Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Əhməd Necdət Sezər (türk. Ahmet Necdet Sezer, 13 sentyabr 1941; Afyonqarahisar) — Türkiyəli hüquqşünas və dövlət rəsmisi, Türkiyə Respublikası Konstitusiya Məhkəməsinin 14-cü sədri, Türkiyə Respublikasının 10-cu prezidenti.
| Əhməd Necdət Sezər | |
|---|---|
| Ahmet Necdet Sezer | |
 | |
| 16 may 2000 – 20 avqust 2007 | |
| Baş nazir | Bülənt Ecevit Abdulla Gül Rəcəb Tayyib Ərdoğan |
| Əvvəlki | Süleyman Dəmirəl |
| Sonrakı | Abdulla Gül |
14-cü Türkiyə Respublikası Konstitusiya Məhkəməsinin sədri | |
| 6 yanvar 1998 – 28 sentyabr 1998 | |
| Əvvəlki | Yekta Güngör Özdən |
| Sonrakı | Mustafa Bumin |
Türkiyə Respublikası Konstitusiya Məhkəməsi üzvü | |
| 28 sentyabr 1988 – 28 sentyabr 1998 | |
| Baş nazir | Mahmud Çukruq (1988-90) Necdət Darıcıoğlu (1990-91) Yekta Güngör Özdən (1991-97) |
Türkiyə Respublikası Ali Məhkəməsinin üzvü | |
| 7 mart 1983 – 28 sentyabr 1988 | |
| Baş nazir | Cevdet Mentəş (1972-80) Dərviş Türhan (1980-84) |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Afyonqarahisar, Türkiyə |
| Milliyyəti | türk |
| Partiya | |
| Təhsili |
|
| İxtisası | hakim |
| Fəaliyyəti | hakim, siyasətçi |
| Həyat yoldaşı | Semra Sezər |
| Uşağı | 3 |
| Dini | İslam |
| | |
 | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Əhməd Necdət Sezər Türkiyə Cümhuriyyəti tarixində həm prezident, həm də yüksək məhkəmə orqanı rəhbəri vəzifələrində çalışmış yeganə şəxsdir.
1983-1988-ci illərdə Ali Məhkəmənin üzvü olan Sezər 1988-1998-ci illərdə Konstitusiya Məhkəməsinin üzvü, 1998-ci ildə isə Konstitusiya Məhkəməsinin sədri olub. 2000-ci ildə Türkiyədə keçirilən prezident seçkiləri ilə prezident seçilib. 2007-ci ildə isə prezident səlahiyyətlərini Abdullah Gülə təhvil verib.
Erkən illəri və təhsili
Əhməd Necdet Sezer 13 sentyabr 1941-ci ildə Afyonqarahisarda anadan olub. O, müəllim Əhməd Həmdi Sezer (d. 1979) və evdar xanım olan Xədicə Sezərin (1918-2004) dörd övladından yeganə oğludur.
1958-ci ildə Afyon liseyini, 1962-ci ildə Ankara Universitetinin Hüquq fakültəsini bitirib. Elə həmin il Ankarada hakimliyə namizəd kimi fəaliyyətə başlayıb. O, hərbi xidmətini Hərbi Akademiyada ehtiyatda olan zabit kimi başa vurub.
O, Dəclə və Yerköydə hakim, Ali Məhkəmədə istintaq hakimi vəzifələrində çalışıb. Dəclə Mülki Asliyə Məhkəməsində hakim olaraq, Demokrat Partiyasına yaxınlıq bəhanəsi ilə, 27 may çevrilişindən sonra Türkiyənin qərbinə sürgün edilən 55 fikir liderindən biri olan Ensarioğlu ailəsinin lideri Şeyx Əbdürrezzaq Ensarioğlunun ələ keçirilən evini və torpağının geri qaytarılmasına qərar verdi. Mülki idarənin yeni olduğu və Ensarioğlu ailəsinin bölgədən kənarda qaldığı bir vaxtda verdiyi bu qərarla bölgədə qan tökülməsinin qarşısını aldı və Dəclədə ictimai sülh yaratdı.
1977-1978-ci illərdə Ankara Universiteti Hüquq fakültəsində mülki hüquq sahəsində aspirantura təhsilini başa vurmuşdur.
Ali məhkəmə dövrü
O, 1983-cü il martın 7-də Ali Məhkəmənin üzvü seçilmişdir. Kassasiya Məhkəməsinin 2-ci Mülki Kollegiyasının üzvü vəzifəsində çalışarkən 28 sentyabr 1988-ci ildə o vaxtkı prezident Kənan Evrənin təyinatı ilə ən gənc üzv olaraq Konstitusiya Məhkəməsinin üzvü olub. 1998-ci il yanvarın 6-da Konstitusiya Məhkəməsinin sədri seçilib. 28 sentyabr 1998-ci ildə təqaüdə çıxıb. Onun 1999-cu ilin aprelində Konstitusiya Məhkəməsinin təqaüdçü sədri kimi etdiyi çıxış bəziləri tərəfindən 28 fevral prosesinin tənqidi kimi qəbul edilmiş və bəzi qəzetlərdə manşetlərə çevrilmişdir. Sezər bu çıxışında:
“Fikir azadlığı demokratiyanın təməli və ayrılmaz hissəsidir. Düşüncə cinayət sayılarsa, demokratiya ola bilməz. Fəaliyyətə çevrilməyən düşüncə ifadələri cəzalandırıla bilməz. Konstitusiyada və qanunlarda fikir azadlığını məhdudlaşdıran müddəalar imzalanmış beynəlxalq müqavilələr çərçivəsində dəyişdirilməlidir. Türkiyə insan haqları sahəsində ümumbəşəri normalara uyğunlaşmaq üçün qanunlarında lazımi dəyişikliklər etməlidir. İfadə azadlığı ilə bir araya sığmayan qanunlar dəyişdirilməlidir. Konstitusiya və qanunlar azadlığa mane olan ünsürlərdən təmizlənməli, azadlıq sahəsi genişləndirilməlidir. Demokratik dəyərlər fikir azadlığı sahəsinə daxil edilməlidir.
Prezidentliyi (2000-2007)
Sezər prezident seçilməzdən əvvəl ictimaiyyət tərəfindən tanınan şəxs idi. ANASOL-M (57-ci Türkiyə hökuməti) koalisiyası hökumət tərəfdaşlarının ( Bülənd Ecevit, Dövlət Baxçalı, Məsud Yılmaz) özlərinin və ya partiyalarından birinin namizədliyi ilə bağlı ortaq qərara gələ bilməməsi nəticəsində, dövrün təqaüdçü Konstitusiya Məhkəməsi sədri Sezər, Ecevitin təklifi ilə prezidentliyə namizəd olaraq gön plana keçib. 25 aprel 2000-ci ildə aralarında Koalisiya liderləri, eləcə də müxalifət liderləri Recai Kutan və Tansu Çillərin də olduğu 131 deputatın birgə təklifi ilə Sezərin prezidentliyə namizədliyi irəli sürülüb. Sezər beş partiyanın ortaq namizədi olsa da, ilk iki turda 367 səs tələbindən 281, daha sonra isə 314 səs topladı. 276 səsin kifayət etdiyi son tur mayın 5-də keçirilib və Sezər səsvermədə iştirak edən 533 deputatdan 330-nun səsini toplayaraq Türkiyənin 10-cu prezidenti seçildi.Süleyman Dəmirəldən sonra 2000-ci il mayın 16-dan prezident vəzifəsini Sezər icra etməyə başladı.
ANASOL-M koalisiya hökumətinin 2000-ci ilin iyununda qəbul etdiyi 28 fevral Qərarlarında yer alan mürtəce fəaliyyətlərdə iştirak etdikləri aşkarlanan şəxslərin vəzifədən azad edilməsini asanlaşdıran qanunun qəbulu üçün Sezər uzun müddət gözləməli oldu. Hökumət iki dəfə yazılı açıqlama verərək “Konstitusiyaya uyğun” elan etdiyi fərmanın “hüquqi dövlət prinsipinə zidd” olduğu əsas gətirilərək, avqustun 8-də hökumət geri qaytarıldı. Ecevitin “imzalamaq məcburiyyətində qaldı” dediyi və səlahiyyətlərini aşmaqda günahlandırılan Sezər 14 səhifəlik əsaslandırma ilə 14 avqust 2000-ci ildə fərmanı ikinci dəfə Sezərə göndərdi. Lakin Sezər avqustun 21-də fərmanı ikinci dəfə hökumətə qaytardı. Ecevit fərmanı qanun layihəsi kimi Türkiyə Böyük Millət Məclisinə təqdim etməli olub. Daha sonra Sezər üç dövlət bankının özəlləşdirilməsini nəzərdə tutan fərmanı da geri qaytarıb. Bu ekstradisiyalar ANASOL-M koalisiya hökuməti arasında böhran yaradıb və koalisiya lideri Ecevit “Prezident özünü Konstitusiya Məhkəməsinin yerinə qoyur. Onun Nazirlər Şurası ilə dialoqa qapalı olması bizim şurada narahatlıqla qarşılandı. İqtisadi sabitlik təhlükə altındadır" açıqlamasını verdi.
Sezər daha əvvəl veto qoyduğu Rahşan Amnistiyasının TBMM-də eyni formada qəbul edilərək yenidən önünə gəlməsi ilə sonra 21 dekabr 2000-ci ildə qanunu təsdiqlədi.
19 fevral 2001-ci ildə MGK toplantısında o vaxtkı baş nazir Bülent Ecevidə konstitusiya kitabçasını atması ilə başlayan konstitusiya kitabçası böhranı ictimaiyyət tərəfindən "Qara çərşənbə" adlandırıldı. Bu böhran 2001-ci ildə Türkiyə iqtisadi böhranına çevrildi.
3 noyabr 2002-ci il seçkilərindən sonra o dövrdə siyasətdə qadağa qoyulan Rəcəb Tayyib Ərdoğanın konstitusiyanı dəyişdirərək millət vəkili olmasının yolunu açmaq üçün aparılan müzakirələrdə Sezər xəbərdarlıq edərək “qanunları siyasiləşdirmək əvəzinə, demokratiya və qanunun aliliyi prinsipləri ilə bir araya sığmayan şəxsi tənzimləmələrdən qaçaraq, siyasətin hüquq normalarına uyğun aparılmasına diqqət yetirilməlidir” deyə vurğuladı. Ancaq Ərdoğanın millət vəkili olmasına imkan yaradan konstitusiya dəyişikliyi 13 dekabr 2002-ci ildə parlamentdən keçdi. Sezer dekabrın 18-də buna veto verdi. Ancaq Sezər ikinci dəfə qarşısına çıxan konstitusiya dəyişikliyini bəyəndi və referendum keçirmək hüququndan da istifadə etmədi.
Baxmayaraq ki, 2002-ci ildə Ədalət və İnkişaf Partiyası hökuməti seçilənə qədər hicablı deputatlar xanımlarını qəbullara dəvət edirdilər, lakin bu seçkidən sonra baş nazirin həyat yoldaşı da daxil olmaqla hicablı heç bir qadını Çankaya köşkünə dəvət etməməsi, Çankaya köşkündə ictimai məkan olduğunu deməsi, hicablı xanımın verdiyi qəbullara qatılmaması müzakirələrə səbəb oldu.
Veto hüququndan ən çox istifadə edən prezident olan Sezər səlahiyyət müddəti ərzində ümumilikdə 67 qanun, 22 kabinet qərarı və 729 müştərək fərmanı geri qaytarıb.
Onun səlahiyyət müddəti 2007-ci il mayın 16-da başa çatsa da, Ali Məhkəmənin keçmiş Baş prokuroru Sabih Kanadoğlunun toplantı yetırsayının 367 olması və Konstitusiya Məhkəməsinin də analoji qərar qəbul etməsi nəticəsində parlament yeni prezident seçə bilmədi və növbədənkənar seçkilər keçirildi. O, Abdullah Gülün prezident seçildiyi 28 avqust 2007-ci ilə qədər Türkiyənin onuncu prezidenti vəzifəsində çalışıb.
O, prezidentliyi dövründə Ədliyyə Nazirliyinin təqdimatı ilə ona göndərilən 270 nəfərdən 260-nın amnistiyasını təsdiqləyib. Sezər həmçinin 20 adi cinayətkarı da əfv edib. Sezərin əfv etdiyi 13 terrorçu məhbus daha sonra bəzi əməllərində yenidən yaxalanıb. Əfv olunan məhbuslardan Ecevit Şanlı 2013-cü il fevralın 1-də ABŞ-ın Ankaradakı səfirliyinə intiharçı hücumu zamanı dünyasını dəyişib.
Prezidentlikdən sonra
Sezər prezidentlikdən getdikdən sonra ictimaiyyətə çox görünmədi və heç bir açıqlama da vermədi. Prezidentlikdən sonra keçirilən hər seçkidə səs verən Sezər, Kamal Kılıçdaroğlunun "Səsinizi verəcəksiniz" deməsinə cavab olaraq 2014-cü il prezident seçkilərində səs verməkdən imtina edib.
15 oktyabr 2020-ci ildə, Konstitusiya Məhkəməsi üzvü Engin Yıldırımın Konstitusiya Məhkəməsi binasının fotosunu “İşıqlar yanır” adı altında ilə paylaşması nəticəsində Sezər, “13 oktyabr Ankaranın paytaxt olmasının 97-ci ildönümü idi, buna görə də bütün İctimai təşkilat və təşkilatların işıqları yanırdı" açıqlamasını verdi. 16 oktyabr 2020-ci ildə “Hürriyət”in köşə yazarı Əhməd Hakan Sezərin prezidentlikdən sonra bir çox açıqlamalar verməməsini tənqid etdi. 16 oktyabr 2020-ci ildə “Hürriyet”in köşə yazarı Ahmet Hakan Sezerin prezidentlikdən sonra bir çox açıqlamalar verməməsini tənqid etdi. 30 mart 2023-cü ildə keçirilən prezident seçkilərində prezidentliyə namizəd Kamal Kılıçdaroğlu ilə görüşən mətbuat mənsublarına açıqlama verən Sezər, "Ona uğurlar arzulayıram, bəsdirmi?" “Dəstəkləyirsinizmi” sualına “bəli” cavabını verib və Kılıçdaroğlunun namizədliyini dəstəklədiyini açıqlayıb.
Ailəsi
1964-cü ildə Semra Kürümoğlu ilə evlənən Sezərin Zeynep (d. 1966), Ebru (d. 1973) ve Levənt (d. 1973) adlarında 3 uşağı vardır.
Mükafat və medalları
| Lent | Mükafat | Ölkə | Tarix | Şəhər | Qeyd | Mənbə |
|---|---|---|---|---|---|---|
 | Terra Mariana xaçı ordeni |  Estoniya | 18 aprel, 2002 | Tallin | Terra Mariana ordeni Estoniya Prezidenti tərəfindən verilən ən yüksək mükafatlardan biridir.. |
İstinadlar
- "Arşivlenmiş kopya". 2021-05-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-07-07.
- (PDF) https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/19943.pdf (#bare_url_missing_title). 2021-02-03 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2023-07-07.
- Çalışkan, dürüst amma biraz sert mizaçlı 2014-05-18 at the Wayback Machine, Hürriyet, 27 Nisan 2000.
- "A. Necdet SEZER". 13 Ocak 2016 tarixində .
- Güneydoğu, Sezer'in Dicle'de verdiği kararı unutmadı 2014-05-18 at the Wayback Machine, Hürriyet, 10 Mayıs 2000.
- "Çankaya'da Sezer dönemi". (#archive_missing_date) tarixində .
- "Sezer'li 7 yıl (1)". (#archive_missing_date) tarixində .
- "Sezer'li 7 yıl (2)". 24 Nisan 2007. (#archive_missing_date) tarixində .
- "Sezer affı onayladı". (#archive_missing_date) tarixində .
- "Sezer'li 7 yıl (3)". (#archive_missing_date) tarixində .
- "Sezer'li 7 yıl (4)". (#archive_missing_date) tarixində .
- "Türban ve Kamusal Alan". (#archive_missing_date) tarixində .
- "Başbakan'a 'eşsiz' davet". (#archive_missing_date) tarixində .
- "Sezer'li 7 yıl (5)". 2007-07-01 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-07-12.
- "Ahmet Necdet Sezer küllenmiş bir tartışmayı yeniden başlattı". 2016-03-25 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-07-12.
- "Türban kritik eşiği geçti". 2013-07-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-07-12.
- "Baykal: Türban dayatması tahrik eder". 2014-08-08 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-07-12.
- "Arxivlənmiş surət". 2007-07-01 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-07-12.
- "Sezer 7 yılda 260 mahkumu affetti". 2018-06-17 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-07-12.
- "Cumhurbaşkanı Sezer'in affettiği terörist çatışmada öldürüldü". 2013-12-12 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-07-12.
- "Cumhurbaşkanı Sezer'in affettiği terörist çatışmada yakalandı". (#archive_missing_date) tarixində .
- "Cumhurbaşkanı Sezer'in affettiği teröristler". (#archive_missing_date) tarixində .
- "Cumhurbaşkanı Sezer'in affettiği terörist canlı bomba eyleminde bulundu". (#archive_missing_date) tarixində .
- "Ahmet Necdet Sezer niye konuşmuyor?" (Türkçe). (#archive_missing_date) tarixində .
- "Ahmet Necdet Sezer'in neden oy kullanmadığı ortaya çıktı" (Türkçe). (#archive_missing_date) tarixində .
- "Tıpış tıpış boykotu" (Türkçe). (#archive_missing_date) tarixində .
- ""Işıklar yanıyor" polemiğine Ahmet Necdet Sezer de dahil oldu". (#archive_missing_date) tarixində .
- "Susup susup susup ışık olayında konuşmak" (Türkçe). (#archive_missing_date) tarixində . (#first_missing_last)
- "Son dakika... Ahmet Necdet Sezer'den Kemal Kılıçdaroğlu'na destek açıklaması!" (Türkçe). (#archive_missing_date) tarixində .
- "Sezer: 2002 sonuna kadar AB ile müzakere tarihi bekliyoruz". 19 Nisan 2002. (#archive_missing_date) tarixində .
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ehmed Necdet Sezer turk Ahmet Necdet Sezer 13 sentyabr 1941 Afyonqarahisar Turkiyeli huquqsunas ve dovlet resmisi Turkiye Respublikasi Konstitusiya Mehkemesinin 14 cu sedri Turkiye Respublikasinin 10 cu prezidenti Ehmed Necdet SezerAhmet Necdet SezerTurkiye Respublikasinin 10 cu prezidenti16 may 2000 20 avqust 2007Bas nazirBulent Ecevit Abdulla Gul Receb Tayyib ErdoganEvvelkiSuleyman DemirelSonrakiAbdulla Gul14 cu Turkiye Respublikasi Konstitusiya Mehkemesinin sedri6 yanvar 1998 28 sentyabr 1998EvvelkiYekta Gungor OzdenSonrakiMustafa BuminTurkiye Respublikasi Konstitusiya Mehkemesi uzvu28 sentyabr 1988 28 sentyabr 1998Bas nazirMahmud Cukruq 1988 90 Necdet Daricioglu 1990 91 Yekta Gungor Ozden 1991 97 Turkiye Respublikasi Ali Mehkemesinin uzvu7 mart 1983 28 sentyabr 1988Bas nazirCevdet Mentes 1972 80 Dervis Turhan 1980 84 Sexsi melumatlarDogum tarixi 13 sentyabr 1941 82 yas Dogum yeri Afyonqarahisar TurkiyeMilliyyeti turkPartiya biterefTehsili Ankara Universitetinin Huquq bolmesi d Ixtisasi hakimFealiyyeti hakim siyasetciHeyat yoldasi Semra SezerUsagi 3Dini Islam Vikianbarda elaqeli mediafayllar Ehmed Necdet Sezer Turkiye Cumhuriyyeti tarixinde hem prezident hem de yuksek mehkeme orqani rehberi vezifelerinde calismis yegane sexsdir 1983 1988 ci illerde Ali Mehkemenin uzvu olan Sezer 1988 1998 ci illerde Konstitusiya Mehkemesinin uzvu 1998 ci ilde ise Konstitusiya Mehkemesinin sedri olub 2000 ci ilde Turkiyede kecirilen prezident seckileri ile prezident secilib 2007 ci ilde ise prezident selahiyyetlerini Abdullah Gule tehvil verib Erken illeri ve tehsiliEhmed Necdet Sezer 13 sentyabr 1941 ci ilde Afyonqarahisarda anadan olub O muellim Ehmed Hemdi Sezer d 1979 ve evdar xanim olan Xedice Sezerin 1918 2004 dord ovladindan yegane ogludur 1958 ci ilde Afyon liseyini 1962 ci ilde Ankara Universitetinin Huquq fakultesini bitirib Ele hemin il Ankarada hakimliye namized kimi fealiyyete baslayib O herbi xidmetini Herbi Akademiyada ehtiyatda olan zabit kimi basa vurub O Decle ve Yerkoyde hakim Ali Mehkemede istintaq hakimi vezifelerinde calisib Decle Mulki Asliye Mehkemesinde hakim olaraq Demokrat Partiyasina yaxinliq behanesi ile 27 may cevrilisinden sonra Turkiyenin qerbine surgun edilen 55 fikir liderinden biri olan Ensarioglu ailesinin lideri Seyx Ebdurrezzaq Ensarioglunun ele kecirilen evini ve torpaginin geri qaytarilmasina qerar verdi Mulki idarenin yeni oldugu ve Ensarioglu ailesinin bolgeden kenarda qaldigi bir vaxtda verdiyi bu qerarla bolgede qan tokulmesinin qarsisini aldi ve Declede ictimai sulh yaratdi 1977 1978 ci illerde Ankara Universiteti Huquq fakultesinde mulki huquq sahesinde aspirantura tehsilini basa vurmusdur Ali mehkeme dovruO 1983 cu il martin 7 de Ali Mehkemenin uzvu secilmisdir Kassasiya Mehkemesinin 2 ci Mulki Kollegiyasinin uzvu vezifesinde calisarken 28 sentyabr 1988 ci ilde o vaxtki prezident Kenan Evrenin teyinati ile en genc uzv olaraq Konstitusiya Mehkemesinin uzvu olub 1998 ci il yanvarin 6 da Konstitusiya Mehkemesinin sedri secilib 28 sentyabr 1998 ci ilde teqaude cixib Onun 1999 cu ilin aprelinde Konstitusiya Mehkemesinin teqaudcu sedri kimi etdiyi cixis bezileri terefinden 28 fevral prosesinin tenqidi kimi qebul edilmis ve bezi qezetlerde mansetlere cevrilmisdir Sezer bu cixisinda Fikir azadligi demokratiyanin temeli ve ayrilmaz hissesidir Dusunce cinayet sayilarsa demokratiya ola bilmez Fealiyyete cevrilmeyen dusunce ifadeleri cezalandirila bilmez Konstitusiyada ve qanunlarda fikir azadligini mehdudlasdiran muddealar imzalanmis beynelxalq muqavileler cercivesinde deyisdirilmelidir Turkiye insan haqlari sahesinde umumbeseri normalara uygunlasmaq ucun qanunlarinda lazimi deyisiklikler etmelidir Ifade azadligi ile bir araya sigmayan qanunlar deyisdirilmelidir Konstitusiya ve qanunlar azadliga mane olan unsurlerden temizlenmeli azadliq sahesi genislendirilmelidir Demokratik deyerler fikir azadligi sahesine daxil edilmelidir Prezidentliyi 2000 2007 Sezer Vladimir Putin Atal Bihari Vacpai ve Nursultan Nazarbayev ile birlikde Almati Qazaxistan 4 iyun 2002 Sezer prezident secilmezden evvel ictimaiyyet terefinden taninan sexs idi ANASOL M 57 ci Turkiye hokumeti koalisiyasi hokumet terefdaslarinin Bulend Ecevit Dovlet Baxcali Mesud Yilmaz ozlerinin ve ya partiyalarindan birinin namizedliyi ile bagli ortaq qerara gele bilmemesi neticesinde dovrun teqaudcu Konstitusiya Mehkemesi sedri Sezer Ecevitin teklifi ile prezidentliye namized olaraq gon plana kecib 25 aprel 2000 ci ilde aralarinda Koalisiya liderleri elece de muxalifet liderleri Recai Kutan ve Tansu Cillerin de oldugu 131 deputatin birge teklifi ile Sezerin prezidentliye namizedliyi ireli surulub Sezer bes partiyanin ortaq namizedi olsa da ilk iki turda 367 ses telebinden 281 daha sonra ise 314 ses topladi 276 sesin kifayet etdiyi son tur mayin 5 de kecirilib ve Sezer sesvermede istirak eden 533 deputatdan 330 nun sesini toplayaraq Turkiyenin 10 cu prezidenti secildi Suleyman Demirelden sonra 2000 ci il mayin 16 dan prezident vezifesini Sezer icra etmeye basladi ANASOL M koalisiya hokumetinin 2000 ci ilin iyununda qebul etdiyi 28 fevral Qerarlarinda yer alan murtece fealiyyetlerde istirak etdikleri askarlanan sexslerin vezifeden azad edilmesini asanlasdiran qanunun qebulu ucun Sezer uzun muddet gozlemeli oldu Hokumet iki defe yazili aciqlama vererek Konstitusiyaya uygun elan etdiyi fermanin huquqi dovlet prinsipine zidd oldugu esas getirilerek avqustun 8 de hokumet geri qaytarildi Ecevitin imzalamaq mecburiyyetinde qaldi dediyi ve selahiyyetlerini asmaqda gunahlandirilan Sezer 14 sehifelik esaslandirma ile 14 avqust 2000 ci ilde fermani ikinci defe Sezere gonderdi Lakin Sezer avqustun 21 de fermani ikinci defe hokumete qaytardi Ecevit fermani qanun layihesi kimi Turkiye Boyuk Millet Meclisine teqdim etmeli olub Daha sonra Sezer uc dovlet bankinin ozellesdirilmesini nezerde tutan fermani da geri qaytarib Bu ekstradisiyalar ANASOL M koalisiya hokumeti arasinda bohran yaradib ve koalisiya lideri Ecevit Prezident ozunu Konstitusiya Mehkemesinin yerine qoyur Onun Nazirler Surasi ile dialoqa qapali olmasi bizim surada narahatliqla qarsilandi Iqtisadi sabitlik tehluke altindadir aciqlamasini verdi Sezer daha evvel veto qoydugu Rahsan Amnistiyasinin TBMM de eyni formada qebul edilerek yeniden onune gelmesi ile sonra 21 dekabr 2000 ci ilde qanunu tesdiqledi 19 fevral 2001 ci ilde MGK toplantisinda o vaxtki bas nazir Bulent Ecevide konstitusiya kitabcasini atmasi ile baslayan konstitusiya kitabcasi bohrani ictimaiyyet terefinden Qara cersenbe adlandirildi Bu bohran 2001 ci ilde Turkiye iqtisadi bohranina cevrildi 3 noyabr 2002 ci il seckilerinden sonra o dovrde siyasetde qadaga qoyulan Receb Tayyib Erdoganin konstitusiyani deyisdirerek millet vekili olmasinin yolunu acmaq ucun aparilan muzakirelerde Sezer xeberdarliq ederek qanunlari siyasilesdirmek evezine demokratiya ve qanunun aliliyi prinsipleri ile bir araya sigmayan sexsi tenzimlemelerden qacaraq siyasetin huquq normalarina uygun aparilmasina diqqet yetirilmelidir deye vurguladi Ancaq Erdoganin millet vekili olmasina imkan yaradan konstitusiya deyisikliyi 13 dekabr 2002 ci ilde parlamentden kecdi Sezer dekabrin 18 de buna veto verdi Ancaq Sezer ikinci defe qarsisina cixan konstitusiya deyisikliyini beyendi ve referendum kecirmek huququndan da istifade etmedi Baxmayaraq ki 2002 ci ilde Edalet ve Inkisaf Partiyasi hokumeti secilene qeder hicabli deputatlar xanimlarini qebullara devet edirdiler lakin bu seckiden sonra bas nazirin heyat yoldasi da daxil olmaqla hicabli hec bir qadini Cankaya koskune devet etmemesi Cankaya koskunde ictimai mekan oldugunu demesi hicabli xanimin verdiyi qebullara qatilmamasi muzakirelere sebeb oldu Veto huququndan en cox istifade eden prezident olan Sezer selahiyyet muddeti erzinde umumilikde 67 qanun 22 kabinet qerari ve 729 musterek fermani geri qaytarib Onun selahiyyet muddeti 2007 ci il mayin 16 da basa catsa da Ali Mehkemenin kecmis Bas prokuroru Sabih Kanadoglunun toplanti yetirsayinin 367 olmasi ve Konstitusiya Mehkemesinin de analoji qerar qebul etmesi neticesinde parlament yeni prezident sece bilmedi ve novbedenkenar seckiler kecirildi O Abdullah Gulun prezident secildiyi 28 avqust 2007 ci ile qeder Turkiyenin onuncu prezidenti vezifesinde calisib O prezidentliyi dovrunde Edliyye Nazirliyinin teqdimati ile ona gonderilen 270 neferden 260 nin amnistiyasini tesdiqleyib Sezer hemcinin 20 adi cinayetkari da efv edib Sezerin efv etdiyi 13 terrorcu mehbus daha sonra bezi emellerinde yeniden yaxalanib Efv olunan mehbuslardan Ecevit Sanli 2013 cu il fevralin 1 de ABS in Ankaradaki sefirliyine intiharci hucumu zamani dunyasini deyisib Prezidentlikden sonraSezer prezidentlikden getdikden sonra ictimaiyyete cox gorunmedi ve hec bir aciqlama da vermedi Prezidentlikden sonra kecirilen her seckide ses veren Sezer Kamal Kilicdaroglunun Sesinizi vereceksiniz demesine cavab olaraq 2014 cu il prezident seckilerinde ses vermekden imtina edib 15 oktyabr 2020 ci ilde Konstitusiya Mehkemesi uzvu Engin Yildirimin Konstitusiya Mehkemesi binasinin fotosunu Isiqlar yanir adi altinda ile paylasmasi neticesinde Sezer 13 oktyabr Ankaranin paytaxt olmasinin 97 ci ildonumu idi buna gore de butun Ictimai teskilat ve teskilatlarin isiqlari yanirdi aciqlamasini verdi 16 oktyabr 2020 ci ilde Hurriyet in kose yazari Ehmed Hakan Sezerin prezidentlikden sonra bir cox aciqlamalar vermemesini tenqid etdi 16 oktyabr 2020 ci ilde Hurriyet in kose yazari Ahmet Hakan Sezerin prezidentlikden sonra bir cox aciqlamalar vermemesini tenqid etdi 30 mart 2023 cu ilde kecirilen prezident seckilerinde prezidentliye namized Kamal Kilicdaroglu ile gorusen metbuat mensublarina aciqlama veren Sezer Ona ugurlar arzulayiram besdirmi Destekleyirsinizmi sualina beli cavabini verib ve Kilicdaroglunun namizedliyini desteklediyini aciqlayib Ailesi1964 cu ilde Semra Kurumoglu ile evlenen Sezerin Zeynep d 1966 Ebru d 1973 ve Levent d 1973 adlarinda 3 usagi vardir Mukafat ve medallariLent Mukafat Olke Tarix Seher Qeyd MenbeTerra Mariana xaci ordeni Estoniya 18 aprel 2002 Tallin Terra Mariana ordeni Estoniya Prezidenti terefinden verilen en yuksek mukafatlardan biridir Istinadlar Arsivlenmis kopya 2021 05 07 tarixinde Istifade tarixi 2023 07 07 PDF https www resmigazete gov tr arsiv 19943 pdf bare url missing title 2021 02 03 tarixinde PDF Istifade tarixi 2023 07 07 Caliskan durust amma biraz sert mizacli 2014 05 18 at the Wayback Machine Hurriyet 27 Nisan 2000 A Necdet SEZER 13 Ocak 2016 tarixinde Guneydogu Sezer in Dicle de verdigi karari unutmadi 2014 05 18 at the Wayback Machine Hurriyet 10 Mayis 2000 Cankaya da Sezer donemi archive missing date tarixinde Sezer li 7 yil 1 archive missing date tarixinde Sezer li 7 yil 2 24 Nisan 2007 archive missing date tarixinde Sezer affi onayladi archive missing date tarixinde Sezer li 7 yil 3 archive missing date tarixinde Sezer li 7 yil 4 archive missing date tarixinde Turban ve Kamusal Alan archive missing date tarixinde Basbakan a essiz davet archive missing date tarixinde Sezer li 7 yil 5 2007 07 01 tarixinde Istifade tarixi 2023 07 12 Ahmet Necdet Sezer kullenmis bir tartismayi yeniden baslatti 2016 03 25 tarixinde Istifade tarixi 2023 07 12 Turban kritik esigi gecti 2013 07 07 tarixinde Istifade tarixi 2023 07 12 Baykal Turban dayatmasi tahrik eder 2014 08 08 tarixinde Istifade tarixi 2023 07 12 Arxivlenmis suret 2007 07 01 tarixinde Istifade tarixi 2023 07 12 Sezer 7 yilda 260 mahkumu affetti 2018 06 17 tarixinde Istifade tarixi 2023 07 12 Cumhurbaskani Sezer in affettigi terorist catismada olduruldu 2013 12 12 tarixinde Istifade tarixi 2023 07 12 Cumhurbaskani Sezer in affettigi terorist catismada yakalandi archive missing date tarixinde Cumhurbaskani Sezer in affettigi teroristler archive missing date tarixinde Cumhurbaskani Sezer in affettigi terorist canli bomba eyleminde bulundu archive missing date tarixinde Ahmet Necdet Sezer niye konusmuyor Turkce archive missing date tarixinde Ahmet Necdet Sezer in neden oy kullanmadigi ortaya cikti Turkce archive missing date tarixinde Tipis tipis boykotu Turkce archive missing date tarixinde Isiklar yaniyor polemigine Ahmet Necdet Sezer de dahil oldu archive missing date tarixinde Susup susup susup isik olayinda konusmak Turkce archive missing date tarixinde first missing last Son dakika Ahmet Necdet Sezer den Kemal Kilicdaroglu na destek aciklamasi Turkce archive missing date tarixinde Sezer 2002 sonuna kadar AB ile muzakere tarihi bekliyoruz 19 Nisan 2002 archive missing date tarixinde