Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İttihadçılıq (türk. İttihatçılık, hərf. Birlikçilik) — 1908-ci ildə Gənc türklər inqilabını həyata keçirən və 1913–1918-ci illərdə Osmanlı imperiyasını idarə edən İttihad və Tərəqqi Komitəsinin ideologiyası.
Türk milliyyətçiliyi
İttihad və Tərəqqi Partiyasının Mərkəzi Komitəsinin qatı türk milliyətçilərindən ibarət olmasına baxmayaraq, 1912–1913-cü illərdə Birinci Balkan müharibəsində məğlub olana qədər onlar imperiyanın türk olmayan əhalisinin xoşuna gəlməyəcəyi üçün ictimai yerlərdə bunu vurğulamırdılar. İttihat və Tərəqqi üçün daha bir problem imperiyanın etnik türklərinin əksəriyyətinin özlərini heç də türk kimi deyil, sadəcə olaraq türkcə danışan sünni müsəlmanlar kimi görmələri idi.Türkiyə tarixçisi Tanər Akçam yazmışdır ki, Birinci Dünya müharibəsi "Anadoluda yaşayan geniş müsəlman kütləsinin özlərini müsəlman yox, türk, yoxsa kürd kimi başa düşməsi belə sual altındadır". İttihad və Tərəqqi Partiyası "elm şüurlu kadrlar" ilə Osmanlı cəmiyyətinin inqilabi transformasiyasını özünə hədəf seçmişdi, lakin İTP monarxiyanı və islamın dövlət dini statusunu saxlamaq istəyən mühafizəkar inqilabçılar idi, çünki "Gənc türklər" sultanlıq və islamın Osmanlı imperiyasını bir arada tutan vacib bir element olduğuna inanırdılar.
Modernləşmə və dünyəvilik
İttihad və Tərəqqi Partiyası nəticədə panislamizmə arxalanırdı, lakin Müqəddəs Komitədə həmişə sekulyarizm bir mədəniyyət kimi mövcud idi. Üləma ilə əlaqələrini gərginləşdirən 31 mart hadisəsindən sonra İTP dini fanatizmi ciddi şəkildə sıxışdırmış, lakin eyni zamanda Birinci Dünya müharibəsi zamanı islamçı hərarətdən öz xeyrinə istifadə etmişdir. Buna baxmayaraq, İTP özünü Osmanlı, türk və müsəlman cəmiyyətini Avropa standartlarına uyğunlaşdıran, sosial islahat tələb edən modernist qüvvə kimi görürüdü. Kamalçılıqdan əvvəlki sosial islahat nümunəsi 1917-ci ildə qəbul edilən mübahisəli "" idi. Nəticədə Osmanlı qadın hüquqları və sekulyarizm sahəsində əhəmiyyətli irəliləyiş baş tutmuşdur. Qadınların boşanma hüququ genişləndirilmiş, çoxarvadlılıq isə məhdudlaşdırılmışdır.
Demokratiya
Türkiyə tarixçisi Handan Nəzir Ağmeşənin fikrinə görə, ittihadçıların uğrunda mübarizə apardıqlarını iddia etdikləri 1876-cı il konstitusiyasına bağlılıqları yalnız "dəri qatı qədər dərin" idi və hər şeydən çox xalq dəstəyi üçün bir çağırış idi.
Antikommunizm
"Gənc türklər"in 1908-ci ildən əvvəl verdikləri vədləri yerinə yetirmədiyini anlayan müxtəlif milliyətlərdən olan fəhlələrFrakiyadan hər yerinə tətillər təşkil etmişdilər. Eyni dövrdə və kimi qruplar meydana çıxmışdır. Fəhlələrin bu beynəlmiləl həmrəyliyindən və inqilabçılığından çəkinən Gənc Türklər qəbul etmişdilər. Onlar daha sonra Osmanlı soyqırımları zamanı azlıqlarla birlikdə kommunist ziyalıları da sürgün etmişdilər.
İstinadlar
- Bozkurt, Serhat. "The Kurds and Settlement Policies from the Late Ottoman Empire to Early Republican Turkey: Continuities and Discontinuities (1916–34)". Iranian Studies. 47 (5). 2014: 823–837. doi:10.1080/00210862.2014.934152.
- Akçam, 2007
- Hanioğlu, 2008
- Akmeşe, 2005
- "1908 Grevleri". 7 August 2019. 10 December 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 18 March 2024.
- "Socialism and the workers' movement in the Ottoman Empire". 2013. 2024-02-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-03-18.
Ədəbiyyat
- Akçam, Taner. A Shameful Act. London: Macmillan. 2007.
- Akmeşe, Handan Nezir. The Birth of Modern Turkey: The Ottoman Military and the March to World War I. London: IB Tauris. 2005.
- . . Princeton University Press. 2018. ISBN .
- , A Brief History of the Late Ottoman Empire, Princeton, 2008
- Worringer, Renée. "'Sick Man of Europe' or 'Japan of the near East'?: Constructing Ottoman Modernity in the Hamidian and Young Turk Eras". International Journal of Middle East Studies. 36 (2). May 2004: 207–230. doi:10.1017/S0020743804362033.
- ———. Ottomans Imagining Japan: East, Middle East, and Non-Western Modernity at the Turn of the Twentieth Century. London: Palgrave. 2014.
- Topal, Alp Eren. "Against Influence: Ziya Gökalp in Context and Tradition". Journal of Islamic Studies. 2017: etw059. doi:10.1093/jis/etw059.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ittihadciliq turk Ittihatcilik herf Birlikcilik 1908 ci ilde Genc turkler inqilabini heyata keciren ve 1913 1918 ci illerde Osmanli imperiyasini idare eden Ittihad ve Tereqqi Komitesinin ideologiyasi Turk milliyyetciliyiIttihad ve Tereqqi Partiyasinin Merkezi Komitesinin qati turk milliyetcilerinden ibaret olmasina baxmayaraq 1912 1913 cu illerde Birinci Balkan muharibesinde meglub olana qeder onlar imperiyanin turk olmayan ehalisinin xosuna gelmeyeceyi ucun ictimai yerlerde bunu vurgulamirdilar Ittihat ve Tereqqi ucun daha bir problem imperiyanin etnik turklerinin ekseriyyetinin ozlerini hec de turk kimi deyil sadece olaraq turkce danisan sunni muselmanlar kimi gormeleri idi Turkiye tarixcisi Taner Akcam yazmisdir ki Birinci Dunya muharibesi Anadoluda yasayan genis muselman kutlesinin ozlerini muselman yox turk yoxsa kurd kimi basa dusmesi bele sual altindadir Ittihad ve Tereqqi Partiyasi elm suurlu kadrlar ile Osmanli cemiyyetinin inqilabi transformasiyasini ozune hedef secmisdi lakin ITP monarxiyani ve islamin dovlet dini statusunu saxlamaq isteyen muhafizekar inqilabcilar idi cunki Genc turkler sultanliq ve islamin Osmanli imperiyasini bir arada tutan vacib bir element olduguna inanirdilar Modernlesme ve dunyevilikIrqci nezeriyyeleri partiya daxilinde meshurlasan Ittihad ve Tereqqi Partiyasi neticede panislamizme arxalanirdi lakin Muqeddes Komitede hemise sekulyarizm bir medeniyyet kimi movcud idi Ulema ile elaqelerini gerginlesdiren 31 mart hadisesinden sonra ITP dini fanatizmi ciddi sekilde sixisdirmis lakin eyni zamanda Birinci Dunya muharibesi zamani islamci heraretden oz xeyrine istifade etmisdir Buna baxmayaraq ITP ozunu Osmanli turk ve muselman cemiyyetini Avropa standartlarina uygunlasdiran sosial islahat teleb eden modernist quvve kimi gorurudu Kamalciliqdan evvelki sosial islahat numunesi 1917 ci ilde qebul edilen mubahiseli idi Neticede Osmanli qadin huquqlari ve sekulyarizm sahesinde ehemiyyetli irelileyis bas tutmusdur Qadinlarin bosanma huququ genislendirilmis coxarvadliliq ise mehdudlasdirilmisdir DemokratiyaTurkiye tarixcisi Handan Nezir Agmesenin fikrine gore ittihadcilarin ugrunda mubarize apardiqlarini iddia etdikleri 1876 ci il konstitusiyasina bagliliqlari yalniz deri qati qeder derin idi ve her seyden cox xalq desteyi ucun bir cagiris idi Antikommunizm Genc turkler in 1908 ci ilden evvel verdikleri vedleri yerine yetirmediyini anlayan muxtelif milliyetlerden olan fehlelerFrakiyadan her yerine tetiller teskil etmisdiler Eyni dovrde ve kimi qruplar meydana cixmisdir Fehlelerin bu beynelmilel hemreyliyinden ve inqilabciligindan cekinen Genc Turkler qebul etmisdiler Onlar daha sonra Osmanli soyqirimlari zamani azliqlarla birlikde kommunist ziyalilari da surgun etmisdiler IstinadlarBozkurt Serhat The Kurds and Settlement Policies from the Late Ottoman Empire to Early Republican Turkey Continuities and Discontinuities 1916 34 Iranian Studies 47 5 2014 823 837 doi 10 1080 00210862 2014 934152 Akcam 2007 Hanioglu 2008 Akmese 2005 1908 Grevleri 7 August 2019 10 December 2023 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 18 March 2024 Socialism and the workers movement in the Ottoman Empire 2013 2024 02 01 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2024 03 18 EdebiyyatAkcam Taner A Shameful Act London Macmillan 2007 Akmese Handan Nezir The Birth of Modern Turkey The Ottoman Military and the March to World War I London IB Tauris 2005 Princeton University Press 2018 ISBN 978 0 691 15762 7 A Brief History of the Late Ottoman Empire Princeton 2008 Worringer Renee Sick Man of Europe or Japan of the near East Constructing Ottoman Modernity in the Hamidian and Young Turk Eras International Journal of Middle East Studies 36 2 May 2004 207 230 doi 10 1017 S0020743804362033 Ottomans Imagining Japan East Middle East and Non Western Modernity at the Turn of the Twentieth Century London Palgrave 2014 Topal Alp Eren Against Influence Ziya Gokalp in Context and Tradition Journal of Islamic Studies 2017 etw059 doi 10 1093 jis etw059