Min bir gecə (fars. هزار و يك شب hezār o yek šab; ərəb. كتاب ألف ليلة وليلة kitāb 'alf layla wa layla) — Yaxın Şərq xalqlarının min illərdən bəri yaratdıqları və çoxsaylı müəllif, tərcüməçi və tətqiqatçılar tərəfindən toplanmış nağıllar toplusu.
Min bir gecə | |
---|---|
ərəb. الف ليلة وليلة | |
Müəllif | bilinmir |
Orijinalın dili | ərəb dili |
Ölkə | |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Orijinal əlyazmasının heç vaxt tapılmamasına baxmayaraq bu nağıllar toplusunun bizim eranın 800–900-cü illərinə aid olduğu söylənilir. Nağıllar bir qayda olaraq Şəhrizadə tərəfindən əri və şahı Şəhriyara min bir gecəlik zaman müddətində nəql edilir.
Şəhriyar arvadlarından birinin xəyanətindən dərin sarsılır və yer üzünün bütün qadınlarını da etibarsız elan edir. O qadınlardan özünəməxsus şəkildə qisas alır. Belə ki evləndiyi qadını hər gecənin səhərində qətlə yetirir. Növbə vəzirin gözəl və ağıllı qızı Şəhrizadəyə çatır. Ağıllı Şəhrizadə şahının niyyətini gözəl anlayır və evləndikləri gecə şaha maraqlı bir nağıl danışır, lakin onu səhərə yaxın ən maraqlı yerində yarımçıq bitirir. Beləliklə, hər gecə şaha bir yeni nağıl söyləyən Şəhrizadə hər nağılı belecə tamamlamamış halda bitirir və hər yarımçıq nağılı ilə həyatını xilas edir. Əhvalat bu minvalla düz 1001 gecə davam edir və yekunda Şəhrizad şahın qəzəbindən həmişəlik qurtula bilir.
"Min bir gecə" — dünya sərvətidir
Şərq xalqlarının "Min bir gecə" nağıllarındakı müdrikliyi və fantaziyaları, süjetlərin, simvolların, alleqoriyaların rəngarəng müəmmalı olması musiqiçiləri dəfələrlə müxtəlif janr və formalı əsərlər yaratmağa sövq etmişdir. Etik və estetik təsir gücünə malik dolğun və incə poetik obrazları ilə müxtəlif yaşlı oxucuları sehrli aləmilə ovsunlayan Şəhrizadın nağılları dünya sərvətinə çevrilmişdir.
"Min bir gecə" baleti
"Min bir gecə" nağıllarında ilham alan azərbaycanın görkəmli bəstəkarlarından Fikrət Əmirov dünyada şöhrət qazanmış eyni adlı baletin müəllifidir. Balet ilk dəfə 1979-cu ildə M. F. Axundov adına Opera və Balet Teatrında göstərilmişdir.
Fikrət Əmirov "Min bir gecə" nağıllarının mövzusuna elə bir zamanda müraciət etmişdir ki, artıq dünya dinləyiciləri "Şəhrizadə"si kimi dahiyanə simfonik süitası ilə tanış idilər. Tanınmış musiqişünas Pavel Xuçuanın sözləri ilə desək, bu süjetə müraciət etmək istəyən bəstəkardan "böyük yaradıcılıq cəsarəti, yüksək peşəkarlıq, ustalıq və zəngin Şərq musiqisinin incə təbii hisslərinə malik olmaq tələb edilirdi".
Mənbə
Min bir gecə, 8 cilddə. /rus dilindən tərc. ed. İ. Yaqubov; red. M. Qasımlı; rəsmlərin müəl. O. Sadıqzadə.- Bakı: Şərq-Qərb, 2007.:
- I cild (1–38-ci gecələr)
- II cild (39–145-ci gecələr)
- III cild (146–270-ci gecələr)
- IV cild (271–434-cü gecələr)
- V cild (435–606-cı gecələr)
- VI cild (607–756-cı gecələr)
- VII cild (757–894-cü gecələr)
- VIII cild (895–1001-ci gecələr).
Nağılların adları
- Günəş nağılı
- Tülkü, tülkü, tünbəki
- Üç şahzadə
- Oxayla Əhməd
- Göyçək Fatma
- Cırtdan
- Ağıllı qoca
- Məlikməmməd
- Dəniz balası
- Birma nağılları
- Vyetnam nağılları
- Əfqan nağılları
- İndoneziya nağılları
- İran nağılları
- Koreya nağılları
- Malaya nağılları
Xarici keçidlər
- Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu adin diger istifade formalari ucun bax Min bir gece deqiqlesdirme Min bir gece fars هزار و يك شب hezar o yek sab ereb كتاب ألف ليلة وليلة kitab alf layla wa layla Yaxin Serq xalqlarinin min illerden beri yaratdiqlari ve coxsayli muellif tercumeci ve tetqiqatcilar terefinden toplanmis nagillar toplusu Min bir geceereb الف ليلة وليلة Muellif bilinmirOrijinalin dili ereb diliOlke Yaxin Serq Vikianbarda elaqeli mediafayllarMin bir gece nagil kitabinin uz qabigi Bertonun redaktesi ile Orijinal elyazmasinin hec vaxt tapilmamasina baxmayaraq bu nagillar toplusunun bizim eranin 800 900 cu illerine aid oldugu soylenilir Nagillar bir qayda olaraq Sehrizade terefinden eri ve sahi Sehriyara min bir gecelik zaman muddetinde neql edilir Sehriyar arvadlarindan birinin xeyanetinden derin sarsilir ve yer uzunun butun qadinlarini da etibarsiz elan edir O qadinlardan ozunemexsus sekilde qisas alir Bele ki evlendiyi qadini her gecenin seherinde qetle yetirir Novbe vezirin gozel ve agilli qizi Sehrizadeye catir Agilli Sehrizade sahinin niyyetini gozel anlayir ve evlendikleri gece saha maraqli bir nagil danisir lakin onu sehere yaxin en maraqli yerinde yarimciq bitirir Belelikle her gece saha bir yeni nagil soyleyen Sehrizade her nagili belece tamamlamamis halda bitirir ve her yarimciq nagili ile heyatini xilas edir Ehvalat bu minvalla duz 1001 gece davam edir ve yekunda Sehrizad sahin qezebinden hemiselik qurtula bilir Min bir gece dunya servetidirSerq xalqlarinin Min bir gece nagillarindaki mudrikliyi ve fantaziyalari sujetlerin simvollarin alleqoriyalarin rengareng muemmali olmasi musiqicileri defelerle muxtelif janr ve formali eserler yaratmaga sovq etmisdir Etik ve estetik tesir gucune malik dolgun ve ince poetik obrazlari ile muxtelif yasli oxuculari sehrli alemile ovsunlayan Sehrizadin nagillari dunya servetine cevrilmisdir Min bir gece baleti Min bir gece nagillarinda ilham alan azerbaycanin gorkemli bestekarlarindan Fikret Emirov dunyada sohret qazanmis eyni adli baletin muellifidir Balet ilk defe 1979 cu ilde M F Axundov adina Opera ve Balet Teatrinda gosterilmisdir Fikret Emirov Min bir gece nagillarinin movzusuna ele bir zamanda muraciet etmisdir ki artiq dunya dinleyicileri Sehrizade si kimi dahiyane simfonik suitasi ile tanis idiler Taninmis musiqisunas Pavel Xucuanin sozleri ile desek bu sujete muraciet etmek isteyen bestekardan boyuk yaradiciliq cesareti yuksek pesekarliq ustaliq ve zengin Serq musiqisinin ince tebii hisslerine malik olmaq teleb edilirdi MenbeMin bir gece 8 cildde rus dilinden terc ed I Yaqubov red M Qasimli resmlerin muel O Sadiqzade Baki Serq Qerb 2007 I cild 1 38 ci geceler II cild 39 145 ci geceler III cild 146 270 ci geceler IV cild 271 434 cu geceler V cild 435 606 ci geceler VI cild 607 756 ci geceler VII cild 757 894 cu geceler VIII cild 895 1001 ci geceler Nagillarin adlariGunes nagili Tulku tulku tunbeki Uc sahzade Oxayla Ehmed Goycek Fatma Cirtdan Agilli qoca Melikmemmed Deniz balasi Birma nagillari Vyetnam nagillari Efqan nagillari Indoneziya nagillari Iran nagillari Koreya nagillari Malaya nagillariXarici kecidlerBibliotheque nationale de France BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011