Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Şəhrizadə (rus. "Шехерезада") – Nikolay Rimski-Korskov tərəfindən 1888-ci ildə bəstələnmiş . 35 simfonik süita. Əsər daha sonra balet üçün uyğunlaşdırılmışdır.
| Şəhrizadə | |
|---|---|
| Шехеразада | |
 "Şəhrizadə öz hekayələrini danışarkən" (Gustaf Thomée tərəfindən çəkilmiş illüstrasiya) | |
| Tipi | klassik |
| Bəstəkar | Nikolay Rimski-Korsakov |
| Librettist | , |
| Xoreoqraf | |
| Yaradılıb | Min bir gecə nağılları |
| Premyera |
|
| Balet şirkəti | Opera Qarnye |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Əsər qədim ərəb nağılları toplusu olan "Min bir gecə"nin motivləri əsasında yazılmışdır və bəzən "Ərəb Gecələri" də adlandırılır. Əsər iki növ musiqi elementinin kombinasiyası – rus musiqisinin əsas elementləri və Rimski – Korsakovun xüsusi əlavələri – heyranedici əlvan orkestrasiya və Çar Rusiyasında Şərqşünaslığın inkişafının əsasını təşkil edən bütün sahələrdə Şərqə qarşı böyük maraqdan doğan şərq musiqisi elementləri – şəklində yazılmışdır. Şəhrizadə Rimski – Korsakovun ən məşhur əsəridir.
Kompozisiya
1887-ci ilin qışında Rimski – Korsakov Aleksandr Borodinin yarımçıq qalmış "" operasını tamamladıqdan sonra, Min bir gecə nağıllarının motivləri əsasında orkestral bir əsər yazmaq qərarına gəlmişdi. İşləyəcəyi əsərin strukturunu hazırladıqdan sonra o ailəsi ilə birlikdə Çeryemenyetskoye gölü yaxınlığındakı Nejqovitsidə yerləşən Qlinki-Mavrini daçasına köçdü. Burada keçirdiyi yay boyunca o, Şəhrizadəni və tamamladı. Əsərin müəllif tərəfindən yazılmış əlyazma nüsxəsindəki qeyddən məlum olur ki, bəstəkar bu işi 1888-ci il 4 iyun – 7 avqust arasında tamamlamışdır. Şəhrizadə bir – biri ilə bağlı dörd mövzudan ibarət simfonik süitadır. Əsər Şərq hekayələrinin daşıdığı fantastik hisslərin təsiri altında yazılmışdır.
Başlanğıcda, Rimski – Korsakov əsəri hissələrə uyğun olaraq "Şəhrizadə: Preluda, Ballada, Adagio və Final" adlandırmağı nəzərdə tutmuşdu. Lakin Anatoli Lyadov və başqaları ilə məsləhətləşdikdən sonra bəstəkar tematik başlıqları bir kənara qoyaraq Min bir gecə nağıllarından qaynaqlanan Şəhrizadə adına üstünlük vermişdir.
Bəstəkar bilərəkdən o zamana qədər Min bir gecə nağılları ilə bağlı geniş yayılmış və bilinən ad və ifadələrdən istifadə etməmiş, əsərin spesifik Sindibad nağıllarından fərqlənməsini istəmişdir, lakin əsərin final hissəsində bəstəkar Şahzadə Acibin hekayəsindən istifadə etmişdir. Sonrakı əlavələri zamanı bəstəkar ilkin addan tamamilə vaz keçərək, əsərə, dinləyicidə işin tamamilə bir şərq nağılı olması haqqında təsəvvür yarada biləcək bir ad qoymaq arzusunda olmuşdur. O qeyd edir: "Arzu etdiyim yeganə şey dinləyicinin bu əsəri sevməsi idi və əgər bu əsər bəyənilibsə bunda şübhəsiz Şərq hekayələrinin və müxtəlif nağıllarının böyük rolu var və yalnız ona görə yox ki, əsərin dörd hissəsinin hərəsində bir şərq nağılına istinad edilir, ona görə ki, əsərin ümumilikdə mövzu bazisində Şərq dayanır." Beləliklə, Rimski – Korsakov Min bir gecə nağıllarını və ən əsası Şərqi xatırlatdığına görə "Şəhrizadə" adını olduğu kimi saxlamaq qərarına gəlir.
Əsərin hissələri
| I | Dəniz və Sindibadın gəmisi (Largo e maestoso — Lento — Allegro non troppo — Tranquillo)  Dəniz və Sindibadın gəmisi op.35 Dəniz və Sindibadın gəmisi (The Sea And Sinbads Ship) Bu faylın oxunmasında problem var? Bax . Bu hissə müxtəlif melodiyalar əsasında bəstələnsə də əsasən B C A1 B C1 şəklinə üstünlük verilmişdir. Eyni zamanda bu hissə onu digər hissələrlə bağlayan, melodik fiqurlara baxış mövqeyi ilə də fərqlənir. Həmçinin klassik simfoniyalarda olduğu kimi Rimski – Korsakov bu hissədə əsərindəkinə bənzər motivdən faydalanmışdır. Antar, həmçinin gerçək ərəb melodiyaları, bu hissədə Rimski – Korsakovun şərq haqqında şəxsi düşüncələrinə qarşı çıxmışdır. |
| II | Qələndər şahzadəsi (Lento — Andantino — Allegro molto — Vivace scherzando — Moderato assai — Allegro molto ed animato) Şahzadə Qələndərin hekayəsi op.35 Qələndər Şahzadəsinin hekayəsi (The story of the Kalandar prince) Bu faylın oxunmasında problem var? Bax . Bu hissə üçlük mövzu və dəyişimə malik olmaqla fantastik əhvalatdan bəhs edir. Dəyişimlər yalnız ifadə tərzlərində olmaqla, bəstəkarın əsas sadə musiqi xəttini və ən əsası şəffaf və parlaq orkestrasiyanı saxlandığını göstərir. Əsas melodik xəttin içərisində, trombon və trumpet ifa edilən giriş musiqisinin tez dəyişən tonallıq və strukturu nəzərə çarpmaqdadır. of the fanfare motif, played by trombone and muted trumpet. |
| III | Gənc şahzadə oğlan və şahzadə qız (Andantino quasi allegretto — Pochissimo più mosso — Come prima — Pochissimo più animato) Gənc şahzadə oğlan və şahzadə qız op.35 Gənc şahzadə oğlan və şahzadə qız (The Young Prince And Princess) Bu faylın oxunmasında problem var? Bax . Bu hissə bir üçlük şəklində yazılmışdır və forma və melodik baxımdan sadə məzmun daşımaqdadır. Digər hissələrlə musiqi düzümü baxımından bağlı olan daxili hissə Tamaranın hekayəsi əsasında yazılmışdır. Ətraf mövzular da tempo və ümumi motiv vasitəsiylə əsas mövzuyla əlaqələndirilmiş, ümumilikdə əsərin bu hissəsi əsas motivə incə dönüşlə başa çatır. |
| IV | Bağdad festivalı. (Allegro molto — Lento — Vivo — Allegro non troppo e maestoso — Tempo come I) Bağdad festivalı op.35 Bağdad festival (Festival At Baghdad) Bu faylın oxunmasında problem var? Bax . Özünəməxsus xüsusiyyətləri olmasına baxmayaraq, bu hissə ümumilikdə əvvəlki üç hissə ilə bağlıdır: digər hissələr kimi girişlə başlayan bu hissəni davam etdirən və Sultan Şəhriyarın əhvalatından bəhs edən "Vivace" parçasında Şəhrizadənin violinlə ifa edilən musiqisi təkrar edilir və daha sonra giriş musiqisində təsvir edilmiş dağılmış gəmi səhnəsi canlandırılır. Bu uyuşma melodiyaların təkrarlanması ilə yaradılmış və süitanın davamı boyunca davam etdirilmişdir. Finalda Şəhriyarın subdominant minor mövzusu Şəhrizadənin vurğulu major ritmli mövzusu ilə əvəzlənir və hissə fantastik, lirik və ən əsası sülhpərvər ruhda başa çatrıdılır. |
Şəhrizadə bölümü
Bəstəkar əsərin premyerasında istifadə edilməsi üçün kiçik bir giriş musiqisi yazmışdı:
Sultan Şəhriyar qadınların yalançı və xəyanətkar olmasını düşünməyə başlayır və zifaf gecəsini keçirdikdən sonra bütün hərəmlərini öldürməyə and içir, lakin Sultanə Şəhrizadə min bir gecə öz hökmdarına məftunedici və maraqlı nağıllar danışaraq özünün və hərəmdəki digər qızların həyatını qoruya bilir. Gecədən gecəyə maraqda saxlanılan sultan sonda öz qanlı əməlindən əl çəkərək hərəmlərini öldürmək fikrindən daşınır.
Birinci hissə Sultanın dominantlığını və mərhəmətsizliyini göstərən musiqi ilə başlayır (aşağıdakı not yazısına bax). Bu mövzu dairəvi formada azalan şəkildə düzülmüş dörd notla vurğulanmışdır: E-D-C-A#. Lakin tezliklə, bir neçə akkorddan sonra, üverturasının açılış musiqisini xatırladan və taxta nəfəsli alətlərlə ifa edilən əsas mövzu musiqisi başlayır, biz nağılları danışan şəxsin özünün leytmotiv musiqisini eşidirik və nəhayət Şəhrizadə, öz nağılları ilə hökmdarını qəddarlıqdan çəkindirə bilir. Bu mövzu arfanın müşayəti ilə solo skripkada ifa edilən parçadır. accompanied by . Bu mövzuların hər ikisi aşağıda göstərilir.
Rimski-Korsakov Şəhrizadə mövzusunu əsərin bütün hissələrini birləşdirən parça kimi düşünmüşdü və birinci, ikinci və dördüncü hissələrin qısa girişində, üçüncü hissənin isə intermezzo hissəsində istifadə edilmiş solo skripka ilə ifa edilən bu musiqi parçası Şəhrizadənin özünü və onun mükəmməl nağıllar danışdığı sərt sultan Şəhriyarı təsvir edir. Dördüncü hissənin final bölməsində də Şəhrizadə mövzusu eyni artistik məqsədlə istifadə edilmişdir. Rimski-Korsakov qeyd edir: "Ümumi şəkildə desək, süitanın başlanğıcında və Qələndər şahzadəsi haqqında hekayənin əvvəlində Şəhrizadənin qəddar əri Şəhriyarı xatırlatmamaq da olardı, lakin Şəhrizadənin mövzusunun istifadə edildiyi hissələrin heç birində Şəhriyarın mövzusu buraxılmamışdır. Bu biçimdə, musiqi parçası olduqca sərbəst şəkildə inkişaf etdirilə bilərdi, mən bunda dörd hissəli orkestral süitanın yaranmasını gördüm, bu üsulla Şərq personajları və nağılları ilə zəngin əsər yaradıla bilərdi…" Rimski – Korsakovun yaradıcılığında E və C major açarları ilə yaxın olan açarların istifadəsi tendensiyası vardır. Bu, onun sadə melodiyaların orkestrasiyası, ritmlərin düzümlənməsi və Şəhrizadə kimi solo parçaların yazılmasında qoyduğu imza kimi görünür.
Əsərin hissələri birinci, ikinci və dördüncü hissələrdə qısa giriş, üçüncü hissədə isə ilə bir – birinə bağlanmışdır. Sonuncu Şəhrizadəni təsvir edən, solo skripkada ifa edilən və dördüncü hissənin sonunu xatırladan musiqi parçasıdır. Tədqiqatçılar qeyd edirər ki, Rimskinin erkən dəniz zabiti karyerası ona süitanı dəniz mövzusu ilə açmağa və bağlamağa imkan vermişdir. Final hissədəki Şəhrizadəni təmsil sakit əhval, bəstəkara Şəhrizadənin son qazancını – sakit gecə yuxusu çərçivəsində Sultanın ürəyini qazanmasını təsvir etməyə imkan vermişdir.
Əsər iki fleyta və (II fleyta az müddətdə II pikkolo ilə əvəz edilir), iki qoboy (II bəzən ilə əvəz edilir), iki klarnet, iki faqot, dörd F , iki A və B-flat , üç , tuba, , , , tava, üçbucaq, dəf, qonq, arfa və skripkalar vasitəsiylə ifa edilir. Əsərin premyerası 1888-ci il, 28 oktyabr tarixində Rimski – Korsakovun rəhbərliyi ilə Sankt-Peterburqda həyata keçirilmişdir.
Əsərin tez bir zamanda məşhurlaşmasının səbəbi kifayət qədər aydın idi: bu rəngarəng orkestrasiya, incə şərq elementləri ilə zəngin təzə və təsirli melodiyalar, XIX əsrin əksər orkestral əsərlərinə xas olan böyük ritmiklik və strukturun və məzmunun qarışıqlığı.
Adaptasiyalar
Əsərin balet adaptasiyasının premyerası 4 iyun, 1910-cu ildə "" şirkəti tərəfindən Parisdə, həyata keçirilmişdir. Baletə xareoqrafik quruluş Mixail Fokin, librettosu Fokin və Leon Bakst, kostyum və səhnə dizaynı Bakst tərəfindən hazırlanmışdır, lakin dul Rimski – Korsakov ərinin musiqisinin bu cür qarışıq xareoqrafik dramada istifadə edilməsinə qarşı çıxmışdı.
Sonrakı dövrdə baletin motivləri əsasında, baş rolunu İvonne De Karlonun oynadığı "Şəhrizadənin musiqisi" bədii filmi çəkilmişdir. Filmdə bəstəkarın həyatının dəniz qüvvətlərində çalışdığı dövrünün təsvirinə üstünlük verilmişdir. Onun rolu Jan-Piyer Oumont tərəfindən canlandırılmışdır.
Əsər eyni zamanda Bb klarnet və pianoda ifa üçün Oriol Lopez Kalli tərəfindən aranjiman edilmişdir. E major açarı üzərində qurulmuş bu versiyada skripkanın solo ifası klarnetə verilmiş, skripka və orkestr arasındakı dialoq şəraiti saxlansa da, orkestr pianino ilə əvəz edilmişdir.
Əsər 30 yanvar, 2011-ci ildə Azərbaycan Dövlət Akademik Opera və Balet Teatrında balet kimi səhnələşdirilmişdir.
İstinadlar
- Jacobson, Julius H. The classical music experience: discover the music of the world's greatest composers. New York: Sourcebooks. 2002. səh. 181. ISBN .
- Rimsky-Korsakov, Nikolay Andreyevich (1942). My Musical Life. translated by Judah A. Joffe (3rd edition ed.). Alfred A. Knopf.
- Rimsky-Korsakov (1942:291–294).
- Abraham, Gerald, redaktorThe New Oxford History of Music, Volume IX, Romanticism (1830–1890). Oxford University Press. 1990. 508, 560–562. ISBN .
- Lieberson, Goddard. Goddard Lieberson (redaktor). The Columbia Book of Musical Masterworks. New York: Allen, Towne & Heath. 1947. səh. 377.
- Mason, Daniel Gregory. The Appreciation of Music, Vol. III: Short Studies of Great Masterpieces. New York: H.W. Gray Co. 1918. İstifadə tarixi: 2008-11-02.
- Griffiths, Steven. (1989) A Critical Study of the Music of Rimsky-Korsakov,1844–1890. New York: Garland, 1989.
- "Scheherazade, Op. 35". The Kennedy Center. 2021-02-01 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-10-28.
- Taruskin, Richard. Stravinsky and the Russian Traditions: A Biography of the Works Through Mavra. Oxford University Press. 1996. səh. 740. ISBN .
- Phillips, Rick. The essential classical recordings: 101 CDs. Random House, Inc. 2004. səh. 150. ISBN .
- Schiavo, Paul. . Saint Louis Symphony Orchestra. 2007-10-12 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2007-07-06.
- Programme, Thirty-Eighth Season. Boston: Boston Symphony Orchestra. 1918–1919. səh. 829. 2020-08-20 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-10-30.
- Anonymous. "Song of Scheherezade". IMDB. 2022-09-22 tarixində . İstifadə tarixi: 2009-06-18.
- Hare, William. L.A. noir: nine dark visions of the City of Angels. McFarland. 2004. 28–29. ISBN .
Xarici keçidlər
- Peabody İnstitutunda "Şəhrizadə" əsərinin ifası (MP3)
- Estelle Ouç balet haqqında 2011-09-28 at the Wayback Machine
- KUSC Classical Radio'dan Learning About Symphonic Music: Rimsky-Korsakov's 'Scheherezade' 2009-11-22 at the Wayback Machine
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Sehrizade rus Sheherezada Nikolay Rimski Korskov terefinden 1888 ci ilde bestelenmis 35 simfonik suita Eser daha sonra balet ucun uygunlasdirilmisdir SehrizadeSheherazada Sehrizade oz hekayelerini danisarken Gustaf Thomee terefinden cekilmis illustrasiya Tipi klassikBestekar Nikolay Rimski KorsakovLibrettist XoreoqrafYaradilib Min bir gece nagillariPremyera 4 iyun 1910ParisBalet sirketi Opera Qarnye Vikianbarda elaqeli mediafayllar Eser qedim ereb nagillari toplusu olan Min bir gece nin motivleri esasinda yazilmisdir ve bezen Ereb Geceleri de adlandirilir Eser iki nov musiqi elementinin kombinasiyasi rus musiqisinin esas elementleri ve Rimski Korsakovun xususi elaveleri heyranedici elvan orkestrasiya ve Car Rusiyasinda Serqsunasligin inkisafinin esasini teskil eden butun sahelerde Serqe qarsi boyuk maraqdan dogan serq musiqisi elementleri seklinde yazilmisdir Sehrizade Rimski Korsakovun en meshur eseridir Kompozisiya1887 ci ilin qisinda Rimski Korsakov Aleksandr Borodinin yarimciq qalmis operasini tamamladiqdan sonra Min bir gece nagillarinin motivleri esasinda orkestral bir eser yazmaq qerarina gelmisdi Isleyeceyi eserin strukturunu hazirladiqdan sonra o ailesi ile birlikde Ceryemenyetskoye golu yaxinligindaki Nejqovitside yerlesen Qlinki Mavrini dacasina kocdu Burada kecirdiyi yay boyunca o Sehrizadeni ve tamamladi Eserin muellif terefinden yazilmis elyazma nusxesindeki qeydden melum olur ki bestekar bu isi 1888 ci il 4 iyun 7 avqust arasinda tamamlamisdir Sehrizade bir biri ile bagli dord movzudan ibaret simfonik suitadir Eser Serq hekayelerinin dasidigi fantastik hisslerin tesiri altinda yazilmisdir Baslangicda Rimski Korsakov eseri hisselere uygun olaraq Sehrizade Preluda Ballada Adagio ve Final adlandirmagi nezerde tutmusdu Lakin Anatoli Lyadov ve basqalari ile meslehetlesdikden sonra bestekar tematik basliqlari bir kenara qoyaraq Min bir gece nagillarindan qaynaqlanan Sehrizade adina ustunluk vermisdir Bestekar bilerekden o zamana qeder Min bir gece nagillari ile bagli genis yayilmis ve bilinen ad ve ifadelerden istifade etmemis eserin spesifik Sindibad nagillarindan ferqlenmesini istemisdir lakin eserin final hissesinde bestekar Sahzade Acibin hekayesinden istifade etmisdir Sonraki elaveleri zamani bestekar ilkin addan tamamile vaz kecerek esere dinleyicide isin tamamile bir serq nagili olmasi haqqinda tesevvur yarada bilecek bir ad qoymaq arzusunda olmusdur O qeyd edir Arzu etdiyim yegane sey dinleyicinin bu eseri sevmesi idi ve eger bu eser beyenilibse bunda subhesiz Serq hekayelerinin ve muxtelif nagillarinin boyuk rolu var ve yalniz ona gore yox ki eserin dord hissesinin heresinde bir serq nagilina istinad edilir ona gore ki eserin umumilikde movzu bazisinde Serq dayanir Belelikle Rimski Korsakov Min bir gece nagillarini ve en esasi Serqi xatirlatdigina gore Sehrizade adini oldugu kimi saxlamaq qerarina gelir Eserin hisseleriI Deniz ve Sindibadin gemisi Largo e maestoso Lento Allegro non troppo Tranquillo Deniz ve Sindibadin gemisi op 35 source source Deniz ve Sindibadin gemisi The Sea And Sinbads Ship Bu faylin oxunmasinda problem var Bax media komek Bu hisse muxtelif melodiyalar esasinda bestelense de esasen B C A1 B C1 sekline ustunluk verilmisdir Eyni zamanda bu hisse onu diger hisselerle baglayan melodik fiqurlara baxis movqeyi ile de ferqlenir Hemcinin klassik simfoniyalarda oldugu kimi Rimski Korsakov bu hissede eserindekine benzer motivden faydalanmisdir Antar hemcinin gercek ereb melodiyalari bu hissede Rimski Korsakovun serq haqqinda sexsi dusuncelerine qarsi cixmisdir II Qelender sahzadesi Lento Andantino Allegro molto Vivace scherzando Moderato assai Allegro molto ed animato Sahzade Qelenderin hekayesi op 35 source source Qelender Sahzadesinin hekayesi The story of the Kalandar prince Bu faylin oxunmasinda problem var Bax media komek Bu hisse ucluk movzu ve deyisime malik olmaqla fantastik ehvalatdan behs edir Deyisimler yalniz ifade terzlerinde olmaqla bestekarin esas sade musiqi xettini ve en esasi seffaf ve parlaq orkestrasiyani saxlandigini gosterir Esas melodik xettin icerisinde trombon ve trumpet ifa edilen giris musiqisinin tez deyisen tonalliq ve strukturu nezere carpmaqdadir of the fanfare motif played by trombone and muted trumpet III Genc sahzade oglan ve sahzade qiz Andantino quasi allegretto Pochissimo piu mosso Come prima Pochissimo piu animato Genc sahzade oglan ve sahzade qiz op 35 source source Genc sahzade oglan ve sahzade qiz The Young Prince And Princess Bu faylin oxunmasinda problem var Bax media komek Bu hisse bir ucluk seklinde yazilmisdir ve forma ve melodik baximdan sade mezmun dasimaqdadir Diger hisselerle musiqi duzumu baximindan bagli olan daxili hisse Tamaranin hekayesi esasinda yazilmisdir Etraf movzular da tempo ve umumi motiv vasitesiyle esas movzuyla elaqelendirilmis umumilikde eserin bu hissesi esas motive ince donusle basa catir IV Bagdad festivali Allegro molto Lento Vivo Allegro non troppo e maestoso Tempo come I Bagdad festivali op 35 source source Bagdad festival Festival At Baghdad Bu faylin oxunmasinda problem var Bax media komek Ozunemexsus xususiyyetleri olmasina baxmayaraq bu hisse umumilikde evvelki uc hisse ile baglidir diger hisseler kimi girisle baslayan bu hisseni davam etdiren ve Sultan Sehriyarin ehvalatindan behs eden Vivace parcasinda Sehrizadenin violinle ifa edilen musiqisi tekrar edilir ve daha sonra giris musiqisinde tesvir edilmis dagilmis gemi sehnesi canlandirilir Bu uyusma melodiyalarin tekrarlanmasi ile yaradilmis ve suitanin davami boyunca davam etdirilmisdir Finalda Sehriyarin subdominant minor movzusu Sehrizadenin vurgulu major ritmli movzusu ile evezlenir ve hisse fantastik lirik ve en esasi sulhperver ruhda basa catridilir Sehrizade bolumuSehrizade baleti ucun Leon Bakst terefinden hazirlanmis Mavi Sultan kostyumu 1910 Bestekar eserin premyerasinda istifade edilmesi ucun kicik bir giris musiqisi yazmisdi Sultan Sehriyar qadinlarin yalanci ve xeyanetkar olmasini dusunmeye baslayir ve zifaf gecesini kecirdikden sonra butun heremlerini oldurmeye and icir lakin Sultane Sehrizade min bir gece oz hokmdarina meftunedici ve maraqli nagillar danisaraq ozunun ve heremdeki diger qizlarin heyatini qoruya bilir Geceden geceye maraqda saxlanilan sultan sonda oz qanli emelinden el cekerek heremlerini oldurmek fikrinden dasinir Birinci hisse Sultanin dominantligini ve merhemetsizliyini gosteren musiqi ile baslayir asagidaki not yazisina bax Bu movzu dairevi formada azalan sekilde duzulmus dord notla vurgulanmisdir E D C A Lakin tezlikle bir nece akkorddan sonra uverturasinin acilis musiqisini xatirladan ve taxta nefesli aletlerle ifa edilen esas movzu musiqisi baslayir biz nagillari danisan sexsin ozunun leytmotiv musiqisini esidirik ve nehayet Sehrizade oz nagillari ile hokmdarini qeddarliqdan cekindire bilir Bu movzu arfanin musayeti ile solo skripkada ifa edilen parcadir accompanied by Bu movzularin her ikisi asagida gosterilir Mixail Fokinin 1913 cu il balet uygunlasdirmasi zamani balrin teodor Kasloffun performansi Rimski Korsakov Sehrizade movzusunu eserin butun hisselerini birlesdiren parca kimi dusunmusdu ve birinci ikinci ve dorduncu hisselerin qisa girisinde ucuncu hissenin ise intermezzo hissesinde istifade edilmis solo skripka ile ifa edilen bu musiqi parcasi Sehrizadenin ozunu ve onun mukemmel nagillar danisdigi sert sultan Sehriyari tesvir edir Dorduncu hissenin final bolmesinde de Sehrizade movzusu eyni artistik meqsedle istifade edilmisdir Rimski Korsakov qeyd edir Umumi sekilde desek suitanin baslangicinda ve Qelender sahzadesi haqqinda hekayenin evvelinde Sehrizadenin qeddar eri Sehriyari xatirlatmamaq da olardi lakin Sehrizadenin movzusunun istifade edildiyi hisselerin hec birinde Sehriyarin movzusu buraxilmamisdir Bu bicimde musiqi parcasi olduqca serbest sekilde inkisaf etdirile bilerdi men bunda dord hisseli orkestral suitanin yaranmasini gordum bu usulla Serq personajlari ve nagillari ile zengin eser yaradila bilerdi Rimski Korsakovun yaradiciliginda E ve C major acarlari ile yaxin olan acarlarin istifadesi tendensiyasi vardir Bu onun sade melodiyalarin orkestrasiyasi ritmlerin duzumlenmesi ve Sehrizade kimi solo parcalarin yazilmasinda qoydugu imza kimi gorunur Eserin hisseleri birinci ikinci ve dorduncu hisselerde qisa giris ucuncu hissede ise ile bir birine baglanmisdir Sonuncu Sehrizadeni tesvir eden solo skripkada ifa edilen ve dorduncu hissenin sonunu xatirladan musiqi parcasidir Tedqiqatcilar qeyd edirer ki Rimskinin erken deniz zabiti karyerasi ona suitani deniz movzusu ile acmaga ve baglamaga imkan vermisdir Final hissedeki Sehrizadeni temsil sakit ehval bestekara Sehrizadenin son qazancini sakit gece yuxusu cercivesinde Sultanin ureyini qazanmasini tesvir etmeye imkan vermisdir dd dd Eser iki fleyta ve II fleyta az muddetde II pikkolo ile evez edilir iki qoboy II bezen ile evez edilir iki klarnet iki faqot dord F iki A ve B flat uc tuba tava ucbucaq def qonq arfa ve skripkalar vasitesiyle ifa edilir Eserin premyerasi 1888 ci il 28 oktyabr tarixinde Rimski Korsakovun rehberliyi ile Sankt Peterburqda heyata kecirilmisdir Eserin tez bir zamanda meshurlasmasinin sebebi kifayet qeder aydin idi bu rengareng orkestrasiya ince serq elementleri ile zengin teze ve tesirli melodiyalar XIX esrin ekser orkestral eserlerine xas olan boyuk ritmiklik ve strukturun ve mezmunun qarisiqligi AdaptasiyalarEserin Azerbaycan Dovlet Akademik Opera ve Balet Teatrinda 2011 ci il sehnelesdirilmesi zamani Gulagasi Mirzeyev Sultan Sehriyar rolunda Eserin balet adaptasiyasinin premyerasi 4 iyun 1910 cu ilde sirketi terefinden Parisde heyata kecirilmisdir Balete xareoqrafik qurulus Mixail Fokin librettosu Fokin ve Leon Bakst kostyum ve sehne dizayni Bakst terefinden hazirlanmisdir lakin dul Rimski Korsakov erinin musiqisinin bu cur qarisiq xareoqrafik dramada istifade edilmesine qarsi cixmisdi Sonraki dovrde baletin motivleri esasinda bas rolunu Ivonne De Karlonun oynadigi Sehrizadenin musiqisi bedii filmi cekilmisdir Filmde bestekarin heyatinin deniz quvvetlerinde calisdigi dovrunun tesvirine ustunluk verilmisdir Onun rolu Jan Piyer Oumont terefinden canlandirilmisdir Eser eyni zamanda Bb klarnet ve pianoda ifa ucun Oriol Lopez Kalli terefinden aranjiman edilmisdir E major acari uzerinde qurulmus bu versiyada skripkanin solo ifasi klarnete verilmis skripka ve orkestr arasindaki dialoq seraiti saxlansa da orkestr pianino ile evez edilmisdir Eser 30 yanvar 2011 ci ilde Azerbaycan Dovlet Akademik Opera ve Balet Teatrinda balet kimi sehnelesdirilmisdir IstinadlarJacobson Julius H The classical music experience discover the music of the world s greatest composers New York Sourcebooks 2002 seh 181 ISBN 9781570719509 Rimsky Korsakov Nikolay Andreyevich 1942 My Musical Life translated by Judah A Joffe 3rd edition ed Alfred A Knopf Rimsky Korsakov 1942 291 294 Abraham Gerald redaktorThe New Oxford History of Music Volume IX Romanticism 1830 1890 Oxford University Press 1990 508 560 562 ISBN 0 19 316309 8 Lieberson Goddard Goddard Lieberson redaktor The Columbia Book of Musical Masterworks New York Allen Towne amp Heath 1947 seh 377 Mason Daniel Gregory The Appreciation of Music Vol III Short Studies of Great Masterpieces New York H W Gray Co 1918 Istifade tarixi 2008 11 02 Griffiths Steven 1989 A Critical Study of the Music of Rimsky Korsakov 1844 1890 New York Garland 1989 Scheherazade Op 35 The Kennedy Center 2021 02 01 tarixinde Istifade tarixi 2008 10 28 Taruskin Richard Stravinsky and the Russian Traditions A Biography of the Works Through Mavra Oxford University Press 1996 seh 740 ISBN 0198162502 Phillips Rick The essential classical recordings 101 CDs Random House Inc 2004 seh 150 ISBN 0771070012 Schiavo Paul Saint Louis Symphony Orchestra 2007 10 12 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2007 07 06 Programme Thirty Eighth Season Boston Boston Symphony Orchestra 1918 1919 seh 829 2020 08 20 tarixinde Istifade tarixi 2008 10 30 Anonymous Song of Scheherezade IMDB 2022 09 22 tarixinde Istifade tarixi 2009 06 18 Hare William L A noir nine dark visions of the City of Angels McFarland 2004 28 29 ISBN 078641801X Xarici kecidlerPeabody Institutunda Sehrizade eserinin ifasi MP3 Estelle Ouc balet haqqinda 2011 09 28 at the Wayback Machine KUSC Classical Radio dan Learning About Symphonic Music Rimsky Korsakov s Scheherezade 2009 11 22 at the Wayback Machine