Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ədalət Ağaoğlu (türk. Adalet Ağaoğlu; 13 oktyabr 1929 – 14 iyul 2020, İstanbul) — daha çox roman və hekayə janrındakı əsərləriylə tanınan Türkiyə yazıçısı. XX əsr Türkiyə ədəbiyyatının ən əhəmiyyətli yazıçılarından biri qəbul edilir. Türkiyənin müxtəlif dövrlərini və bu dövrlərin insan həyatlarına təsirini araşdıran əsərlər yazır. Romanlardan başqa hekayə, tamaşa, sınaq, xatirə növündə əsərlər yazır.
| Ədalət Ağaoğlu | |
|---|---|
| türk. Adalet Ağaoğlu | |
 | |
| Doğum adı | Ədalət Sümər türk. Adalet Sümer |
| Təxəllüsləri | Remus Teyalada Parker Kuinks |
| Doğum tarixi | 13 oktyabr 1929 |
| Vəfat tarixi | 14 iyul 2020(90 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri | |
| Həyat yoldaşı | Halim Ağaoğlu |
| Atası | Hafız Mustafa Sümər |
| Təhsili |
|
| İxtisası | Yazıçı |
| Fəaliyyəti | jurnalist, yazıçı, dramaturq, nasir, roman yazıçısı |
| Fəaliyyət illəri | 1946 - h.h |
| Əsərlərinin dili | türkcə |
| İlk əsəri | Bir pyes yazaq |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Bioqrafiya
1929-cu ilin Oktyabr ayının 13-də Ankaranın Nallıhan rayonunda anadan olmuşdur. Atası, parça taciri Hafız Mustafa Sümərdir. Dörd uşaqlı bir ailənin ikinci uşağı və tək qızıdır. Qardaşları Cazib Sümər həkim, Günər Sümer tamaşa yazıçısı, aktyor, Ayxan Sümər isə biznesmen olmuşdur.
Təhsilini Nallıhanda tamamladıqdan sonra 1938-ci ildə ailəsi ilə birlikdə Ankaraya köçdü. Orta təhsilini Ankara Qız Liseyində tamamladıqdan sonra 1950-ci ildə Ankara Universiteti Dil və Tarix-Coğrafiya Fakültəsinin Fransız Dili və Ədəbiyyatı hissəsindən məzun oldu.
Ədəbiyyata marağı lisey həyatındakı şeirləri ilə başladı, qısa bir müddət sonra səhnə yazıçılığına yönəldi. İlk dəfə 1946-cı ildə Xalq qəzetində teatr tənqidləri yayımlayaraq yazıçılığa başladı. 1948-ci və 1950-ci illər arasında Mənbə jurnalında şeirləri nümayiş olundu.
1951-ci və 1970-ci illər arasında müxtəlif vəzifələrdə oldu. Ankara Radiosunda vəzifəyə başladığı il ilk radio tamaşası olan "Eşq Mahnısı"-ı yazdı. Radioda vəzifə edərkən teatr aktyoru və rejissor dörd dostu (, , , ) ilə birlikdə Ankaranın ilk xüsusi teatrı olan "Meydan Səhnəsi"'ni qurdu. Meydan Səhnəsi jurnalının redaksiyasına çıxardı. 1953-cü ildə teatr mövzusunda məlumatını artırmaq üçün Parisə getdi. 1953-cü ildə Sevim Uzungörən ilə birlikdə yazdığı "Bir Piyes Yazaq" teatr əsəri həmən il Ankarada səhnəyə qoyuldu. 1954-cü ildə mühəndis Halim Ağaoğlu ilə evlənən sənətçi, ilk romanını yazana qədər tamaşa yazıçılığına dəvam etdi. Üst-üstə yazdığı tamaşalarla 1960-cı və 1970-ci illərin ən yaxşı tamaşa yazıçılarından biri oldu. muxtariyyətinə əl qoyması səbəbiylə Radio Dairəsi Başçılığından 1970-ci ildə istefa edən sənətçi o tarixdən bu günə qədər yazıçılıqdan başqa bir işlə məşğul olmadı. Ədəbiyyat həyatının bəzi dövrlərində "Remus Teyalada" və "Parker Kuinks" kimi təxəllüsləri istifadə etmişdir.
İlk romanı "Ölməyə Yatmaq", 1973-cü ildə nümayiş olundu. Bu ilk romanından etibarən bütün əsərləri sıx müzakirələrə mövzu oldu. "Ölməyə Yatmaq", daha sonra yazdığı "Bir Toy Gecəsi" (1979) və "Xeyr" (1989) adlı romanlarla bir üçləmə meydana gətirdi və bir çox mükafat qazandı. "Bir Toy Gecəsi" və "Xeyr" romanları nəşr olunan, ikinci romanı olan "Fikrimin İncə Gülü", dördüncü buraxılışında toplatıldı. "Fikrimin İncə Gülü" romanı haqqında, "hərbi qüvvələrə təhqir və zəiflətmək (kiçik salmaq)" ittihamı haqqında 1981-ci ildə iddia açılan Ağaoğlu, iki il davam edən iddianın ardından ziyalı oldu. "Bir Toy Gecəsi" isə istintaq mərhələsində qaldı. Dövrün üç əhəmiyyətli roman mükafatına layiq görülmüş olan "Bir Toy Gecəsi" adlı roman üçün ayrıca Oldoks Haksli'dən oğurlandığı iddiası ortaya atıldı və uzun müzakirələrə səbəb oldu.
Hekayə kitabları, sınaqlar, xatirə-roman növündə əsərlər də nümayiş oldu. Ağaoğlu 1991-ci ildə "Çox Uzaq, Çox Yaxın" ilə tamaşa yazıçılığına geri döndü. 1983-cü ildən bəri İstanbulda yaşayan Ağaoğlu, hələ də yazmağı davam etdirir.
Ədalət Ağaoğlu ilə əlaqədar yazıları bir araya gətirən arxiv, Halim Ağaoğlu tərəfindən hazırlanmış və 2003-cü ildə Ədliyyə Ağaoğlunun yazarlığının 55-ci ili xatirəsinə "Hər Kəs Öz Kitabının İçini Tanıyar" adı ilə çap olundu.
1996-cı ildə ciddi bir yol qəzası keçirən və iki il xəstəxanada yatan Ədalət Ağaoğlu üçün Can Yücəl'in söylədiyi "Sən Türkiyənin ən gözəl qəzasısan" sözü, Fəridun Andaç'ın Ədalət Ağaoğlu ilə etdiyi çay danışığı tərzində bir kitabın adı oldu. Kitab, 2006-cı ildə çap olundu.
Ağaoğlu, 1986-cı ildə qurulan İnsan Haqları Dərnəyinin qurucuları arasında yer almış ancaq 2005-ci ilin İyul ayında İHD'nin tək yanlı irqçi-milliyyətçi bir münasibət göstərdiyini ifadə edərək və "PKK tərəfdarı siyasət izləyirlər" deyərək istefa etdi.
2010 Konstitusiya referendumu zamanı müxtəlif iştirakçıları birlikdə təşkil edilən bir paneldə Tələbə Kollektivləri adlı bir qrupun yumurtalı hücumuna məruz qalmışdır.
Əsərləri
Teatr və Radio Tamaşaları
- Bir Piyes Yazaq - 1953
- Yaşamaq - 1955–1956 radio tamaşası,
- Evcilik Oyunu - 1964 nəşr edilmiş, çap edilməmiş
- Tombala - 1967
- Damınadı Çatlaq - 1969
- Sərhədlərdə — 1969
- Üç Oyun: Bir Qəhrəmanın Ölümü, Çıxış, Baramalar — 1973
- Özünü Yazan Mahnı — 1976
- Çox Uzaq Çox Yaxın — 1991
- Divar Hekayəsi — 1992 Uşaqlar və Böyüklər üçün Musiqili Tamaşa
- Fikrimin İncə Gülü - 1996
- Əsrimizin Dəllalı — 2011
Roman
- Ölməyə Yatmaq — 1973
- Fikrimin İncə Gülü — 1976
- Bir Toy Gecəsi — 1979
- Yay sonu — 1980
- Üç-Beş Nəfər — 1984
- Xeyr… — 1987
- Ruh Üşüməsi — 1991
- Romantik Bir Vyana Yayı — 1993
- Dərd Dinləmə Mütəxəssisi — 2014
Hekayə
- Yüksək Gərginlik — 1974
- Səzziliyin Səsi — 1978
- Gəlin Gedək — 1982
- Həyatı Qorumaq Şəkilləri — 1997
Sınaq
- Geçərkən — 1986
- Qarşılaşmalar — 1993
- Başqa Qarşılaşmalar — 1996
- Elə Qarışıqlarda Belə Böyle Qarşılaşmalar — 2002
- Yeni Qarşılaşmalar — 2011
Məktub
- Məktublaşmalar — 2005 (Mehmet Baydur ile birlikdə)
Xatirə
- Köç Təmizliyi — 1985
- Gecə Həyatım — 1991
Gündəlik
- Damla Damla Günlər — 2004
- Damla Damla Günler I-II-III — 2007
Seleksiya
- Seleksiya — 1993 (Özü Seçdikləri)
Mükafatları
- 1974 — TDK Teatr Mükafatı
- 1975 — Sait Faiq Hekayə Hədiyyəsi, Yüksək Gərginlik ilə
- 1979 — Sədat Simavi Ədəbiyyat Mükafatı, Bir Toy Gecəsi ilə
- 1980 — Orxan Kamal Roman Hədiyyəsi, Bir Toy Gecəsi ilə
- 1980 — Madaralı Roman Mükafatı, Bir Toy Gecəsi ilə
- 1991 — Türkiyə İş Bankı Böyük Mükafatı, Çox Uzaq Çox Yaxın ilə
- 1992 — Lebon Mədəniyyət Mərkəzi (Lebon Sinema Klubu) Ədəbiyyat Mükafatı, Ruh Üşüməsi ilə
- 1997 — Aydın Doğan Roman Mükafatı, Romantik Bir Vyana Yayı ilə
İstinadlar
- Adalet Ağaoğlu: Novelist of the Kemalist elite. Daily Sabah.
- Son Dakika Haberi! Adalet Ağaoğlu hayatını kaybetti. CNN Türk.
- . 2016-04-06 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-04-01.
- Özgə Dikmən, Ədalet Ağaolğlu'nun Romanlarında Sosial Struktur, Cumhuriyyət Universiteti, Liberal İncəsənət İnstitutu Məzun Tezisi, Sivas, 2008 2011-05-04 at the Wayback Machine.
- "Semih Gümüş, Ədalət Ağaoğlu: Şərqə Həddindən Çox Baxılır, Radikal Qazeti, 04.06.2011". 2011-09-09 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-04-01.
- Semiha Şəntürk, Kitabın Mühakimə Macərası, Milliyət Qazeti, 26.06.2009
- "Macit Balıq Seyid Battal Uğurlu, Bir Saxtakarlıq Qünahlandırması: Bir Toy Gəcəsi Haksli'dənmi Oğurlandı?, Yazarlıq ve Deyiş Elm Araştırmaları Jurnalı" (PDF). 2018-01-09 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2017-04-01.
- İnci Döndaş, Son Səhər Yürüyüşündən Əvvəl, Star Qazeti, 03.06.2007
- "Səfa Kaplan, İHD, PKK'cı artıq istefa edirəm, Hürriyət Qazeti, 30.07.2005". 2008-01-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-04-01.
- "Arxivlənmiş surət". 2015-01-23 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-04-01.
- "Lebon Mədəniyyət Mərkəzi,Yazıçı Ədalət Ağaoğlu ve Oskar'lı senarist Fəridə Çiçəkoğlu Lebeon 5-ci il Balında, Bursa Özəl Açıq Öğrətim Virtual Sənətlər Mərkəzi-Rəsmi Saytı, 03.05.1992". 2011-05-09 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-04-01.
Xarici keçidlər
- Ədalət Ağaoğlu,1993 BBC Türkcə
- BBC Türkcə ilə 1993-cü ildə olan müsahibə
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Edalet Agaoglu turk Adalet Agaoglu 13 oktyabr 1929 14 iyul 2020 Istanbul daha cox roman ve hekaye janrindaki eserleriyle taninan Turkiye yazicisi XX esr Turkiye edebiyyatinin en ehemiyyetli yazicilarindan biri qebul edilir Turkiyenin muxtelif dovrlerini ve bu dovrlerin insan heyatlarina tesirini arasdiran eserler yazir Romanlardan basqa hekaye tamasa sinaq xatire novunde eserler yazir Edalet Agaogluturk Adalet AgaogluDogum adi Edalet Sumer turk Adalet SumerTexellusleri Remus Teyalada Parker KuinksDogum tarixi 13 oktyabr 1929 1929 10 13 Vefat tarixi 14 iyul 2020 2020 07 14 90 yasinda Vefat yeri Istanbul Istanbul ili TurkiyeDefn yeri Cebeci Esri qebiristanligiHeyat yoldasi Halim AgaogluAtasi Hafiz Mustafa SumerTehsili Ankara Universitetinin Dil ve Tarix Cografiya fakultesi d Ankara UniversitetiIxtisasi YaziciFealiyyeti jurnalist yazici dramaturq nasir roman yazicisiFealiyyet illeri 1946 h hEserlerinin dili turkceIlk eseri Bir pyes yazaq Vikianbarda elaqeli mediafayllarBioqrafiya1929 cu ilin Oktyabr ayinin 13 de Ankaranin Nallihan rayonunda anadan olmusdur Atasi parca taciri Hafiz Mustafa Sumerdir Dord usaqli bir ailenin ikinci usagi ve tek qizidir Qardaslari Cazib Sumer hekim Guner Sumer tamasa yazicisi aktyor Ayxan Sumer ise biznesmen olmusdur Tehsilini Nallihanda tamamladiqdan sonra 1938 ci ilde ailesi ile birlikde Ankaraya kocdu Orta tehsilini Ankara Qiz Liseyinde tamamladiqdan sonra 1950 ci ilde Ankara Universiteti Dil ve Tarix Cografiya Fakultesinin Fransiz Dili ve Edebiyyati hissesinden mezun oldu Edebiyyata maragi lisey heyatindaki seirleri ile basladi qisa bir muddet sonra sehne yaziciligina yoneldi Ilk defe 1946 ci ilde Xalq qezetinde teatr tenqidleri yayimlayaraq yaziciliga basladi 1948 ci ve 1950 ci iller arasinda Menbe jurnalinda seirleri numayis olundu 1951 ci ve 1970 ci iller arasinda muxtelif vezifelerde oldu Ankara Radiosunda vezifeye basladigi il ilk radio tamasasi olan Esq Mahnisi i yazdi Radioda vezife ederken teatr aktyoru ve rejissor dord dostu ile birlikde Ankaranin ilk xususi teatri olan Meydan Sehnesi ni qurdu Meydan Sehnesi jurnalinin redaksiyasina cixardi 1953 cu ilde teatr movzusunda melumatini artirmaq ucun Parise getdi 1953 cu ilde Sevim Uzungoren ile birlikde yazdigi Bir Piyes Yazaq teatr eseri hemen il Ankarada sehneye qoyuldu 1954 cu ilde muhendis Halim Agaoglu ile evlenen senetci ilk romanini yazana qeder tamasa yaziciligina devam etdi Ust uste yazdigi tamasalarla 1960 ci ve 1970 ci illerin en yaxsi tamasa yazicilarindan biri oldu muxtariyyetine el qoymasi sebebiyle Radio Dairesi Basciligindan 1970 ci ilde istefa eden senetci o tarixden bu gune qeder yaziciliqdan basqa bir isle mesgul olmadi Edebiyyat heyatinin bezi dovrlerinde Remus Teyalada ve Parker Kuinks kimi texellusleri istifade etmisdir Ilk romani Olmeye Yatmaq 1973 cu ilde numayis olundu Bu ilk romanindan etibaren butun eserleri six muzakirelere movzu oldu Olmeye Yatmaq daha sonra yazdigi Bir Toy Gecesi 1979 ve Xeyr 1989 adli romanlarla bir ucleme meydana getirdi ve bir cox mukafat qazandi Bir Toy Gecesi ve Xeyr romanlari nesr olunan ikinci romani olan Fikrimin Ince Gulu dorduncu buraxilisinda toplatildi Fikrimin Ince Gulu romani haqqinda herbi quvvelere tehqir ve zeifletmek kicik salmaq ittihami haqqinda 1981 ci ilde iddia acilan Agaoglu iki il davam eden iddianin ardindan ziyali oldu Bir Toy Gecesi ise istintaq merhelesinde qaldi Dovrun uc ehemiyyetli roman mukafatina layiq gorulmus olan Bir Toy Gecesi adli roman ucun ayrica Oldoks Haksli den ogurlandigi iddiasi ortaya atildi ve uzun muzakirelere sebeb oldu Hekaye kitablari sinaqlar xatire roman novunde eserler de numayis oldu Agaoglu 1991 ci ilde Cox Uzaq Cox Yaxin ile tamasa yaziciligina geri dondu 1983 cu ilden beri Istanbulda yasayan Agaoglu hele de yazmagi davam etdirir Edalet Agaoglu ile elaqedar yazilari bir araya getiren arxiv Halim Agaoglu terefinden hazirlanmis ve 2003 cu ilde Edliyye Agaoglunun yazarliginin 55 ci ili xatiresine Her Kes Oz Kitabinin Icini Taniyar adi ile cap olundu 1996 ci ilde ciddi bir yol qezasi keciren ve iki il xestexanada yatan Edalet Agaoglu ucun Can Yucel in soylediyi Sen Turkiyenin en gozel qezasisan sozu Feridun Andac in Edalet Agaoglu ile etdiyi cay danisigi terzinde bir kitabin adi oldu Kitab 2006 ci ilde cap olundu Agaoglu 1986 ci ilde qurulan Insan Haqlari Derneyinin quruculari arasinda yer almis ancaq 2005 ci ilin Iyul ayinda IHD nin tek yanli irqci milliyyetci bir munasibet gosterdiyini ifade ederek ve PKK terefdari siyaset izleyirler deyerek istefa etdi 2010 Konstitusiya referendumu zamani muxtelif istirakcilari birlikde teskil edilen bir panelde Telebe Kollektivleri adli bir qrupun yumurtali hucumuna meruz qalmisdir EserleriTeatr ve Radio Tamasalari Bir Piyes Yazaq 1953 Yasamaq 1955 1956 radio tamasasi Evcilik Oyunu 1964 nesr edilmis cap edilmemis Tombala 1967 Daminadi Catlaq 1969 Serhedlerde 1969 Uc Oyun Bir Qehremanin Olumu Cixis Baramalar 1973 Ozunu Yazan Mahni 1976 Cox Uzaq Cox Yaxin 1991 Divar Hekayesi 1992 Usaqlar ve Boyukler ucun Musiqili Tamasa Fikrimin Ince Gulu 1996 Esrimizin Dellali 2011Roman Olmeye Yatmaq 1973 Fikrimin Ince Gulu 1976 Bir Toy Gecesi 1979 Yay sonu 1980 Uc Bes Nefer 1984 Xeyr 1987 Ruh Usumesi 1991 Romantik Bir Vyana Yayi 1993 Derd Dinleme Mutexessisi 2014Hekaye Yuksek Gerginlik 1974 Sezziliyin Sesi 1978 Gelin Gedek 1982 Heyati Qorumaq Sekilleri 1997Sinaq Gecerken 1986 Qarsilasmalar 1993 Basqa Qarsilasmalar 1996 Ele Qarisiqlarda Bele Boyle Qarsilasmalar 2002 Yeni Qarsilasmalar 2011Mektub Mektublasmalar 2005 Mehmet Baydur ile birlikde Xatire Koc Temizliyi 1985 Gece Heyatim 1991Gundelik Damla Damla Gunler 2004 Damla Damla Gunler I II III 2007Seleksiya Seleksiya 1993 Ozu Secdikleri Mukafatlari1974 TDK Teatr Mukafati 1975 Sait Faiq Hekaye Hediyyesi Yuksek Gerginlik ile 1979 Sedat Simavi Edebiyyat Mukafati Bir Toy Gecesi ile 1980 Orxan Kamal Roman Hediyyesi Bir Toy Gecesi ile 1980 Madarali Roman Mukafati Bir Toy Gecesi ile 1991 Turkiye Is Banki Boyuk Mukafati Cox Uzaq Cox Yaxin ile 1992 Lebon Medeniyyet Merkezi Lebon Sinema Klubu Edebiyyat Mukafati Ruh Usumesi ile 1997 Aydin Dogan Roman Mukafati Romantik Bir Vyana Yayi ileIstinadlarAdalet Agaoglu Novelist of the Kemalist elite Daily Sabah Son Dakika Haberi Adalet Agaoglu hayatini kaybetti CNN Turk 2016 04 06 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2017 04 01 Ozge Dikmen Edalet Agaolglu nun Romanlarinda Sosial Struktur Cumhuriyyet Universiteti Liberal Incesenet Institutu Mezun Tezisi Sivas 2008 2011 05 04 at the Wayback Machine Semih Gumus Edalet Agaoglu Serqe Heddinden Cox Baxilir Radikal Qazeti 04 06 2011 2011 09 09 tarixinde Istifade tarixi 2017 04 01 Semiha Senturk Kitabin Muhakime Macerasi Milliyet Qazeti 26 06 2009 Macit Baliq Seyid Battal Ugurlu Bir Saxtakarliq Qunahlandirmasi Bir Toy Gecesi Haksli denmi Ogurlandi Yazarliq ve Deyis Elm Arastirmalari Jurnali PDF 2018 01 09 tarixinde PDF Istifade tarixi 2017 04 01 Inci Dondas Son Seher Yuruyusunden Evvel Star Qazeti 03 06 2007 Sefa Kaplan IHD PKK ci artiq istefa edirem Hurriyet Qazeti 30 07 2005 2008 01 06 tarixinde Istifade tarixi 2017 04 01 Arxivlenmis suret 2015 01 23 tarixinde Istifade tarixi 2017 04 01 Lebon Medeniyyet Merkezi Yazici Edalet Agaoglu ve Oskar li senarist Feride Cicekoglu Lebeon 5 ci il Balinda Bursa Ozel Aciq Ogretim Virtual Senetler Merkezi Resmi Sayti 03 05 1992 2011 05 09 tarixinde Istifade tarixi 2017 04 01 Xarici kecidlerEdalet Agaoglu 1993 BBC Turkce BBC Turkce ile 1993 cu ilde olan musahibe