Telekommunikasiya məftil radio optik və ya digər elektromaqnit sistemləri vasitəsilə müxtəlif növ texnologiyalar ilə məl

Telekommunikasiya — məftil, radio, optik və ya digər elektromaqnit sistemləri vasitəsilə müxtəlif növ texnologiyalar ilə məlumatların ötürülməsi. Bu, insan səsi ilə mümkün olandan daha böyük məsafədə, lakin buna bənzər məqsədəuyğunluq miqyası ilə ünsiyyət qurmaq istəyindən yaranmışdır. Buna görə də poçt sistemi kimi vasitələr bu sahədən xaric edilir.

Almaniyada, Bavariyanın Raystinq bələdiyyəsində peyk kommunikasiyası qurğusunda .

Telekommunikasiyada ötürmə vasitələri mayaklardan və digər vizual siqnallardan (məsələn, tüstü siqnalları, , və optik ) elektrik kabelinə və elektromaqnit şüalanmasına qədər texnologiyanın çoxsaylı mərhələləri vasitəsilə inkişaf etmişdir. Bu cür ötürmə yolları əksər hallarda çoxlu paralel üstünlüklərini təmin edən bölünür.

Müasir dövrdən əvvəl formalaşmış uzaq məsafəli ünsiyyətin digər nümunələrinə , musiqi aləti kimi istifadə olunan və yüksək səsli fitlər kimi səsli mesajlar aiddir. Uzun məsafəli rabitə üçün XX və XXI əsr texnologiyaları adətən elektrik və elektromaqnit texnologiyalarını əhatə edir. Bunlara teleqraf, telefon, televiziya və teleprinter, şəbəkələr, radio, , optik lif və kommunikasiya peykləri daxildir.

İlkin telekommunikasiya şəbəkələri siqnal ötürülməsi üçün fiziki vasitə kimi metal məftillər ilə yaradılmışdır. Uzun illər bu şəbəkələr teleqraf və səs xidmətləri üçün istifadə edilmişdir. Simsiz rabitədə inqilab XX əsrin ilk onilliyində başlamış, radiokommunikasiyada qabaqcıl yeniliklər 1909-cu ildə layiq görülmüş Qulyelmo Markoni, həmçinin elektrik və elektron telekommunikasiya sahəsində digər görkəmli ixtiraçılar tərəfindən önə atılmışdır. Bunlara və Samuel Morze (teleqrafın ixtiraçıları), Antonio Meuççi və Aleksandr Qreyam Bell (telefonun ixtiraçıları və təkmilləşdiricilərindən bəziləri), Edvin Armstronq və (radio ixtiraçıları), həmçinin , və Filo Farnsvort (televiziya ixtiraçılarından bəziləri).

1960-cı illərdən bəri rəqəmsal texnologiyaların yayılması ilə səsli kommunikasiya tədricən verilənlər ilə tamamlanmışdır. Metal verilənlərin ötürülməsinin məhdudiyyətləri optikanın inkişafına təkan vermişdir. Mediadan müstəqil internet texnologiyalarının inkişafı məkan və vaxt məhdudiyyəti olmadan fərdi istifadəçilər üçün dünya miqyasında xidmətlərə çıxışı təmin etmişdir.

Etimologiyası

Telekommunikasiya yunanca "uzaq" mənasında olan tele- (τῆλε) prefiksi və latınca "paylaşmaq" mənasını verən "communicare" felindən yaranmış mürəkkəb isimdir. İkinci sözün indiki forması fransız dilindən uyğunlaşdırılmışdır, çünki onun yazılı istifadəsi 1904-cü ildə Fransa mühəndisi və yazıçısı tərəfindən qeydə alınmışdır. Azərbaycan dilinin etimologiya lüğətinə görə, "kommunikasiya" sözü "şəxsiyyətlərarası münasibətlərdə informasiya mübadiləsi kimi təzahür edir".

Tarixi

Əsas məqalə: Telekommunikasiya tarixi

İstinadlar

"Telekommunikasiya islahatların əsası kimi". 2022-04-20 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-08-02.
İsmayıl Calallı (Sadıqov). İnformatika terminlərinin izahlı lüğəti. Bakı: "Bakı" nəşriyyatı, 2007, 996 s.
Article 1.3 (PDF) // , , 2012, 19 March 2015 tarixində (PDF)
Constitution and Convention of the International Telecommunication Union, Annex (Geneva, 1992)
"How does a Gigabit Passive Optical Network (GPON) work?". European Investment Bank (ingilis). 7 June 2021 tarixində . İstifadə tarixi: 7 June 2021.
Read "Renewing U.S. Telecommunications Research" at NAP.edu (ingilis). 2006. doi:10.17226/11711. ISBN . 23 June 2021 tarixində . İstifadə tarixi: 25 June 2021.
Cyphers, Bennett. "The Case for Fiber to the Home, Today: Why Fiber is a Superior Medium for 21st Century Broadband". Electronic Frontier Foundation (ingilis). 16 October 2019. 3 June 2021 tarixində . İstifadə tarixi: 7 June 2021.
"Online Etymology Dictionary". 25 December 2016 tarixində . İstifadə tarixi: 19 August 2016.
. Oxford Dictionaries. Oxford University Press. 30 April 2013 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 February 2013.
Dilhac, Jean-Marie. "From tele-communicare to Telecommunications" (PDF). (IEEE). 2004. 2 December 2010 tarixində (PDF).
Telecommunication, tele- and communication, (2nd edition), 2005.
"kommunikasiya, Azərbaycan dilinin etimologiya lüğəti. Obastan - onlayn lüğətlər və ensiklopediyalar". Obastan - onlayn lüğətlər və ensiklopediyalar. 2023-08-23 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-08-23.

Əlavə ədəbiyyat

, Global Mobile Media (New York: Routledge, 2011), p. 176. ISBN .
, Universal Service and Rate Restructuring in Telecommunications, Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD) Publishing, 1991. ISBN .
Wheen, Andrew. Dot-Dash to Dot.Com: How Modern Telecommunications Evolved from the Telegraph to the Internet (Springer, 2011).

Xarici keçidlər

International Teletraffic Congress
International Telecommunication Union (ITU)
Federal Communications Commission
IEEE Communications Society
International Telecommunication Union
at the Wayback Machine (archived 13 aprel 2004) (Ericsson removed the book from their site in September 2005)

[1] "Telekommunikasiya islahatların əsası kimi". 2022-04-20 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-08-02.

[2] İsmayıl Calallı (Sadıqov). İnformatika terminlərinin izahlı lüğəti. Bakı: "Bakı" nəşriyyatı, 2007, 996 s.

[3] Article 1.3 (PDF) // , , 2012, 19 March 2015 tarixində (PDF)

[4] Constitution and Convention of the International Telecommunication Union, Annex (Geneva, 1992)

[:11-5] "How does a Gigabit Passive Optical Network (GPON) work?". European Investment Bank (ingilis). 7 June 2021 tarixində . İstifadə tarixi: 7 June 2021.

[6] Read "Renewing U.S. Telecommunications Research" at NAP.edu (ingilis). 2006. doi:10.17226/11711. ISBN . 23 June 2021 tarixində . İstifadə tarixi: 25 June 2021.

[7] Cyphers, Bennett. "The Case for Fiber to the Home, Today: Why Fiber is a Superior Medium for 21st Century Broadband". Electronic Frontier Foundation (ingilis). 16 October 2019. 3 June 2021 tarixində . İstifadə tarixi: 7 June 2021.

[8] "Online Etymology Dictionary". 25 December 2016 tarixində . İstifadə tarixi: 19 August 2016.

[oxford-9] . Oxford Dictionaries. Oxford University Press. 30 April 2013 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 February 2013.

[10] Dilhac, Jean-Marie. "From tele-communicare to Telecommunications" (PDF). (IEEE). 2004. 2 December 2010 tarixində (PDF).

[11] Telecommunication, tele- and communication, (2nd edition), 2005.

[12] "kommunikasiya, Azərbaycan dilinin etimologiya lüğəti. Obastan - onlayn lüğətlər və ensiklopediyalar". Obastan - onlayn lüğətlər və ensiklopediyalar. 2023-08-23 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-08-23.