Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Əbülfət Əsəd oğlu Əliyev (30 dekabr 1926, Şuşa, Dağlıq Qarabağ – 27 dekabr 1990, Bakı) — muğam və opera müğənnisi, Azərbaycan SSR xalq artisti (1964).
| Əbülfət Əliyev | |
|---|---|
| Əbülfət Əsəd oğlu Əliyev | |
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Şuşa, Azərbaycan SSR, ZSFSR, SSRİ |
| Vəfat tarixi | (63 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Vətəndaşlığı |  SSRİ |
| Milliyyəti | azərbaycanlı |
| Musiqiçi məlumatları | |
| Fəaliyyəti | xanəndə, müğənni |
| Janrlar | muğam, milli opera, xalq mahnıları |
| Səs tembri | Lirik tenor |
| Mükafatları |   UNESCO-nun döş nişanı |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
İlk ifalarını Seyid Şuşinski, Xan Şuşinski və Musa Şuşinski kimi sənətkarlar dinləyib. 19 yaşında Bakıya gəlir. Azərbaycan Dövlət Filarmoniyasının solisti olur və dövrün tanınmış müğənniləri ilə birlikdə konsertlər verir. Repertuarında "Dinə bilmədim", "Bu qala, daşlı qala", "Ay Pəri", "Endim bulaq başına", "Bülbüllər gəzər bağı", "Tel nazik", "Saçları burma", "Gəl-gəl", "Xal yanağında", "Qara gözlüm" kimi ümumilikdə 400-dən artıq xalq və bəstəkar mahnısı yer alıb. 1971-ci ildə Moskvada keçirilən Ümumdünya Musiqi Konqresində iştirak edən xanəndə yüksək ifaçılıq bacarığına görə UNESCO-nun döş nişanına və diplomuna layiq görülüb, ifası ümumittifaq radiosu ilə yayımlanıb.
Həyatı
Əbülfət Əsəd oğlu Əliyev 30 dekabr 1926-cı ildə Şuşa şəhərində dünyaya göz açıb. Şuşalı musiqiçilər ilin yaz və yay aylarında şəhərin Cıdır düzü, Bazarbaşı məkanlarında toplaşar və məclislər qurarmışlar. Əbülfətin uşaqlıq illəri də belə məclislərin əhatəsində keçib. O, Seyid Şuşinski, Xan Şuşinski və Musa Şuşinski kimi sənətkarları məhz ilk dəfə bu məclislərdə görüb, onların bənzərsiz ifalarına qulaq asıb.
Əbülfət 7 yaşında ikən atası dünyasını dəyişir. Ailənin güzəranı çətinləşdiyindən onlar Şuşadan köçmək məcburiyyətində qalırlar. Təxminən dörd il Füzuli rayonunda yaşayır, sonra Ağdamda yerləşirlər. O, təhsilini 1 nömrəli şəhər məktəbində davam etdirir. Burada musiqi dərnəyinə yazılır, məlahətli səsi ilə diqqəti çəkir, məktəbin ictimai tədbirlərinə qatılır. Qarabağın el şənliklərində oxuduğu "Ay bülbüllər", "Kimə yalvarım", "Uca barıdan aşaram mən", "Uca dağlar" mahnıları musiqisevərlərin ruhunu oxşayır. Qısa müddətdə gənc musiqiçinin səs-sorağı rayon hüdudlarını aşır, Bakıdan dəvətlər alır. O, radioda ilk dəfə "Şuşanın dağları" mahnısını ifa edir. Beləliklə, 19 yaşlı Əbülfət taleyini birdəfəlik Bakıya bağlayır. Azərbaycan Dövlət Filarmoniyasının solisti olur, o dövrün tanınmış müğənniləri ilə birlikdə konsertlər verir. Görkəmli xanəndənin repertuarında "Dinə bilmədim", "Bu qala, daşlı qala", "Ay Pəri", "Endim bulaq başına", "Bülbüllər gəzər bağı", "Tel nazik", "Saçları burma", "Gəl-gəl", "Xal yanağında", "Qara gözlüm" kimi ümumilikdə 400-dən artıq xalq və bəstəkar mahnısı yer alıb.
1945-ci ildən Azərbaycan Dövlət Filarmoniyasının solisti olub.
1946-cı ildə Elza xanımla ailə həyatı qurub. 1947-ci ildə oğlu Rauf, daha sonra qızı Rəisə dünyaya gəlib.
1957-ci ildə ilk dəfə olaraq Opera və Balet Teatrının səhnəsinə çıxır. Ə.Əliyev həm də tarixə Məcnun obrazını özünəməxsus şəkildə ifası ilə düşüb. Ə.Əliyev bu obrazda Leylinin həsrəti ilə yanan Məcnunun ah-fəğanlarını çox təsirli bir avazla dinləyiciyə çatdırmağa nail olub. Uzun müddət Opera və Balet Teatrında çalışan sənətkar Kərəm, Şah İsmayıl rollarını da ustalıqla ifa edib.
Ə.Əliyevin səsinin vurğunları Azərbaycanla yanaşı, onun hüdudlarından kənarda — İran, Misir, Hindistan, Almaniya və başqa ölkələrdə də çox olub. 1971-ci ildə Moskvada keçirilən Ümumdünya Musiqi Konqresində iştirak edən xanəndə yüksək ifaçılıq bacarığına görə UNESCO-nun döş nişanına və diplomuna layiq görülüb, ifası ümumittifaq radiosu ilə yayımlanıb.
"Azərbaycan SSR xalq artisti" (29 iyun 1964) fəxri adını alıb.
1967-ci ildə qüvvəyə minən yeni qanuna görə, iş yerləri arasında seçim etmək məcburiyyətində qalır və "mənim doğma idarəm Filarmoniyadır" sözləriylə seçimini ilk iş yerinin üzərində saxlayır.
27 dekabr 1990-cı ildə vəfat edib.
 | Dünyaya göz açdığı Şuşanı çox sevirdi. İşimlə əlaqədar uzun illər xarici ölkədə çalışmışam. Doxsanıncı ilin yayında Bakıya gəlmişdim. Qarabağın gərgin günləri idi, Şuşanın yolları bağlanmışdı. Atam Şuşanı görmək istəyilə alışıb-yanırdı. Şuşanın adını çəkəndə simasını kədər bürüyür, səsində bir qəhər hiss edilirdi... Çox vətənpərvər insan idi. İrəvana qastrol səfərinə gediblərmiş. Erməni tamaşaçıları onun ilk çıxışlarını sürəkli alqışlarla qarşılayırlar. Təkrar səhnəyə çıxanda tarzən Sərvər İbrahimova “gör indi türk mahnısı oxumaqla bunların kefinə necə soğan doğrayacağam” deyir. Səhnəyə çıxır, oxuyacağı mahnını elan etmədən tarzənə çalğıya başlamasını işarə edir. Zala bir sakitlik çökür. Bayaqdan bəri xanəndənin ifasını alqışla qarşılayan erməni tamaşaçıların üzərinə sanki qaynar su tökülür. Çıxışından dərhal sonra tənqid və məzəmmətlər başlayır. Bu mahnıya görə atamı çox incitdilər. Ermənilər rahat oturmadılar, Mərkəzi Komitəyə qədər şikayət etdilər, sonda töhmət aldı... Xaricdə olduğum vaxtlar məndən bərk nigaran olurdu. Hər məktubunda “ehtiyatlı ol, özündən muğayat ol” sözlərini dönə-dönə vurğulayırdı. Məktublarında ilk baxışdan xırda, əhəmiyyətsiz görünən məsələlər barədə belə məlumat verirdi. Atam ömrünün sonuna qədər qayğısını övladlarından və yaxınlarından əskik etməyib. İndi bu qayğının yerini onun boşluğu əvəz edib... Səhhətindən şikayət etməmişdi. Səsi korlanar deyə, soyuq su içməz, siqaret çəkməzdi. Spirtli içkilərdən də uzaq idi. 1990-cı ilin yayında səhhətindən şikayətçi olduğundan həkimə apardıq, mədə xərçəngi diaqnozu qoyuldu...”. Ancaq həkimlərin səyi, iynə-dərman bir nəticə vermədi. Ömrünün son 90 günü olmazın əzab-əziyyət çəkdi. Çox zaman ağrıdan səhərəcən yata bilmirdi. Belə gecələrdə “ay vicdansız, sənə görə içki içməmişəm, sən niyə belə üzüqara çıxdın” deyə ona vəfasızlıq edən qara ciyəriylə “dərdləşirdi”. Rauf Əliyev (oğlu) |  |
1994-cü ilin 27 dekabrında filarmoniyada xatirə gecəsi keçirilib.
2004-cü ildə haqqında sənədli film çəkilmişdir.
Haqqında maraqlı faktlar
- Xan Şuşiniski onun Məcnununu gördükdən sonra "sənin bu işin zor işdir" deməkdən özünü saxlaya bilməyib.
- Bülbül "o vaxta kimi səhnəyə alış, qorxuram tez baxsam, sənin haqqında təəssüratlarım alt-üst ola" deyə 25-ci tamaşaya qədər onun ifasına baxmaqdan imtina edib. Və sözünün də üstündə durub. 25-ci tamaşada ön cərgədə oturaraq ürəyində sevinc qarışıq qorxu- həyəcan Opera Teatrının yeni Məcnununun ifasını izləyib. Sonra da pərdə arxasına keçərək, üz-gözündə təbəssüm xanəndənin əlini sıxaraq "səhnəmizdə Məcnunumuz da var" deyib.
- Otuz yaşında Məcnunu oynamışdı, 40 yaşında isə "Məhəbbət cavana yaraşır. Şükür ki, mən də Məcnunu cavan yaşımda oynadım. Məcnunun atasını isə oynamağa həvəsim yoxdur" deyərək, canından artıq sevdiyi rola əlvida edib.
İfa etdiyi operalar
| Obraz | Opera | Bəstəkar |
|---|---|---|
| Məcnun | "Leyli və Məcnun" | Üzeyir Hacıbəyov |
| Kərəm | "Əsli və Kərəm" | Üzeyir Hacıbəyov |
| Qərib | "Aşıq Qərib" | Üzeyir Hacıbəyov |
| Şah İsmayıl | "Şah İsmayıl" | Üzeyir Hacıbəyov |
İstinadlar
- "Arxivlənmiş surət". 2020-08-21 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-12-27.
- "Arxivlənmiş surət". 2019-04-14 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-12-27.
- "Arxivlənmiş surət". 2019-09-13 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-12-27.
- "Arxivlənmiş surət". 2021-09-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-12-27.
Mənbə
- Əbülfət Əliyevin bioqrafiyası — www.adam.az 2016-03-05 at the Wayback Machine
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ebulfet Esed oglu Eliyev 30 dekabr 1926 Susa Dagliq Qarabag 27 dekabr 1990 Baki mugam ve opera mugennisi Azerbaycan SSR xalq artisti 1964 Ebulfet EliyevEbulfet Esed oglu EliyevUmumi melumatlarDogum tarixi 30 dekabr 1926Dogum yeri Susa Azerbaycan SSR ZSFSR SSRIVefat tarixi 27 dekabr 1990 63 yasinda Vefat yeri Baki Azerbaycan SSR SSRIVetendasligi SSRIMilliyyeti azerbaycanliMusiqici melumatlariFealiyyeti xanende mugenniJanrlar mugam milli opera xalq mahnilariSes tembri Lirik tenorMukafatlari 1964 UNESCO nun dos nisani Vikianbarda elaqeli mediafayllar Ilk ifalarini Seyid Susinski Xan Susinski ve Musa Susinski kimi senetkarlar dinleyib 19 yasinda Bakiya gelir Azerbaycan Dovlet Filarmoniyasinin solisti olur ve dovrun taninmis mugennileri ile birlikde konsertler verir Repertuarinda Dine bilmedim Bu qala dasli qala Ay Peri Endim bulaq basina Bulbuller gezer bagi Tel nazik Saclari burma Gel gel Xal yanaginda Qara gozlum kimi umumilikde 400 den artiq xalq ve bestekar mahnisi yer alib 1971 ci ilde Moskvada kecirilen Umumdunya Musiqi Konqresinde istirak eden xanende yuksek ifaciliq bacarigina gore UNESCO nun dos nisanina ve diplomuna layiq gorulub ifasi umumittifaq radiosu ile yayimlanib Heyati source source Ebulfet Eliyev Eller gozleyir Ebulfet Esed oglu Eliyev 30 dekabr 1926 ci ilde Susa seherinde dunyaya goz acib Susali musiqiciler ilin yaz ve yay aylarinda seherin Cidir duzu Bazarbasi mekanlarinda toplasar ve meclisler qurarmislar Ebulfetin usaqliq illeri de bele meclislerin ehatesinde kecib O Seyid Susinski Xan Susinski ve Musa Susinski kimi senetkarlari mehz ilk defe bu meclislerde gorub onlarin benzersiz ifalarina qulaq asib Ebulfet 7 yasinda iken atasi dunyasini deyisir Ailenin guzerani cetinlesdiyinden onlar Susadan kocmek mecburiyyetinde qalirlar Texminen dord il Fuzuli rayonunda yasayir sonra Agdamda yerlesirler O tehsilini 1 nomreli seher mektebinde davam etdirir Burada musiqi derneyine yazilir melahetli sesi ile diqqeti cekir mektebin ictimai tedbirlerine qatilir Qarabagin el senliklerinde oxudugu Ay bulbuller Kime yalvarim Uca baridan asaram men Uca daglar mahnilari musiqiseverlerin ruhunu oxsayir Qisa muddetde genc musiqicinin ses soragi rayon hududlarini asir Bakidan devetler alir O radioda ilk defe Susanin daglari mahnisini ifa edir Belelikle 19 yasli Ebulfet taleyini birdefelik Bakiya baglayir Azerbaycan Dovlet Filarmoniyasinin solisti olur o dovrun taninmis mugennileri ile birlikde konsertler verir Gorkemli xanendenin repertuarinda Dine bilmedim Bu qala dasli qala Ay Peri Endim bulaq basina Bulbuller gezer bagi Tel nazik Saclari burma Gel gel Xal yanaginda Qara gozlum kimi umumilikde 400 den artiq xalq ve bestekar mahnisi yer alib 1945 ci ilden Azerbaycan Dovlet Filarmoniyasinin solisti olub 1946 ci ilde Elza xanimla aile heyati qurub 1947 ci ilde oglu Rauf daha sonra qizi Reise dunyaya gelib 1957 ci ilde ilk defe olaraq Opera ve Balet Teatrinin sehnesine cixir E Eliyev hem de tarixe Mecnun obrazini ozunemexsus sekilde ifasi ile dusub E Eliyev bu obrazda Leylinin hesreti ile yanan Mecnunun ah feganlarini cox tesirli bir avazla dinleyiciye catdirmaga nail olub Uzun muddet Opera ve Balet Teatrinda calisan senetkar Kerem Sah Ismayil rollarini da ustaliqla ifa edib E Eliyevin sesinin vurgunlari Azerbaycanla yanasi onun hududlarindan kenarda Iran Misir Hindistan Almaniya ve basqa olkelerde de cox olub 1971 ci ilde Moskvada kecirilen Umumdunya Musiqi Konqresinde istirak eden xanende yuksek ifaciliq bacarigina gore UNESCO nun dos nisanina ve diplomuna layiq gorulub ifasi umumittifaq radiosu ile yayimlanib Azerbaycan SSR xalq artisti 29 iyun 1964 fexri adini alib 1967 ci ilde quvveye minen yeni qanuna gore is yerleri arasinda secim etmek mecburiyyetinde qalir ve menim dogma idarem Filarmoniyadir sozleriyle secimini ilk is yerinin uzerinde saxlayir 27 dekabr 1990 ci ilde vefat edib Dunyaya goz acdigi Susani cox sevirdi Isimle elaqedar uzun iller xarici olkede calismisam Doxsaninci ilin yayinda Bakiya gelmisdim Qarabagin gergin gunleri idi Susanin yollari baglanmisdi Atam Susani gormek isteyile alisib yanirdi Susanin adini cekende simasini keder buruyur sesinde bir qeher hiss edilirdi Cox vetenperver insan idi Irevana qastrol seferine gediblermis Ermeni tamasacilari onun ilk cixislarini surekli alqislarla qarsilayirlar Tekrar sehneye cixanda tarzen Server Ibrahimova gor indi turk mahnisi oxumaqla bunlarin kefine nece sogan dograyacagam deyir Sehneye cixir oxuyacagi mahnini elan etmeden tarzene calgiya baslamasini isare edir Zala bir sakitlik cokur Bayaqdan beri xanendenin ifasini alqisla qarsilayan ermeni tamasacilarin uzerine sanki qaynar su tokulur Cixisindan derhal sonra tenqid ve mezemmetler baslayir Bu mahniya gore atami cox incitdiler Ermeniler rahat oturmadilar Merkezi Komiteye qeder sikayet etdiler sonda tohmet aldi Xaricde oldugum vaxtlar menden berk nigaran olurdu Her mektubunda ehtiyatli ol ozunden mugayat ol sozlerini done done vurgulayirdi Mektublarinda ilk baxisdan xirda ehemiyyetsiz gorunen meseleler barede bele melumat verirdi Atam omrunun sonuna qeder qaygisini ovladlarindan ve yaxinlarindan eskik etmeyib Indi bu qayginin yerini onun boslugu evez edib Sehhetinden sikayet etmemisdi Sesi korlanar deye soyuq su icmez siqaret cekmezdi Spirtli ickilerden de uzaq idi 1990 ci ilin yayinda sehhetinden sikayetci oldugundan hekime apardiq mede xercengi diaqnozu qoyuldu Ancaq hekimlerin seyi iyne derman bir netice vermedi Omrunun son 90 gunu olmazin ezab eziyyet cekdi Cox zaman agridan seherecen yata bilmirdi Bele gecelerde ay vicdansiz sene gore icki icmemisem sen niye bele uzuqara cixdin deye ona vefasizliq eden qara ciyeriyle derdlesirdi Rauf Eliyev oglu 1994 cu ilin 27 dekabrinda filarmoniyada xatire gecesi kecirilib 2004 cu ilde haqqinda senedli film cekilmisdir Haqqinda maraqli faktlarXan Susiniski onun Mecnununu gordukden sonra senin bu isin zor isdir demekden ozunu saxlaya bilmeyib Bulbul o vaxta kimi sehneye alis qorxuram tez baxsam senin haqqinda teessuratlarim alt ust ola deye 25 ci tamasaya qeder onun ifasina baxmaqdan imtina edib Ve sozunun de ustunde durub 25 ci tamasada on cergede oturaraq ureyinde sevinc qarisiq qorxu heyecan Opera Teatrinin yeni Mecnununun ifasini izleyib Sonra da perde arxasina kecerek uz gozunde tebessum xanendenin elini sixaraq sehnemizde Mecnunumuz da var deyib Otuz yasinda Mecnunu oynamisdi 40 yasinda ise Mehebbet cavana yarasir Sukur ki men de Mecnunu cavan yasimda oynadim Mecnunun atasini ise oynamaga hevesim yoxdur deyerek canindan artiq sevdiyi rola elvida edib Ifa etdiyi operalarObraz Opera BestekarMecnun Leyli ve Mecnun Uzeyir HacibeyovKerem Esli ve Kerem Uzeyir HacibeyovQerib Asiq Qerib Uzeyir HacibeyovSah Ismayil Sah Ismayil Uzeyir HacibeyovIstinadlar Arxivlenmis suret 2020 08 21 tarixinde Istifade tarixi 2017 12 27 Arxivlenmis suret 2019 04 14 tarixinde Istifade tarixi 2017 12 27 Arxivlenmis suret 2019 09 13 tarixinde Istifade tarixi 2017 12 27 Arxivlenmis suret 2021 09 29 tarixinde Istifade tarixi 2017 12 27 MenbeEbulfet Eliyevin bioqrafiyasi www adam az 2016 03 05 at the Wayback Machine