Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Əmir Şərifəddin (ind. Amir Sjarifuddin Harahap, Amir Sjarifoeddin Harahap, 27 aprel 1907, Medan — 19 dekabr 1948, Surakarta) — İndoneziya siyasi xadimi.
| Əmir Şərifəddin | |
|---|---|
| ind. Amir Sjarifuddin Harahap | |
 | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 27 aprel 1907 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 19 dekabr 1948 (41 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Vəfat səbəbi | güllə yarası[d] |
| Partiya | |
| Fəaliyyəti | siyasətçi |
| Dini | islam, xristianlıq |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
30-cu illərdə Hollandiya müstəmləkə jandarmeriyasının Yavada, Sumatrada və İndoneziyanın başqa adalarındakı hər bir şö'bəsinin seyfində belə və ya buna oxşar anget tapmaq olardı...
Hollandiya hakimiyyət orqanları 20-ci illərin ortalarında İndoneziya gənclərini tə'sir altına almaq məqsədilə İndoneziyalı tələbələri Haaqa və Amsterdamın ali məktəblərində oxumağa geniş cəlb edirdilər. Lakin İndoneziya gənclərinin əksəriyyəti və ən yaxşı hissəsi həmişəki kimi Hollandiya hakimiyyətini əslində olduğu kimi müstəmləkəçi və zalim hesab edirdi.
1928-ci ildə Hollandiyadan qayıdan Şərifəddin ölkənin ictimai həyatında, vətənin azadlığı uğrunda mübarizədə fəal iştirak edir. Müxtəlif milli təşkilatlarda işləyən Şərifəddin Hollandiya müstəmləkəçiliyinə qəti və barışmaz düşmən olduğunu göstərmişdi. Qorxmazlıq, energiya, vətənin azadlığı işinə sədaqət xalq arasında Əmir adlandırılan Şərifəddinə ümumi hörmət və məhəbbət qazandırmışdı. Təbiidir ki, milli istiqlaliyyət uğrunda, xalqın səadəti uğrunda mübarizə Şərifəddini kommunistlərlə yaxınlaşdırmışdı. Həmin dövr kommunist partiyası qüvvələrinin möhkəmləndiyi, xalq arasında onun nüfuzunun artdığı dövr idi və partiyanın qeyri-leqal vəziyyətdə olması da buna maneçilik törətmirdi. İKP MK Şərifəddinin şöhrət və nüfuzunu nəzərə alıb ondan leqal işdə istifadə etmək qərarına gəldi. Əmir ölkənin bütün əsas milli təşkilatlarının müstəmləkəçiliyə qarşı, istiqlaliyyət uğrunda vahid mübarizə cəbhəsinə cəlb olunmasını müdafiə edən Qerindo (İndoneziya xalq hərəkatı) təşkilatının yaranmasında fəal iştirak edir. 1939-cu ilin mayında İndoneziyanın 8 siyasi partiyası və təşkilatı İndoneziya siyasi ittifaqını (İSİ) yaradırlar. İndoneziyaya öz müqəddəratını tə'yin etmək hüququ verilməsi «siyasi, iqtisadi və ictimai demokratiya» əsasında milli birlik yaradılması, demokratik yolla seçilmiş İndoneziya parlamenti yaradılması ittifaqın proqramına daxil idi. Əmir Şərifəddin bu ittifaqın rəhbərlərindən biri olur.
1939-cu ilin dekabrında İSİ İndoneziya Xalq konqresini çağırır. Konqresdə 90 müxtəlif milli partiya və təşkilatın nümayəndələri iştirak edirlər. Konqres ölkənin milli qüvvələrinin xalqa dərhal demokratik hüquqlar verilməsi şüarı altında birləşməsində böyük rol oynadı. Konqresin işində, onun qərarlarının həyata keçirilməsində isə Əmir Şərifəddin böyük rol oynamışdır. Konqres İndoneziya dilinin ümumxalq dili elan edilməsi qərarını, «Böyük İndoneziya» mahnısının–milli himnin mətnini və musiqisini bəyəndi. Qəbul edilmiş qətnamədə deyilirdi ki, ikinci dünya müharibəsinin başlanması İndoneziya üçün də qorxu təşkil edir. Qətnamə Hollandiya və İndoneziya xalqlarını yapon militarizminə qarşı mübarizədə həmkarlığa çağırırdı.
O vaxtın əsas problemini–Hollandiyanı təhdid edən alman faşizminə qarşı və İndoneziyanı təhdid edən yapon militarizminə qarşı mübarizə problemini nəzərə alan İndoneziyanın siyasi partiya və təşkilatları Hollandiya hakimiyyət orqanlarından tələb etdilər ki, indoneziyalılara Hollandiya konstitusiyası çərçivəsində muxtariyyat verilsin. Lakin Hollandiya hakimiyyət orqanları Hollandiya təslim olduqdan və İndoneziya ərazisi yapon qoşunları tərəfindən işğal edildikdən sonra da İndoneziya xalqına hər hansı siyasi müstəqillik verməkdən imtina etdilər.
Hollandiya müstəmləkəçilərinin belə mövqeyi Yaponiyanın İndoneziya xalqına «azadlıq» gətirməsi haqqında yaponların yaydıqları əfsanəyə İndoneziyanın bir sıra millətçi rəhbərlərinin inanmasına, şübhəsiz, kömək göstərdi. Təkcə İndoneziya Kommunist Partiyası qətiyyətlə yalançı yapon təbliğatına qarşı çıxır, xalqı işğalçılara müqavimət göstərməyə çağırırdı. Yaponiya işğal orqanları ilk vaxtlarda İndoneziya milli hərəkatı rəhbərlərinin qılığına girməyə çalışırdılar. Onlar «Asiya asiyalılar üçündür» şovinist şüarını təbliğ etməklə, həmin rəhbərlərin nüfuzundan istifadə edib öz mövqelərini möhkəmləndirməyə və cənub-şərqi Asiyada ekspansiyanı genişləndirməyə çalışırdılar. Hələ İndoneziya işğal edilməmişdən əvvəl ölkənin milli hərəkat rəhbərləri arasında Əmir Şərifəddinin böyük nüfuza malik olduğunu nəzərə alan yapon agentləri onu dəfələrlə pulla öz tərəflərinə çəkməyə çalışmışdılar. Yaponiya təbliğatına qarşı Şərifəddinin gündəlik, ardıcıl mübarizəsi və Yaponiya basqınına qarşı müqavimətin təşkili yapon agentlərinə onun cavabı idi; Əmir bütün qüvvəsini bu mübarizəyə sərf edirdi. Yapon qoşunu İndoneziyanı işğal etdi. Yapon kəşfiyyatı Şərifəddini axtarırdı. Şərifəddin isə İKP-nin tapşırığını yerinə yetirərək həyatını hər saat risq qarşısında qoymaqla sövdəgar tərzində ölkəni gəzir, adamları işğalçılara qarşı müqavimət hərəkatına cəlb edirdi. Onun tə'qib olunması hər an davam edirdi. Lakin xalqın hifz edib saxladığı Şərifəddin ələ keçmirdi. Yapon kəşfiyyatı nəhayət 1943-cü ildə Şərifəddini tutmağa müvəffəq olur. Ona on gün ərzində işgəncə verirlər. Heç bir nəticə əldə edə bilməyən yapon hakimiyyət orqapları Əmiri ölüm cəzasına məhkum edir. Bu xəbər həbsxanadan kənara çıxdı. İndoneziyalıların hiddət və qəzəbi o qədər qüvvətli idi ki, yapon cəlladları ölüm hökmünü ömürlük həbs cəzası ilə əvəz etməli oldu. Əmir iki il həbsxanalar küncündə qaldı. İndoneziya vətənpərvərlərinin Əmiri həbsxanadan qaçıracağından qorxan yapon hakimiyyət orqanları onu bir həbsxanadan digərinə köçürürdü. Ancaq İndoneziyanın müstəqilliyi elan olunandan sonra, özü də bundan ancaq ay yarım keçmiş Əmir yaxasını həbsxanadan qurtarmağa müvəffəq olur. İstiqlaliyyət elan olunduqdan bir gün sbnra, 1945-ci il avqustun 18-də gənc respublikanın ilk konstitutusiyası qəbul edildi və Sukarno onun birinci prezidenti seçildi. Əmir Şərifəddin qiyabi surətdə məlumat naziri təyin edilmişdi. Həmin vaxtdan ta 1948-ci ilin əvvəlinə qədər Əmir İndoneziya hökumətinin bütün hey'ətlərinə daxil olmuşdur, müdafiə naziri, sonra isə baş nazir vəzifələrində işləmişdir. 1945-ci ildə o, tezliklə ölkədə ən nüfuzlu siyasi partiyalardan birinə çevrilmiş rəhbərlərindən biri olur. Bu milli azadlıq inqilabının son dərəcə yüksəliş dövrü idi. İndoneziyanın Mərkəzi milli komitəsi (İMMK) avqustun 29-dan fəaliyyətə başladı, sonralar o, respublikanın müvəqqəti parlamentinə çevrildi və ölkənin müxtəlif siyasi partiyalarını və təşkilatlarını birləşdirdi. Kommunist partiyasının təşəbbüsü ilə İMMK-da sol partiyaların və təşkilatların qüdrətli bloku yarandı, kommunist, sosialist və fəhlə partiyaları, həmçinin bir çox başqa demokratik təşkilatlar həmin bloka daxil oldular. Respublikanın müstəmləkəçiləri tamamilə qovana qədər milli azadlıq mübarizəsini davam etdirməyi qarşısına məqsəd qoymuş bütün tərəqqipərvər və milli vətənpərvər qüvvələri, rəhbərlərindən biri Əmir Şərifəddin olan blokun ətrafında sıx birləşməyə başladılar. İndoneziya xalqının vətəni müdafiə etməsinə mane olan Hollandiya hakimiyyət orqanları nəyin bahasına olursa-olsun yaponların varisi olmağa çalışırdılar. Onlar özlərinin ən zəngin müstəmləkələrinin istiqlaliyyət elan etməsinə mane ola bilmədilər, lakin bu, o demək deyildi ki, öz iqtisadi mövqelərini itirməklə razılaşacaqdılar. 1945-ci il sentyabrın 29-da İngiltərə–Hollandiya qoşunlarının ilk dəstələri Yavaya çıxarıldı. Həmişə olduğu kimi bu dəfə də ingilis müstəmləkəçilərinin müdaxilə etmək üçün bəhanələri var idi. Leyborist Ettli hökuməti elan etmişdi ki, qoşunlarını təslim olan yapon ordusunun silahlarını qəbul etmək üçün göndərmişdir. Lakin həmin silahlar İndoneziya partizanlarının əlində idi və onu qanlı döyüşlər nəticəsində yapon işğalçılarından «qəbul» etmişdilər. Surabaya şəhərindəki ingilis qoşunlarının komandanı Menserd 1945-ci il sentyabrın 9-da silahı təhvil verməyi İndoneziyalılardan tələb etdi və qəti rədd cavabı aldı. Gənc respublikanın başının üstünü ölüm təhlükəsi aldığı həmin günlərdə İndoneziya xalqının silahlı qüvvələrinin başında müdafiə naziri tə'yin edilmiş Əmir Şərifəddnn dururdu. İndoneziya ordusunun döyüş qabiliyyətinin möhkəmləndirilməsi bütün milli-vətənpərvər qüvvələrin mərkəzi hökumət ətrafında birləşməsi ilə, imperialistlər tərəfindən şirnikləndirilən təfriqə hərəkatının ləğv olunması ilə möhkəm surətdə əlaqədar idi. 1946-cı ilin yazında Sumatrada adanın Yavadan ayrılması uğrunda hərəkat başlandıqda bir qrup siyasi xadim Əmir Şərifəddinin rəhbərliyi altında oraya yola düşdü. O, Sumatra təfriqəçilərinə tutduqları mövqelərin təhlükəli olduğunu səbir və tə'kidlə izah edir, onların şüarlarının milli qüvvələri parçalayıb xırdalamağa və onların birliyini yox etməyə çalışan imperializmin məqsədlərinə obyektiv xidmət etdiyindən danışırdı. Getdikləri hər yerdə–Medan, Bukitinqi və başqa şəhərlərdə–Şərifəddinin dəstəsi müvəffəqiyyət qazanırdı. Hollandiya müstəmləkəçilərinin İndoneziyada itirdikləri öz siyasi mövqelərini silah gücü ilə geri qaytarmaq cəhdləri bütün İndoneziya xalqının qəti müqavimətinə rast gəldi. Hollandiyalılar hərbi əməliyyata ara vermədən başqa çıxış yolları axtarmağa başladılar. Bütün şantaj və təzyiq vasitələrindən istifadə edən Hollandiya, İndoneziya hökumətini danışıqlara güzəştə getməyə və Linqacat müqaviləsini imzalamağa məcbur etdi. Müqavilə 1946-cı ilin noyabrında paraflandı. Həmin müqaviləyə görə respublika Yava, Madora və Sumatra adalarının ərazisində ancaq defakto hakimiyyəti kimi e'tiraf olunurdu. Vahid, mərkəzləşdirilmiş dövlət əvəzinə zorla federasiya qəbul etdirildi. Respublikadan başqa Hollandiyalıların Kalimantan adasında və İndoneziya arxipelaqının şərq hissəsində yaratdıqları oyuncaq dövlətlər də federasiyaya tam hüquqlu üzvlər kimi daxil olmalı idilər. Müqavilə Hollandiya hakimiyyətinin himayəsi altında Niderland–İndoneziya ittifaqı yaradılmasını nəzərdə tuturdu. Lakin bütün bunlar Hollandiya müstəmləkəçiləri üçün azlıq edirdi. Linqacat müqaviləsi 1947-ci ilinmartında rəsmi imzalandıqdan sonra onlar gənc respublikaya təzyiq göstərməyi davam etdirirdilər.1947-ci il mayın 27-də Hollandiya öz nəzarəti altında yeni İndoneziya hökuməti yaradılması tələbi ilə Sutan Şərir hökumətinə ultimatum verdi. Hökumətin polisi, xarici ticarəti və maliyyə işləri Hollandiya hakimiyyətinə tabe olmalı idi. Sağ sosialist bu tələbləri ğəbul etməyə hazır idi. Lakin İndoneziya xalqının iradəsini ifadə edən Şərifəddin qətiyyətlə Şəririn təslim olmaq siyasətinə qarşı çıxdı. Şərir hökuməti əfkari-ümumiyyənin təzyiqi altında iste'fa verdİ. Hokumət təşkili Əmir Şərifəddinə tapşırılmışdı. Yeni kabinetin yaradılması holland qoşunlarının bütün cəbhə boyu hücuma keçməsi ilə bir vaxta düşdü. Hücum cərəyanında onlar Cakarta, Semaranq, Surabaya şəhərləri də daxil olmaqla Yava ərazisinin üçdə ikisini işğal etməyə müvəffəq oldular. Ölkənin ancaq kiçik bir hissəsi respublika hökumətinin əlində qalmışdı. Müstəqil İndoneziyanın başının üstünü ölüm təhlükəsi almışdı. Yeni hökumətin ilk addımı Hollandiya ultimatumunu qəbul etməkdən boyun qaçırmaq oldu. Şərifəddin 1942-ci il iyulun 16-da Cokyakarta radiosundakı çıxışında hökumətin adından demişdi: «İndoneziya respublikası hökuməti öz məs'uliyyətini tamamilə başa düşərək Hollandiyanın tələblərini rədd etdi... Biz sülh və ədalət tərəfdarıyıq. Biz siyasi problemləri dinc vasitələrlə həll etməyə çalışdıq, lakin bu problemlərin həllini nəzərdə tutmayan Hollandiya tələbləri siyasətimizin yerinə yetirilməsinə mane oldu». Əmir respublikanın silahlı qüvvələrinə xitabən demişdir: «Biz milli vəhdəti və nizam–intizamı hər vasitə ilə möhkəmləndirməliyik. Ola bilsin ki, hollandiyalılar bundan sonra da provokasiyalar edəcəklər. Mə'lumdur ki, holland komandanlığı daim provokasiyalar düzəltmişdir və barışıq şərtlərini pozmuşdur. Buna görə də biz holland irticasının manevrlərinə Respublika vahid cəbhəsini möhkəmləndirməklə cavab verməliyik». Hollandiya qoşunlarının gənc respublikaya qarşı yeni hücumu öz azadlıq və istiqlaliyyətini müdafiə etmək əzmində olan İndoneziya xalqının qəzəb və hiddətinə səbəb oldu. İndoneziyanın bütün gənclər təşkilatlarını birləşdirən Gənclər konqresi 1947-ci il noyabrın 15-də bütün dünyanın demokratik gənclərinə çağırışla müraciət etdi. Çağırışda deyilirdi: «Söhbət azadlıq və istiqlaliyyət uğrunda, Hollandiya təcavüzkarlarına qarşı, müstəmləkəçilik müharibəsinə qarşı axıra qədər mübarizə etmək qərarına gəlmiş İndoneziya gənclərinin ölüm-dirim məsələsindən gedir. İndoneziya gəncləri bu şiddətli mübarizənin ön sıralarında gedirlər». Konqres bütün dünya gənclərini İndoneziya xalqının haqq işinin müdafiəsinə qalxmağa çağırırdı. İndoneziya sosialist gənclər konfransı respublikanın müdafiəsini möhkəmləndirmək, ölkənin holland təcavüzkarlarından ümumxalq müdafiəsini təşkil etmək haqqında, Şərifəddin hökumətinə hərtərəfli kömək göstərmək haqqında qərar qəbul etdi. Hollandiyalıların respublikaya qarşı yenidən geniş hücuma keçmək təhdidinə cavab olaraq İndoneziya həmkarlar ittifaqlarının rəhbəri Xartono demişdi ki, bütün fəhlələr möhkəm dayanacaqlar. Mütərəqqi İndoneziya Şərifəddinin ətrafında sıx birləşmişdi. Onun təşəbbüsü ilə müxtəlif partiyaların və təşkilatların çoxlu silahlı dəstələri qısa müddətdə İndoneziya milli ordusunun vahid komandanlığı altında birləşdi. İndoneziya ordusunun yeni hissələri təşkil edilir və cəbhəyə göndərilirdi. Şərifəddin əfkari-ümumiyyəni respublikanın müdafiəsinə səfərbər etməklə saysız-hesabsız mətbuat konfransları düzəldir və mütərəqqi bəşəriyyətə müraciət edirdi: «Xalqımız istiqlaliyyət uğrunda mübarizədə böyük qətiyyətə malikdir. Qarşıda bizi bir çox çətinliklər, qan tökülməsi və yeni qurbanlar gözlədiyini qabaqcadan görürük. Lakin bütün bunlara davam gətirmək üçün qüvvəmiz vardır. Bilirik ki, bu mübarizədə biz tək deyilik. Bütün dünyada milyonlarla namuslu adam bizim hərəkata rəğbət bəsləyir. Cənab jurnalistlər, öz qəzetlərinizdə bunlardan yazmağınızı xahiş edirəm...» İndoneziya xalqının öz istiqlaliyyəti uğrunda mübarizəsi bir çox ölkələrin zəhmətkeşlərinin dərin rəğbətinə səbəb oldu. Hindistanda, Hind–Çində, Malayyada, Avstraliyada, ərəb ölkələrində, ABŞ-da, Hollandiyada–hər yerdə demokratik ictimai təşkilatlar İndoneziya xalqının müdafiəsinə qalxır, ona kömək göstərirdilər. İngilis qoşunları tərkibində İndoneziyada olan bir çox hind əsgərləri qoşun getdikdən sonra orada qaldılar və könüllü korpus hüququnda İndoneziya respublika ordusunun sıralarına daxil oldular. Hindistan ictimai təşkilatları dəfələrlə İndoneziyaya həkimlər dəstəsi və dava-dərman göndərmişdi. Avstraliya həmkarlar təşkilatları 1947-ci ilin sentyabrında İndoneziyaya gedən Hollandiya gəmilərini boykot etmək qərarına gəldilər və Avstraliya hökumətindən tələb etdilər ki, Avstraliyadakı bütün Hollandiya bazalarını bağlasın. Ranqunda birmalı müsəlmanların Hollandiya təcavüzkarlığını pisləyən mitinqi oldu. Mitinq iştirakçıları İndoneziya xalqına kömək göstərməyi və'd etdilər. Malayya demokratik gənclər ittifaqı Hollandiya gəmilərinə boykot elan etdi və onların Sinqapura daxil olmasını qadağan etməyi hökumət orqanlarından tələb etdi.
1948-ci il dekabrın 19-da gecədən xeyli keçmiş Yava adasının şərqində yerləşən Nqaliyan kəndinə qoşun dəstələri gəldi. Bu, kənd sakinləri üçün adi bir hal idi: «madiun hadisələri» zamanı Xatta hökumətinin cəza dəstələri tez-tez bu rayonu kommunistlərdən və vətənpərvərlərdən təmizləyirdilər. Lakin həmin gecənin hadisəsi bütün İndoneziya və dünya əfkari-ümumiyyəsini sarsıtdı. Həmin gecə–dekabrın 19-dan 20-nə keçən gecə Hattanın əmri ilə başda MK siyasi bürosunun üzvü, İndoneziya respublikasının sabiq baş naziri Əmir Şərifəddin olmaqla İndoneziya Kommunist Partiyasının 11 görkəmli xadimi vəhşicəsinə öldürüldü. Siyasi büronun üzvləri Suripno, Xaryono, Sarcono, Darusman və başqaları onunla birlikdə həlak oldular...
Mənbə
- Mübarizəyə həsr edilmiş ömür. Azərbaycan Dövlət Nəşriyyatı, Bakı–1967, səh. 123-127.
İstinadlar
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Emir Serifeddin ind Amir Sjarifuddin Harahap Amir Sjarifoeddin Harahap 27 aprel 1907 Medan 19 dekabr 1948 Surakarta Indoneziya siyasi xadimi Emir Serifeddinind Amir Sjarifuddin HarahapSexsi melumatlarDogum tarixi 27 aprel 1907 1907 04 27 Dogum yeri Medan Simali Sumatra IndoneziyaVefat tarixi 19 dekabr 1948 1948 12 19 41 yasinda Vefat yeri Surakarta Merkezi Yava IndoneziyaVefat sebebi gulle yarasi d Partiya Indoneziya Kommunist PartiyasiFealiyyeti siyasetciDini islam xristianliq Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyati30 cu illerde Hollandiya mustemleke jandarmeriyasinin Yavada Sumatrada ve Indoneziyanin basqa adalarindaki her bir so besinin seyfinde bele ve ya buna oxsar anget tapmaq olardi Hollandiya hakimiyyet orqanlari 20 ci illerin ortalarinda Indoneziya genclerini te sir altina almaq meqsedile Indoneziyali telebeleri Haaqa ve Amsterdamin ali mekteblerinde oxumaga genis celb edirdiler Lakin Indoneziya genclerinin ekseriyyeti ve en yaxsi hissesi hemiseki kimi Hollandiya hakimiyyetini eslinde oldugu kimi mustemlekeci ve zalim hesab edirdi 1928 ci ilde Hollandiyadan qayidan Serifeddin olkenin ictimai heyatinda vetenin azadligi ugrunda mubarizede feal istirak edir Muxtelif milli teskilatlarda isleyen Serifeddin Hollandiya mustemlekeciliyine qeti ve barismaz dusmen oldugunu gostermisdi Qorxmazliq energiya vetenin azadligi isine sedaqet xalq arasinda Emir adlandirilan Serifeddine umumi hormet ve mehebbet qazandirmisdi Tebiidir ki milli istiqlaliyyet ugrunda xalqin seadeti ugrunda mubarize Serifeddini kommunistlerle yaxinlasdirmisdi Hemin dovr kommunist partiyasi quvvelerinin mohkemlendiyi xalq arasinda onun nufuzunun artdigi dovr idi ve partiyanin qeyri leqal veziyyetde olmasi da buna manecilik toretmirdi IKP MK Serifeddinin sohret ve nufuzunu nezere alib ondan leqal isde istifade etmek qerarina geldi Emir olkenin butun esas milli teskilatlarinin mustemlekeciliye qarsi istiqlaliyyet ugrunda vahid mubarize cebhesine celb olunmasini mudafie eden Qerindo Indoneziya xalq herekati teskilatinin yaranmasinda feal istirak edir 1939 cu ilin mayinda Indoneziyanin 8 siyasi partiyasi ve teskilati Indoneziya siyasi ittifaqini ISI yaradirlar Indoneziyaya oz muqedderatini te yin etmek huququ verilmesi siyasi iqtisadi ve ictimai demokratiya esasinda milli birlik yaradilmasi demokratik yolla secilmis Indoneziya parlamenti yaradilmasi ittifaqin proqramina daxil idi Emir Serifeddin bu ittifaqin rehberlerinden biri olur 1939 cu ilin dekabrinda ISI Indoneziya Xalq konqresini cagirir Konqresde 90 muxtelif milli partiya ve teskilatin numayendeleri istirak edirler Konqres olkenin milli quvvelerinin xalqa derhal demokratik huquqlar verilmesi suari altinda birlesmesinde boyuk rol oynadi Konqresin isinde onun qerarlarinin heyata kecirilmesinde ise Emir Serifeddin boyuk rol oynamisdir Konqres Indoneziya dilinin umumxalq dili elan edilmesi qerarini Boyuk Indoneziya mahnisinin milli himnin metnini ve musiqisini beyendi Qebul edilmis qetnamede deyilirdi ki ikinci dunya muharibesinin baslanmasi Indoneziya ucun de qorxu teskil edir Qetname Hollandiya ve Indoneziya xalqlarini yapon militarizmine qarsi mubarizede hemkarliga cagirirdi O vaxtin esas problemini Hollandiyani tehdid eden alman fasizmine qarsi ve Indoneziyani tehdid eden yapon militarizmine qarsi mubarize problemini nezere alan Indoneziyanin siyasi partiya ve teskilatlari Hollandiya hakimiyyet orqanlarindan teleb etdiler ki indoneziyalilara Hollandiya konstitusiyasi cercivesinde muxtariyyat verilsin Lakin Hollandiya hakimiyyet orqanlari Hollandiya teslim olduqdan ve Indoneziya erazisi yapon qosunlari terefinden isgal edildikden sonra da Indoneziya xalqina her hansi siyasi musteqillik vermekden imtina etdiler Hollandiya mustemlekecilerinin bele movqeyi Yaponiyanin Indoneziya xalqina azadliq getirmesi haqqinda yaponlarin yaydiqlari efsaneye Indoneziyanin bir sira milletci rehberlerinin inanmasina subhesiz komek gosterdi Tekce Indoneziya Kommunist Partiyasi qetiyyetle yalanci yapon tebligatina qarsi cixir xalqi isgalcilara muqavimet gostermeye cagirirdi Yaponiya isgal orqanlari ilk vaxtlarda Indoneziya milli herekati rehberlerinin qiligina girmeye calisirdilar Onlar Asiya asiyalilar ucundur sovinist suarini teblig etmekle hemin rehberlerin nufuzundan istifade edib oz movqelerini mohkemlendirmeye ve cenub serqi Asiyada ekspansiyani genislendirmeye calisirdilar Hele Indoneziya isgal edilmemisden evvel olkenin milli herekat rehberleri arasinda Emir Serifeddinin boyuk nufuza malik oldugunu nezere alan yapon agentleri onu defelerle pulla oz tereflerine cekmeye calismisdilar Yaponiya tebligatina qarsi Serifeddinin gundelik ardicil mubarizesi ve Yaponiya basqinina qarsi muqavimetin teskili yapon agentlerine onun cavabi idi Emir butun quvvesini bu mubarizeye serf edirdi Yapon qosunu Indoneziyani isgal etdi Yapon kesfiyyati Serifeddini axtarirdi Serifeddin ise IKP nin tapsirigini yerine yetirerek heyatini her saat risq qarsisinda qoymaqla sovdegar terzinde olkeni gezir adamlari isgalcilara qarsi muqavimet herekatina celb edirdi Onun te qib olunmasi her an davam edirdi Lakin xalqin hifz edib saxladigi Serifeddin ele kecmirdi Yapon kesfiyyati nehayet 1943 cu ilde Serifeddini tutmaga muveffeq olur Ona on gun erzinde isgence verirler Hec bir netice elde ede bilmeyen yapon hakimiyyet orqaplari Emiri olum cezasina mehkum edir Bu xeber hebsxanadan kenara cixdi Indoneziyalilarin hiddet ve qezebi o qeder quvvetli idi ki yapon celladlari olum hokmunu omurluk hebs cezasi ile evez etmeli oldu Emir iki il hebsxanalar kuncunde qaldi Indoneziya vetenperverlerinin Emiri hebsxanadan qaciracagindan qorxan yapon hakimiyyet orqanlari onu bir hebsxanadan digerine kocururdu Ancaq Indoneziyanin musteqilliyi elan olunandan sonra ozu de bundan ancaq ay yarim kecmis Emir yaxasini hebsxanadan qurtarmaga muveffeq olur Istiqlaliyyet elan olunduqdan bir gun sbnra 1945 ci il avqustun 18 de genc respublikanin ilk konstitutusiyasi qebul edildi ve Sukarno onun birinci prezidenti secildi Emir Serifeddin qiyabi suretde melumat naziri teyin edilmisdi Hemin vaxtdan ta 1948 ci ilin evveline qeder Emir Indoneziya hokumetinin butun hey etlerine daxil olmusdur mudafie naziri sonra ise bas nazir vezifelerinde islemisdir 1945 ci ilde o tezlikle olkede en nufuzlu siyasi partiyalardan birine cevrilmis rehberlerinden biri olur Bu milli azadliq inqilabinin son derece yukselis dovru idi Indoneziyanin Merkezi milli komitesi IMMK avqustun 29 dan fealiyyete basladi sonralar o respublikanin muveqqeti parlamentine cevrildi ve olkenin muxtelif siyasi partiyalarini ve teskilatlarini birlesdirdi Kommunist partiyasinin tesebbusu ile IMMK da sol partiyalarin ve teskilatlarin qudretli bloku yarandi kommunist sosialist ve fehle partiyalari hemcinin bir cox basqa demokratik teskilatlar hemin bloka daxil oldular Respublikanin mustemlekecileri tamamile qovana qeder milli azadliq mubarizesini davam etdirmeyi qarsisina meqsed qoymus butun tereqqiperver ve milli vetenperver quvveleri rehberlerinden biri Emir Serifeddin olan blokun etrafinda six birlesmeye basladilar Indoneziya xalqinin veteni mudafie etmesine mane olan Hollandiya hakimiyyet orqanlari neyin bahasina olursa olsun yaponlarin varisi olmaga calisirdilar Onlar ozlerinin en zengin mustemlekelerinin istiqlaliyyet elan etmesine mane ola bilmediler lakin bu o demek deyildi ki oz iqtisadi movqelerini itirmekle razilasacaqdilar 1945 ci il sentyabrin 29 da Ingiltere Hollandiya qosunlarinin ilk desteleri Yavaya cixarildi Hemise oldugu kimi bu defe de ingilis mustemlekecilerinin mudaxile etmek ucun behaneleri var idi Leyborist Ettli hokumeti elan etmisdi ki qosunlarini teslim olan yapon ordusunun silahlarini qebul etmek ucun gondermisdir Lakin hemin silahlar Indoneziya partizanlarinin elinde idi ve onu qanli doyusler neticesinde yapon isgalcilarindan qebul etmisdiler Surabaya seherindeki ingilis qosunlarinin komandani Menserd 1945 ci il sentyabrin 9 da silahi tehvil vermeyi Indoneziyalilardan teleb etdi ve qeti redd cavabi aldi Genc respublikanin basinin ustunu olum tehlukesi aldigi hemin gunlerde Indoneziya xalqinin silahli quvvelerinin basinda mudafie naziri te yin edilmis Emir Serifeddnn dururdu Indoneziya ordusunun doyus qabiliyyetinin mohkemlendirilmesi butun milli vetenperver quvvelerin merkezi hokumet etrafinda birlesmesi ile imperialistler terefinden sirniklendirilen tefriqe herekatinin legv olunmasi ile mohkem suretde elaqedar idi 1946 ci ilin yazinda Sumatrada adanin Yavadan ayrilmasi ugrunda herekat baslandiqda bir qrup siyasi xadim Emir Serifeddinin rehberliyi altinda oraya yola dusdu O Sumatra tefriqecilerine tutduqlari movqelerin tehlukeli oldugunu sebir ve te kidle izah edir onlarin suarlarinin milli quvveleri parcalayib xirdalamaga ve onlarin birliyini yox etmeye calisan imperializmin meqsedlerine obyektiv xidmet etdiyinden danisirdi Getdikleri her yerde Medan Bukitinqi ve basqa seherlerde Serifeddinin destesi muveffeqiyyet qazanirdi Hollandiya mustemlekecilerinin Indoneziyada itirdikleri oz siyasi movqelerini silah gucu ile geri qaytarmaq cehdleri butun Indoneziya xalqinin qeti muqavimetine rast geldi Hollandiyalilar herbi emeliyyata ara vermeden basqa cixis yollari axtarmaga basladilar Butun santaj ve tezyiq vasitelerinden istifade eden Hollandiya Indoneziya hokumetini danisiqlara guzeste getmeye ve Linqacat muqavilesini imzalamaga mecbur etdi Muqavile 1946 ci ilin noyabrinda paraflandi Hemin muqavileye gore respublika Yava Madora ve Sumatra adalarinin erazisinde ancaq defakto hakimiyyeti kimi e tiraf olunurdu Vahid merkezlesdirilmis dovlet evezine zorla federasiya qebul etdirildi Respublikadan basqa Hollandiyalilarin Kalimantan adasinda ve Indoneziya arxipelaqinin serq hissesinde yaratdiqlari oyuncaq dovletler de federasiyaya tam huquqlu uzvler kimi daxil olmali idiler Muqavile Hollandiya hakimiyyetinin himayesi altinda Niderland Indoneziya ittifaqi yaradilmasini nezerde tuturdu Lakin butun bunlar Hollandiya mustemlekecileri ucun azliq edirdi Linqacat muqavilesi 1947 ci ilinmartinda resmi imzalandiqdan sonra onlar genc respublikaya tezyiq gostermeyi davam etdirirdiler 1947 ci il mayin 27 de Hollandiya oz nezareti altinda yeni Indoneziya hokumeti yaradilmasi telebi ile Sutan Serir hokumetine ultimatum verdi Hokumetin polisi xarici ticareti ve maliyye isleri Hollandiya hakimiyyetine tabe olmali idi Sag sosialist bu telebleri gebul etmeye hazir idi Lakin Indoneziya xalqinin iradesini ifade eden Serifeddin qetiyyetle Seririn teslim olmaq siyasetine qarsi cixdi Serir hokumeti efkari umumiyyenin tezyiqi altinda iste fa verdI Hokumet teskili Emir Serifeddine tapsirilmisdi Yeni kabinetin yaradilmasi holland qosunlarinin butun cebhe boyu hucuma kecmesi ile bir vaxta dusdu Hucum cereyaninda onlar Cakarta Semaranq Surabaya seherleri de daxil olmaqla Yava erazisinin ucde ikisini isgal etmeye muveffeq oldular Olkenin ancaq kicik bir hissesi respublika hokumetinin elinde qalmisdi Musteqil Indoneziyanin basinin ustunu olum tehlukesi almisdi Yeni hokumetin ilk addimi Hollandiya ultimatumunu qebul etmekden boyun qacirmaq oldu Serifeddin 1942 ci il iyulun 16 da Cokyakarta radiosundaki cixisinda hokumetin adindan demisdi Indoneziya respublikasi hokumeti oz mes uliyyetini tamamile basa duserek Hollandiyanin teleblerini redd etdi Biz sulh ve edalet terefdariyiq Biz siyasi problemleri dinc vasitelerle hell etmeye calisdiq lakin bu problemlerin hellini nezerde tutmayan Hollandiya telebleri siyasetimizin yerine yetirilmesine mane oldu Emir respublikanin silahli quvvelerine xitaben demisdir Biz milli vehdeti ve nizam intizami her vasite ile mohkemlendirmeliyik Ola bilsin ki hollandiyalilar bundan sonra da provokasiyalar edecekler Me lumdur ki holland komandanligi daim provokasiyalar duzeltmisdir ve barisiq sertlerini pozmusdur Buna gore de biz holland irticasinin manevrlerine Respublika vahid cebhesini mohkemlendirmekle cavab vermeliyik Hollandiya qosunlarinin genc respublikaya qarsi yeni hucumu oz azadliq ve istiqlaliyyetini mudafie etmek ezminde olan Indoneziya xalqinin qezeb ve hiddetine sebeb oldu Indoneziyanin butun gencler teskilatlarini birlesdiren Gencler konqresi 1947 ci il noyabrin 15 de butun dunyanin demokratik genclerine cagirisla muraciet etdi Cagirisda deyilirdi Sohbet azadliq ve istiqlaliyyet ugrunda Hollandiya tecavuzkarlarina qarsi mustemlekecilik muharibesine qarsi axira qeder mubarize etmek qerarina gelmis Indoneziya genclerinin olum dirim meselesinden gedir Indoneziya gencleri bu siddetli mubarizenin on siralarinda gedirler Konqres butun dunya genclerini Indoneziya xalqinin haqq isinin mudafiesine qalxmaga cagirirdi Indoneziya sosialist gencler konfransi respublikanin mudafiesini mohkemlendirmek olkenin holland tecavuzkarlarindan umumxalq mudafiesini teskil etmek haqqinda Serifeddin hokumetine herterefli komek gostermek haqqinda qerar qebul etdi Hollandiyalilarin respublikaya qarsi yeniden genis hucuma kecmek tehdidine cavab olaraq Indoneziya hemkarlar ittifaqlarinin rehberi Xartono demisdi ki butun fehleler mohkem dayanacaqlar Mutereqqi Indoneziya Serifeddinin etrafinda six birlesmisdi Onun tesebbusu ile muxtelif partiyalarin ve teskilatlarin coxlu silahli desteleri qisa muddetde Indoneziya milli ordusunun vahid komandanligi altinda birlesdi Indoneziya ordusunun yeni hisseleri teskil edilir ve cebheye gonderilirdi Serifeddin efkari umumiyyeni respublikanin mudafiesine seferber etmekle saysiz hesabsiz metbuat konfranslari duzeldir ve mutereqqi beseriyyete muraciet edirdi Xalqimiz istiqlaliyyet ugrunda mubarizede boyuk qetiyyete malikdir Qarsida bizi bir cox cetinlikler qan tokulmesi ve yeni qurbanlar gozlediyini qabaqcadan goruruk Lakin butun bunlara davam getirmek ucun quvvemiz vardir Bilirik ki bu mubarizede biz tek deyilik Butun dunyada milyonlarla namuslu adam bizim herekata regbet besleyir Cenab jurnalistler oz qezetlerinizde bunlardan yazmaginizi xahis edirem Indoneziya xalqinin oz istiqlaliyyeti ugrunda mubarizesi bir cox olkelerin zehmetkeslerinin derin regbetine sebeb oldu Hindistanda Hind Cinde Malayyada Avstraliyada ereb olkelerinde ABS da Hollandiyada her yerde demokratik ictimai teskilatlar Indoneziya xalqinin mudafiesine qalxir ona komek gosterirdiler Ingilis qosunlari terkibinde Indoneziyada olan bir cox hind esgerleri qosun getdikden sonra orada qaldilar ve konullu korpus huququnda Indoneziya respublika ordusunun siralarina daxil oldular Hindistan ictimai teskilatlari defelerle Indoneziyaya hekimler destesi ve dava derman gondermisdi Avstraliya hemkarlar teskilatlari 1947 ci ilin sentyabrinda Indoneziyaya geden Hollandiya gemilerini boykot etmek qerarina geldiler ve Avstraliya hokumetinden teleb etdiler ki Avstraliyadaki butun Hollandiya bazalarini baglasin Ranqunda birmali muselmanlarin Hollandiya tecavuzkarligini pisleyen mitinqi oldu Mitinq istirakcilari Indoneziya xalqina komek gostermeyi ve d etdiler Malayya demokratik gencler ittifaqi Hollandiya gemilerine boykot elan etdi ve onlarin Sinqapura daxil olmasini qadagan etmeyi hokumet orqanlarindan teleb etdi 1948 ci il dekabrin 19 da geceden xeyli kecmis Yava adasinin serqinde yerlesen Nqaliyan kendine qosun desteleri geldi Bu kend sakinleri ucun adi bir hal idi madiun hadiseleri zamani Xatta hokumetinin ceza desteleri tez tez bu rayonu kommunistlerden ve vetenperverlerden temizleyirdiler Lakin hemin gecenin hadisesi butun Indoneziya ve dunya efkari umumiyyesini sarsitdi Hemin gece dekabrin 19 dan 20 ne kecen gece Hattanin emri ile basda MK siyasi burosunun uzvu Indoneziya respublikasinin sabiq bas naziri Emir Serifeddin olmaqla Indoneziya Kommunist Partiyasinin 11 gorkemli xadimi vehsicesine olduruldu Siyasi buronun uzvleri Suripno Xaryono Sarcono Darusman ve basqalari onunla birlikde helak oldular MenbeMubarizeye hesr edilmis omur Azerbaycan Dovlet Nesriyyati Baki 1967 seh 123 127 IstinadlarHemcinin baxXarici kecidler