit s suretle isleyen fiber optik sebekeler vasitesile artan hecmde melumat daha yuksek ve daha yuksek suretle oturulur Internetin qlobal kommunikasiya landsaftini ele kecirmesi suretli sekilde bas vermisdi Bu 1993 cu ilde ikiterefli telekommunikasiya sebekeleri vasitesile axan melumatin yalniz 1 ni 2000 ci ile qeder 51 ni ve 2007 ci ile qeder 97 den coxunu teskil edirdi Internet getdikce daha boyuk hecmde onlayn melumat ticaret eylence ve sosial sebeke xidmetleri sayesinde boyumeye davam edir Bununla bele qlobal sebekenin geleceyi regional ferqlere gore formalasir Istinadlar SRI International 27 October 2009 March 29 2019 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 25 September 2017 But the ARPANET itself had now become an island with no links to the other networks that had sprung up By the early 1970s researchers in France the UK and the U S began developing ways of connecting networks to each other a process known as internetworking by Vinton Cerf as told to Bernard Aboba 1993 September 26 2017 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 25 September 2017 We began doing concurrent implementations at Stanford BBN and University College London So effort at developing the Internet protocols was international from the beginning Hauben Ronda The Internet On its International Origins and Collaborative Vision A Work In Progress 1 May 2004 1 February 2020 tarixinde Istifade tarixi 25 September 2017 Kim Byung Keun Internationalising the Internet the Co evolution of Influence and Technology Edward Elgar 2005 51 55 ISBN 978 1845426750 The Untold Internet Internet Hall of Fame October 19 2015 March 21 2020 tarixinde Istifade tarixi April 3 2020 many of the milestones that led to the development of the modern Internet are already familiar to many of us the genesis of the ARPANET the implementation of the standard network protocol TCP IP the growth of LANs Large Area Networks the invention of DNS the Domain Name System and the adoption of American legislation that funded U S Internet expansion which helped fuel global network access to name just a few Study into UK IPv4 and IPv6 allocations PDF Reid Technical Facilities Management LLP 2014 2023 03 06 tarixinde PDF Istifade tarixi 2023 08 31 As the network continued to grow the model of central co ordination by a contractor funded by the US government became unsustainable Organisations were using IP based networking even if they were not directly connected to the ARPAnet They needed to get globally unique IP addresses The nature of the ARPAnet was also changing as it was no longer limited to organisations working on ARPA funded contracts The US National Science Foundation set up a national IP based backbone network NSFnet so that its grant holders could be interconnected to supercomputer centres universities and various national regional academic research networks including ARPAnet That resulting network of networks was the beginning of today s Internet Origins of the Internet www nethistory info 2 May 2005 3 September 2011 tarixinde Clarke Roger Origins and Nature of the Internet in Australia 9 February 2021 tarixinde Istifade tarixi 21 January 2014 Zakon Robert RFC 2235 IETF November 1997 p 8 doi 10 17487 RFC2235 Istifade tarixi 2 Dec 2020 Indra com 1992 08 13 March 5 2016 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 10 17 Couldry Nick Media Society World Social Theory and Digital Media Practice London Polity Press 2012 seh 2 ISBN 9780745639208 2024 02 27 tarixinde Istifade tarixi 2023 08 31 Nelson Patrick Data center fiber to jump to 800 gigabits in 2019 Network World March 20 2019 May 21 2023 tarixinde Istifade tarixi August 31 2023 Hilbert Martin Lopez Priscila The World s Technological Capacity to Store Communicate and Compute Information Science American Association for the Advancement of Science AAAS 332 6025 2011 60 65 Bibcode 2011Sci 332 60H doi 10 1126 science 1200970 ISSN 0036 8075 PMID 21310967 2023 08 22 tarixinde Istifade tarixi 2023 08 31 The Editorial Board There May Soon Be Three Internets America s Won t Necessarily Be the Best A breakup of the web grants privacy security and freedom to some and not so much to others The New York Times 15 October 2018 2022 01 02 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 16 October 2018 Elave edebiyyat Inventing the Internet Cambridge Massachusetts MIT Press 1999 ISBN 978 0262011723 Cerf Vinton How the Internet Came to Be 1993 Gillies James Cailliau Robert How the Web was Born The Story of the World Wide Web New York Oxford University Press 2000 ISBN 0 19 286207 3 Lyon Matthew Where Wizards Stay Up Late The Origins Of The Internet New York Touchstone 1998 1996 ISBN 978 0 684 83267 8 Rosenzweig Roy Wizards Bureaucrats Warriors and Hackers Writing the History of the Internet PDF The American Historical Review 103 5 1998 1530 1552 doi 10 2307 2649970 ISSN 0002 8762 JSTOR 2649970 Russell Andrew L Open Standards and the Digital Age History Ideology and Networks Cambridge University Press 2014 ISBN 978 1 139 91661 5 Ryan Johnny A history of the Internet and the digital future London England Reaktion Books 2010 ISBN 978 1861897770 Thomas Greene Larry James Landweber George Strawn A Brief History of NSF and the Internet National Science Foundation 2003 Xarici kecidlerVikianbarda Internetin tarixi ile elaqeli mediafayllar var Internet History Timeline Histories of the Internet Hobbes Internet Timeline 12 History of the Internet a short animated film 2009