Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Azərbaycan qadını — Azərbaycanda ədəbi, ictimai və siyasi qadın jurnalı. Jurnal 1923-cü ildə təsis edilmiş və 1938-ci ilə qədər "Şərq qadını" adlandırılmışdır. "Şərq qadını" Azərbaycanda qadın hüquqlarını müdafiə edən və qadınlar arasında azadlıq ideyalarını yayan ilk jurnal olmuşdur. Jurnal Azərbaycan “Jenotdel”inin əsas nəşriyyat orqanı idi. “Şərq qadını” müsəlman qadınları üçün nəzərdə tutulmuşdu və onları öz hüquqları haqqında maarifləndirmək, həmçinin Kommunist partiyasının Azərbaycanda müsəlman qadınların sosialist dövlətin iqtisadi, siyasi və sosial həyatına daxil edilməsinə dair gündəliyini təbliğ etmək məqsədi daşıyırdı.
| Azərbaycan qadını | |
|---|---|
 İlk buraxılışın üz səhifəsi | |
| Baş redaktor | Fatma Abdullazadə (1997–bu günə kimi) |
| Növ | ictimai jurnal |
| Təsis tarixi | 1923 |
| Ölkə |  Azərbaycan |
| Qərargah | Bakı şəhəri |
| Dil | azərbaycan, rus |
| a-q.az | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
"Şərq qadını” jurnalına bəzi mənbələrdə Azərbaycanda ilk qadın nəşri kimi də istinad edilir. Buna səbəb isə “İşıq” qəzetinin uzun illər diqqətdən kənarda qalmasıdır.
Jurnal hal-hazırda Bakıda Fatma Abdullazadənin redaktorluğu ilə yeni formatda nəşr olunur.
Arxa fon
1920-ci illərdə Azərbaycanda Sovet rəhbətləri qadınlara qarşı cinsi ayrı-seçkiliyə, çadraya, savadsızlığa və yetkinlik yaşına çatmayanların nikahlarına son qoymağı qarşılarına məqsəd qoymuşdular. Onlar ictimai həyatda, iş həyatında, əmək haqqında və torpaq mülkiyyətində müsəlman qadınlara kişilər ilə bərabər hüquqlar verərək və bu prosesi məhkəmələr və hüquq-mühafizə orqanları vasitəsilə dəstəkləyərək bu istiqamətdə əhəmiyyətli addımlar atdılar. Kommunist liderlər dəstək toplamaq üçün nəşriyyatdan istifadə edir, bu yolla müsəlman qadınların sosialist dövlətinin iqtisadi, siyasi və sosial həyatına inteqrasiyasını təbliğ edirdilər.
1914-cü ildə Vladimir Leninin göstərişi ilə Jenotdel-in rəsmi nəşri kimi "Rabotnitsa" jurnalı fəaliyyətə başladı. “Rabotnitsa”nın ardınca daha geniş auditoriyaya çatmağı hədəfləyən Kommunistka (1920-1930), Krestyanka (1922) və Deleqatke (1927) kimi nəşrlər qadın əməyini, işləyən qadınların problemlərini və burjua feminizmini müzakirə etməyə başladı. Lakin bu nəşrlər rus dilində yazıldığına və müxtəlif regionların dinamikasına uyğunlaşmadığına görə daha sonralar hər bir regionun öz ana dilində yazılmış və regionun spesifik dinamikasını əks etdirən “Krasnaya Sibiryaçka” (Novosibirsk), “Rabotnitsa i Krestyanka” (Simbirsk və Leninqrad), “Trujenitsa” (Tiflis), “Rabotnitsa Armenii” (İrəvan), “Svobodnaya Jenşina” (Kazan) imi jurnallar nəşr edildi.
Tarixi
Azərbaycanda ilk qadın jurnalı 1923-cü ilin noyabrında təsis olunub. "Şərq qadını" adlanan həmin jurnalın adı 1938-ci ildə dəyişdirilərək "Azərbaycan qadını" adlandırılıb.
1920-ci illərdə onun redaktoru ilk azərbaycanlı inqilabçılardan biri olan Ayna Sultanova idi. Şəfiqə Əfəndizadə, Mirvarid Dilbazi, Nigar Rəfibəyli, Ələviyyə Babayeva, Xalidə Hasilova, Əzizə Cəfərzadə, Xanımana Əlibəyli və başqaları ilk burada əsərlərini nəşr etdilər.
"Şərq qadını" jurnalının nəşrə başlaması Azərbaycanda qadın hərəkatı tarixində əlamətdar hadisə oldu. Gülarə Qədirbəyova (Köylüqızı) "Şərq qadını" jurnalı ilk fəaliyyətə başladığı gündən onun səhifələrində çıxış edən ilk müxbir qız olmuşdur.
1934–1938-ci illərdə jurnalın məsul katibi Pəri (Əliyeva) Həsənova olmuşdur 1976–2010-cu illərdə "Azərbaycan qadını" jurnalının məsul katibi tarix elmləri doktoru, yazıçı jurnalist Sabir Gəncəli idi. Bu ad altında, müntəzəm olaraq bu günə qədər (1940-cı ildən 1951-ci ilə və 2001-ci ildən 2009-cu ilədək olan dövrlər istisna olmaqla) əsirlər boyu mövcud olan ən mühüm hadisələri əhatə edir və tarixi bir nəşr olur.
14 may 1973-cü ildə jurnalın 50 illk yubileyi dövlət səviyyəsində qeyd edilmişdir. Yubiley mərasimində dünyada ilk qadın kosmonavt Valentina Tereşkova da iştirak etmişdir.
2009-cu ildən etibarən jurnal iki dəfə — Azərbaycan və rus dillərində nəşr olunur.
Günümüzdə
Sovet dövründən sonra jurnalın dirilişi onun tərcümeyi-halında yeni bir səhifə açır. 1997-ci ildən etibarən onun baş redaktoru Azərbaycan Prezidenti Administrasiyasının Humanitar siyasət şöbəsinin müdiri Fatma Abdullazadə idi.
2009-cu ildən bəri jurnalın rəsmi saytı fəaliyyət göstərir. Bütün məsələlərin arxivi M.F.Axundov adına Azərbaycan Milli Kitabxanasında saxlanılır.
Müəlliflər
Jurnalın yaradıldığı gündən etibarən, Azərbaycan ədəbiyyatının bir çox tanınmış şəxsləri onunla əməkdaşlıq edir, o cümlədən onun quruluşunun mənbəyində olan Məmməd Səid Ordubadi. Nəşrdə Mir Cəlal, Mirzə İbrahimov, İlyas Əfəndiyev, Səməd Vurğunun, Rəsul Rzanın, Nigar Rəfibəylinin, Mirvarid Dilbazinin, digər görkəmli Azərbaycan şairlərinin və yazıçılarının əsərləri yer alıb.
Baş və məsul redaktorlar
- 1931 № 7-8 - 1936 məsul redaktor Gülarə Qədirbəyova (Köylüqızı təxəllüsü ilə yazırdı) (Gülarə Köylüqızı);
- 1937 № 1—12 məsul redaktor Gülər Qədirbəyova (Gülərə Qədirbəyova);
- 1937 № 13 məsul redaktor Həmidə Sultanova;
- 1937 № 15 - 1938 məsul redaktor Zəhra Kərimova;
- 1938 № 13 məsul redaktor Barat Kərimova;
- 1940-cı ildə məsul redaktor Züleyxa Əliyeva;
- 1951-1961-ci illərdə məsul redaktor R.Zeynalova;
- 1962-ci il № 7 məsul redaktor Ə.Babayeva;
- 1962 № 10 redaktor Şəfiqə Ağayeva;
- 1972-1996-cı illərdə baş redaktor Xalidə Hasilova;
- 1997 – hazırda baş redaktor Fatma Abdullazadə.
Həmçinin bax
İstinadlar
- Алмас Мурадова. Вовлечение женщин Азербайджанской сср в органы государственной власти (20-30-е годы XX века). Б.: Нурлан. Под ред. Т. А. Мусаевой. 2007. 5 (иллюстрации).
- Abdullayeva, Yelena, Literature and the Journal "Sharg Gadini" as a Mirror of Gender Reforms in Azerbaijan // Crafting the Modern Woman in Azerbaijan: Muslim Women, the State, and Modernity, 1900–1939 (ingilis), Vaterloo, Ontario, Kanada: Vaterloo Universiteti, 2020, 158–173
- Hüseynova, Ülkər. ""İşıq" hayandan gəlir?..." 525-ci qəzet. 2023-02-04. 20–21.
- Qasimova, Amaliya. ""İşıq" - qadın azadlığının bayraqdarı". Ayna. 2011-01-29. 19.
- Əliyeva, Aytən. ""Sovetdənqalma" jurnallar-3: "Mədəni-Maarif" adından imtina edir, "Azərbaycan qadını" hər fəsildə bir dəfə çıxır". modern.az. 2011-03-01. İstifadə tarixi: 2024-02-07.
- Köse Kizir, Elanur. "Azerbaycan'da Sosyalist Bir Kadın Dergisi: 'Şark Kadını (1923-1938)'". Türk Dünyası Araştırmaları (türk) (268). February 2024: 51–68. doi:10.55773/tda.1348215.
- "Mətbuat tarixi" (az.). azerbaijans.com. 16 July 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 7 may 2021.
- История Азербайджанской прессы 2014-07-04 at the Wayback Machine, Официальный сайт Министерства культуры и туризма Азербайджанской Республики, 2014
- "Pəri Həsənova (Həsənzadə) "Şərq qadını" jurnalının məsul katibi (1934-1935)". alizadeh.narod.ru. 8 February 2018 tarixində . İstifadə tarixi: 7 may 2021.
- "İş yerindən arayış (1937)". 2018-02-03 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-02-08.
- "Фатма Абдуллазаде". 2014-09-03 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-07-02.
- Фатма Абдуллазаде 2014-09-03 at the Wayback Machine на официальном сайте президента Азербайджанской Республики.
- . 2014-09-05 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-07-10.
- журнала. Архив всех номеров издания хранится в Азербайджанской национальной библиотеке имени М. Ф. Ахундова. 2014-06-26 at the Wayback Machine
Xarici keçidlər
- "Azərbaycan qadını "jurnalının yay buraxılışının təqdimatı olub 2012-10-04 at the Wayback Machine
- «Азербайджан гадыны»: образы с характером Arxiv surəti 4 sentyabr 2014 tarixindən (Wayback Machine) saytında
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Azerbaycan qadini Azerbaycanda edebi ictimai ve siyasi qadin jurnali Jurnal 1923 cu ilde tesis edilmis ve 1938 ci ile qeder Serq qadini adlandirilmisdir Serq qadini Azerbaycanda qadin huquqlarini mudafie eden ve qadinlar arasinda azadliq ideyalarini yayan ilk jurnal olmusdur Jurnal Azerbaycan Jenotdel inin esas nesriyyat orqani idi Serq qadini muselman qadinlari ucun nezerde tutulmusdu ve onlari oz huquqlari haqqinda maariflendirmek hemcinin Kommunist partiyasinin Azerbaycanda muselman qadinlarin sosialist dovletin iqtisadi siyasi ve sosial heyatina daxil edilmesine dair gundeliyini teblig etmek meqsedi dasiyirdi Azerbaycan qadiniIlk buraxilisin uz sehifesiBas redaktor Fatma Abdullazade 1997 bu gune kimi Nov ictimai jurnalTesis tarixi 1923Olke AzerbaycanQerargah Baki seheriDil azerbaycan rusa q az Vikianbarda elaqeli mediafayllar Serq qadini jurnalina bezi menbelerde Azerbaycanda ilk qadin nesri kimi de istinad edilir Buna sebeb ise Isiq qezetinin uzun iller diqqetden kenarda qalmasidir Jurnal hal hazirda Bakida Fatma Abdullazadenin redaktorlugu ile yeni formatda nesr olunur Arxa fon1920 ci illerde Azerbaycanda Sovet rehbetleri qadinlara qarsi cinsi ayri seckiliye cadraya savadsizliga ve yetkinlik yasina catmayanlarin nikahlarina son qoymagi qarsilarina meqsed qoymusdular Onlar ictimai heyatda is heyatinda emek haqqinda ve torpaq mulkiyyetinde muselman qadinlara kisiler ile beraber huquqlar vererek ve bu prosesi mehkemeler ve huquq muhafize orqanlari vasitesile destekleyerek bu istiqametde ehemiyyetli addimlar atdilar Kommunist liderler destek toplamaq ucun nesriyyatdan istifade edir bu yolla muselman qadinlarin sosialist dovletinin iqtisadi siyasi ve sosial heyatina inteqrasiyasini teblig edirdiler 1914 cu ilde Vladimir Leninin gosterisi ile Jenotdel in resmi nesri kimi Rabotnitsa jurnali fealiyyete basladi Rabotnitsa nin ardinca daha genis auditoriyaya catmagi hedefleyen Kommunistka 1920 1930 Krestyanka 1922 ve Deleqatke 1927 kimi nesrler qadin emeyini isleyen qadinlarin problemlerini ve burjua feminizmini muzakire etmeye basladi Lakin bu nesrler rus dilinde yazildigina ve muxtelif regionlarin dinamikasina uygunlasmadigina gore daha sonralar her bir regionun oz ana dilinde yazilmis ve regionun spesifik dinamikasini eks etdiren Krasnaya Sibiryacka Novosibirsk Rabotnitsa i Krestyanka Simbirsk ve Leninqrad Trujenitsa Tiflis Rabotnitsa Armenii Irevan Svobodnaya Jensina Kazan imi jurnallar nesr edildi TarixiJurnalin feallari ve ilk redaksiya heyetinin uzvleri Azerbaycanda ilk qadin jurnali 1923 cu ilin noyabrinda tesis olunub Serq qadini adlanan hemin jurnalin adi 1938 ci ilde deyisdirilerek Azerbaycan qadini adlandirilib 1920 ci illerde onun redaktoru ilk azerbaycanli inqilabcilardan biri olan Ayna Sultanova idi Sefiqe Efendizade Mirvarid Dilbazi Nigar Refibeyli Eleviyye Babayeva Xalide Hasilova Ezize Ceferzade Xanimana Elibeyli ve basqalari ilk burada eserlerini nesr etdiler Serq qadini jurnalinin nesre baslamasi Azerbaycanda qadin herekati tarixinde elametdar hadise oldu Gulare Qedirbeyova Koyluqizi Serq qadini jurnali ilk fealiyyete basladigi gunden onun sehifelerinde cixis eden ilk muxbir qiz olmusdur 1934 1938 ci illerde jurnalin mesul katibi Peri Eliyeva Hesenova olmusdur 1976 2010 cu illerde Azerbaycan qadini jurnalinin mesul katibi tarix elmleri doktoru yazici jurnalist Sabir Genceli idi Bu ad altinda muntezem olaraq bu gune qeder 1940 ci ilden 1951 ci ile ve 2001 ci ilden 2009 cu iledek olan dovrler istisna olmaqla esirler boyu movcud olan en muhum hadiseleri ehate edir ve tarixi bir nesr olur 14 may 1973 cu ilde jurnalin 50 illk yubileyi dovlet seviyyesinde qeyd edilmisdir Yubiley merasiminde dunyada ilk qadin kosmonavt Valentina Tereskova da istirak etmisdir 2009 cu ilden etibaren jurnal iki defe Azerbaycan ve rus dillerinde nesr olunur Serq qadini jurnalinin redaktoru Gulare Qedirbeyova solda ve mesul katibi Peri Hesenova 1935 ci il GunumuzdeSovet dovrunden sonra jurnalin dirilisi onun tercumeyi halinda yeni bir sehife acir 1997 ci ilden etibaren onun bas redaktoru Azerbaycan Prezidenti Administrasiyasinin Humanitar siyaset sobesinin mudiri Fatma Abdullazade idi 2009 cu ilden beri jurnalin resmi sayti fealiyyet gosterir Butun meselelerin arxivi M F Axundov adina Azerbaycan Milli Kitabxanasinda saxlanilir MuelliflerJurnalin yaradildigi gunden etibaren Azerbaycan edebiyyatinin bir cox taninmis sexsleri onunla emekdasliq edir o cumleden onun qurulusunun menbeyinde olan Memmed Seid Ordubadi Nesrde Mir Celal Mirze Ibrahimov Ilyas Efendiyev Semed Vurgunun Resul Rzanin Nigar Refibeylinin Mirvarid Dilbazinin diger gorkemli Azerbaycan sairlerinin ve yazicilarinin eserleri yer alib Bas ve mesul redaktorlar1931 7 8 1936 mesul redaktor Gulare Qedirbeyova Koyluqizi texellusu ile yazirdi Gulare Koyluqizi 1937 1 12 mesul redaktor Guler Qedirbeyova Gulere Qedirbeyova 1937 13 mesul redaktor Hemide Sultanova 1937 15 1938 mesul redaktor Zehra Kerimova 1938 13 mesul redaktor Barat Kerimova 1940 ci ilde mesul redaktor Zuleyxa Eliyeva 1951 1961 ci illerde mesul redaktor R Zeynalova 1962 ci il 7 mesul redaktor E Babayeva 1962 10 redaktor Sefiqe Agayeva 1972 1996 ci illerde bas redaktor Xalide Hasilova 1997 hazirda bas redaktor Fatma Abdullazade Hemcinin baxHeyat Debistan Ekinci Azerbajdzhan gadyny obrazy s harakteromIstinadlarAlmas Muradova Vovlechenie zhenshin Azerbajdzhanskoj ssr v organy gosudarstvennoj vlasti 20 30 e gody XX veka B Nurlan Pod red T A Musaevoj 2007 5 illyustracii Abdullayeva Yelena Literature and the Journal Sharg Gadini as a Mirror of Gender Reforms in Azerbaijan Crafting the Modern Woman in Azerbaijan Muslim Women the State and Modernity 1900 1939 ingilis Vaterloo Ontario Kanada Vaterloo Universiteti 2020 158 173 Huseynova Ulker Isiq hayandan gelir 525 ci qezet 2023 02 04 20 21 Qasimova Amaliya Isiq qadin azadliginin bayraqdari Ayna 2011 01 29 19 Eliyeva Ayten Sovetdenqalma jurnallar 3 Medeni Maarif adindan imtina edir Azerbaycan qadini her fesilde bir defe cixir modern az 2011 03 01 Istifade tarixi 2024 02 07 Kose Kizir Elanur Azerbaycan da Sosyalist Bir Kadin Dergisi Sark Kadini 1923 1938 Turk Dunyasi Arastirmalari turk 268 February 2024 51 68 doi 10 55773 tda 1348215 Metbuat tarixi az azerbaijans com 16 July 2022 tarixinde Istifade tarixi 7 may 2021 Istoriya Azerbajdzhanskoj pressy 2014 07 04 at the Wayback Machine Oficialnyj sajt Ministerstva kultury i turizma Azerbajdzhanskoj Respubliki 2014 Peri Hesenova Hesenzade Serq qadini jurnalinin mesul katibi 1934 1935 alizadeh narod ru 8 February 2018 tarixinde Istifade tarixi 7 may 2021 Is yerinden arayis 1937 2018 02 03 tarixinde Istifade tarixi 2018 02 08 Fatma Abdullazade 2014 09 03 tarixinde Istifade tarixi 2018 07 02 Fatma Abdullazade 2014 09 03 at the Wayback Machine na oficialnom sajte prezidenta Azerbajdzhanskoj Respubliki 2014 09 05 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2018 07 10 zhurnala Arhiv vseh nomerov izdaniya hranitsya v Azerbajdzhanskoj nacionalnoj biblioteke imeni M F Ahundova 2014 06 26 at the Wayback MachineXarici kecidler Azerbaycan qadini jurnalinin yay buraxilisinin teqdimati olub 2012 10 04 at the Wayback Machine Azerbajdzhan gadyny obrazy s harakterom Arxiv sureti 4 sentyabr 2014 tarixinden Wayback Machine saytinda