Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Əli Əkbər Tufan — türk siyasətçisi.
| Əli Əkbər Tufan | |
|---|---|
| Doğum tarixi | 14 yanvar 1874 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 11 oktyabr 1974 (100 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Fəaliyyəti | siyasətçi |
| Partiyası | |
Bioqrafiyası
Bölgədə "Ramazanoğlu" (Mələkli) adı ilə tanınan böyük bir ailəyə mənsubdur. İrəvan Rus Gimnaziyasının məzunudur.
Birinci Dünya müharibəsi illərində Cəmiyyət-i Hayriyənin İğdır təmsilçisi olaraq, Balkan müharibəsində, Rusiya-Osmanlı müharibəsində Qafqaz üzərindən nizami orduya maddi yardım toplanması işini təşkil etmiş və həyata keçirmişdir.
Vudro Vilsonun 14 maddəsi adına bölgəyə gələn ABŞ Baş Qərargah rəisi general Ceyms Harbord Müttəfiq dövlətləri adına Əli Əkbeər Tufan ilə bölgəni gəzərək “Böyük Ermənistan deyilən yerdə heç bir erməni görmədim” məruzəsi ilə çıxış edib. Bu vəziyyət Lozanna Sülh müqaviləsi prosesi zamanı İğdırın Türkiyə sərhədləri daxilində qalması üçün böyük əhəmiyyət kəsb edir.
Müharibə günlərində müxtəlif səbəblərdən atasını, anasını və qızını itirən Əli Əkbər Tufan Türkiyə Cümhuriyyətinin qurulmasından sonra başladılan “əhali mübadilə”si ilə Sürməli bölgəsi Türk Ocağının sədrliyini üzərinə götürür. İğdıra köçən insanların qayğısına qalmaq, bələdiyyə sahəsində araşdırmalara rəhbərlik etmək və bir çox siyasi partiyanın qurulmasında öncül olmuşdur.
13 noyabr 1970-ci ildə vəfat edən Əli Əkbər Tufan indiki Mələkli-Çaybaşı ailə qəbiristanlığında məqbərədə dəfn edilmişdir.
Siyasi karyerası
Əli Əkbər Tufan 1910-cu ildə Difai Partiyasının və "İttihad-i İslam Türk Birliyi Cəmiyyəti"nin İğdır təmsilçisi, daha sonra isə Müsavat Partiyasının İrəvan nümayəndəsi kimi fəaliyyət göstərmişdir.
Rus çarlığının dağılmasından sonra yaranan hakimiyyət boşluğu səbəbindən doğulduğu İğdıra qayıdıb Məhəmməd Əmin Rəsulzadə ilə eyni vaxtda işləməyə başlamış və türk ordusunun İğdıra çatması və İğdırı qoruması üçün burada müsəlman birliyini təşkil etmişdir .
O, 5 türk və 5 ermənidən ibarət komitənin sədrliyini ermənilərin də iştirak etməsi, sədrin türk olması şərti ilə öz üzərinə götürür. Ermənilərin Bakıya hücumundan sonra İğdır ermənilər idarəçilikdən istefa verir, daha sonra İğdırın mərkəzindəki hökumət malikanəsi 4000 əhalisi olan İğdır Milli Cümhuriyyəti olan Mələkliyə köçürülür. İğdır, Tuzluca, Aralıq, Şərur, Şərqi Bəyazıd, Vedibasar, Sərdarabadı əhatə edən İğdır Milli Hökuməti elan edilir. Əli Əkbər Tufanın rəhbər seçildiyi bu respublika Zaqafqaziya Demokratik Federativ Respublikasının Parlamenti tərəfindən tanınır.
Qafqazda türk xalqını silahlandırmaq məqsədi ilə keçirilən gizli Tiflis Türk Qurultayında iştirak edən Əli Əkbər Tufan, İğdır Milli Hökumət Birliklərinin daşnak quldur dəstələrinə qarşı müdafiəsini təmin edən silah təchizatını Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin köməyi ilə əldə edir.
Erməni İnqilabi Federasiyasının (Daşnaksütyun) lideri, İrəvan gimnaziyasında tələbə yoldaşı, uşaqlıq dostu “general Dro” kimi tanınan Drastamat Kanayana qarşı İğdırda vuruşur. Mələkli-Kirələr döyüşündə general Dro Əli Əkbər Tufana məğlub olur.
Əli Əkbər Tufan milli mübarizə zamanı bölgədə qurulan Araz Türk Cümhuriyyətinin, Cənub-Qərbi Qafqaz Cümhuriyyətinin və Zaqafqaziya Demokratik Federativ Respublikasının qurucuları arasında olub.
1920-ci ilin iyununda güclənən erməni hücumlarına qarşı Ərhacı bölgəsinə çəkilməyə qərar verən Əli Əkbər Tufan "12 noyabr 1920-ci il İğdırın Qurtuluş Günü" Kazım Qarabəkirin komandanlığındakı Türk Ordusunu 10 mindən çox milislə təmin edir. Araz çayı boyunca yerləşən erməni qüvvələrinə qarşı dəstək verir.
İstinadlar
- Nahçıvan Milli Şura Başkanı Kelbi Ali Han,Yüzbaşı Halil Bey Anıları Anıları
- General James Harbord Raporları
- Hacı Ali Ekber Tufan'ın Anıları, Nizamettin Onk
- http://www.igdirsevdasi.com/yazar.html (#bare_url_missing_title). (#archive_missing_date) tarixində . İstifadə tarixi: 15 iyul 2022.
- http://www.igdirozelidare.gov.tr/index.php?option=com_content&view=article&id=201&Itemid=114 (#bare_url_missing_title). (#archive_missing_date) tarixində . İstifadə tarixi: 15 iyul 2022.
- "Iğdır Sevdası 2'nci Cilt" (PDF). igdirsevdasi. 19 oktyabr 2013 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 16 iyul 2022.
- "Kafkasya'dan Anadolu'ya Iğdır tarihi". 3 mart 2014 tarixində . İstifadə tarixi: 16 iyul 2022.
- "Arşivlenmiş kopya". 4 mart 2014 tarixində . İstifadə tarixi: 16 iyul 2022.
- Nizamettin Onk Kafkasya'dan Anadoluya Iğdır Tarihi
- Michigan State Üniversitesi
- "Arşivlenmiş kopya". 3 mart 2014 tarixində . İstifadə tarixi: 16 iyul 2022.
- "Arşivlenmiş kopya". 3 mart 2014 tarixində . İstifadə tarixi: 16 iyul 2022.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Eli Ekber Tufan turk siyasetcisi Eli Ekber TufanDogum tarixi 14 yanvar 1874 1874 01 14 Dogum yeri Igdir Surmeli qezasi Irevan quberniyasi Rusiya imperiyasiVefat tarixi 11 oktyabr 1974 1974 10 11 100 yasinda Vefat yeri Igdir Igdir ili TurkiyeFealiyyeti siyasetciPartiyasi Musavat PartiyasiBioqrafiyasiBolgede Ramazanoglu Melekli adi ile taninan boyuk bir aileye mensubdur Irevan Rus Gimnaziyasinin mezunudur Birinci Dunya muharibesi illerinde Cemiyyet i Hayriyenin Igdir temsilcisi olaraq Balkan muharibesinde Rusiya Osmanli muharibesinde Qafqaz uzerinden nizami orduya maddi yardim toplanmasi isini teskil etmis ve heyata kecirmisdir Vudro Vilsonun 14 maddesi adina bolgeye gelen ABS Bas Qerargah reisi general Ceyms Harbord Muttefiq dovletleri adina Eli Ekbeer Tufan ile bolgeni gezerek Boyuk Ermenistan deyilen yerde hec bir ermeni gormedim meruzesi ile cixis edib Bu veziyyet Lozanna Sulh muqavilesi prosesi zamani Igdirin Turkiye serhedleri daxilinde qalmasi ucun boyuk ehemiyyet kesb edir Muharibe gunlerinde muxtelif sebeblerden atasini anasini ve qizini itiren Eli Ekber Tufan Turkiye Cumhuriyyetinin qurulmasindan sonra basladilan ehali mubadile si ile Surmeli bolgesi Turk Ocaginin sedrliyini uzerine goturur Igdira kocen insanlarin qaygisina qalmaq belediyye sahesinde arasdirmalara rehberlik etmek ve bir cox siyasi partiyanin qurulmasinda oncul olmusdur 13 noyabr 1970 ci ilde vefat eden Eli Ekber Tufan indiki Melekli Caybasi aile qebiristanliginda meqberede defn edilmisdir Siyasi karyerasiEli Ekber Tufan 1910 cu ilde Difai Partiyasinin ve Ittihad i Islam Turk Birliyi Cemiyyeti nin Igdir temsilcisi daha sonra ise Musavat Partiyasinin Irevan numayendesi kimi fealiyyet gostermisdir Rus carliginin dagilmasindan sonra yaranan hakimiyyet boslugu sebebinden doguldugu Igdira qayidib Mehemmed Emin Resulzade ile eyni vaxtda islemeye baslamis ve turk ordusunun Igdira catmasi ve Igdiri qorumasi ucun burada muselman birliyini teskil etmisdir O 5 turk ve 5 ermeniden ibaret komitenin sedrliyini ermenilerin de istirak etmesi sedrin turk olmasi serti ile oz uzerine goturur Ermenilerin Bakiya hucumundan sonra Igdir ermeniler idarecilikden istefa verir daha sonra Igdirin merkezindeki hokumet malikanesi 4000 ehalisi olan Igdir Milli Cumhuriyyeti olan Melekliye kocurulur Igdir Tuzluca Araliq Serur Serqi Beyazid Vedibasar Serdarabadi ehate eden Igdir Milli Hokumeti elan edilir Eli Ekber Tufanin rehber secildiyi bu respublika Zaqafqaziya Demokratik Federativ Respublikasinin Parlamenti terefinden taninir Qafqazda turk xalqini silahlandirmaq meqsedi ile kecirilen gizli Tiflis Turk Qurultayinda istirak eden Eli Ekber Tufan Igdir Milli Hokumet Birliklerinin dasnak quldur destelerine qarsi mudafiesini temin eden silah techizatini Mehemmed Emin Resulzadenin komeyi ile elde edir Ermeni Inqilabi Federasiyasinin Dasnaksutyun lideri Irevan gimnaziyasinda telebe yoldasi usaqliq dostu general Dro kimi taninan Drastamat Kanayana qarsi Igdirda vurusur Melekli Kireler doyusunde general Dro Eli Ekber Tufana meglub olur Eli Ekber Tufan milli mubarize zamani bolgede qurulan Araz Turk Cumhuriyyetinin Cenub Qerbi Qafqaz Cumhuriyyetinin ve Zaqafqaziya Demokratik Federativ Respublikasinin quruculari arasinda olub 1920 ci ilin iyununda guclenen ermeni hucumlarina qarsi Erhaci bolgesine cekilmeye qerar veren Eli Ekber Tufan 12 noyabr 1920 ci il Igdirin Qurtulus Gunu Kazim Qarabekirin komandanligindaki Turk Ordusunu 10 minden cox milisle temin edir Araz cayi boyunca yerlesen ermeni quvvelerine qarsi destek verir IstinadlarNahcivan Milli Sura Baskani Kelbi Ali Han Yuzbasi Halil Bey Anilari Anilari General James Harbord Raporlari Haci Ali Ekber Tufan in Anilari Nizamettin Onk http www igdirsevdasi com yazar html bare url missing title archive missing date tarixinde Istifade tarixi 15 iyul 2022 http www igdirozelidare gov tr index php option com content amp view article amp id 201 amp Itemid 114 bare url missing title archive missing date tarixinde Istifade tarixi 15 iyul 2022 Igdir Sevdasi 2 nci Cilt PDF igdirsevdasi 19 oktyabr 2013 tarixinde PDF Istifade tarixi 16 iyul 2022 Kafkasya dan Anadolu ya Igdir tarihi 3 mart 2014 tarixinde Istifade tarixi 16 iyul 2022 Arsivlenmis kopya 4 mart 2014 tarixinde Istifade tarixi 16 iyul 2022 Nizamettin Onk Kafkasya dan Anadoluya Igdir Tarihi Michigan State Universitesi Arsivlenmis kopya 3 mart 2014 tarixinde Istifade tarixi 16 iyul 2022 Arsivlenmis kopya 3 mart 2014 tarixinde Istifade tarixi 16 iyul 2022