Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqaləni lazımdır. |
Bu məqalədə heç bir məlumatın mənbəsi . |
Şeyx Heydər türbəsi — Xızı rayonunun Tıxlı kəndi ərazisində Səfəvi təriqətinin rəhbərlərindən biri olan Şeyx Heydərin basdırıldığı türbə.
| Şeyx Heydər türbəsi | |
|---|---|
 Şeyx Heydər türbəsinin kitabəsi | |
| Ölkə |  Azərbaycan |
| Şəhər | Xızı rayonu |
| Yerləşir | Tıxlı |
| Aidiyyatı | Səfəvilər |
| Üslubu | Səfəvi memarlığı |
| | |
Haqqında
Şirvanşah Fərrux Yasarla döyüşdə məğlub olan Şeyx Heydər elə öldüyü yerdə də dəfn olunub. Hər iki qoşun arasında döyüş yazdığına görə Elbrus (Qafqaz) dağlarının ətəklərində getmişdir. V.F. Minoriskiyə görə Elbrus Şahdağdır. Şeyx Heydər 9 iyul 1488-ci ildə baş vermiş vuruşmada məğlub olaraq döyüş meydanında qəhrəmancasına həlak olur və müridləri tərəfindən orada da dəfn olunur. Onun məqbərəsi Xızı rayonunun Tıxlı kəndindən 3-4-km şimal-şərqdə, Beşbarmaq dağının arxasındadır. Türbə üzərində aşkar edilmiş daş lövhədəki üçsətirlik farsca kitabə (1,21x0,67m) süls elementli nəsx xətti ilə həkk olunmuşdur. Kitabənin birinci sətri iri, aydın nəsx xətti ilə, ikinci, üçüncü sətirdəki sözlər 5-6 cərgədə, yuxarı qaldırılaraq üst-üstə süls elementli xırda nəsx xətti ilə yazılmışdır. Mətnin tərcüməsi belədir: 1 "Böyük məzar Allah yolu ilə gedənin müqəddəs şəhidgahı, həqiqət yolunun yolçusunun qəbri, hikmətli Quran dininin həqiqət axtaran şeyxi, Şeyx Sultan Cüneydin oğlu Şeyx Sultan Heydərindir. 2. Şirvan, Ruman, İran (Ağqoyunlu dövləti nəzərdə tutulur- Məşədixanım Nemət) müharibəsində öldürülmüşdür. (Məqbərə) o ildən min otuz birinci ilə kimi xarab (vəziyyətdə idi). Etibarlı imam Əmir əl-möminin Əli ibin Əbu Talib (ə) Şeyx Cüneydin oğlu Şeyx Heydərin başına gələn hadisənin doğruluğunu (bilib) qəbrin parlaqlığını və möhkəmləndirilməsi üçün həqiqi nökəri Şah Ismayılın yanına gəlib buyurdu ki, uzun müddət bu bərəkətli, böyük qəbir Şirvan dağlarında bir dağın ortasında gizli qalıb 3. Fərman (verdi ki) onu bu cəfa dolu quyudan və alçaqlıq zülmündən qurtarıb, aşkar edib, qəbir üzərində bina tiksinlər. Mərhəmətlə o ali və yüksək cavanın dəfn olduğu dağın ətəyini 50 zər (1 zər 107 sm-dir- M.N.) eninə çapıb, dərinliyə getdilər. Qədim qəbrin yerini aşkara çıxarıb, ona təzim etdilər. Şah Səfi Bahadur xan əl-Hüseynin hakimiyyəti vaxtında bu qəbir üzərindəki bina yenidən təmir və bərpa olundu. Uzun müddət məlayikələr astanası olan bu dərgahda çoxları şəfa tapdı. Rəcəb ayı min qırx doqquzuncu il tarixdə".
Kitabənin mətnində məlum olur ki, Səfəvi şeyxlərindən Şah İsmayıl Xətainın atası olan Şeyx Heydər "Şirvan dağlarından birində gizlicə dəfn olunmuş və onun məzarı uzun müddət gizli qalmışdır". Sonralar Qızılbaşların Şirvan ərazisinə yürüşləri zamanı Şah İsmayıl Səfəvi atası Şeyx Heydərin qəbrini axtarıb tapmış, üzərində türbə binası tikdirib orada müridləri tərəfindən Təkəli və Şıxlar kəndlərini saldırmış və məqbərəni müqəddəs ziyarətgah elan etmişdir. Hazırda kəndLərin xarabalıqları qalmışdır. Sonralar kəndin əhalisi buranı tərk edərək sənaye mərkəzlərinə köçmüşdür.
Şeyx Heydərin qəbri üzərində bişmiş kərpicdən tikilmiş məqbərə binası iki otaqdan ibarətdir, üstü uçmuşdur. Günbəzin dayandığı tağ oturacaqları və günbəz dairəsinin qalığı görünməkdədir. Naxçıvan-Marağa memarlıq məktəbinə xas üslubda tikilmiş binanın bəzəklərində yaşıl, qara, qəhvəyi, abı rəngli kaşılı kərpiclərdən istifadə olunmuşdur.
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
- Şeyx Heydərin Xızıdakı türbəsi baxımsız vəziyyətə düşüb
- Şeyx Heydər türbəsi qeydiyyata alınıb
- Şeyx Heydər Səfəvinin son döyüşü
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Bu meqalede hec bir melumatin menbesi gosterilmemisdir Lutfen etibarli menbeler elave etmekle meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Qerez yaradan menbesiz hisseler muzakiresiz siline biler Seyx Heyder turbesi Xizi rayonunun Tixli kendi erazisinde Sefevi teriqetinin rehberlerinden biri olan Seyx Heyderin basdirildigi turbe Seyx Heyder turbesiSeyx Heyder turbesinin kitabesiOlke AzerbaycanSeher Xizi rayonuYerlesir TixliAidiyyati SefevilerUslubu Sefevi memarligiSeyx Heyder turbesiHaqqindaSirvansah Ferrux Yasarla doyusde meglub olan Seyx Heyder ele olduyu yerde de defn olunub Her iki qosun arasinda doyus yazdigina gore Elbrus Qafqaz daglarinin eteklerinde getmisdir V F Minoriskiye gore Elbrus Sahdagdir Seyx Heyder 9 iyul 1488 ci ilde bas vermis vurusmada meglub olaraq doyus meydaninda qehremancasina helak olur ve muridleri terefinden orada da defn olunur Onun meqberesi Xizi rayonunun Tixli kendinden 3 4 km simal serqde Besbarmaq daginin arxasindadir Turbe uzerinde askar edilmis das lovhedeki ucsetirlik farsca kitabe 1 21x0 67m suls elementli nesx xetti ile hekk olunmusdur Kitabenin birinci setri iri aydin nesx xetti ile ikinci ucuncu setirdeki sozler 5 6 cergede yuxari qaldirilaraq ust uste suls elementli xirda nesx xetti ile yazilmisdir Metnin tercumesi beledir 1 Boyuk mezar Allah yolu ile gedenin muqeddes sehidgahi heqiqet yolunun yolcusunun qebri hikmetli Quran dininin heqiqet axtaran seyxi Seyx Sultan Cuneydin oglu Seyx Sultan Heyderindir 2 Sirvan Ruman Iran Agqoyunlu dovleti nezerde tutulur Mesedixanim Nemet muharibesinde oldurulmusdur Meqbere o ilden min otuz birinci ile kimi xarab veziyyetde idi Etibarli imam Emir el mominin Eli ibin Ebu Talib e Seyx Cuneydin oglu Seyx Heyderin basina gelen hadisenin dogrulugunu bilib qebrin parlaqligini ve mohkemlendirilmesi ucun heqiqi nokeri Sah Ismayilin yanina gelib buyurdu ki uzun muddet bu bereketli boyuk qebir Sirvan daglarinda bir dagin ortasinda gizli qalib 3 Ferman verdi ki onu bu cefa dolu quyudan ve alcaqliq zulmunden qurtarib askar edib qebir uzerinde bina tiksinler Merhemetle o ali ve yuksek cavanin defn oldugu dagin eteyini 50 zer 1 zer 107 sm dir M N enine capib derinliye getdiler Qedim qebrin yerini askara cixarib ona tezim etdiler Sah Sefi Bahadur xan el Huseynin hakimiyyeti vaxtinda bu qebir uzerindeki bina yeniden temir ve berpa olundu Uzun muddet melayikeler astanasi olan bu dergahda coxlari sefa tapdi Receb ayi min qirx doqquzuncu il tarixde Kitabenin metninde melum olur ki Sefevi seyxlerinden Sah Ismayil Xetainin atasi olan Seyx Heyder Sirvan daglarindan birinde gizlice defn olunmus ve onun mezari uzun muddet gizli qalmisdir Sonralar Qizilbaslarin Sirvan erazisine yurusleri zamani Sah Ismayil Sefevi atasi Seyx Heyderin qebrini axtarib tapmis uzerinde turbe binasi tikdirib orada muridleri terefinden Tekeli ve Sixlar kendlerini saldirmis ve meqbereni muqeddes ziyaretgah elan etmisdir Hazirda kendLerin xarabaliqlari qalmisdir Sonralar kendin ehalisi burani terk ederek senaye merkezlerine kocmusdur Seyx Heyderin qebri uzerinde bismis kerpicden tikilmis meqbere binasi iki otaqdan ibaretdir ustu ucmusdur Gunbezin dayandigi tag oturacaqlari ve gunbez dairesinin qaligi gorunmekdedir Naxcivan Maraga memarliq mektebine xas uslubda tikilmis binanin bezeklerinde yasil qara qehveyi abi rengli kasili kerpiclerden istifade olunmusdur Hemcinin baxSeyx Sefi turbesi Seyx Cuneyd turbesiXarici kecidlerSeyx Heyderin Xizidaki turbesi baximsiz veziyyete dusub Seyx Heyder turbesi qeydiyyata alinib Seyx Heyder Sefevinin son doyusu