Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Əbu Zeyd əl-Bəlxi (850–934), İranlı müsəlman coğrafiyaçı, riyaziyyatçı, həkim və psixoloqdur. Bundan başqa, o, ilahiyyat ilə də məşğul olmuş, ilahiyyatın kəlam və fiqh kimi qolları ilə maraqlanmışdır. Əfqanıstanın Bəlx şəhərində doğulmuş, Əl-Kindinin şağirdlərindən biri olmuşdur.
| Əbu Zeyd əl-Bəlxi | |
|---|---|
| Doğum tarixi | 850 |
| Doğum yeri | Bəlx, Əfqanıstan |
| Vəfat tarixi | 934[…] |
| Vəfat yeri | |
| Milliyyəti | Fars |
| Fəaliyyəti | Coğrafiya, riyaziyyat, həkim və psixoloq |
Maraqlandığı bir çox elmlərdə önəmli əsərlər yazsa da, günümüzə qədər gəlib çatan yeganə əsəri "Məsalihül-Əbdan vəl-Ənfüs" adlı kitabıdır.
Əsərləri
- Məsalihül-Əbdan və'l-Ənfüs
Günümüzə qədər gəlib çatan əsərin iki nüsxəsi İstanbulda Süleymaniyyə Kitabxanasında saxlanılır. Bir çox baxımdan tibb tarixi üçün əhəmiyyətli olan əsərdə mövzu olaraq ortaya qoyulan ağıl sağlamlığı və ağıl xəstəliyi kimi anlayışlar İslam psixologiyası və sinir elmi tarixində ilk dəfə Bəlxi tərəfindən ortaya atılmışdı. Bundan başqa, əsərdə medikal psixologiya, idraki psixologiya və müalicə mövzusuna da toxunulmuş, psixofizioloji və psixosomatik tibbə də yer ayrılmışdır. "Məsalihül Əbdan vəl-Ənfüs" adlı kitabı "Bədən və Ruh Sağlamlığı" adı altında türk dilinə tərcümə olunmuşdur.
Əbu Zeyd əl-Bəlxi, ağıl sağlamlığını və ağıl xəstəliyini "ruhani səhiyyə" ilə əlaqələndirmiş və ilk dəfə bu əsərində ehtiyac bədənə gərəkli "ruh" xəstəliklərini mövzu olaraq qeyd etmişdir. Ruhani və psixoloji sağlamlığı təsvir etmək üçün "əl-Tibb əl-Ruhani" (yəni "Ruhani Tibb") terminindən, tibbin ağıl sağlamlığı ilə maraqlanan qolu üçün isə "Tibb əl-Qəlb" terminindən istifadə etmişdir. Həmçinin, əsərində dövrünün həkimlərinin fiziki xəstəliklərə və sağlamlığa əhəmiyyət verməməsini, psixoloji və ya ağıl xəstəliklərini göz ardı etdiklərini qeyd edərək, tənqid etmişdir. Əbu Zeyd əl-Bəlxi bilinən ilk idraki psixoloq və medikal psixoloq, nevroz ilə psixozu aydınlaşdıran ilk adamdır. Bundan başqa, nevrotik xəstəliklərin təsnifatını verən və bu xəstəliklərin hər birinin müalicəsi üçün fərqli müalicələr təklif edən ilk həkimdir.
Digər əsərləri:
- Əxlaq'ul Uməm
- Aksam-u Ulum'il Fəlsəfə
- Aksam'ul Ulum
- Bəyan-u Vucuh'il Hikmət-i fi'l Əvamir-i və'n Nəvahi'iş Şər'iyyəti
- Ədəb-üs-Sultan vər-Raiyyə
- Əl-Əsma vəl-Küna vəl-Əlkab
- Əl-İlm vət-Ta'lim
- Kitabu Əməd-il-Aksa fil-Hikməti
- Kitab'un fi'l Hilaf
- Kitab-us-Siyasət-is-Sağir
- Kitab-us-Siyasət-il-Kəbir
- Ma Yasihhu min Əhkam-in-Nücum
- Nazm-ul-Qur'an
- Suvar-ul-Akalim-il-İslamiyyə
- Şərai-ul-Ədyan
Mənbə
- BALKHĪ AL- // Encyclopædia Universalis (fr.). Encyclopædia Britannica.
- Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- "ABŪ ZAYD BALḴĪ". 2015-09-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-10-12.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ebu Zeyd el Belxi 850 934 Iranli muselman cografiyaci riyaziyyatci hekim ve psixoloqdur Bundan basqa o ilahiyyat ile de mesgul olmus ilahiyyatin kelam ve fiqh kimi qollari ile maraqlanmisdir Efqanistanin Belx seherinde dogulmus El Kindinin sagirdlerinden biri olmusdur Ebu Zeyd el BelxiDogum tarixi 850Dogum yeri Belx EfqanistanVefat tarixi 934 Vefat yeri Belx Belx vilayeti EfqanistanMilliyyeti FarsFealiyyeti Cografiya riyaziyyat hekim ve psixoloq Maraqlandigi bir cox elmlerde onemli eserler yazsa da gunumuze qeder gelib catan yegane eseri Mesalihul Ebdan vel Enfus adli kitabidir EserleriMesalihul Ebdan ve l Enfus Gunumuze qeder gelib catan eserin iki nusxesi Istanbulda Suleymaniyye Kitabxanasinda saxlanilir Bir cox baximdan tibb tarixi ucun ehemiyyetli olan eserde movzu olaraq ortaya qoyulan agil saglamligi ve agil xesteliyi kimi anlayislar Islam psixologiyasi ve sinir elmi tarixinde ilk defe Belxi terefinden ortaya atilmisdi Bundan basqa eserde medikal psixologiya idraki psixologiya ve mualice movzusuna da toxunulmus psixofizioloji ve psixosomatik tibbe de yer ayrilmisdir Mesalihul Ebdan vel Enfus adli kitabi Beden ve Ruh Saglamligi adi altinda turk diline tercume olunmusdur Ebu Zeyd el Belxi agil saglamligini ve agil xesteliyini ruhani sehiyye ile elaqelendirmis ve ilk defe bu eserinde ehtiyac bedene gerekli ruh xesteliklerini movzu olaraq qeyd etmisdir Ruhani ve psixoloji saglamligi tesvir etmek ucun el Tibb el Ruhani yeni Ruhani Tibb termininden tibbin agil saglamligi ile maraqlanan qolu ucun ise Tibb el Qelb termininden istifade etmisdir Hemcinin eserinde dovrunun hekimlerinin fiziki xesteliklere ve saglamliga ehemiyyet vermemesini psixoloji ve ya agil xesteliklerini goz ardi etdiklerini qeyd ederek tenqid etmisdir Ebu Zeyd el Belxi bilinen ilk idraki psixoloq ve medikal psixoloq nevroz ile psixozu aydinlasdiran ilk adamdir Bundan basqa nevrotik xesteliklerin tesnifatini veren ve bu xesteliklerin her birinin mualicesi ucun ferqli mualiceler teklif eden ilk hekimdir Diger eserleri Exlaq ul Umem Aksam u Ulum il Felsefe Aksam ul Ulum Beyan u Vucuh il Hikmet i fi l Evamir i ve n Nevahi is Ser iyyeti Edeb us Sultan ver Raiyye El Esma vel Kuna vel Elkab El Ilm vet Ta lim Kitabu Emed il Aksa fil Hikmeti Kitab un fi l Hilaf Kitab us Siyaset is Sagir Kitab us Siyaset il Kebir Ma Yasihhu min Ehkam in Nucum Nazm ul Qur an Suvar ul Akalim il Islamiyye Serai ul EdyanMenbeBALKHi AL Encyclopaedia Universalis fr Encyclopaedia Britannica Bibliotheque nationale de France BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011 ABu ZAYD BALḴi 2015 09 24 tarixinde Istifade tarixi 2017 10 12