Şantar adaları — Oxot dənizinın suları ilə əhatələnən arxipelaq, ətrafında Ud körfəzi, Turuq körfəzi və Akademii körfəzləri vardır. Materikdən Şantar dənizi və ilə atrılır. İnzibati cəhətdən Rusiyanın Xabarovsk diyarı Tuquro-Çumikan rayonu ərazisinə daxildir.
Şantar adaları | |
---|---|
rus. Шантарские острова | |
Ümumi məlumatlar | |
Ümumi sahəsi | 2500 km² |
Hündür nöqtəsi | 720 m |
Əhalisi | 0 nəfər (2014-cü il) |
Yerləşməsi | |
Ölkə | Rusiya |
Akvatoriya | |
| |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Adalar ilk dəfə polkovnik Yakov Aqeeviç Elçinin rəhbərlik etdiyi 1718—1719 illər ekspedisiyası zamanı kəşf edilmişdir.
Arxipelaqa 15 ada daxildir: Böyük Şantar, Feklistov adası, Kiçik Şantar, Beliçi adası, Medveji adası, Ptiçi adası, Saxarnaya Qalava, Kusov adası, Feklistov adası, , Suxotina adası, Severnıy Srednıy Yujnıy adaları və Diomid Daşları. Adaların ümumi sahəsi 2,5 min. km² təşkil edir
Adaların relyefi dağlıqdır. Maksimal hündürlüyü 720 metrdir, digər məlumatlarda bu hündürlük 701 m-dir. Ən hündür zirvə Veselaya dağı Böyük Şantar adasında yerləşir.
Coğrafiyası
Bitki örtüyü
İri adalarında iynəyarpaqlı və elni yarpaqlı meşələrə rast gəlinir. Burada Sibir küknarı, , Alçaqboylu sidr şamı, Tozağacı.
Heyvanlar aləmi
XIX əsrdə araşdırmaçılar nadir hallarda adaları ziyarət edirdilər. Səbəb isə onların əsas dəniz yollarından uzaqda yerləşməsi olmuşdur. Adalarda yayılmış quşlar haqqında ilk məlumat Aleksadr Fyodroviç Middendforda aiddir. O, bu qeydləri 1851-ci ildə etmişfir. XX əsrdə zooloq G. D. Dulkeit adalarda iki il yaşafıqdan sonra burada ümumən 214 növ canlının yaşamasını müəyyən edir. Nətivədə elmə məlum olmayan bir çox quş növləri oriantoloq Leonid Mixalyoviç Şulpin ilə birlikdə qeydə alınır. Sovet ornitoloqu Vsevolod Dmitrieviç Yaxontov burada olan quş növlərinin sayını 205 çatdırır. 1978, 1982, 1986, 1991 və 1992 illərdə adalarda olan Q. Е. Roslyakov həmkarlarının işini başa çatdırmışdır.
İri adalarında çoxlu sayda iri məməlilər yaşayır: Qonur ayı, canavar, Adi tülkü, Yenotabənzər it, safsar, susamuru, Martes zibellina.
Arxipelaqda ümumilikdə 11 növ dəniz quşu müşahidə edilmişdir. Ən geniş yayılanı Eynəkli təmizçidir. Quşların sayı ilbəil dəyişir. Alimlər 1971, 1978 və 1982 illərdə arxipelaqda yuva quran çütlüklərin sayının 18000÷20000 olmasını müəyyən etmişlər. Ən iri kooniyalarda 7000 və 3000 çüt Utiçnıy və Ptiçnı adalarında müşahidə edilmişdir. 1991—1992 illərdə təkcə Utiçnıda 17500 çüt quş yuva qurmuşdur.
1999-cu ildə Şantar adaları ətraf su hövzədi ilə birlikdə Şantar Adaları Dövlət Təbiət yasaqlığı elan edilmişdir. 2013-cü ildən isə Rusiya Federasiyasının qırarı ilə Şantar Adaları Milli Parkı elan edilmişdir. Parkın ərazisi 515 500 ha, üstəlik ətraf suları 274 284,08 ha olaraq tstiqlənmişdir. Milli par dörd hissədən ibarətdir.
İlin 8 ayı ətrafı buzla örtülü olur. Bu səbəbdən mövsümüdə olsa materiklə birləşir.
İqlimi
Adaların iqlimi şimal mussonudur. İqliminə subarktika böyük təsir göstərir. Qış ayları Sibirdən soyuq hava kütlələri bölgəyə gələrək ona böyük təsir göstərir. Yayda isə dənizlərin mülayim iqliminə təruz qalır.
Mənbə
- На Шантарских островах построили православную часовню. Интервью с Фёдором Конюховым (rus.)
İstinadlar
- "Şantar adaları". 2022-01-25 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-11-02.
- A.Ya. Kondratyev, N.M.Litvinenko, Y.V.Shibaev, P.S.Vyatkin, and L.F.Kondratyeva «The breeding seabirds of the Russian Far East» 2011-09-28 at the Wayback Machine (ing.)
- Bladislav Raevski 2014-06-02 at the Wayback Machine. retrieved on 01-06-2014
- A.Ya. Kondratyev, Y.V.Shibaev, and V.P.Shuntov «Seabird studies in the Russian Far East» 2011-09-28 at the Wayback Machine (ing.)
- "ПОСТАНОВЛЕНИЕ Главы администрации Хабаровского края от 23.06.1999 N 249 «ОБ ОРГАНИЗАЦИИ ГОСУДАРСТВЕННОГО ПРИРОДНОГО ЗАКАЗНИКА ФЕДЕРАЛЬНОГО ЗНАЧЕНИЯ „ШАНТАРСКИЕ ОСТРОВА" НА ТЕРРИТОРИИ ТУГУРО-ЧУМИКАНСКОГО РАЙОНА ХАБАРОВСКОГО КРАЯ»". 2016-03-04 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-11-02.
- . 2014-09-04 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-09-04.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Santar adalari Oxot denizinin sulari ile ehatelenen arxipelaq etrafinda Ud korfezi Turuq korfezi ve Akademii korfezleri vardir Materikden Santar denizi ve ile atrilir Inzibati cehetden Rusiyanin Xabarovsk diyari Tuquro Cumikan rayonu erazisine daxildir Santar adalarirus Shantarskie ostrovaUmumi melumatlarUmumi sahesi 2500 km Hundur noqtesi 720 mEhalisi 0 nefer 2014 cu il Yerlesmesi55 00 sm e 137 30 s u Olke RusiyaAkvatoriya Sakit okeanSantar adalari Vikianbarda elaqeli mediafayllar Adalar ilk defe polkovnik Yakov Aqeevic Elcinin rehberlik etdiyi 1718 1719 iller ekspedisiyasi zamani kesf edilmisdir Arxipelaqa 15 ada daxildir Boyuk Santar Feklistov adasi Kicik Santar Belici adasi Medveji adasi Ptici adasi Saxarnaya Qalava Kusov adasi Feklistov adasi Suxotina adasi Severniy Sredniy Yujniy adalari ve Diomid Daslari Adalarin umumi sahesi 2 5 min km teskil edir Adalarin relyefi dagliqdir Maksimal hundurluyu 720 metrdir diger melumatlarda bu hundurluk 701 m dir En hundur zirve Veselaya dagi Boyuk Santar adasinda yerlesir CografiyasiBitki ortuyu Iri adalarinda iyneyarpaqli ve elni yarpaqli meselere rast gelinir Burada Sibir kuknari Alcaqboylu sidr sami Tozagaci Heyvanlar alemi Qrenlandiya balinasi XIX esrde arasdirmacilar nadir hallarda adalari ziyaret edirdiler Sebeb ise onlarin esas deniz yollarindan uzaqda yerlesmesi olmusdur Adalarda yayilmis quslar haqqinda ilk melumat Aleksadr Fyodrovic Middendforda aiddir O bu qeydleri 1851 ci ilde etmisfir XX esrde zooloq G D Dulkeit adalarda iki il yasafiqdan sonra burada umumen 214 nov canlinin yasamasini mueyyen edir Netivede elme melum olmayan bir cox qus novleri oriantoloq Leonid Mixalyovic Sulpin ile birlikde qeyde alinir Sovet ornitoloqu Vsevolod Dmitrievic Yaxontov burada olan qus novlerinin sayini 205 catdirir 1978 1982 1986 1991 ve 1992 illerde adalarda olan Q E Roslyakov hemkarlarinin isini basa catdirmisdir Iri adalarinda coxlu sayda iri memeliler yasayir Qonur ayi canavar Adi tulku Yenotabenzer it safsar susamuru Martes zibellina Arxipelaqda umumilikde 11 nov deniz qusu musahide edilmisdir En genis yayilani Eynekli temizcidir Quslarin sayi ilbeil deyisir Alimler 1971 1978 ve 1982 illerde arxipelaqda yuva quran cutluklerin sayinin 18000 20000 olmasini mueyyen etmisler En iri kooniyalarda 7000 ve 3000 cut Uticniy ve Pticni adalarinda musahide edilmisdir 1991 1992 illerde tekce Uticnida 17500 cut qus yuva qurmusdur 1999 cu ilde Santar adalari etraf su hovzedi ile birlikde Santar Adalari Dovlet Tebiet yasaqligi elan edilmisdir 2013 cu ilden ise Rusiya Federasiyasinin qirari ile Santar Adalari Milli Parki elan edilmisdir Parkin erazisi 515 500 ha ustelik etraf sulari 274 284 08 ha olaraq tstiqlenmisdir Milli par dord hisseden ibaretdir Ilin 8 ayi etrafi buzla ortulu olur Bu sebebden movsumude olsa materikle birlesir Iqlimi Adalarin iqlimi simal mussonudur Iqlimine subarktika boyuk tesir gosterir Qis aylari Sibirden soyuq hava kutleleri bolgeye gelerek ona boyuk tesir gosterir Yayda ise denizlerin mulayim iqlimine teruz qalir MenbeNa Shantarskih ostrovah postroili pravoslavnuyu chasovnyu Intervyu s Fyodorom Konyuhovym rus Istinadlar Santar adalari 2022 01 25 tarixinde Istifade tarixi 2016 11 02 A Ya Kondratyev N M Litvinenko Y V Shibaev P S Vyatkin and L F Kondratyeva The breeding seabirds of the Russian Far East 2011 09 28 at the Wayback Machine ing Bladislav Raevski 2014 06 02 at the Wayback Machine retrieved on 01 06 2014 A Ya Kondratyev Y V Shibaev and V P Shuntov Seabird studies in the Russian Far East 2011 09 28 at the Wayback Machine ing POSTANOVLENIE Glavy administracii Habarovskogo kraya ot 23 06 1999 N 249 OB ORGANIZACII GOSUDARSTVENNOGO PRIRODNOGO ZAKAZNIKA FEDERALNOGO ZNAChENIYa ShANTARSKIE OSTROVA NA TERRITORII TUGURO ChUMIKANSKOGO RAJONA HABAROVSKOGO KRAYa 2016 03 04 tarixinde Istifade tarixi 2016 11 02 2014 09 04 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2014 09 04